5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yazılı belli şartlar

Transkript

1 TSK. PER.K. 1 III - Emeklilik: Madde 8 - Subayların, astsubayların ve askeri öğrencilerin özel kanununda yazılı belli şartlar içinde emeklilik hakları vardır. (Ek: ) Şu kadar ki subay ve astsubaylar bu kanunda belirtilen yükümlülük sürelerini tamamlamadıkça emekliliklerini isteyemezler. (Ek: ; Değişik son fıkra: ) Emeklilik hakkını kazananlar, emekliliklerini ancak Ocak ve Şubat ayları içinde isteyebilirler. Bu aylar dışındaki emeklilik istemleri; ancak ilgili kuvvet komutanları, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının hizmet gerekleri itibarıyla uygun görmesi halinde kabul edilebilir. AÇIKLAMA: Subay ve astsubaylardan, ilk defa tarihinden sonra işe başlayanlar için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yazılı belli şartlar içinde emeklilik hakları vardır. Daha evvel işe başlayanlar ise 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emeklilik hakkını haizdir. Ancak subay ve astsubayların emeklilik hakkını elde edebilmeleri için öncelikle Per.K.nun 112 vd. yer alan maddelerinde düzenlenen yükümlülük sürelerini tamamlamış olmaları gerekir. TSK. Per.K.na tabi personelin emeklilik, malûllük, vazife malûllüğü ve sosyal sigorta haklarına, yardımlarına ve yükümlülüklerine, iştirakçiliğe ve sigortalılığa, dul, yetim ve hak sahipliği şartlarına, emekli ikramiyesine, ek ödemelere, sağlık hizmetleri veya tedavi bedellerinin ödenmesine ilişkin konularda 5510 S.K. 1 ÖNEMLİ NOT: Bu Sayfada yer alan açıklamalardan alıntı yapmak için, alıntı yapılan yazıya şu ibare eklenmelidir : En son içtihatlı, notlu, açıklamalı, ek ve örnekli Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği, Askeri Ceza Kanunu, Disiplin Mahkemeleri Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 645 s., Ankara 2010, 1. Baskı" isimli Kitaptan alıntı yapılan ve askerihukuk.net isimli web sitesine konulan bu dosya ve açıklamaların tüm hakları anılan kitabın yazarı (E.) Hak.Alb. Orhan ÇELEN'e aittir." Bu ibare eklenmek şartıyla, buradaki dosyalardan Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın açıklama ve dosyanın tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. 1

2 hükümlerine bakılacaktır S.K.nun 106/8 maddesi ile, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı K.nun yürürlükten kaldırılan maddeleri tek tek gösterilmiştir. Burada gösterilemeyen maddelerin uygulamasına devam olunacaktır sayılı Uzman Jandarma Kanunun 26/a maddesine göre; uzman jandarmalar 5434 S.Kn. ile ilgilendirilirler ve bu Kanunun 32 nci madde (a) fıkrasında belirtilen fiili hizmet süresi zammından yararlanırlar sayılı Erbaş Kanunun 5 inci maddesinde ise; uzman erbaşların sözleşmeleri süresince Emekli Sandığı ile ilgilendirilecekleri, 17 nci maddesinde de, 5434 S.Kn.un 32 nci maddesinin (a) fıkrasında belirtilen fiili hizmet süresi zammından yararlanacakları öngörülmüştür. Sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile sözleşmeli subay ve astsubaylar; ön sözleşme yapılması ile birlikte tarihli ve 5434 sayılı Kanun ile ilgilendirilirler ve bu Kanunun muvazzaf subaylara ve astsubaylara tanıdığı bütün haklardan aynen faydalandırılırlar. Ancak, sözleşmeli subay ve astsubay adaylarının fakülte veya yüksekokullarda geçen süreleri, adaylık süresince borçlandırılmaz. Sözleşmeli subaylar ve astsubaylar, aynı zamanda Ordu Yardımlaşma Kurumunun daimî üyesidirler. (Söz.Sb. ve Astb. K.17) Sözleşmeli subay ve astsubaylardan emeklilik hakkını kazananlar ile muvazzaf subay veya astsubaylığa geçirilenlere tazminat ödenmez. Bunlar hakkında tarihli ve 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Emeklilik hakkını kazanmadan Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılanların başka sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olarak geçen hizmetleri, tarihli ve 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre birleştirilir. Söz.Sb. ve Astb. K. 18/2.fıkra) Maddenin 3. fıkrasına göre, emeklilik hakkını kazananlar emekliliklerini ancak her yılın Ocak ve Şubat ayları içerisinde isteyebilir. Bu hüküm, askeri hizmet gerekleri nedeniyle tarihli ve 2642 sayılı Kanunla maddeye eklenmiştir. Bu aylar dışındaki emeklilik istemleri ancak ilgili kuvvet komutanı (J.Gn.K. veya Sh.Güv.K.)'nın hizmet gerekleri nedeniyle uygun görmesi halinde kabul edilebilir(aynı konuda ayrıca bkz: 3466 sayılı Uz.J.Kn. 26/c). 2

3 AS. YARGITAY KARARLARI: * Bir subay veya astsubay hakkında emeklilik işlemi, ancak bu tasarrufun alakalıya tebliği ile tekemmül edeceğinden, henüz hakkında böyle bir tebliğe tevessül edilmemiş olan sanığın, sırf arkadaşından öğrendiği emekli olduğu yolundaki haber üzerine iznini geçirmesi, izin tecavüzü suçunu teşkil eder.(as.yrg.2.d., ,e.771,k.773)(özbakan:a.g.e., s.61) * tarihinde 2 yıl müddetle uzman çavuş olarak 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanun ve Yönergesi esaslarına göre vazife ifa edeceğini taahhüt eden sanığın, aynı tarihte göreve başladığı, tarihinde komutanlığa, mesleğini bıraktığına dair dilekçe verip birliğinden ayrıldığı, tarihinde de kendiliğinden birliğine döndüğü maddi vakıa olarak sabittir. Sanık temyiz itirazında, görevinden istifa ettiğini, firar durumuna düştüğünü öğrenince derhal birliğine katıldığını, firar kastı bulunmadığını ileri sürmüş ise de; tarihinde Manisa Noterliğince düzenlenen taahhütnamede sanığın 2 yıl müddetle 3269 sayılı kanun ve yönerge esaslarına uyacağını kabul ettiği, tarihinde bu 2 yıllık sürenin dolmadığı, 3269 sayılı kanun ile bu kanuna göre çıkarılan yönetmelikte istifa müessesesinin bulunmadığı, asker kişinin istifa hakkı olsa dahi istifa ettiğine dair talebinden sonra görevini hemen bırakmayacağı, astın amiri tarafından baskı ve hakarete uğradığında yasalardaki şikayet yolunu kullanabileceği, firar suçunda saikin önem arzetmediği, suç tarihi olan tarihinde sanığın asker kişi sıfatını taşıdığı, suçun maddi ve manevi unsurları itibariyle oluştuğundan sanığın temyiz itirazının reddi ile hükmün onanması gerekmiştir. (As.Yrg.5.D., , E.511, K.509) AS. YÜK. IDARE MAH. KARARLARI: * Emeklilik süresi dolmuş olsa dahi, yükümlülük ikmal edilmeden Silahlı Kuvvetlerden ayrılınamıyacağı.(ayim.2.d., , E.73/245, K.392; , E.724, K.404) * Gerek okul hayatında gerekse kıtada çeşitli zamanlarda disiplin bozucu davranışları belgelendiren, zamanında yapılan ikaz ve ihtarlara ve verilen disiplin cezalarına rağmen ıslah olmadığı gibi tavır ve hareketlerini hizmetin gerektirdiği şekilde düzenliyemeyen, ayrıca Silahlı Kuvvetlerin itibarını sarsacak derecede Ankara ve İstanbul piyasalarına borçlanıp ve bu borçlarını ödememesi sebebiyle icra takiplerine uğrayan davacının disiplinsizlik sebebiyle emekliye sevk işleminde yasa ve yönetmelik hükümlerine aykırılık yoktur. (AYİM.Drl.Krl., , E.300, K.80) * Davacının disiplinsizlikten emekliye sevk işlemine esas alınan irtikap suçu hakkında görevli mahkemece beraat kararı verildiğine göre son rütbesine ait başka bir disiplinsizliği belgelendirilmeyen mumaileyhin daha evvelki rütbelerindeki disiplinsizlik eylemleri dikkate alınarak düzenlenen "Silahlı Kuvvetlerde kalması uygun değildir" hükümlü sicil üzerine emekliye sevk işleminde Subay Sicil Yönetmeliğinin 53 ncü maddesine uygunluk bulunmamakla sicil ve emeklilik işlemlerinin ayrı ayrı iptallerine karar verildi.(ayim.drl.krl., , E.1976/213, K. 1978/16) 3

4 * Disiplinsiz davranışlarının, musab bulunduğu ruh hastalığından ileri geldiği Gülhane As.Tıp Akademisi Sağlık Kurulu raporu ile anlaşılan davacının sicil yolu ile değil, sağlık nedeni ile emekliye sevki gerekir.(ayim.drl.krl., , E.1977/4, K.1978/82) * Adi malüliyetine karar verilip isteği üzerine sınıf değiştiren asker kişinin her zaman malülen emekliliğini isteme hakkı vardır.(ayim.2.d., , E.80/22, K.80/114) * Emekliliği iptal edilip yeniden Silahlı Kuvvetlere alınan davacının emekliye sevk edildiği tarihten, tekrar Silahlı Kuvvetlere alındığı tarihe kadar geçen süreye ait bilumum haklarının iade edilmesi gerekir.(ayim.1.d., , E.46, K.157) * Emeklilik intıbakı ile ilgili davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevi dışında olduğu hk..(ayim.1.d., , E.89, K.226) * Emeklilik statüsünün onay tarihinden geçerli olduğu, tebligatın daha sonra yapılmış olmasının bu statüyü etkilemiyeceği hk.(ayim.1.d., , E.122, K.102) * Asker kişilerin vazife malüliyeti ile ilgili davalara Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde bakılacağı hk.(ayim.1.d., , E.265, K.220) * 18 yaşı üzerinde olan ve Kurumlarınca T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre kendilerinden emekli keseneği kesilen askeri öğrencilerin vazife malûlü olmaları halinde, kendilerine ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine sağlık fişi ve kimlik kartı verilmesi gerekir(ayim.2.d., , E.90/78, K.91/98). * Emeklilik isteminde kişinin bu isteminden vazgeçmesi, ancak emeklilik işleminin onayı tarihinden önce bu yöndeki yazılı iradesini bildirmesi üzerine kabul edilebilir. (AYİM.1.D., , 91/ , E-K.) * 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanununun iştirakçilerin yaş tashihi yaptırmalarının emeklilik yaşına etki etmeyeceğine ilişkin 105 nci maddesi hükmünün, bu kanun dışındaki özel kanunlardan doğan emelilik dışı diğer işlemler açısından bağlayıcı olduğu söylenemez. (AYİM.Drl.Krl., , 92/23-29, E-K * Vazife malûlü olarak emeklilik statüsünde bulunan asker kişinin, bu statüde iken malûlüyet derecesinin değiştirilmesi istemini içeren davanın askeri açıdan değerlendirilecek bir yönü bulunmadığından; davaya bakmaya AYİM görevli değildir(ayim.1.d., , 93/ , E-K.) * Terörle mücadelede bilfiil görev aldığı sabit olan subayın emekliye ayrılması halinde dahi, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 20 nci maddesine göre davalı idareye ait lojmandan yararlanmaya devam etmesi gerekli olup; anılan yasanın uygulama şeklini gösteren bir yönetmelik ya da yönergenin çıkartılmadığı gerekçesinin de bu hukuki gerçeğe etkisi bulunmamaktadır.(ayim.1.d., , 93/ , E-K.) 4

5 * Görev sırasında meydana gelmesine rağmen, doğan zararın yasak bir fiilin icrasından kaynaklanması dolayısiyle, davacıya vazife malûliyeti aylığı bağlanamaz. (AYİM.1.D., , E. 586, K. 693) * Silahlı Kuvvetlerden 25 fiili hizmet yılını tamamlamadan istifa yoluyla ayrılan davacı subayın dışarıda SSK.ya tabi bir işte çalışması ve 2829 sayılı Kanun uyarınca hizmet birleştirmesi yapılarak kendisine Emekli Sandığınca aylık bağlanması ve sağlık karnesi verilmesi, onu emekli subay statüsüne sokamayacağından emekli subay kimlik kartı verilmemesi işlemi hukuka uyarlıdır.(ayim.1.d., , E.1995/149, K.1995/672) * 30 Ağustos tarihinde bir üst rütbeye terfi ettikten sonra müteakip aybaşından (15 Eylül) önce emekliye ayrılan subay ve astsubayların emekli aylığı ve ikramiyesinin yeni ikraz edilen rütbeye göre hesaplanıp ödenmesi, 926 sayılı Kanunun 137 nci maddesinin aimr hükmü gereği olup; davacıya eski rütbesine göre aylık ödenmesi hukuka aykırıdır. (AYİM.1.D., , E.1996/633, K.1997/488) * Statüde iken adi malül hale gelen davacının YAŞ kararıyla ayırma işlemine tabi tutulması, kendisine adi malülen emeklilik aylığı bağlanmasına engel değildir.(ayim.drl.krl., , E.1997/100, K.1998/76) * 5434 sayılı T.C Emekli Sandığı Kanunu'nun 49. Maddesine eklenen fıkra ile evvelce Emekli Sandığı'na hiç başvurmamış yada süresi dışında başvurmuş olanlar bakımından bir 'ihya' öngörüldüğünden; davacı hakkında evvelce Emekli Sandığı'nca esastan bir işlem tesis edilmesi karşısında, AYİM'ce süre yönünden red doğrultusunda önceden verilen karar, bu dava konusu bakımından kesin hüküm teşkil eder(ayim.1.d., , E. 1998/990, K. 1998/1004). * Vazife malulü olmakla beraber, emekliye sevk edilmeden, sağlığının elverdiği görevlerde çalışmak istediğini bildirerek KKK.lığına yaptığı başvurunun uygun görülmesi üzerine, Kuvvet Komutanlığı tarafından sevkedildiği GATA Profesörler Sağlık Kurulu raporu ile göreve devam ettirilen davacıya tütün ikramiyesi ödenebilmesi mümkün değildir.(ayim.2.d., , E.1999/334, K.1999/839) * Sınıfı görevini yapar raporu verilen davacı astsubayın malül addedilebilmesi imkanı bulunmadığından; davalı Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünce vazife malülü sayılma isteminin reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuki isabet vardır(ayim.1.d., , E.2001/216, K.2001/167). * Emekli olmak için başvurduğu tarihi itibariyle hakkındaki düşme ve erteleme kararlarının henüz kesinleşmemiş olması nedeniyle, açıkta ve tutuklulukta geçen sürelerinin hizmet süresi hesabına dahil edilmesi mümkün olmadığından, davacının emekli edilmemesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.(ayim.3.d., , E.2003/81, K.2004/153). * Davacının kurumunca kanun hükümleri gereği davacının hizmet borçlanmasını sağlayacak hazırlayıcı işlemlerden olan davacının maaşından gereken kesintiyi ve kurum karşılığı kesintinin yapılmasına ilişkin işlemi yerine getirmemesi 5

6 nedeniyle, gecikme faizinin davacıya yükletilmesi hukuka aykırılıkla sakatlanmıştır. (AYİM.3.D., , E.2004/687, K.2004/1743). * Davacının vazifenin sebep ve tesiriyle makul hale geldiğine dair yeterli bilgi ve belge bulunmadığından, vazife malüllüğü aylığı bağlanmaması işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.(ayim.3.d., , E.2006/172, K.2006/905). * Davacıdaki rahatsızlığın astsubay olarak göreve başladığında da var olduğu, bu nedenle 5434 sayılı Kanunun 5335 Sayılı Kanunla değişik, 44 ncü maddesinin 3 ncü fıkrası gereği diskromatopsi hastalığı nedeniyle davacı hakkında malûllük hükümlerinin uygulanamayacağı anlaşıldığından, T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünce tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır(ayim.3.d., , E.2006/895, K.2007/649). * Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine ekli arızalar listesinin Kara Kuvvetleri Komutanlığı 2 numaralı sınıflandırma çizelgesinde levazım, personel, ordudonatım ve maliye sınıflarında görev yapabilecek durumda bulunan uzman jandarmalar hakkında, karargah ve kurumlarda görev yapma kararının verileceği hükmünün bulunması ve sınıflandırma çizelgesinin ilgili maddeyi niteleyen bölümünde davacının kategorisi için (+) yani göreve devam edeceğine dair işaret bulunması karşısında malul kabul edilmeme işleminde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.(ayim.3.d., , E.2007/1077, K.2008/768) 6