Küresel Isınma ile Mücadelede Kentlerin Rolü: Ulaşım ve Yapı Sektöründen Uluslararası Örnekler 12 Eylül 2014

Transkript

1 TÜRKİYE SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ 10. Yıl Kırşehir Konferansı Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği Eylül 2014 Küresel Isınma ile Mücadelede Kentlerin Rolü: Ulaşım ve Yapı Sektöründen Uluslararası Örnekler 12 Eylül 2014 Osman Balaban Orta Doğu Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

2 kapsam Küresel Isınma (Global Warming) ile sınırlı bir sunuş: Küresel Isınma, İklim Değişikliği ve Kentler arasındaki ilişkiler Önleme (Mitigation) ve Uyum (Adaptation) Politikaları Önleme politikaları bağlamında ulaşım ve yapı sektörlerinin rolü Delhi Metrosu Araştırması Tokyo Yeşil Binalar Araştırması Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 2

3 küresel ısınma Küresel ısınma, atmosfer, kara ve denizde ölçülen ortalama sıcaklıklardaki artıştır yılları arasında, dünyanın ortalama yüzey sıcaklığı 0.76 o C artmıştır 2050 yılına kadar ilave 0.6 o C artış olacağı tahmin edilmektedir Sıcaklık artışlarına atmosferdeki sera gazları neden olmaktadır Fosil yakıtların artan kullanımı ve orman varlığının azalması sera gazlarını ve sera etkisini arttırmakta ve sıcaklık artışlarına yol açmaktadır Kırşehir 3

4 iklim değişikliği İklim değişikliği ise, küresel ısınmaya yani atmosferdeki sıcaklık artışlarına bağlı olarak dünyanın ortalama iklim koşullarındaki değişmeleri ifade eder Son 150 yılın en sıcak 12 yılı, geride kalan 13 yıllık dönemde yaşanmıştır 1998 ve 2005 yılları son 150 yılın en sıcak iki yılı olarak kayda geçmiştir arasındaki 238 büyük doğal afetin üçte ikisi, iklimsel olaylar sonucu gerçekleşmiştir Mevcut iklim değişikliği doğal süreçlerden çok insan eylemlerinin sonucudur Sulak alanlar ve ormanlar gibi karbondioksit yutan doğal ortamların yok edilmesi Fosil yakıtların artan kullanımı Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 4

5 iklim değişikliğinin olası etkileri İklim değişikliğinin insan yaşamı üzerindeki bütün etkilerini tam olarak bilemiyoruz Ancak olası bazı etki ve sonuçları, gözlem ve araştırmalara dayalı olarak tahmin edebilmekteyiz Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 5

6 küresel ısınma, iklim değişikliği ve kentler Küresel ısınma ve iklim değişikliği ile kentler arasında sıkı bir ilişki var Öncelikler kentler iklim sorununun önemli bir parçasıdır küresel ısınma ve iklim değişikliğine yol açan SG larının %75 i kent kaynaklı dünya nüfusunun yarısı kentlerde yaşıyor ve bu oran daha da artacak dünya ekonomik faaliyetinin büyük bölümü yine kentlerde gerçekleşiyor kentler konumları nedeniyle zaten riskli bölgelerde; dolayısıyla iklim değişikliğinin kentlerdeki maliyeti çok yüksek olacak Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 6

7 küresel ısınma, iklim değişikliği ve kentler Öte yandan kentler küresel ısınma ve iklim değişikliğinin çözümünün de önemli bir parçasıdır Sera gazı emisyonları ile insan topluluklarının iklim etkilerine maruz kalma durumunun azaltılması, kentlerde alınacak önlemlere ve yapılacak düzenlemelere bağlıdır Kentlerin yapısal özelliklerinden kaynaklanan avantajlar var, ölçek ekonomileri yaratmaları, mevcut altyapı olanakları gibi Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 7

8 önleme ve uyum eylemleri Kentlerde alınacak önlem ve uygulanacak politikaların, iklim sorununun çözümünde etkili olacağı yaygın kabul görmektedir Bu eylemler iki temel hedefe yönelik olarak tanımlanmaktadır: Önleme hedefli eylemler (mitigation actions): SG emisyonlarını ve dolayısıyla küresel ısınma ve iklim değişikliğini azaltmayı amaçlayan eylemler Uyum hedefli eylemler (adaptation actions): kentlerin ve kentlerde yaşayanların iklim etkilerine karşı dirençli hale getirilmelerini amaçlayan eylemler Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 8

9 önleme eylemleri bağlamında ulaşım ve yapı sektörleri Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 9

10 ulaşım sektörü Ulaşım sektörü, çevre ve iklim politikası bağlamında kritik önemdedir Sektör, küresel ve yerel düzeylerdeki çeşitli çevre sorunları ile iklim değişikliğinin ortaya çıkmasına ciddi düzeyde katkı yapmaktadır İklim değişikliği bağlamında etkileri Küresel Etkiler: Dünya sera gazı emisyonlarının %15 i ve enerji tüketiminden kaynaklanan CO 2 emisyonlarının ise %21 i ulaşım sektörü kaynaklıdır arası sektörden kaynaklanan emisyonlar %45 oranında artmıştır Çevre sorunların bağlamında etkileri Yerel Etkiler: Pek çok kentte hava ve gürültü kirliliğinin birincil kaynağı kentsel ulaşım sektörüdür itibariyle Delhi de hava kirliliğinin %70 i kentsel ulaşım kaynaklı, pek çok gelişmekte ülke kenti için benzer durum söz konusudur Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 10

11 ulaşım sektörü Kentsel ulaşım alanındaki politika seçenekleri, çevre sorunları ve iklim değişikliğiyle mücadelede hayati önem taşımaktadır Bu politika seçenekleri geniş bir yelpaze oluşturur özel ulaşımdan toplu ulaşıma ve motorize ulaşımdan motorize olmayan ulaşıma geçişten enerji verimliliği düşük modlardan yüksek verimli modlara geçişe ulaşım araçlarının fosil yakıtlar yerine temiz yakıt kullanımını sağlayacak uygulamalardan taşıtlarda yakıt verimliliğini arttıracak teknolojik yeniliklere varan çeşitlilik söz konusu Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 11

12 yapı sektörü Ulaşım sektörü gibi yapı sektörü ve binalar da enerji tüketimine bağlı olarak çevre sorunları ve iklim değişikliğine katkı yapmaktadır Konut ve ticari amaçlı yapılar: Dünyanın toplam sera gazı emisyonlarının %8 inden Dünyanın toplam elektrik tüketiminin %60 ından Amerika nın enerji kaynaklı CO 2 emisyonlarının %37 sinden AB nin birincil enerji tüketiminin %40 ı ile CO 2 emisyonlarının %25 inden sorumludurlar Gelişmekte olan ülkeler ileride başı çekecek Yeni ticari ve konut amaçlı bina inşaatı Çin de %7, Hindistan da %5 oranında büyürken gelişmiş ülkelerde bu oran %2 düzeyindedir Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 12

13 yapı sektörü Sürdürülebilir ve Yeşil Binalar! Yapı sektörünün iklim değişikliğine olan katkısını azaltmak için son dönemde sürdürülebilir inşaat ve yeşil bina kavramları ön plana çıkmaya başladı Sürdürülebilir inşaat; sürdürülebilirlik kavramının bina inşaatının her aşamasına uygulanması sonucunda, binaların inşaa, kullanım ve yıkım aşamalarında çevreye olan etkilerini en aza indirilmesini hedefler İklim ve çevre dostu bina inşaatını dünya kentleri genelinde yaygınlaştırmayı amaçlar Sadece yeni binalar ile ilgili olmayıp, mevcut binaların rehabilitasyonu ve yeniden kullanımı süreçlerinde de dikkate alınmaktadır Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 13

14 sürdürülebilir ve yeşil binalar Pek çok ülkede iklim dostu-yeşil bina inşaatını teşvik etmek için yeşil bina konseyleri kurulmuş durumda Bunların başında LEED ve BREEAM gelmektedir. CASBEE ise Japonya nın öncülüğünde Asya da yaygınlık kazanmaktadır Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 14

15 ulaşım ve yapı sektörlerinden uluslararası örnekler Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 15

16 Delhi Metro Kentin ulaşım sorunlarını çözmeyi amaçlayan ve finansmanın %65 ini kredi olarak Japonya nın karşıladığı bir proje 2021 e kadar toplam 414 km uzunlukta ve 4 aşamada tamamlanması planlanmış Halihazırda 200km si tamamlanmış ve hizmete girmiş durumda Dünyanın ilk CDM kayıtlı projesi, özel fren sistemi tükettiği enerjinin %35 ini geri kazanıyor ve yılda 41,160 ton CO 2 emisyonu azalttığı hesaplanmıştır Source: Doll, C.N.H., Balaban, O., A methodology for evaluating environmental co-benefits in the transport sector: application to the Delhi Metro. Journal of Cleaner Production 58,

17 Source: Doll, C.N.H., Balaban, O., A methodology for evaluating environmental co-benefits in the transport sector: application to the Delhi Metro. Journal of Cleaner Production 58,

18 Pasif Tasarım Stratejileri ECO-BOŞLUK Bina içine doğal ışığı daha fazla almak amaçlı boşluk Boşluğun etkin çalışması için çatıda güneş sensorları ve ayna sistemleri Boşluk aynı zamanda hava dolaşımı sağlamak ve kullanılmış havayı bina dışına enerji harcamadan atmak için tasarlanmış %15 elektrik tasarrufu sağladığı hesaplanmış

19 Pasif Tasarım Stratejileri CEPHE LOUVERLARI Bu louver lar güneş ışığının binaya doğrudan girmesini engelliyor Işığının, iç mekanın fazla ısınmasını engelleyecek şekilde bina içine dağılmasını sağlayan bir sistem Ayrıca doğal ışığı iç mekanı en etkin biçimde aydınlanlatacak şekilde bina içine sokmak için tasarlanmış, tavandaki sensörlerle destekli Amaç klima yükü ile ışıklandırma için enerji kullanımını azaltmak

20 Pasif Tasarım Stratejileri YEŞİL ÇATI VE CEPHELER Oldukça yaygın ve giderek artan bir diğer strateji Amaç, ısı adası etkisini azaltarak binanın aşırı ısınmasını engellemek Böylece binanın klima yükünü ve soğutma için harcanan enerji miktarını azaltmak Bir diğer strateji, binaların çatı ve yer seviyesinde su tutan döşeme kullanımıdır Binanın doğal yollardan soğutulmasına yardımcı olur Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 20

21 Aktif Tasarım Stratejileri ÖZEL PENCERE SİSTEMLERİ Low-E (Düşük Yayımlı) Çift Camlar Binaların termal yalıtım performansını iyileştirmek için kullanılır İki cam arasında özel bir kaplama/film bulunmakta ve bu film içeriye yüksek düzeyde güneş ışığı alırken ısının bir bölümünü iki cam arasında hapseder Hava Akımlı Pencere Sistemleri Yatay ve dikey yönde hava akımları yaratarak yazın sıcak havanın, kışın ise soğuk havanın pencerelerden bina içine geçişini engellemeyi amaçlar Böylece binanın klima yükü, yani ısıtma ve soğutma için enerji tüketimi azaltılır

22 Aktif Tasarım Stratejileri MERKEZİ ISITMA VE SOĞUTMA SİSTEMLERİ Binaların ısıtma ve soğutma için ihtiyacı olan buhar, sıcak su ve soğutma suyunun merkezi bir sistemden temin edilmesine dayanır Önemli oranda enerji tasarrufu sağlar BİNA ENERJİ YÖNETİM SİSTEMLERİ Binalarda tüketilen enerjiyi azaltmak için binanın enerji kullanım paternini bilgisayar sistemi ile izler değerlendirir ve performans artırımı için alınabilecek önlemleri belirler SOLAR PV PANELLER Henüz yüksek kapasiteli sistemlerin yaygınlaştığını söylemek zordur Binalarda tüketilen enerjinin küçük bölümüne karşılık gelecek enerji üretimi söz konusu Yüksek maliyet önemi engel

23 İlginiz ve sabrınız için TEŞEKKÜRLER! Kırşehir Küresel Isınma ve Kentlerimizin Geleceği 23