POLATLI ĠLÇESĠNDE ÜRETĠCĠLERĠN TARIM SĠGORTASI YAPTIRMAYA KARAR VERME SÜRECĠNDE ETKĠLĠ OLAN FAKTÖRLERĠN ANALĠZĠ. Dr.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "POLATLI ĠLÇESĠNDE ÜRETĠCĠLERĠN TARIM SĠGORTASI YAPTIRMAYA KARAR VERME SÜRECĠNDE ETKĠLĠ OLAN FAKTÖRLERĠN ANALĠZĠ. Dr."

Transkript

1 POLATLI ĠLÇESĠNDE ÜRETĠCĠLERĠN TARIM SĠGORTASI YAPTIRMAYA KARAR VERME SÜRECĠNDE ETKĠLĠ OLAN FAKTÖRLERĠN ANALĠZĠ Dr. Gonca GÜL YAVUZ ANKARA 2011

2

3 ÖNSÖZ Tarım sektörü tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de önemini giderek artırmaktadır. Bu artıģta dünyada ki geliģmelere paralel olarak ülke nüfusunda gözlenen artıģın yanı sıra gıda güvenliğinin sağlanması ile ilgili endiģeler oldukça etkili olmuģtur. Bununla birlikte tarım sektörünün en önemli özelliği günümüzün geliģen teknolojisine karsın üretimin hala üreticinin kontrolünde olmayan doğa koģullarının etkisi altında olmasıdır. Tarımsal üretimde verimliliği ve kaliteyi artırabilmek için ne kadar yoğun ve modern teknoloji kullanılırsa kullanılsın meteorolojik risk ve belirsizlik göz önünde bulundurulması gereken önemli bir konudur. Bitki ve hayvanların yaģamlarını etkileyen bu risk ve belirsizlikler önemli ölçüde hasarlara neden olurken üretimin sürdürülebilirliğini de etkilemektedir. Bu nedenle tarım sektörünü koruyucu ve yaģam standardını yükseltici önlemler alınmaktadır. Bu önlemlerin baģında tarım sigortası gelmektedir. Türkiye de tarım sigortaları uygulamaları 1957 yılında baģlamıģtır. Ancak ekonomik, politik ve yapısal sorunlar nedeniyle uzun yıllar boyunca diğer tarımsal faaliyetlere oranla beklenen geliģmeyi gösterememiģtir. En son 2002 yılı sonunda acil eylem planı çerçevesinde tarımda devlet destekli doğal afet sigortası yasasının çıkarılması, kuraklık, don, sel sigortaları uygulamalarının esaslarının belirlenmesi ve primlerin devletçe desteklenmesi öngörülmüģtür. Böylelikle tarihinde 5363 sayılı Tarım Sigortalan Kanunu kabul edilmiģ ve devletin prim tutarının %50 sini ödemesine karar verilmiģtir. Tarım sigortaları gibi önemli bir konuda üreticilerin geçmiģ tutumlarının ortaya koyulması ve geleceğe yönelik düģüncelerinin belirlenmesinin gerek karar alıcılar açısından ve gerekse yayım elemanları açısından oldukça önemli olduğu düģünülmektedir. Nitekim bu çalıģma sonucunda, üreticilerin sigorta yaptırma kararında etkili olan faktörlerin belirlenmesinin, yürütülen sigorta çalıģmalarının kapsamı ile ilgili konularda yol gösterici olacağı gibi tarım sigortası uygulamasının yaygınlaģtırılması konusunda yürütülen faaliyetler için de önemli bir kaynak olacağı düģünülmektedir. ÇalıĢmam süresince bana yol gösteren destek olan hocalarım Prof.Dr. Hasan TATLIDĠL ve Doç.Dr. Ġ. CoĢkun Ceylan a sonsuz teģekkürlerimi sunarım. Anket sorularına sabırla cevap veren çiftçilerimize ve gerek saha çalıģması süresince ve gerekse basım iģleri süresince yardımlarını esirgemeyen Tarımsal Ekonomi AraĢtırma Enstitüsü çalıģma arkadaģlarıma teģekkürlerimi sunarım. Ayrıca bu çalıģma esnasında ve her an yanımda olduğunu bildiğim eģime sonsuz sevgilerimi sunarım. Dr. Gonca GÜL YAVUZ

4 YÖNETĠCĠ ÖZETĠ Tarım insanlık var olduğu sürece önemini koruyacaktır. Günümüzde ise gerek besin arzı güvenliğinin sağlanması, tarıma dayalı sanayiye hammadde sağlanması ve istihdam yaratması gibi nedenlerle bu önemi giderek artmaktadır. Tarımsal Ekonomi AraĢtırma Enstitüsü (TEAE), yapmıģ olduğu çalıģmalar ile sektördeki geliģmelere ıģık tutmanın yanı sıra tarım politikalarının belirlenmesine katkı sağlamakta ve böylece ülke tarımının geliģiminde önemli rol oynamaktadır. Bu çalıģma Polatlı ilçesinde tarım sigortası yaptıran ve yaptırmayan üreticilerden oluģan bir karģılaģtırma grubu ile yürütülmüģ bir çalıģmadır. ÇalıĢmada bir taraftan üreticilerin neden sigorta yaptırdığı ve yaptırmadığı sorgulanırken diğer taraftan da acaba sigortalı çiftçi sayısını artırabilmek için neler yapılabilir sorusu irdelenmiģtir. ÇalıĢma esnasında 2005 yılında çıkarılan ve 2006 yılında yürürlüğe giren Tarım Sigortaları Kanunu nun çiftçi kararları üzerinde ki etkisi de araģtırılarak devlet tarafından verilen prim desteğinin tarım sigortası yaptırma kararı üzerindeki etkisi incelenmiģtir. Bu araģtırmayı yürüten ve sonuçlarını bizlerle paylaģan Dr. Gonca GÜL YAVUZ a teģekkür ederiz. Konuyla ilgili olarak bundan sonra yapılacak olan çalıģmalara yol gösterici olacağını düģündüğümüz bu çalıģmanın ilgili kiģi, kurum ve kuruluģlara faydalı olacağı inancındayız. Mine HASDEMĠR Enstitü Müdür Vekili

5 ÖZET POLATLI ĠLÇESĠNDE ÜRETĠCĠLERĠN TARIM SĠGORTASI YAPTIRMAYA KARAR VERME SÜRECĠNDE ETKĠLĠ OLAN FAKTÖRLERĠN ANALĠZĠ Bu araģtırmanın amacı Ankara Ġli Polatlı Ġlçesinde üreticilerin tarım sigortası yaptırmaya karar verme sürecinde etkili olan faktörlerin belirlenmesidir. Söz konusu faktörlerin belirlenmesi sırasında, tarım sigortalarının desteklenmesine yönelik uygulamalar da dikkate alınarak, ortaya çıkan ekonomik nitelikteki bu değiģkenin üreticilerin karar verme sürecindeki etkisi de incelenmiģtir. AraĢtırma tarım sigortalarının yoğun olarak yapıldığı 20 köyden 157 üretici ile yapılmıģtır. Bu üreticilerden 71 i tarım sigortası yaptıran, 86 sı ise tarım sigortası yaptırmayan üreticilerdir. Verilerin toplanmasında anket yöntemi, elde edilen verilerin istatistiksel analizinde ise lojistik regresyon yöntemi kullanılmıģtır. AraĢtırmada, en az değiģkeni kullanarak en iyi uyuma sahip olacak Ģekilde bağımlı ile bağımsız değiģkenler arasındaki iliģkiyi tanımlayabilen ve istatistiksel olarak kabul edilebilir bir model kurulmuģtur. Bu modelde bağımlı değiģken olarak tarım sigortası yaptırma/yaptırmama, bağımsız değiģkenler olarak da bireysel nitelikler, iģletme özellikleri, haberleģme davranıģları ve tarım sigortasına karģı tutum ele alınmıģtır. AraĢtırma sonuçları, bireysel niteliklerden kredi kullanımı ve tarım dıģı gelirin, iģletme özelliklerinden hayvan varlığı ve Ģeker pancarı ekim alanının tarım sigortası yaptırmaya karar vermede etkili olan faktörler olduğunu göstermiģtir. Ayrıca devlet tarafından verilen tarım sigortası prim desteğinin tarım sigortasına karar vermede etkili olduğu da belirlenmiģtir. Anahtar Kelimeler: Tarım sigortası, karar verme, lojistik regresyon ABSTRACT ANALYSING OF EFFECTIVE FACTORS ON FARMERS' DECISION MAKING PROCESS IN AGRICULTURAL INSURANCE IN POLATLI DISTRICT The objective of this study was to analyse effective factors on farmers decision making process in agricultural insurance in Polatlı District. While these effective factors are being determined, support policy for agricultural insurance that has economic characteristic was considered and influences of this policy on farmers decision making process was examined. This research was carried out with 157 farmers in 20 villages that agricultural insurance was applied intensively. 71 of 157 farmers were stil receiving agricultural insurance and 86 were not. The data was collected by survey method and logistic regression was used to analyse the data. Model that has the best relation between dependent and independent variables with least variables and statistically acceptable was established. In this model, application status of agricultural insurance was taken as dependent variable and individual characteristics, farm characteristics, communication behaviors and attitudes toward agricultural insurance were taken as independent variables. The result of the study showed that, credit use and non-agricultural income as individual characteristics, animal population and sugar beet plantation as farm characteristics were effective factors on farmers decision making process. Agrcultural insurance premium support that given by goverment was also determined as effective factor on farmers decision making process. Key Words: Agricultural insurance, decision making process, logistic regression

6

7 ĠÇĠNDEKĠLER DĠZĠNĠ ÖNSÖZ ÖZET ABSTRACT ĠÇĠNDEKĠLER DĠZĠNĠ... i ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ... iii ġekġller DĠZĠNĠ... v 1. GĠRĠġ MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Yöntem DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE TARIM SĠGORTALARI Dünyada Tarım Sigortaları Amerika BirleĢik Devletleri (ABD) nde Tarım Sigortaları Avrupa Birliği (AB) Ülkelerinde Tarım Sigortaları Diğer Bazı Ülkelerde Tarım Sigortaları Türkiye de Tarım Sigortaları ARAġTIRMA BÖLGESĠNĠN TANITILMASI Coğrafi Konum Tarihi Durum Bitki Örtüsü Ve Toprak Yapısı Ġklim Nüfus Eğitim UlaĢım, HaberleĢme ve Diğer Altyapı Hizmetleri Tarımsal Yapı ve Üretim Teknik Personel ve Yürütülen ÇalıĢmalar ARAġTIRMA BULGULARI Bireysel Nitelikler YaĢ Hane Halkı Sayısı Eğitim Sosyal Güvence Kredi Kullanımı Çiftçi Örgütlerine Üyelik Gelir Grupları Tarım DıĢı Gelir Bireysel Niteliklere Göre Lojistik Regresyon Çözümlemesi ĠĢletme Özellikleri ĠĢletme Büyüklüğü Mülk Arazi GeniĢliği Sulu Arazi GeniĢliği Üretim Deseni Buğday Ekim Alanı ġekerpancarı Ekim Alanı Hayvan Varlığı Bitkisel Üretimin Payı Traktör Varlığı ĠĢletme Özelliklerine Göre Lojistik Regresyon Çözümlemesi HaberleĢme DavranıĢları Ziraat Mühendisi, Ziraat Teknisyeni, Tarım DanıĢmanları Ġle GörüĢme Ziraat Odası/Kooperatif/Çiftçi Toplantıları Gibi Faaliyetlere Katılım Ġnternet Hakkında Bilgi Tarım Sigortaları Konusunda Yararlanılan Bilgi Kaynakları i

8 5.3.5 HaberleĢme DavranıĢlarına Göre Lojistik Regresyon Çözümlemesi Tarım Sigortalarına KarĢı Tutum Deneklerin Tarım Sigortası Ġle Ġlgili GeçmiĢ Tutumları Deneklerin Tarım Sigortasına ĠliĢkin Geleceğe Yönelik Eğilimleri Deneklerin Tarım Sigortası Desteğine KarĢı Tutumları Tarım Sigortasına KarĢı Tutuma Göre Lojistik Regresyon Çözümlemesi En Uygun Çok DeğiĢkenli Lojistik Regresyon Modeli SONUÇ VE TARTIġMALAR KAYNAKLAR EKLER EK1 TARIM SĠGORTALARI KANUNU EK2 TARIM SĠGORTALARI UYGULAMA YÖNETMELĠĞĠ EK3 TARIM SĠGORTALARI HAVUZU ÇALIġMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK EK KAPSAMINA ĠLĠġKĠN BAKANLAR KURULU KARARI ii

9 ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ Çizelge 2.1 Tarım Sigortası Yaptıran Üreticiler Ġçin Örnek Hacminin Hesaplanması... 5 Çizelge 2.2. Tarım Sigortası Yaptırmayan Üreticiler Ġçin Örnek Hacminin Hesaplanması... 6 Çizelge 3.1 Devlet Destekli Tarım Sigortasına Ait Rakamlar Çizelge 5.1 Deneklerin YaĢı Çizelge 5.2 Deneklerin Hane Halkı Sayısı Çizelge 5.3 Deneklerin Eğitim Düzeyi Çizelge 5.4 Deneklerin Sosyal Güvenceye Sahip Olup/Olmamaları Çizelge 5.5 Deneklerin Kredi Kullanımı Çizelge 5.6 Deneklerin Çiftçi Örgütlerine Üyelikleri Çizelge 5.7 Deneklerin Üyesi Oldukları Çiftçi Örgütleri Çizelge 5.8 Deneklerin Ġçinde Bulundukları Gelir Grupları Çizelge 5.9 Deneklerin Tarım DıĢı Gelirleri Çizelge 5.10 Bağımlı DeğiĢken (y) Ġçin Sınıflandırma Sonuçları Çizelge 5.11 Bireysel Niteliklerinin Lojistik Regresyon Çözümlemesi Çizelge 5.12 Deneklerin Toplam ĠĢletme GeniĢlikleri Çizelge 5.13 Deneklerin Sahip Olduğu Mülk Arazi GeniĢliği Çizelge 5.14 Deneklerin Sahip Olduğu Sulu Arazi GeniĢliği Çizelge 5.15 Deneklerin Üretim Deseni Çizelge 5.16 Deneklerin Buğday Ekim Alanı Çizelge 5.17 Deneklerin BüyükbaĢ Hayvan Varlığı Çizelge 5.18 Deneklerin KüçükbaĢ Hayvan Varlığı Çizelge 5.19 Deneklerin Toplam Üretiminde Bitkisel Üretimin Oranı Çizelge 5.20 Deneklerin Traktör Varlığı Çizelge 5.21 Bağımlı DeğiĢken (y) Ġçin Sınıflandırma Sonuçları Çizelge 5.22 ĠĢletme Özelliklerinin Lojistik Regresyon Çözümlemesi Çizelge 5.23 Deneklerin ZM/ZT/TD ile GörüĢme/GörüĢmemeleri Çizelge 5.24 Deneklerin Çiftçi Toplantıları Gibi Faaliyetlere Katılımları Çizelge 5.25 Deneklerin Ġnternet Hakkında Bilgi Sahibi Olma/Olmamaları Çizelge 5.26 Deneklerin Ġnternet Kullanımı Çizelge 5.27 Deneklerin Tarım Sigortaları Konusunda Yararlandıkları Bilgi Kaynakları Çizelge 5.28 Deneklerin Tarım Sigortasından Haberdar Olma Süresi Çizelge 5.29 Deneklerin Önceki Yıllarda Sigorta Yaptırma/ Yaptırmamaları Çizelge 5.30 Tarım Sigortası Yaptıran Deneklerin Kaç Yıldır Sigorta Yaptırdıkları Çizelge 5.31 Deneklerin Önümüzdeki Yıllarda Sigorta Yaptırma Konusundaki DüĢünceleri Çizelge 5.32 Deneklerin Önümüzdeki Yıllarda Sigorta Yaptırma Nedenleri Çizelge 5.33 Tarım Sigortası Yaptırmayan Deneklerin Tarım Sigortaları Konusunda GeçmiĢteki Tutumları ve Geleceğe Yönelik Eğilimleri Çizelge 5.34 Deneklerin Prim Desteği Verilmesini Onaylama/Onaylamamaları Çizelge 5.35 Prim Desteği Verilmesini Onaylama Nedenleri Çizelge 5.36 Prim Desteğinin Tarım Sigortası Yaptırma Kararına Etkisi Çizelge 5.37 Bağımlı DeğiĢken (y) Ġçin Sınıflandırma Sonuçları Çizelge 5.38 Deneklerin Tarım Sigortasına KarĢı Tutumlarının Lojistik Regresyon Çözümlemesi Çizelge 5.39 Bağımlı DeğiĢken (y) Ġçin Sınıflandırma Sonuçları Çizelge 5.40 En Uygun Çok DeğiĢkenli Lojistik Regresyon Çözümlemesi iii

10

11 ġekġller DĠZĠNĠ ġekil 2.1 Tarım Sigortası Yaptıran ĠĢletmelerin Arazi GeniĢliğine Göre Dağılımı... 4 ġekil 2.2 Sigorta Yaptıran ĠĢletmelerin Sigortalanan Arazi GeniĢliğine Göre Dağılımı... 5 ġekil 2.3 Sigorta Yaptırmayan Üreticilerin Buğday Ekim Alanına Göre Dağılımı... 6 v

12

13 1.GĠRĠġ Türkiye de tarım sektörü, nüfusun gıda maddeleri gereksinimini karģılaması, tarıma dayalı sanayinin hammadde kaynağını oluģturması, istihdam yaratması, dıģa bağımlılığın azaltılması gibi nedenlerle ekonomi üzerindeki stratejik iģlevini korumaktadır. Tarım sektöründe faaliyette bulunan iģletmelerde üretilen ürünlerin miktar ve kalite özellikleri üzerinde en önemli etkenler üretimde kullanılan girdiler ile teknoloji düzeyidir. Ancak, tarım sektörünün en önemli özelliği günümüzün geliģen teknolojisine karsın üretimin hala üreticinin kontrolünde olmayan doğa koģullarının etkisi altında oluģudur. En geliģmiģ ülkelerde bile teknoloji, tarımsal üretim için doğa koģullarına karsı tam güvence sağlayabilecek düzeye eriģememiģtir (Çetin, 2007). Tarımsal üretimde verimliliği ve kaliteyi artırabilmek için ne kadar yoğun ve modern teknoloji kullanılırsa kullanılsın meteorolojik risk ve belirsizlik göz önünde bulundurulması gereken önemli bir konudur. Bitki ve hayvanların yaģamlarını etkileyen bu risk ve belirsizlikler önemli ölçüde hasarlara neden olurken üretimin sürdürülebilirliğini de etkilemektedir. Ayrıca, tarımsal faaliyetin açıkta yapılması nedeni ile iģletmeci tarafından kontrol edilemeyen iklim koģulları, hastalık ve zararlılar üretimin miktar ve kalitesini olumsuz olarak etkilemekte ve üretici gelirlerinde istikrarsızlıklara neden olmaktadır (Kızılaslan vd., 1994). Genel olarak, hava koģulları, fiyatlar, üretim faktörleri, hastalık ve zararlılar gibi bitkisel ve hayvansal üretimi tehdit eden bu riskler, süreklilik özelliğine sahip olup yığın olarak hasar meydana getirmektedirler. Bu nedenle geliģmiģ ülkelerde tarım sektörünü koruyucu ve yaģam standardını yükseltici önlemler alınmaktadır. Türkiye de de tarımsal üretimi tehdit eden risk ve belirsizlikler sonucu meydana gelecek hasarların önlenebilmesi için en etkili sistem tarım sigortasıdır (Çetin, 2007). Tarımdaki doğal, ekonomik ve sosyal riskler bir iģletmedeki canlı ve cansız varlıkları tehdit eden, hatta yok eden faktörlerdir. Doğal riskler bunların baģında gelmektedir. Bitkisel üretimde dolu, don, yangın, kuraklık, fırtına ve sel felaket haline gelebilen doğal risklerdir. GeliĢmiĢ ülkelerde bu risklerin felakete dönüģmesinin önlenmesinde yapılan tüm çalıģmalar Risk Yönetimi adı altında bir bilim haline gelmiģtir. Diğer sektörlerde olduğu gibi, tarımda da risk yönetiminde riskleri önlemede öncelikle Koruma Önlemleri alınmakta, teknik olarak önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda ise Tarım Sigortası uygulamaları devreye girmektedir. Tarım sigortası tarımdaki risk ve belirsizlikler nedeni ile meydana gelecek zararı karģılayan güvence sistemidir (Dinler, 2000). Tarım sigortası, tarım sektörünün ve kırsal kesimin bütün sorunlarına çözüm olmamakla birlikte, sağlıklı geliģmesini sağlayabilecek bir özelliğe sahiptir. Tarım sektöründe üreticiler ne kadar önlem alırlarsa alsınlar doğal afetleri engellemeleri mümkün olamamaktadır. Bu nedenle de üreticilerin, risk ve belirsizliklere karsı kullandıkları en temel yöntemin polikültür tarım olduğu söylenebilir. Fakat polikültür tarım, ihtisaslaģmayı engellemektedir. Oysaki her faaliyet alanında olduğu gibi tarımda da girdi basına verimlilik artısı, ihtisaslaģma ile mümkün olmaktadır. Tarım sigortaları uygulamalarının olmadığı bölgelerde üreticiler, üretimlerini güvence altına almak amacıyla polikültür tarıma yönelmekte, bunun sonucunda ise verimlilik ve dolayısıyla da üretim hacmi düģmektedir. Tarım sigortasının önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır (Anonim, 2007a). Günümüzde önemi giderek daha fazla anlaģılmaya baģlayan tarım sigortaları; sektörün karģılaģtığı tam olarak oluģ zamanı ve büyüklüğü tahmin edilemeyen risklerin oluģturduğu kayıpların sözleģme koģulları çerçevesinde tazmin edilmesi, böylece üretici gelirinde istikrar sağlanması, üreticinin modern üretim teknikleri ve yatırımlara yönelmesinin teģvik edilerek sigortanın teknoloji transferi ve teknoloji kullanımını geliģtirmede ve tarımsal üretimde girdilerin istenilen düzeyde kullanılmasında düzenleyici ve çiftçileri zorlayıcı araçların baģında gelmektedir. Yapılan bu tanımlamalar ıģığında tarım sigortası; tarımsal üretim sürecinde her türlü doğal risk, hastalık ve kazalar sonucunda bitkisel ve hayvansal ürünler ile tarımsal varlıklarda oluģabilecek zarar ve kayıpların teminat altına alınması ve böylece sigortalının varlığının devamlılığının sağlanması Ģeklinde ifade edilebilir (Çetin, 2007). 1

14 Kuraklık, dolu, don, sel, taban suyu baskını, fırtına, hortum, deprem, heyelan, yangın gibi doğal afetler, kaza ve zararlılar ile hayvan hastalıklarının neden olacağı zararlar nedeniyle dünyada derin acıların yaģandığı bilinmektedir. GeliĢmiĢ ülkeler tarımdaki riskleri, devletin ve üreticilerin üzerinden alacak Ģekilde risk transfer sistemlerini kurmuģlardır. Tarım sigortası olarak da tanımlanan bu sistem içerisinde; bitkisel ürünler ve seralar, tarımsal yapılar, tarım alet ve makineleri ile çiftlik hayvanlarının sürdürülebilir bir güvence altına alınması hedeflenmektedir (Karaca vd., 2010). Tarım sigortaları ile ilgili olarak, Türkiye de ki tablo incelenecek olursa; Türkiye de 60 milyon hektar alan, tarım alanı olarak kabul edilmesine karsın, ekilebilir alanlar toplam tarımsal arazinin %40,7 sini oluģturmaktadır. Ekili tarım alanlarının %98 ine dolu yağdığı, %47 lik kısminin da hasara uğradığı göz önüne alınırsa, sigortacılık açısından büyük bir potansiyelin var olduğu ancak var olan potansiyelin değerlendirilemediği görülmektedir (Anonim, 2007d). Yukarıda sayılan gerekçelerle ve Türkiye de tarım sigortası uygulamasının yaygınlaģtırılması amacıyla tarihinde kabul edilmiģ olan 5363 Sayılı Tarım Sigortalan Kanunu ile tarım sigortası yaptıran çiftçilerin desteklenmesi ve prim tutarının %50 sinin devlet tarafından karģılanması hedeflenmiģtir. Türkiye de tarım sigortaları 1957 yılında baģlamıģ olmasına rağmen, sigortalı tarım alanlarının toplam tarım alanları içerisindeki payının oldukça düģük olduğu (%1 dolaylarında) bilinmektedir (ġahin, 2003/ Akın, 2005). Ancak, devlet destekli tarım sigortaları kanunu çerçevesinde, devletin prim tutarının %50 sini ödemeye baģlaması ile tarım sigortaları prim üretiminde yaģanan artıģlar sonucu 2006 yılından günümüze kadar sigortalı tarım alanlarının toplam tarım alanları içerisindeki payı %3 e yükselmiģtir (Anonim, 2009a). Bu araģtırma Ankara Ġli Polatlı Ġlçesi ne bağlı köylerde, üreticilerin tarım sigortası yaptırmaya karar vermelerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüģtür. Ayrıca bu faktörlerin belirlenmesi sırasında, tarım sigortasının desteklenmesine yönelik yasal düzenlemeler de dikkate alınarak, ortaya çıkan ekonomik nitelikteki bu değiģkenin üreticilerin karar verme sürecindeki etkisinin de belirlenmesi hedeflenmiģtir. Üreticilerin tarım sigortası yaptırmaya karar vermelerinde etkili faktörlerin araģtırıldığı bu çalıģmada tarım sigortalarına değinildikten sonra Karar Verme kavramı üzerinde de durulmuģtur. Karar Verme iģletme yönetiminin en önemli konularından biridir ve birçok alternatif arasından birini seçmektir. Kararlar, önceden tahmin edilebilen ve edilemeyen durumlar arasında bir belirsizlik derecesine sahiptir. Bu belirsizlik nedeni ile de her zaman için bir yanlıģ karar verebilme riski vardır (Husdal, 1999). ĠĢletmeci, çalıģtığı alanla ilgili olarak kararını vermek, bu kararı uygulamaya koymak ve elde edeceği sonucun yükümlülüğünü taģımak zorundadır (ErkuĢ ve Demirci, 1996). Genel olarak verilecek kararlar stratejik, politik, yönetim ve yürütme kararları olarak ayrılmaktadır. Bunlardan stratejik olanları, iģletmenin uzun sürede geliģimini etkileyen, büyümesi ve geliģmesi ile ilgili kararlardır. Politik kararlar üst yönetimle ilgili olup iģletme kapasitesi, iģletmede uygulanacak teknoloji düzeyi, iģletmeye gerekli sermayenin hangi kaynaklardan sağlanacağı, üretimin iç pazara mı yoksa dıģ pazara mı yönelik olacağı ve ürün fiyatlarıyla ilgili olmak üzere temel amaçlara ulaģmada yol gösterici kararlardır. Bunların uygulamaya konulmasına yönetim karar vermektedir. Yürütme kararları ise üretimin gerçekleģtiği iģletmede alınan kararlardır. Türkiye de tarım iģletmelerin %99 gibi tamamına yakın kısmı küçük iģletme niteliği taģıdığı için bu iģletmelerde karar verme ve verilen kararı uygulama hem iģletmenin sahibi hem de çalıģanı durumunda olan iģletmeci tarafından gerçekleģtirilmektedir (ErkuĢ ve Demirci, 1996). Karar verme, zaman içinde oluģan bazı etki ve incelemelerin bir sonucudur ve bir anlık eylemden çok bir dizi eylemi içeren ve belirli bir zaman dilimi içinde oluģan bir süreçtir. Bu süreç; durumun kavranması, önemin tanımlanması, alternatiflerin belirlenmesi, en iyi alternatifin seçilmesi ve verilen kararın uygulanması olmak üzere beģ aģamadan oluģmaktadır (Arnoud ve Lebon, 2000). Üretim farklılığının etkinliği, anlaģılırlığı, ekolojik yapı, sürdürülebilirliğin sağlanması, biyolojik veya ekolojik sınırlılıklar, iģletmeci tarafından uygulanabilir olması, ayrıca toplumsal kurallar ve 2

15 baskılar üretici kararlarını etkileyen faktörler olarak karģımıza çıkmaktadır (Geason vd., 2003). Bununla birlikte bireysel duygular, düģünceler, algılamalar, hatırlamalar ve herhangi bir durumdan çıkarılan sonuçlar üreticileri karar verirken bilinçli veya bilinçsiz olarak etkileyen unsurlardır (Barett ve Castore, 1989). Ayrıca aile ihtiyaçlarının, mali olanakların, pazar olanaklarının, coğrafi konumun, devlet tarafından verilen destek veya teģviklerin de üretici kararlarını etkileyebileceği unutulmamalıdır (O malley, 2003). Tarım sigortaları gibi önemli bir konuda üreticilerin geçmiģ tutumlarının ortaya koyulması ve geleceğe yönelik düģüncelerinin belirlenmesinin gerek karar alıcılar açısından ve gerekse yayım elemanları açısından oldukça önemli olduğu düģünülmektedir. Nitekim üreticilerin sigorta yaptırma kararında etkili olan faktörlerin belirlenmesinin, yürütülen sigorta çalıģmalarının kapsamı ile ilgili konularda yol gösterici olacağı gibi tarım sigortası uygulamasının yaygınlaģtırılması konusunda yürütülen faaliyetler için de önemli bir kaynak olacağı düģünülmektedir. Her ne kadar araģtırma alanı sınırlı bir alan olsa da araģtırmada tarım sigortalarına iliģkin bir model ortaya konulduğundan, elde edilen sonuçlar tarım sigortaları konusunda politikaların geliģtirilmesine ve yayım programlarının oluģturulmasına ıģık tutabilir niteliktedir. AraĢtırma bölgesinde tarım sigortası uygulamaları üreticiler için yeni bir uygulama değildir. Ancak devlet tarafından tarım sigortalarına verilen %50 prim desteği tarım sigortaları uygulamasında bir yenilik olarak kabul edilebilir. 3

16 Tarım Sigortası Yaptıran iģletmelerin GeniĢliği (da) 2. MATERYAL VE YÖNTEM 2.1 Materyal Ankara Ġli Polatlı Ġlçesi nde tarımsal faaliyette bulunan üreticilerin tarım sigortası yaptırmaya karar verme sürecinde etkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılan bu araģtırmada, karar verme sürecinde etkili faktörlerin daha iyi saptanabilmesi amacıyla tarım sigortası yaptıran ve yaptırmayan üreticilerin karģılaģtırmalı olarak çalıģma kapsamına alınması uygun görülmüģtür. AraĢtırmada ayrıca 01 Haziran 2006 tarihinde fiilen baģlatılan devlet destekli tarım sigortaları uygulaması da dikkate alınarak, ekonomik nitelikteki bu değiģkenin üreticilerin karar verme sürecinde ki etkisinin de belirlenmesi amaçlanmıģtır. Bu amaçla, çalıģmanın yürütüleceği Ankara ili Polatlı ilçesinde tarım sigortası kanununun yürürlüğe girdiği Haziran 2006 tarihinden Haziran 2007 tarihine kadar sigorta yaptıran üreticiler, sigorta yaptırdıkları arazi geniģlikleri ve sigortalanan ürünler belirlenerek bir popülasyon oluģturulmuģtur. Buna göre; ilçede 78 köyde toplam 583 üreticinin tarım sigortası yaptırdığı, sigortaların hepsinin bitkisel ürün (buğday) sigortası olduğu belirlenmiģ ve bu iģletmelerin arazi geniģliğine göre dağılımı Ģekil 2.1 de sunulmuģtur. Ancak bu köylerin çoğunda gerek sigorta yaptıran üretici sayısının gerekse sigortalanan arazi geniģliklerinin oldukça az olması nedeniyle araģtırmada tarım sigortalarının yoğun olarak yapıldığı 20 köyün alınması uygun bulunmuģtur. Bu köyler sırası ile Sakarya, Uzunbeyli, Kargalı, ġeyhali, Eskipolatlı, Beylikköprü, Tatlıkuyu, Ördekgölü, Merkez (Zafer Mah.), Sazılar, Özyurt, Yassıhöyük, Ġğciler, Bacıköy, Sarıoba, Karakaya, GümüĢyaka, Sabanca, Çekirdeksiz ve YüzükbaĢı köyleridir. Bu köylerde toplam 303 iģletme (%51,97) tarım sigortası yaptırmıģtır ve bu iģletmelerin arazi geniģliğine göre dağılımı Ģekil 2.2 de sunulmuģtur ĠĢletme Sayısı (ad) ġekil 2.1 Tarım Sigortası Yaptıran ĠĢletmelerin Arazi GeniĢliğine Göre Dağılımı 4

17 Sigortalanan Arazi GeniĢliği (da) ĠĢletme Sayısı (ad) ġekil 2.2 Sigorta Yaptıran ĠĢletmelerin Sigortalanan Arazi GeniĢliğine Göre Dağılımı AraĢtırmanın ana materyalini, tarım sigortasının yoğun olarak yapıldığı 20 köyde hem destekten yararlanan hem de yararlanmayan üreticilerle yapılan anketler oluģturmaktadır. Ayrıca resmi kayıtlar ve araģtırıcının gözlemleri de (elde edilen bulguların değerlendirilmesi sırasında yararlanılmıģtır) ana veri kaynakları içerisinde yer almaktadır. Anket uygulanacak deneklerin belirlenmesinde, her iki üretici grubu için de, homojenliğin artırılması ve popülasyona ait tahminlerin doğruluğunun artırılması amacıyla Tabakalı Tesadüfi Örnekleme Yöntemi nden yararlanılmıģtır. Tabakalı Tesadüfi Örnekleme Formülü: n= ( N* NhSh ) 2 / (N2*D2)+ NhSh 2 Burada, n:örnek hacmini, N: Popülâsyondaki iģletme sayısını, Nh= Her bir tabakadaki iģletme sayısını, Sh2: Her bir tabakadaki varyansı, D²= (d/t)² olup, d=ortalamadan belirli bir orandaki sapmayı, t: ise araģtırmada öngörülen %95 güven sınırına karģılık gelen t tablo değerini (1,95) ifade etmektedir. Bu formüle göre, popülasyonu oluģturan iģletmelerin tabakalara göre dağılımı ve her tabakadan seçilen örnek iģletme sayısı çizelge 2.1 de verilmiģtir. Tabakaları belirlemek amacıyla çeģitli Ģekillerde frekans dağılımları incelenmiģ ( dekarlık aralıklarla) ve varyanslara bakılarak en uygun gruplar dikkate alınmıģtır. Çizelge 2.1 Tarım Sigortası Yaptıran Üreticiler Ġçin Örnek Hacminin Hesaplanması Tabakalar Alan (da) Ortalama Nh Sh NhSh NhSh2 CV n 1.Grup , Grup , Grup , Genel , Çizelge 2.1 incelendiğinde, bu popülasyondan tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile 3 tabakada ve %95 güvenilirlikte örnek hacminin 71 iģletme olarak hesaplandığı görülmektedir. Tarım sigortası yaptırmayan üreticiler için örnek hacminin hesaplanmasında ise; tarım sigortası yaptıran üreticilerle aynı köylerden olmak üzere (toplam 20 köy), aynı üretim döneminde buğday üretimi yapan ancak tarım sigortası yaptırmayan üreticiler ve buğday ekim alanları belirlenerek bir popülasyon oluģturulmuģtur. Buna göre tarım sigortasının yoğun olarak yapıldığı 20 köyde toplam 3075 tarım sigortası yaptırmayan üretici olduğu tespit edilmiģtir. Bu üreticilerin buğday ekim alanına göre dağılımı Ģekil 2.3 de sunulmuģtur. 5

18 Buğday Ekim Alanı (da) ĠĢletme Sayısı (ad) ġekil 2.3 Sigorta Yaptırmayan Üreticilerin Buğday Ekim Alanına Göre Dağılımı Ayrıca tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi formülü kullanılarak popülasyonu oluģturan iģletmelerin tabakalara göre dağılımı ve her tabakadan seçilen örnek iģletme sayısı çizelge 2.2 de verilmiģtir. Tabakaları belirlemek amacıyla, tarım sigortası yaptıran deneklerde olduğu gibi, çeģitli Ģekillerde frekans dağılımları incelenmiģ ( dekarlık aralıklarla) ve varyanslara bakılarak en uygun gruplar dikkate alınmıģtır. Çizelge 2.2 incelendiğinde, bu popülasyondan tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile 3 tabakada ve %95 güvenilirlikte örnek hacminin 86 iģletme olarak hesaplandığı görülmektedir. Çizelge 2.2 Tarım Sigortası Yaptırmayan Üreticiler Ġçin Örnek Hacminin Hesaplanması Tabakalar Alan (da) Ortalama Nh Sh NhSh NhSh2 CV n 1.Grup , Grup , Grup , Genel , Yapılan örnek hacmi hesaplamalarına göre, bu araģtırmada tarım sigortasının yoğun olarak yapıldığı 20 köyde, tarım sigortası yaptıran 71 ve yaptırmayan 86 üretici olmak üzere toplam 157 denekle anket uygulanması gerektiği ortaya çıkmıģtır. Örnek hacminin belirlenmesinin ardından, araģtırmanın amacına uygun olarak düzenlenen anket formları yüz yüze görüģmeler ile doldurulmuģtur. Anketler araģtırmacı tarafından Kasım 2007 tarihinde yapılmıģtır. Ayrıca anketlerden elde edilen veriler SPSS 17 kullanılarak bilgisayar ortamına aktarılmıģ ve analizler yapılmıģtır. 2.2 Yöntem Bilimsel araģtırmalar sonucu elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve bulguların yorumlanmasında çeģitli istatistiki yöntemler yoğun olarak kullanılmaktadır (Tonta, 1999). AraĢtırmada analizler için, üreticilerin tarım sigortası yaptırıp yaptırmamaları bağımlı değiģken olarak kabul edilmiģtir. Bağımlı değiģkenin ikili (0,1) olabileceği durumlarda kullanılabilecek analiz yöntemleri sınırlıdır. Bunların yaygın olarak kullanılanları lojistik regresyon, lojit, probit ve doğrusal olasılık modelleridir (Gujariti, 1995). Ancak Lojistik Regresyon analizi son yıllarda bilimsel araģtırmaların çözümlenmesinde oldukça ünlenmiģ ve yoğun bir biçimde kullanılmaya baģlanmıģtır. Lojistik regresyon analizinin kullanım amacı, en az değiģkeni kullanarak en iyi uyuma sahip olacak Ģekilde bağımlı değiģken ve bağımsız değiģkenler arasındaki iliģkiyi tanımlayabilmektir (Kleinbaum, 1994). 6

19 Lojistik regresyon modelinin, bireysel gözlemlere dayalı analizlerle grup verilerine dayalı analizler arasındaki farkı yansıtmakta uygun bir yöntem olduğu (ĠĢyar, 1999) bildirilmektedir. Bununla birlikte diğer kategorili değiģken tahmin tekniklerinden daha fazla tercih edildiği (Maddala, 1983) ve açıklayıcı değiģkenlerin nitel bağımlı değiģkenler üzerindeki etkilerinin önemini vurgulamada probit modelden daha iyi bir yöntem olduğu (Amemiya, 1983) ifade edilmektedir. Ayrıca kullanım rahatlığının yanı sıra, çözümlemeden elde edilen modelin matematiksel olarak esnek olması ve kolay yorumlanabilmesi modele olan ilgiyi artırmıģtır (Montshwe, 2004). Bağımsız değiģken sayısının az olduğu durumlarda regresyon modeli kurmak ve onu yorumlamak kolaydır. Fakat modele dahil edilen bağımsız değiģken sayısı arttıkça modeli kurmak ve çözümlemek oldukça zor ve karmaģık olmaktadır. Modele ne kadar çok değiģken eklenirse, kestirilen standart hata o kadar büyük olur ve gözlenen veri kümesine de daha çok bağımlı olur. Bu nedenle lojistik regresyon, diğer regresyon yöntemlerinin gerekli varsayımları sağlayamadığı durumlarda kullanılması uygun bir yöntem olarak görülmekte ve sınıflandırma analizlerinde sık kullanılan yöntemlerden biri olmaktadır (Cankurt vd., 2007). Lojistik regresyon analizinde bağımlı değiģken kesikli bir değer almakta ve bu analiz ile bağımlı değiģkenin alabileceği değerlerden birinin gerçekleģme olasılığı tahmin edilmektedir. Ayrıca çok değiģkenli normal dağılım gösterme Ģartı aranmadığı için kullanımında üstünlük sağlamaktadır (Cankurt vd., 2007). Lojistik regresyona ait dört temel varsayım vardır (AktaĢ, 1997/Hosmer ve Lemeshow,2000/Unvan, 2006/Cankurt vd., 2007). Bunlar; 1. Y1,.., Yn değerleri istatistiksel olarak bağımsızdır. 2. Bağımsız değiģkenler (Xk) birbirinden bağımsızdır. 3. Yi Є (0,1) i= 1,2,.,n 4. P(Yi=1/Xi)=Pi i=1,2,,n Lojistik modelde bağımlı değiģken ortalaması bir olasılık olarak aģağıdaki gibi hesaplanır; P: istenen olaya ait olasılık 1-P: istenmeyen olaya ait olasılık βo: denkleme ait sabit katsayı β1, β2,..,βn: bağımsız değiģkenlere ait regresyon katsayıları Xi: i. bağımsız değiģkene ait değer P: değiģken sayısı (i=1,2,..,n) Ġstenen olayın olasılığı (Y=1): P(Y=1 X1,X2,.Xp)= 1/1+e -(β0+β1x1+..+βpxp) Ġstenmeyen olayın olasılığı (Y=0): P(Y=1 X1,X2,.Xp)= 1/1+e β0+β1x1+..+βpxp Bu iki olasılığın birbirine oranına odds oranı denir ve P/1-P= e β0+β1x1+..+βpxp Ģeklinde yazılabilir. EĢitliğin her iki tarafının doğal logaritması (Ln) alındığında, bağımlı değiģken ile bağımsız değiģken arasındaki iliģkinin lineer bir duruma dönüģtüğü lojistik regresyon denklemi elde edilir. Lojit (P)= log [ P/1-P]= β0+ β1x1+..+ βpxp Ayrıca odds değeri ile üzerinde durulan olayın olma olasılığı arasındaki iliģki odds=p/1-p yada p=odds/1+odds Ģeklinde ifade edilir. Örneğin odds değerinin 1,00 ve 1,00 den büyük olduğu durumlarda p olayının gerçekleģme ihtimalinin artması yönünde bir kanı oluģmaktadır. Diğer bir anlatımla, olasılık değerinin 0,5 ve bundan büyük olduğu değerlerde p olayının gerçekleģtiği kabul edilir. Fakat p olayının gerçekleģmesi konusunda kesin bir yargıya varabilmek için odds değerinin 1,00 veya 1,00 den büyük çıkmasının yanı sıra wald istatistiğinin de istatistiki olarak önemli çıkması gerekmektedir (Campell, 1981/ Hosmer ve Lemeshow, 2000/ Eyduran 2006). Lojistik regresyon analizinde bağımsız değiģkenlerin odds oranlarının hesaplanmasında tam (enter) ve adımsal (stepwise) yöntemler kullanılabilir. Adımsal yöntemde üç ileriye doğru götürme (bağımsız değiģken ekleme, conditional LR ve wald) ve üç geriye doğru götürme (bağımsız değiģken çıkarma, conditional LR ve wald) olmak üzere toplam altı ayrı adımsal regresyon modeli 7

20 geliģtirilebilir (Albayrak, 2006). Bununla birlikte lojistik regresyonun ikili, sıralı ve isimsel lojistik regresyon olmak üzere üç temel yöntemi vardır (Tatlıdil, 1996). Ġkili lojistik regresyon, sadece iki cevap seçeneği (var/yok, geçer/geçmez, sağlar/sağlamaz gibi) içeren bağımlı değiģkenlerle yapılan lojistik regresyon analizidir. Bu analizde faktör değiģkenleri kategorik isimsel ölçeklidir ve ortak değiģkenler ise sürekli değiģken olmalıdır. Sıralı lojistik regresyon, cevap değiģkeninin üç veya daha fazla kategori içerdiği ve değerlerinin sıralı ölçekle ifade edildiği durumlarda uygulanan lojistik regresyon analizidir. Sıralı değiģken kodlanır veya kategorileri belirlendiğinde cevapların doğal sıralama (hafif/orta/ağır, beğenmedim/az beğendim/beğendim/çok beğendim gibi) yapısında olması gerekmektedir. Ġsimsel lojistik regresyonda ise isimsel ölçekli cevap değiģkenleri en az üç kategoride gözlenen değerler içermelidir. Gözlenen değerlerin kodlanmak istenmesi halinde sıralı lojistik regresyonda olduğu gibi doğal sıralama yapısında olması Ģart değildir. Örneğin bir meslek dalı veya yapılan sportif faaliyetlerin sınıfları isimsel olarak sınıflandırılabilir. Bu çalıģmada, çalıģmanın amacına ve elde edilen verilere uygun olan Ġkili Lojistik Regresyon analizi adımsal (stepwise) yöntem kullanılarak uygulanmıģtır. Bağımlı değiģken, tarım sigortası yaptırıp yaptırmamaya göre, tarım sigortası yaptırma durumunun 1 yaptırmama durumunun ise 0 değerini aldığı modelde bağımsız değiģkenler ise deneklerin bireysel nitelikleri, iģletme özellikleri, haberleģme davranıģları ve tarım sigortaları ile ilgili tutumlarını kapsayan değiģkenlerden oluģmaktadır. 8

21 3. DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE TARIM SĠGORTALARI 3.1 Dünyada Tarım Sigortaları Dünyada çeģitli ülkelerde tarım sigortalarının geliģim düzeyleri; ülkelerin izlediği tarım politikaları, tarımın ekonomi içindeki önemi ve bu kesimin toplumsal ve sosyal yapı üzerine olan etkilerine bağlı olarak değiģim göstermekle beraber, tarımın geliģmiģ olduğu hemen her ülkede bu geliģime paralel olarak tarım sigortalarının da geliģtiği gözlenmektedir (TanrıvermiĢ ve Sayın, 1993). GeliĢmiĢ ülkelerin yıllar önce baģlatmıģ oldukları tarımda risk yönetim teknikleri uygulamaları ve alt yapı çalıģmaları sonucu doğa olayları büyük ölçüde afet olmaktan çıkarılmıģtır. Bu ülkeler kendi doğal, sosyal, temel ekonomik yapılarıyla tarım politikaları dikkate alınarak bilinçlendirilmiģ tarım ürün sigorta sistemlerini kurmuģlardır. Böylece çiftçilerinin çok az bir masrafla zararlarını karģılayarak muhtaç oldukları ekonomik ve sosyal güvenceye kavuģmaları sağlanmıģtır (Anonim, 2007b). Dünya genelinde, tarım ürünleri öncelikle dolu riskine karģı sigorta edilmeye baģlamıģ, geliģmeye bağlı olarak don, sel, kuraklık, fırtına, yangın gibi riskler de sigorta kapsamına alınmıģlardır (Dinler vd., 2007) Amerika BirleĢik Devletleri (ABD) nde Tarım Sigortaları Uygulamaları ABD tarım sigortaları sistemi devlet ile özel sigorta Ģirketlerinin iģbirliğine dayanmaktadır. Devlet, sigorta kapsamı ile teminat düzeylerini belirlerken, sigorta Ģirketleri ise poliçeleri pazarlamakta ve sattıkları poliçelerle ilgili hizmetleri sağlamaktadır. Devlet in sigorta priminin %60 ını sübvanse ettiği ABD de, birden çok riske karģı sigorta olarak bilinen MPCI (Multiple Peril Crop Insurance) geleneksel olarak uygulanan ve en yaygın sigorta sistemidir. Bu sisteme göre, hasar tespitleri bireysel ve iģletme bazında belirlendikten sonra, hasar ödemeleri çiftçiye, üretimin belirli bir miktarın altına düģmesi durumunda yapılır. Ödemelerin hesaplanması, gerçekleģtirilen verim ile önceden belirlenmiģ bir fiyattan hesaplanarak garanti edilen verim arasındaki farkın alınması esasına dayanır (Akçaöz ve Kızılay, 2004) Avrupa Birliği (AB) Ülkelerinde Tarım Sigortaları Uygulamaları AB tarım sigortaları uygulamaları incelendiğinde, 100 yıldan beri dolu sigortasının yaygın bir Ģekilde uygulandığı görülmektedir. AB ülkeleri her Ģeyden önce sağlıklı bir dolu sigortası alt yapısının kurulması, ondan sonra devlet desteği ile diğer teminatların verilmesi yönündeki uygulama esaslarını aynen uygulamıģtır. Ayrıca AB de üreticilerin ortak tarım politikası kapsamındaki politikalarla hem afet hem de sosyal sigorta politikaları yardımı ile risklerden korundukları bilinmektedir (Akçaöz ve Kızılay, 2004). Bazı ülkelerde dolunun yanı sıra don, sel, kuraklık, fırtına gibi risklerinde sigorta edilmekte ve bunların prim veya hasarlarına devlet tarafından destek verilmektedir. Ġspanya, Portekiz, Avusturya ve Yunanistan da uygulanan devlet destekli tarım ürün sigortaları Ġtalya ve Fransa da kısmen uygulanmaktadır. Ayrıca dünya genelinde birden çok riske karģı ürün sigortalarının (MPCI) en yaygın olduğu ülke ABD olmasına rağmen, bu sistemde en baģarılı ülkenin Ġspanya olduğu bilinmektedir. Ġspanya uygulamasında, kar amacı gütmeyen bir havuz sistemi mevcuttur. Çiftçilerin sigorta Ģirketlerine ödediği primler bu havuzda toplanmakta, hasarlarda havuzdan karģılanarak doğrudan çiftçiye ödenmektedir. Devlet çiftçiye herhangi bir afet yardımı yapmazken, ürünlerini sigorta ettiren çiftçilerin primlerinin %50 sini karģılamaktadır. Bu sistemde sigorta Ģirketleri sadece poliçe düzenleme, pazarlama ve satıģ faaliyetlerini yerine getirirler (Anonim, 2007b) Ġspanya uygulamasında tarım sigortaları havuzu bir sigorta Ģirketi değildir. Ancak sigorta Ģirketlerinin çiftçiden aldıkları primler havuzda toplanır, hasarlar da havuzdan ödenir. Hasarlar, havuza bağlı bağımsız eksperler tarafından aynı tekniklerle belirlenip, tüm Ģirketlerin hasar ödemeleri de çiftçilere havuz tarafından yapılır. Havuzda toplanan meteorolojik verilerin, sigorta primlerine esas olabilecek aktüeryal çalıģmaları (Aktüerya, belirsizliğin finansal sonuçlarını yöneten, risk analizi, ölçümlenmesi ve fiyatlandırması üzerine çalıģan, risk yönetimine iliģkin problemleri matematiksel ve istatistiksel yöntemler kullanarak çözen, Ģirketler tarafından alınan riskleri minimize etmek için doğru strateji belirlenmesine yardımcı olan uzmanlık dalıdır) da havuz 9

22 tarafından yürütülerek, aynı köyde aynı ürün için tüm çiftçilerin aynı primi ödemeleri sağlanır. Devlet in Hazine ve Tarım Bakanlığı üzerinden havuza gönderdiği prim desteklerinin transfer edilmesinin yanı sıra reasürans temini de Tarım Sigortaları Havuzu nun görevleri içerisindedir. Devlet, riske ortak olmakta ve sistemin çok yönlü kontrolünü sağlamaktadır (Dinler vd., 2007). Ġspanya modelindeki baģarının temelinde Ģu unsurlar dikkati çekmektedir: 1.Yasal düzenleme ve teminat çeģitleri: Tarım ürünleri baģlangıçta sadece dolu ve yangın riskine karģı sigorta edilirken, çıkarılan tarım sigortası yasası ile kuraklık, don, sel, fırtına gibi diğer risklerde sigorta teminatı içine alınmıģtır. 2- Devlet desteği ve yasaya uygunluk: Sistemin sürdürülebilir olmasını sağlamak ve risk transferinde çiftçilerin risk maliyetlerini azaltabilmek için yeterli miktarda devlet desteği sağlanmıģtır. Bu sistem içerisinde devlet yasaya uygun olarak tam destek vermiģ, yasadan hiçbir ödün vermemiģtir. 3- Sigorta yaptırmayan çiftçilere devlet yardımı yapılmaması: Doğal afetler sonucu zarar gören çiftçilere devletin hiçbir Ģekilde yardım etmeyeceği taahhüt edilerek sigorta teģvik edilmiģ, çiftçi sigortaya yönlendirilmiģ, sigortaya katkısının dıģında çiftçinin devletten her türlü beklentisi ortadan kaldırılmıģtır. 4- Çiftçi katılımı: Devlet yapılan çalıģmalarda ve alınacak kararlarda çiftçi birliklerinin katılımını sağlamıģtır. Böylece çiftçilerin ihtiyaçlarını karģılayacak yeni sigorta teminatlarının geliģtirilmesi ve çiftçilerin büyük oranda sigortaya yönlenmesinde etkili olmuģtur. 5-Sistem koordinasyonu: Tarım sigortalarının geliģtirilmesi için sistemde yer alan kurumlar farklı sektörlerde de olsa sağlıklı bir Ģekilde koordine edilerek yakın bir iģbirliği sağlanmıģtır. 6- Sigorta prensipleri: Sigorta uygulamalarında her türlü dıģ faktörlerden uzak, sadece teknik veri ve analizlere dayanan sigorta prensipleri esas alınmıģtır. 7- Sisteme güven: Reasürörlerin sisteme olan güvenleri ve devletin risklere reasürans Ģeklindeki katılımı varlığı sistemin geliģmesinde önemli rol oynamıģtır. 8- Aktüeryal çalıģmalar: Ülke genelinden toplanan risk ve ürünlere ait istatistiki verilerin analizleri sonucu; farklı risk ve ürünlerin farklı bölgelerdeki sigorta prim fiyatları havuz tarafından belirlenmektedir. Bu konudaki haksız rekabeti önlenerek çiftçilerin güveni sağlanmıģtır. Görüldüğü gibi Ġspanya da oluģturulan sistemde; tarım sigortasının geliģimini engelleyen ve çiftçiyi devletten sürekli karģılıksız bir yardım beklentisi içerisine sokan doğal afet yardımlarının kaldırılarak kuraklık, sel, don, dolu ve fırtına gibi doğal riskler için çiftçiye geniģ kapsamlı sigorta teminatı sunulmuģtur. Bu devletin riske katılımı ve pirim desteklerinin sürekliliği konusundaki kararlılığı ile gerçekleģtirilmiģtir (Dinler, 2003) Diğer Bazı Ülkelerde Tarım Sigortaları Uygulamaları ABD ve AB ülkeleri haricinde diğer bazı ülkelerdeki tarım sigortaları uygulamaları incelendiğinde; Japonya, Kanada, Yeni Zelanda ve Brezilya da bitkisel ürünlerin bütün risklere karģı tek bir poliçe ile sigortalandığı görülmektedir. Ürün sigortasının en geliģmiģ ve en modern Ģeklini ifade eden bu sigortalama Ģeklinin sigorta sektörünün iyi yapılandığı ülkelerde görüldüğü unutulmamalıdır. Ayrıca Japonya ve Brezilya da sigorta uygulaması zorunlu iken Kanada da isteğe bağlı olarak yaptırılmaktadır (Çetin, 2007). Dünya tarım ürünleri pazarında ön sıralarda yer alan Arjantin de ise, ülkenin coğrafi konumu ve iklim koģulları dikkate alınarak, bitkisel üretimi en çok etkileyen tek bir tehlikeye karģı yapılan sigorta uygulaması görülmekte ve bu ülkede ürünler yalnızca dolu riskine karģı sigortalanmaktadır (Roberts, 2005). 3.2 Türkiye de Tarım Sigortaları Tarım sigortaları uygulamaları 1957 yılında baģlamıģtır. Ancak çiftçi gelirlerinin düģük olması, uzun yıllar tarım sigortaları için bir devlet politikasının bulunmaması, tarım ve sigorta sektörlerindeki bilgi ve ilgi eksikliği, daha kolay iģlere yönelme arzusu gibi faktörler tarım sigortalarının diğer tarımsal faaliyetler yanında daha az geliģmesinde rol oynamıģtır. 10

23 1987 yılında tarım sigortalarının geliģtirilmesi için planlı bir çalıģma baģlatılmıģtır. tarım sigortasını tarımcılar yapmalıdır baģlığıyla hazırlanan Türkiye Ġçin Tarım Sigortaları'nı GeliĢtirme Planı çerçevesinde tarım ve sigorta sektöründe devlet, çiftçi birlikleri ve sigorta Ģirketleri üçgeninde planlı bir çalıģma dönemi baģlatılmıģtır. Bu dönemde öncelikle tarım ve sigorta sektörüne konunun öneminin anlatılması, tanıtımı ve çiftçiye götürülen sigorta hizmetlerinin sağlıklı bir alt yapıya kavuģturulup yaygınlaģtırılmasına çalıģılmıģtır (Anonim, 1997) yılına gelindiğinde geliģmenin yeterli olmadığı görülmüģ, bunu engelleyen faktörler ve diğer ülke örnekleri incelenerek, tarım sigortalarının ortak bir sistem içerisinde uygulanması için Tarım Sigortaları Vakfı (TSV) kurulmuģtur. Tarım sigortaları branģında faaliyet gösteren resmi ve özel tüm sigorta ve reasürans Ģirketlerinin Tarım Sigortaları Vakfı na üye olmasından sonra özellikle, tarım ürünleri hasar tespitinin aynı teknik bilgilerle bağımsız uzmanlar tarafından belirlenmesini sağlayarak, çiftçinin hasarlarını gerçek değerlerle ödemek amacıyla ortak hizmet veren bağımsız bir hasar havuzu oluģturulmuģtur (Dinler vd., 2007). Planlı çalıģmalardan sonra, tarım sigortaları konusu tarım sektöründe de ilgi görmeye baģlamıģ ve bu konu 6. BeĢ Yıllık Kalkınma Planında tarım sigortalarının geliģmesi için devlet desteğini öngören yasal düzenlemelerin yapılması Ģeklinde yer almıģtır. Bu durum 7. ve 8. Kalkınma Planlarında da aynı Ģekilde devam etmiģtir. 1.Tarım ġurası ÇalıĢma Belgesi nde konuya ayrıntılı bir Ģekilde yer verilmiģtir. Bu çalıģmada, ortak hizmetler için TSV tarafından kurulan hasar havuzuna prim üretim havuzunun da eklenmesi ile tarım sigortaları havuzunun kurulması, doğal afetler ile ilgili devlet yardımı öneren ancak uygulamada iģlerliği olmayan yasaların kaldırılması ve devletin çiftçinin sigorta primine destek olarak doğal afet sigortalarının baģlamasını gerçekleģtirecek yasal düzenlemelerin yapılması önerilmiģtir (Anonim 2007b) yılı hükümet programında yer alan Tarımsal Politikalarla Ġlgili Yapısal DeğiĢim Projesi tarım ürünleri sigortası yasasının çıkarılması ve devlet desteğinin sağlanmasını öngörmektedir. Bu proje çerçevesinde ilgili kurumların katılımı ile Hazine MüsteĢarlığınca yürütülen çalıģmalarda 3 ayrı yasa taslağı yer almıģ ve sonuçta Hazine MüsteĢarlığı tarafından Tarım Sigortaları TeĢviki Hakkında Kanun Tasarısı baģlığında yayınlanmıģtır yılına gelindiğinde Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı nın baģlattığı Tarım Reformu Uygulama Projesi (TARUP)/(Agricultural Reform Implementation Project (ARĠP)) çerçevesinde tarımda devlet destekli doğal afet sigortalarının baģlaması öngörülmüģtür (Dinler, 2004) yılında program çerçevesinde tarım sigortalarını engelleyen iki yasadan biri olan 5254 sayılı yasa yürürlükten kaldırılmıģtır sayılı diğer yasa ise yürürlükte olmasına rağmen hasar ödemelerine iliģkin fon iptal edildiği için uygulamada aktif değildir. Böylelikle devletin doğal afetler karģısında çiftçiye karģılıksız yardım yapmasını sağlayan uygulamaların tamamı kaldırılmıģ ancak çiftçiye güvence sağlayacak Tarımda Doğal Afet Sigortaları Yasası da çıkarılmamıģtır yılında bir taraftan, TARUP un Dünya Bankası kredisi ile desteklenmesi için bir ön çalıģma baģlatılmıģ diğer taraftan yasal düzenlemelere iliģkin alt yapı çalıģmaları yürütülmüģtür (Anonim, 2007c) yılı sonunda Acil Eylem Planı nda da tarım sigortalarının geliģtirilmesi için bundan sonraki yapılacak uygulamalara esas olacak hedefler belirlenmiģtir. Bu planda, Tarımda Devlet Destekli Doğal Afet Sigortası Yasası'nın bir yıl içerisinde çıkarılmasını ve kuraklık, don, sel sigortaları uygulamalarının esaslarının belirlenmesi ve primlerin devletçe desteklenmesi öngörülmüģtür (Anonim, 2004). Ancak üç yıllık bir süre sonunda, uzun ve yoğun çalıģmalardan sonra tarihinde 5363 sayılı Tarım Sigortalan Kanunu kabul edilmiģ ve devletin prim tutarının %50 sini ödemesine karar verilmiģtir. Bu kanunun amacı, üreticilerin kanunda belirtilen riskler nedeniyle uğrayacağı zararların tazmin edilmesini temin etmek üzere, tarım sigortaları uygulamasına iliģkin usul ve esasların belirlenmesidir. 11

24 Bu kanun kapsamındaki risklerin teminat altına alınması, standart sigorta poliçelerinin belirlenmesi, hasar organizasyonları, aktüerya çalıģmaları, tazminat ödemelerinin yapılması, reasürans teminatının (reasürans, sigorta Ģirketlerinin sigorta faaliyetleri ile üzerlerine aldıkları riskleri bu riskleri üstlenecek baģka Ģirketlere tamamen veya kısmen devrederek yükümlülüklerini paylaģmasıdır. Bu Ģekilde sigorta Ģirketleri sundukları güvenceyi geniģletme imkanına sahip olmaktadırlar.) sağlanması, tarım sigortalarının geliģtirilmesi, yaygınlaģtırılması ve izlenmesi ile diğer teknik hizmetlerin yürütülmesi amacıyla Tarım Sigortaları Havuzu (TARSĠM) kurulmuģtur. Havuz, kapsama alınan riskler için sigorta, reasürans ve retrosesyon (retrosesyon, reasüransın reasüransıdır yani reasürans yoluyla kabul edilen iģlerin tekrar reasüre edilmesidir. Reasüre edilmiģ risklerin devri retrosesyon olarak adlandırılmakta, bu Ģekilde iģ kabul eden reasürans Ģirketine ise "retrosesyoner" denmektedir) yapmaya yetkilidir. Sigorta Ģirketleri, bu kanun kapsamında tarım sigortaları alanında elde ettikleri primin tamamını havuza devretmekle yükümlüdür. Ayrıca, havuzun ve Ģirketin sigortacılık uygulamaları yönüyle denetimi Hazine MüsteĢarlığı, diğer tüm iģlemlerinin denetimi ise Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı tarafından yapılır. Sigorta kapsamında bitkisel ürün, sera, hayvan hayat, kümes hayvanları ve su ürünleri sigortası yer almaktadır. Çiftçinin, sigorta iģlemlerini gerçekleģtirebilmesi için öncelikle o yıla ait, bitkisel ürün sigortası için arazi ve ürün bilgilerine dair çiftçi kayıt sistemi (ÇKS) kayıtlarının, sera sigortası için ÇKS ye entegre edilmiģ örtü altı kayıt sistemi kayıtlarının, hayvan hayat ve kümes hayvanları sigortası için ÇKS ye entegre edilmiģ önsoy ve soy kütüğü ile hayvan kayıt sistemi (Türkvet) kayıtlarının, su ürünleri sigortası içinse yine ÇKS ye entegre edilmiģ su ürünleri kayıt sistemi kayıtlarının güncel olması gerekir. ÇKS kayıtlarını güncellemiģ olan çiftçi ürününü sigortalatmak için TARSĠM e üye sigorta Ģirketine veya acentesine baģvurur. Sigorta Ģirketi veya acente TARSĠM in sistemine girerek çiftçi bilgilerinin sorgulamasını yapar ve onaylanan bilgilere ait poliçeyi düzenleyerek çiftçiye verir. TARSĠM e kayıtlı 23 sigorta Ģirketi bulunmaktadır. Bunlar; Ak, Allianz, Anadolu, Ankara, Aviva, Axa, Groupama, Birlik, Ergo Ġsviçre, Eureko, Fiba, Generali, GüneĢ, HDI, Hür, IĢık, Liberty, Mapfre, Ray, SBN, Yapı Kredi, Ziraat ve Zurich Sigorta dır (Anonim, 2010a). Bitkisel ürün sigortasında tüm bitkisel ürünler için dolu riskinin yanı sıra fırtına, hortum, yangın, deprem, heyelan, sel ve su baskını risklerinin neden olduğu miktar kaybı sigorta kapsamındadır. Bu risklere ilaveten sadece meyveler için ve sigorta ettiren tarafından istendiği takdirde don riski de sigorta kapsamına alınabilir. Ancak sadece don riskine karģı sigorta yapılamaz. Bununla birlikte ahududu, çilek, iğde, keçiboynuzu, kızılcık, turunç ve zerdali don teminatı kapsamı dıģında kalan meyvelerdir. Ġstenildiği takdirde ek prim ödemek suretiyle yaģ meyve, sebzeler ve çiçekler için dolunun neden olduğu kalite kaybı yukarıdaki paketlere eklenebilmektedir. Sigorta kapsamında yer alan; Dolu teminatı, dolu tanelerinin doğrudan çarpma etkisiyle Fırtına ve hortum teminatı, yağmur, kar, dolu ile beraber olsun veya olmasın münhasıran fırtına (10 metre yükseklikte hızı 62 km/saatten fazla esen rüzgârlar fırtına olarak değerlendirilir ve bir hasar halinde en yakın meteoroloji istasyonunun verileri dikkate alınır.) veya fırtına sırasında rüzgârın sürüklediği veya attığı Ģeylerin çarpması ve hortum etkisiyle Yangın teminatı, yangının, yıldırımın, infilakın veya yangın ve infilak sonucu meydana gelen duman, buhar ve hararetin etkisiyle Heyelan teminatı, kayalardan, döküntü örtüsünden veya topraktan oluģmuģ kütlelerin yerçekiminin etkisi altında yerlerinden koparak yer değiģtirmesi etkisiyle Deprem teminatı, deprem ve yanardağ püskürmesinin doğrudan neden olacağı yangın, infilak, yer kayması veya toprak çökmesi etkisiyle Sel-su baskını teminatı, çok yoğun yağıģ veya kar erimesi sonucunda vadi, göl, nehir, çay, dere yatakları ve kanalların büyük su kütlesi ile yüklenerek taģması ile meydana gelen ve beklenmeyen ani su akıntılarının etkisiyle, sigortalı parselde hasat edilmemiģ ürünlerde doğrudan meydana gelen miktar kayıplarını kapsar. 12

TARIM SİGORTALARI VE UYGULAMALARI

TARIM SİGORTALARI VE UYGULAMALARI TARIM SİGORTALARI VE UYGULAMALARI Tarım, nüfusun temel ihtiyaç maddelerini üreten bir kesim olması nedeni ile stratejik bir öneme sahiptir ve diğer sektörler içerisinde doğal, ekonomik, sosyal ve kişisel

Detaylı

DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TEKNİK ŞARTLAR, TARİFE VE TALİMATLAR

DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TEKNİK ŞARTLAR, TARİFE VE TALİMATLAR DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TEKNİK ŞARTLAR, TARİFE VE TALİMATLAR Bu sigorta, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12 nci maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan risklerin, Bakanlıkça

Detaylı

DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TARİFE VE TALİMATLAR 2015

DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TARİFE VE TALİMATLAR 2015 DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TARİFE VE TALİMATLAR 2015 Bu sigorta ile 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12 nci maddesine istinaden, Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan risklerin, Örtü Altı

Detaylı

Devlet Destekli Sera Sigortası Teknik Şartları, Tarife ve Talimatları Cuma, 15 Ekim :28

Devlet Destekli Sera Sigortası Teknik Şartları, Tarife ve Talimatları Cuma, 15 Ekim :28 Bu sigorta, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12 nci maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan risklerin, Bakanlıkça uygulanan Çiftçi Kayıt Sistemine entegre olarak çalışan Kontrollü

Detaylı

TARIM SİGORTALARININ ÖNEMİ VE TARSİM Öğr.Gör.Erdinç CESUR Sakarya Üniversitesi, Sapanca Meslek Yüksekokulu

TARIM SİGORTALARININ ÖNEMİ VE TARSİM Öğr.Gör.Erdinç CESUR Sakarya Üniversitesi, Sapanca Meslek Yüksekokulu TARIM SİGORTALARININ ÖNEMİ VE TARSİM Öğr.Gör.Erdinç CESUR Sakarya Üniversitesi, Sapanca Meslek Yüksekokulu GİRİŞ Sigorta, her şey yolunda giderken, ileride ortaya çıkması muhtemel bir takım risklere karşı

Detaylı

21.06.2005 / 25852. Kanun. Tarım Sigortaları Kanunu. Kanun No. 5363 Kabul Tarihi : 14.6.2005 BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam ve Tanımlar.

21.06.2005 / 25852. Kanun. Tarım Sigortaları Kanunu. Kanun No. 5363 Kabul Tarihi : 14.6.2005 BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam ve Tanımlar. 21.06.2005 / 25852 Kanun Tarım Sigortaları Kanunu Kanun No. 5363 Kabul Tarihi : 14.6.2005 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç MADDE 1. Bu Kanunun amacı; üreticilerin bu Kanunda belirtilen riskler

Detaylı

TARIM SİGORTALARI KANUNU

TARIM SİGORTALARI KANUNU 9445 TARIM SİGORTALARI KANUNU Kanun Numarası : 5363 Kabul Tarihi : 14/6/2005 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 21/6/2005 Sayı : 25852 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 44 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ POLATLI İLÇESİNDE ÜRETİCİLERİN TARIM SİGORTASI YAPTIRMAYA KARAR VERME SÜRECİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLERİN ANALİZİ Gonca GÜL YAVUZ TARIM EKONOMİSİ

Detaylı

TARIM SİGORTASI KANUNU

TARIM SİGORTASI KANUNU TARIM SİGORTASI KANUNU Yayımlandığı R.Gazete: 21.06.2005-25852 Kanun No: 5363 Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Madde 1- Bu Kanunun amacı; üreticilerin bu Kanunda belirtilen riskler nedeniyle

Detaylı

TARIM SİGORTALARI KANUNU. Kanun Numarası : Kabul Tarihi : 14/6/2005. Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 21/6/2005 Sayı : 25852

TARIM SİGORTALARI KANUNU. Kanun Numarası : Kabul Tarihi : 14/6/2005. Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 21/6/2005 Sayı : 25852 TARIM SİGORTALARI KANUNU Kanun Numarası : 5363 Kabul Tarihi : 14/6/2005 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 21/6/2005 Sayı : 25852 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 44 Sayfa: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam

Detaylı

NEDEN TARIM SİGORTASI YAPTIRMALIYIZ?

NEDEN TARIM SİGORTASI YAPTIRMALIYIZ? Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız 2015 yılında üreticilerin yaptıracakları Tarım Sigortaları şartları yayınlandı. Bakanlığımız, her yıl üreticilerin ürünlerini doğal afetlerden koruması amacıyla yapmasını

Detaylı

T.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU

T.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU Adı Soyadı : Doç. Dr. Mustafa GÜLER, Dilem KOÇAK DURAK, Fatih ÇATAL, Zeynep GÜRLER YILDIZLI, Özgür Özden YALÇIN ÇalıĢtığı Birim :

Detaylı

2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU

2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU 2016 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU Kamuda stratejik yönetim anlayıģının temelini oluģturan kaynakların etkili ve verimli bir Ģekilde kullanılması ilkesi çerçevesinde,

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ PROJELERİ SİGORTA UYGULAMALARI

GÜNEŞ ENERJİSİ PROJELERİ SİGORTA UYGULAMALARI GÜNEŞ ENERJİSİ PROJELERİ SİGORTA UYGULAMALARI 23 Ekim 2015 ZEYNEP ALBAYRAK TÜSİAR / Ankara AJANDA 1- Kısaca TÜSİAR 2- GES Sigorta Uygulamaları/Giriş 3- GES Sigorta Uygulamaları/Yöntem 4- Sonuç 5 GES Sigortaları

Detaylı

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ TARIM SİGORTALARI

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ TARIM SİGORTALARI DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ TARIM SİGORTALARI Devlet Destekli Tarım Sigortaları Sistemi Tarım Sigortaları 1 Resmi Gazete 18/05/2006 sayı 26172 Devlet Bakanlığından: TARIM SİGORTALARI UYGULAMA

Detaylı

AR&GE BÜLTEN 2010 ġubat EKONOMĠ ĠZMĠR FĠNANS ALTYAPISI VE TÜRKĠYE FĠNANS SĠSTEMĠ ĠÇĠNDEKĠ YERĠ

AR&GE BÜLTEN 2010 ġubat EKONOMĠ ĠZMĠR FĠNANS ALTYAPISI VE TÜRKĠYE FĠNANS SĠSTEMĠ ĠÇĠNDEKĠ YERĠ ĠZMĠR FĠNANS ALTYAPISI VE TÜRKĠYE FĠNANS SĠSTEMĠ ĠÇĠNDEKĠ YERĠ Erdem ALPTEKĠN Türk finans sistemi incelendiğinde en büyük payı bankaların, daha sonra ise sırasıyla menkul kıymet yatırım fonları, sigorta

Detaylı

DERNEK HABERLERİ. BÜLTEN: Eylül 2009 / 12. - Şirketlerin soruları yanıtlandı

DERNEK HABERLERİ. BÜLTEN: Eylül 2009 / 12. - Şirketlerin soruları yanıtlandı BÜLTEN: Eylül 2009 / 12 DERNEK HABERLERİ - Şirketlerin soruları yanıtlandı Brokerlerimizden Derneğimize gelen sorular yanıtlandı. - Yeni Brokerlik Başvurusu Hazine Müsteşarlığı na Gönderildi Hazine Müsteşarlığı

Detaylı

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ EYLEM PLANI (2012-2014) İSTİHDAM-SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ EYLEM PLANI (2012-2014) İSTİHDAM-SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ 1. Sosyal yardımlar hak temelli ve önceden belirlenen objektif kriterlere dayalı olarak sunulacaktır. 1.1 Sosyal Yardımların hak temelli yapılmasına yönelik, Avrupa Birliği ve geliģmiģ OECD ülkelerindeki

Detaylı

İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞTAY RAPORU

İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞTAY RAPORU İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ KONTROL VE RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞTAY RAPORU DENETİM GÖZETİM SORUMLUSU Ġdris YEKELER (1078) İÇ DENETÇİLER YaĢar ÖKTEM (1056) Sedat ERGENÇ (1028)

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Ahmet ÖZKAN tarafından hazırlanan Ġlkokul ve Ortaokul Yöneticilerinin

Detaylı

DASK & TARSİM Bilal TÜRKMEN. T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü

DASK & TARSİM Bilal TÜRKMEN. T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü DASK & TARSİM 05.05.2017 Bilal TÜRKMEN Yüzölçümün %66 sı I. ve II. Derece, Nüfusun %70 i bu bölgelerde, 1902-2000 117 hasarlı deprem, 1999 yılı Marmara Depremi %4 seviyesinde sigortalılık oranı 2000 yılı

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARI

TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARI TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARI Ali KARACA 1 Adnan GÜLTEK 2 Ahmet Savaş İNTİŞAH 3 Bekir ENGÜRÜLÜ 4 Ahmet KARLIOĞLU 5 ÖZET Tarımsal teknolojide meydana gelen gelişmeler, doğal risklerin etkilerini

Detaylı

Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri

Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Süreci ve Örnekleme Yöntemleri Prof. Dr. Cemal YÜKSELEN Ġstanbul Arel Üniversitesi 4. Pazarlama AraĢtırmaları Eğitim Semineri 26-29 Ekim 2010 Örnekleme Süreci Anakütleyi Tanımlamak Örnek Çerçevesini

Detaylı

2 Ders Kodu: TEK3713PDS 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans

2 Ders Kodu: TEK3713PDS 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans TARIM SİGORTALARI 1 Ders Adi: TARIM SİGORTALARI 2 Ders Kodu: TEK3713PDS 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 3 6 Dersin Verildiği Yarıyıl 5 7 Dersin AKTS Kredisi: 3.00 8

Detaylı

Tarımın Anayasası Çıktı

Tarımın Anayasası Çıktı Tarımın Anayasası Çıktı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörünün anayasası olan 5488 sayılı Tarım Kanunu iki yıllık yoğun bir çalışmanın ardından 18.04.2006 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazete de 25.04.2006

Detaylı

ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam

ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Ulusal ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kuruluģ amacını,

Detaylı

Bülten tarihi: Mart 2010 Bülten No: 18

Bülten tarihi: Mart 2010 Bülten No: 18 SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ Bülten tarihi: Mart 2010 Bülten No: 18 Dernek Kuruluş Tarihi: 1992 DERNEK HABERLERİ - Genişletilmiş Yönetim Kurulu Toplantısı Yapıldı; 23 Mart 2010 Salı günü yapılan

Detaylı

T.C. B A ġ B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/14200 3 ARALIK 2009 GENELGE 2009/18

T.C. B A ġ B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/14200 3 ARALIK 2009 GENELGE 2009/18 I. GİRİŞ GENELGE 2009/18 2007-2013 döneminde Avrupa Birliğinden Ülkemize sağlanacak hibe niteliğindeki fonlar Avrupa Konseyinin 1085/2006 sayılı Katılım Öncesi Yardım Aracı Tüzüğü ve söz konusu Tüzüğün

Detaylı

TIBBĠ KÖTÜ UYGULAMAYA ĠLĠġKĠN ZORUNLU MALĠ SORUMLULUK SĠGORTASI

TIBBĠ KÖTÜ UYGULAMAYA ĠLĠġKĠN ZORUNLU MALĠ SORUMLULUK SĠGORTASI TIBBĠ KÖTÜ UYGULAMAYA ĠLĠġKĠN ZORUNLU MALĠ SORUMLULUK SĠGORTASI Mehmet KALKAVAN Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Genel Sekreter Yardımcısı 2011 MESLEKĠ UYGULAMALARDAN DOĞAN SORUMLULUKLAR

Detaylı

BĠR DEVLET HASTANESĠNDE ÇALIġANLARIN HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠ ALGILARININ ĠNCELENMESĠ. Dilek OLUT

BĠR DEVLET HASTANESĠNDE ÇALIġANLARIN HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠ ALGILARININ ĠNCELENMESĠ. Dilek OLUT BĠR DEVLET HASTANESĠNDE ÇALIġANLARIN HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠ ALGILARININ ĠNCELENMESĠ Dilek OLUT Tıp biliminin ilk ve temel prensiplerinden biri Önce Zarar Verme ilkesidir. Bu doğrultuda kurgulanan sağlık

Detaylı

Çiftçilerin Sel ve Kuraklık Sigortası Yaptırma Đsteğini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Tra-I Bölgesi Örneği 1

Çiftçilerin Sel ve Kuraklık Sigortası Yaptırma Đsteğini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Tra-I Bölgesi Örneği 1 Çiftçilerin Sel ve Kuraklık Sigortası aptırma Đsteğini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Tra-I Bölgesi Örneği 1 Emine ĐKĐKAT TÜMER 1 Avni BĐRĐNCĐ 1 Bülent MĐRAN ÖZET Bu çalışmada, Erzurum, Erzincan ve Bayburt

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Feyzi ÖZMEN tarafından hazırlanan Aday Öğretmenlerin Öz Yeterlilikleri

Detaylı

DEVLET DESTEKL SERA S GORTASI TEKN K ARTLAR, TAR FE VE TAL MATLAR

DEVLET DESTEKL SERA S GORTASI TEKN K ARTLAR, TAR FE VE TAL MATLAR DEVLET DESTEKL SERA S GORTASI TEKN K ARTLAR, TAR FE VE TAL MATLAR Bu sigorta ile 5363 say l Tar m Sigortalar Kanununun 12 nci maddesine istinaden, Bakanlar Kurulu karar ile kapsama al nan risklerin, Örtü

Detaylı

Bülten tarihi: Aralık 2009 Bülten No: 15

Bülten tarihi: Aralık 2009 Bülten No: 15 SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ Bülten tarihi: Aralık 2009 Bülten No: 15 Dernek Kuruluş Tarihi: 1992 DERNEK HABERLERİ - Dernek Üyeliği; Derneğimize üye olmak isteyen Brokerimizin üye başvuru formu değerlendirilmiş

Detaylı

Sigortacılık & Aktüerya. Ilge YAZGAN Aktüerler Derneği İstanbul, 11 Nisan 2011 Yıldız Teknik Üniversitesi

Sigortacılık & Aktüerya. Ilge YAZGAN Aktüerler Derneği İstanbul, 11 Nisan 2011 Yıldız Teknik Üniversitesi Sigortacılık & Aktüerya Ilge YAZGAN Aktüerler Derneği İstanbul, 11 Nisan 2011 Yıldız Teknik Üniversitesi ERGO slide master 2010 Gündem Sigorta Aktüerya Sigorta Ne Demek? Sigorta: Sigorta, aynı türden tehlikeyle

Detaylı

SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ. Bülten tarihi: Temmuz - Ağustos 2010 Bülten No: 22

SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ. Bülten tarihi: Temmuz - Ağustos 2010 Bülten No: 22 SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ Bülten tarihi: Temmuz Ağustos 2010 Bülten No: 22 Dernek Kuruluş Tarihi: 1992 DERNEK HABERLERİ Sigorta ve Reasürans Brokerleri Yönetmelik Taslağı ve Ekleri Hazine Müsteşarlığına

Detaylı

Örgütler bu karmaģada artık daha esnek bir hiyerarģiye sahiptir.

Örgütler bu karmaģada artık daha esnek bir hiyerarģiye sahiptir. Durumsallık YaklaĢımı (KoĢulbağımlılık Kuramı) Durumsallık (KoĢulbağımlılık) Kuramının DoğuĢu KoĢul bağımlılık bir Ģeyin diğerine bağımlı olmasıdır. Eğer örgütün etkili olması isteniyorsa, örgütün yapısı

Detaylı

HEKTAŞ TİCARET T.A.Ş. Sayfa No: 1 SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

HEKTAŞ TİCARET T.A.Ş. Sayfa No: 1 SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU Sayfa No: 1 1. Raporun Dönemi 01.01.2012-30.09.2012 2. Ortaklığın Unvanı HektaĢ Ticaret T.A.ġ. 3. Yönetim ve Denetleme Kurulu Üyeleri Türk Ticaret Kanunu ve ilgili düzenlemeler gereğince ġirketimiz Ana

Detaylı

Deprem Tehlike Yönetimi ( )

Deprem Tehlike Yönetimi ( ) Deprem Tehlike Yönetimi ( ) Prof. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü 3.4.2016 Murat UTKUCU 1 (Adjustment to Hazard) A. Kayıpların kabulü ve paylaģılması 1. Kayıpların kabulü:

Detaylı

YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU OCAK 2012 İçindekiler Bölüm 1 : Sağlık Turizminde Türkiye deki Gelişmeler... 2 Bölüm 2 : Kurumsal Kimlik Çalışmaları ve Yazışmalar... 3 Bölüm 3: Basılı Materyaller... 4 Bölüm4

Detaylı

DERNEK HABERLERİ. BÜLTEN: Temmuz Ağustos 2009 / 11. - Şirketlerin soruları yanıtlandı

DERNEK HABERLERİ. BÜLTEN: Temmuz Ağustos 2009 / 11. - Şirketlerin soruları yanıtlandı BÜLTEN: Temmuz Ağustos 2009 / 11 DERNEK HABERLERİ - Şirketlerin soruları yanıtlandı Brokerlerimizden Derneğimize gelen sorular yanıtlandı. - Yeni Brokerlik Başvurusu Hazine Müsteşarlığı na Gönderildi Hazine

Detaylı

TEMEL SİGORTACILIK. Gerçekleşen hasar oranı, sigorta tarifesinde öngörülen hasar oranından daha düşük olursa aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğrudur?

TEMEL SİGORTACILIK. Gerçekleşen hasar oranı, sigorta tarifesinde öngörülen hasar oranından daha düşük olursa aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğrudur? TEMEL SİGORTACILIK SORU 1: Gerçekleşen hasar oranı, sigorta tarifesinde öngörülen hasar oranından daha düşük olursa aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğrudur? A) Toplam Risk Primi, Toplam Ödenen Tazminat

Detaylı

894 2 nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications April, 2011 Antalya-Turkey

894 2 nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications April, 2011 Antalya-Turkey 894 OKUL MÜDÜRLERĠNĠN YETERLĠKLERĠNĠN EĞĠTĠM ÖĞRETĠM SÜRECĠNE ETKĠSĠ Yrd. Doç. Dr. Sevinç PEKER, Yıldız Teknik Üniversitesi, sevpek@gmail.com Öğr.Gör. Gülenaz SELÇUK, Celal Bayar Üniversitesi, gselcuk@hotmail.com

Detaylı

Ankara, Çorum ve Kayseri İllerinde Çiftçilerin Risk Yönetimi ve Tarım Sigortası Uygulamaları

Ankara, Çorum ve Kayseri İllerinde Çiftçilerin Risk Yönetimi ve Tarım Sigortası Uygulamaları XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Ankara, Çorum ve Kayseri İllerinde Çiftçilerin Risk Yönetimi ve Tarım Sigortası Uygulamaları R. Taşcı 1, S. Karabak, R. Demirtaş, B. Gülçubuk

Detaylı

FARK YOK TAMAMLAYICI SAĞLIK SiGORTASI

FARK YOK TAMAMLAYICI SAĞLIK SiGORTASI FARK YOK TAMAMLAYICI SAĞLIK SiGORTASI Kimler Sigorta Kapsamına Alınabilir? Sadece Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kapsama alınan Genel Sağlık Sigortası olan kişiler bu poliçeyi satın alabilirler. Bu

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1- Bu Yönergenin amacı, Ege Üniversitesi Rektörlüğü sorumluluk alanı içinde bulunan eğitim, öğretim,

Detaylı

2013 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU

2013 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU 2013 YILI OCAK-HAZĠRAN DÖNEMĠ KURUMSAL MALĠ DURUM VE BEKLENTĠLER RAPORU Kamuda stratejik yönetim anlayıģının temelini oluģturan kaynakların etkili ve verimli bir Ģekilde kullanılması ilkesi çerçevesinde,

Detaylı

TÜRKİYE DE KOBİ UYGULAMALARI YMM. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL BAŞKANI IFAC SMP (KOBİ UYGULAMARI) FORUMU İSTANBUL

TÜRKİYE DE KOBİ UYGULAMALARI YMM. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL BAŞKANI IFAC SMP (KOBİ UYGULAMARI) FORUMU İSTANBUL TÜRKİYE DE KOBİ UYGULAMALARI YMM. NAİL SANLI TÜRMOB GENEL BAŞKANI IFAC SMP (KOBİ UYGULAMARI) FORUMU İSTANBUL 21 MART 2011 HOġ GELDĠNĠZ IFAC in Sayın Başkanı, Kurul Üyeleri, Dünyanın dört bir yanından gelmiş

Detaylı

T.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL

T.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL KARARIN ÖZÜ : Sivil Savunma Uzmanlığı nın Görev ve ÇalıĢma Yönetmeliği. TEKLİF : Sivil Savunma Uzmanlığı nın 31.03.2010 tarih, 2010/1043 sayılı teklifi. BAġKANLIK MAKAMI NA; Ġlgi: 18.03.2010 tarih ve 129

Detaylı

Oto Sigortaları Ġçin Ġstatistik Kavramları Sözlüğü

Oto Sigortaları Ġçin Ġstatistik Kavramları Sözlüğü Oto Sigortaları Ġçin Ġstatistik Kavramları Sözlüğü Ağustos 2011 Sürüm 0.0 Sigorta Bilgi Merkezi Sanayi Mahallesi Libadiye Sokak No:3 Kat:3 4.Levent 34416 Ġstanbul Tel: (212) 316 60 60 Belgegeçer(Faks):

Detaylı

SĠRKÜLER (2019/39) Bilindiği üzere 6102 sayılı TTK nun 516,518,565 ve 610.ncu maddeleri hükümlerine göre;

SĠRKÜLER (2019/39) Bilindiği üzere 6102 sayılı TTK nun 516,518,565 ve 610.ncu maddeleri hükümlerine göre; Ġstanbul, 24.02.2019 SĠRKÜLER (2019/39) Konu Yıllık Faaliyet Raporları Bilindiği üzere 6102 sayılı TTK nun 516,518,565 ve 610.ncu maddeleri hükümlerine göre; Anonim ġirketler ve kooperatiflerde yönetim

Detaylı

TÜRK SPOR SİSTEMİNİN YAPILANDIRILMASI VE BAZI ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI (3) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.SBF

TÜRK SPOR SİSTEMİNİN YAPILANDIRILMASI VE BAZI ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI (3) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.SBF TÜRK SPOR SİSTEMİNİN YAPILANDIRILMASI VE BAZI ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI (3) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.SBF ANAYASAMIZIN 59 MADDESİ; Devlet her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek

Detaylı

ÜRETĠM TESĠSLERĠ BÖLGESEL BAĞLANTI KAPASĠTE RAPORU 2020-2025

ÜRETĠM TESĠSLERĠ BÖLGESEL BAĞLANTI KAPASĠTE RAPORU 2020-2025 ÜRETĠM TESĠSLERĠ BÖLGESEL BAĞLANTI KAPASĠTE RAPORU 2020-2025 31.07.2015 İçindekiler Ġçindekiler... 2 Amaç ve Kapsam... 7 1. Yöntem... 8 2. Bölgelerin Değerlendirmeleri ve Sonuçlar... 10 2.1. Akdeniz...

Detaylı

AYLIK FAALĠYET RAPORU (01/12/2012-31/12/2012)

AYLIK FAALĠYET RAPORU (01/12/2012-31/12/2012) T.C. ADALET BAKANLIĞI KANUNLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 01/01/2013 AYLIK FAALĠYET RAPORU (01/12/2012-31/12/2012) ĠÇĠNDEKĠLER 1- TOPLANTILAR... 3 1.1- TÜRKĠYE BÜYÜK MĠLLET MECLĠSĠNDE YAPILAN TOPLANTILAR... 3 1.2-

Detaylı

Bülten tarihi: Ocak 2010 Bülten No: 16

Bülten tarihi: Ocak 2010 Bülten No: 16 SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ Bülten tarihi: Ocak 2010 Bülten No: 16 Dernek Kuruluş Tarihi: 1992 DERNEK HABERLERİ - Genişletilmiş Yönetim Kurulu Toplantısı yapıldı. 21 Ocak 2010 Perşembe günü saat

Detaylı

DEVLET DESTEKLĠ TARIM SĠGORTALARI SĠSTEMĠ (TARSĠM) Kapsam ve Cari Uygulamalar (2014)

DEVLET DESTEKLĠ TARIM SĠGORTALARI SĠSTEMĠ (TARSĠM) Kapsam ve Cari Uygulamalar (2014) DEVLET DESTEKLĠ TARIM SĠGORTALARI SĠSTEMĠ (TARSĠM) Kapsam ve Cari Uygulamalar (2014) 1 SĠGORTA BRANġLARI BĠTKĠSEL ÜRÜN SĠGORTALARI SERA SĠGORTASI BÜYÜKBAġ HAYVAN HAYAT SĠGORTASI KÜÇÜKBAġ HAYVAN HAYAT SĠGORTASI

Detaylı

KASTAMONU İLİ TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNDE TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Özlem ALAY

KASTAMONU İLİ TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNDE TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Özlem ALAY KASTAMONU İLİ TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNDE TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Özlem ALAY Yüksek Lisans Tezi Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Doç. Dr. Murat SAYILI 2012 Her Hakkı Saklıdır

Detaylı

BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU

BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU GOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Tokat Halk Sağlığı Müdürlüğü BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU Yalçın Önder¹, Rıza Çıtıl¹, Mücahit Eğri¹,

Detaylı

Bülten tarihi: Nisan 2010 Bülten No: 19

Bülten tarihi: Nisan 2010 Bülten No: 19 SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ Bülten tarihi: Nisan 2010 Bülten No: 19 Dernek Kuruluş Tarihi: 1992 DERNEK HABERLERİ - Genişletilmiş Yönetim Kurulu Toplantısı Yapıldı; 16 Nisan 2010 Cuma günü yapılan

Detaylı

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL

Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL 11.07.2011 Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği A.B.D GĠRĠġ Fen bilimleri derslerinde anlamlı

Detaylı

Türkiye de Özel Sağlık Sigortası

Türkiye de Özel Sağlık Sigortası Türkiye de Özel Sağlık Sigortası Dünya da ekonomi ve sağlık sektörü açısından gelişmişliğin bir göstergesi olan ve gelişmiş ülkelerde neredeyse nüfusun büyük bölümüne sirayet eden Özel Sağlık Sigortalı

Detaylı

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI PAKET OLARAK ALINAN TEMİNATLAR DEVLET DESTEKLİ BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI TEMİNAT KAPSAMINDAKİ ÜRÜN VE RİSKLER - 2013 TEMİNAT KAPSAMINDAKİ

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIM EĞİTİMİ. Yrd. Doç. Dr. M. Kazım Kara

TÜRKİYE DE TARIM EĞİTİMİ. Yrd. Doç. Dr. M. Kazım Kara TÜRKİYE DE TARIM EĞİTİMİ Yrd. Doç. Dr. M. Kazım Kara 1. GiriĢ 19. yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı da tarımın geliştirilmesi için çeģitli önlemler alınırken, Bunları uygulayacak ziraatçılara da ihtiyaç

Detaylı

PRİM ÜRETİMİ 1. TÜRKİYE DE SİGORTA SEKTÖRÜ Temel Göstergeler

PRİM ÜRETİMİ 1. TÜRKİYE DE SİGORTA SEKTÖRÜ Temel Göstergeler Kuzey YMM A.Ş. Büyükdere Cad. Beytem Plaza No:22 K:2-8, 34381 - Şişli İstanbul - Turkey Tel: +90 (212) 315 30 00 Fax: +90 (212) 234 10 67 www.ey.com 1. TÜRKİYE DE SİGORTA SEKTÖRÜ 1.1. Temel Göstergeler

Detaylı

HÜR SİGORTA A.Ş. 2010 YILI FAALİYET RAPORU - 1 -

HÜR SİGORTA A.Ş. 2010 YILI FAALİYET RAPORU - 1 - HÜR SİGORTA A.Ş. 2010 YILI FAALİYET RAPORU - 1 - GENEL MERKEZ VE BÖLGE ADRES BİLGİLERİ GENEL MÜDÜRLÜK Büyükdere Cad. Hür Han No:15/A ġiģli ĠSTANBUL Tel : 212 232 20 10 Fax : 212 230 52 90 Hasar Ġhbar Hattı

Detaylı

HAVZA PROJELERĠNDE SOSYO-EKONOMĠK GĠRDĠLERĠN BELĠRLENMESĠ. Prof.Dr.Özden GÖRÜCÜ KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Orman Fakültesi

HAVZA PROJELERĠNDE SOSYO-EKONOMĠK GĠRDĠLERĠN BELĠRLENMESĠ. Prof.Dr.Özden GÖRÜCÜ KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Orman Fakültesi HAVZA PROJELERĠNDE SOSYO-EKONOMĠK GĠRDĠLERĠN BELĠRLENMESĠ Prof.Dr.Özden GÖRÜCÜ KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Orman Fakültesi Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı ÇölleĢme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

Detaylı

5951 Sayılı Torba Kanun Neler Getirdi?

5951 Sayılı Torba Kanun Neler Getirdi? 5951 Sayılı Torba Kanun Neler Getirdi? Ömer BENOKAN 05.02.2010 tarih ve 27484 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan, 28.1.2010 tarih ve 5951sayılı AMME ALACAKLARININ TAHSĠL USULÜ HAKKINDA KANUN ĠLE BAZI KANUNLARDA

Detaylı

FIRAT ÜNİVERSİTESİ DENEYSEL ARAŞTIRMALAR MERKEZİ KURULUŞ VE İŞLEYİŞ YÖNERGESİ

FIRAT ÜNİVERSİTESİ DENEYSEL ARAŞTIRMALAR MERKEZİ KURULUŞ VE İŞLEYİŞ YÖNERGESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ DENEYSEL ARAŞTIRMALAR MERKEZİ KURULUŞ VE İŞLEYİŞ YÖNERGESİ 1. BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar AMAÇ Madde 1. Bu Yönergenin amacı, Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığının 16 Mayıs 2004

Detaylı

(1) 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanununa istinaden yapılacak Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortasına aşağıdaki Tarif uygulanır.

(1) 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanununa istinaden yapılacak Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortasına aşağıdaki Tarif uygulanır. Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası Teknik Şartları, Tarife ve Talimatları Yayınlanan Resmin Gazete: Yayınlanan Tarih: 14.3.2013 00:00:00 Yayınlayan Kurum: 1. Amaç ve Kapsam (1) 5363 Sayılı Tarım Sigortaları

Detaylı

TÜRKİYE DE SİGORTACILIK

TÜRKİYE DE SİGORTACILIK TÜRKİYE DE SİGORTACILIK Sigortacılıkla ilgili kanunlar; 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu (2007), 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu (2005), 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu DASK (2012) Toplam sigorta

Detaylı

2) Hangi acenteler Devlet Destekli Tarım Sigortalarında poliçe düzenleyebilir?

2) Hangi acenteler Devlet Destekli Tarım Sigortalarında poliçe düzenleyebilir? 1) Devlet Destekli Tarım Sigortası poliçesi nasıl yaptırılır? Bitkisel Ürünler için Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl veya İlçe Müdürlükleri nden Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)'ne kaydının yaptırılarak veya güncellenerek,

Detaylı

Enstitü Müdürlüğü ile müģteriler arasındaki tüm iliģkileri ve faaliyetleri kapsar.

Enstitü Müdürlüğü ile müģteriler arasındaki tüm iliģkileri ve faaliyetleri kapsar. 1. AMAÇ Bu prosedür, müģterilerin taleplerin yerine getirilmesi, yapılan iģlemlerle ilgili laboratuar uygulamalarının izlenmesi, müģteri ve enstitü arasındaki iletiģim Ģekillerinin belirlenmesi, müģterilerden

Detaylı

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ Türk Akreditasyon Kurumu Personel Akreditasyon Başkanlığı Akreditasyon Uzmanı 1 Ülkemizde ve dünyada tüm bireylerin iģgücüne katılması ve iģgücü piyasalarında istihdam edilebilmeleri için; bilgiye dayalı

Detaylı

FĠBA HAYAT SĠGORTA ANONĠM ġġrketġ Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Dönem (01.01.2012-31.12.2012)

FĠBA HAYAT SĠGORTA ANONĠM ġġrketġ Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Dönem (01.01.2012-31.12.2012) FĠBA HAYAT SĠGORTA ANONĠM ġġrketġ Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Dönem (01.01.2012-31.12.2012) İşbu rapor Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenerek 28.08.2012 tarih ve 28395 sayılı Resmi Gazete

Detaylı

GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi

GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi İçindekiler ; 1. GES Sigortaları 2. Sigorta Bedeli 3. Ana Teminatlar 4. Gelir Kaybı 5. Performans Kaybı GÜNEŞ ENERJİ SANTRALLERİNDE

Detaylı

Bülten tarihi: Mayıs 2010 Bülten No: 20

Bülten tarihi: Mayıs 2010 Bülten No: 20 SİGORTA BROKERLERİ DERNEĞİ BÜLTENİ Bülten tarihi: Mayıs 2010 Bülten No: 20 Dernek Kuruluş Tarihi: 1992 DERNEK HABERLERİ - Dernek Üyeliği; Derneğimize üye olmak isteyen Brokerlerimizin üye başvuru formları

Detaylı

KENTLERE SU SAĞLANMASINDA ĠLBANK IN VĠZYON VE MĠSYONUNDAKĠ YENĠ YAKLAġIMLAR MEHMET TURGUT DEDEOĞLU GENEL MÜDÜR

KENTLERE SU SAĞLANMASINDA ĠLBANK IN VĠZYON VE MĠSYONUNDAKĠ YENĠ YAKLAġIMLAR MEHMET TURGUT DEDEOĞLU GENEL MÜDÜR KENTLERE SU SAĞLANMASINDA ĠLBANK IN VĠZYON VE MĠSYONUNDAKĠ YENĠ YAKLAġIMLAR MEHMET TURGUT DEDEOĞLU GENEL MÜDÜR Suyun insan hayatındaki önemi herkesçe bilinen bir konudur. Ġnsan yaģamı açısından oksijenden

Detaylı

Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklifin Belirlenmesinde 2004/18/EC AB Kamu Ġhale Direktifi Ġle 4734 Sayılı Kamu Ġhale Kanununun KarĢılaĢtırılması

Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklifin Belirlenmesinde 2004/18/EC AB Kamu Ġhale Direktifi Ġle 4734 Sayılı Kamu Ġhale Kanununun KarĢılaĢtırılması 49 Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklifin Belirlenmesinde 2004/18/EC AB Kamu Ġhale Direktifi Ġle 4734 Sayılı Kamu Ġhale Kanununun KarĢılaĢtırılması Cemil Akçay 1, A.Sertaç KarakaĢ 2, BarıĢ Sayın 3, Ekrem

Detaylı

TÜRKĠYE DE VE AVRUPA DA TARIM SĠGORTALARI UYGULAMALARI

TÜRKĠYE DE VE AVRUPA DA TARIM SĠGORTALARI UYGULAMALARI TÜRKĠYE DE VE AVRUPA DA TARIM SĠGORTALARI UYGULAMALARI Rifat DOĞAN Yüksek Lisans Tezi Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı DanıĢman: Doç. Dr. Okan GAYTANCIOĞLU 2012 T.C. NAMIK KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ

Detaylı

MALİ SORUMLULUK SİGORTASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA / SORU VE CEVAPLAR

MALİ SORUMLULUK SİGORTASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA / SORU VE CEVAPLAR MALİ SORUMLULUK SİGORTASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA / SORU VE CEVAPLAR Tam Gün Kanunu ile sadece vatandaşlarımıza değil hekimlerimize de çeşitli imkânlar sunulmaktadır. Bu yenilik ve imkânlardan birisi de; insanımıza

Detaylı

( tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik)

( tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik) Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (22.09.2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik) Amaç Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu

Detaylı

6098 SAYILI BORÇLAR KANUNU KAPSAMINDA. ADAM ÇALIġTIRANIN SORUMLULUĞU. Av. Mustafa Özgür KIRDAR ERYĠĞĠT HUKUK BÜROSU / ANKARA

6098 SAYILI BORÇLAR KANUNU KAPSAMINDA. ADAM ÇALIġTIRANIN SORUMLULUĞU. Av. Mustafa Özgür KIRDAR ERYĠĞĠT HUKUK BÜROSU / ANKARA 6098 SAYILI BORÇLAR KANUNU KAPSAMINDA ADAM ÇALIġTIRANIN SORUMLULUĞU Av. Mustafa Özgür KIRDAR ERYĠĞĠT HUKUK BÜROSU / ANKARA 14.09.2017 1-Genel Olarak Borçlar Kanunu nda kusursuz sorumluluk halleri, kusursuz

Detaylı

HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ. SÜREKLĠ EĞĠTĠM UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ FAALĠYET RAPORU

HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ. SÜREKLĠ EĞĠTĠM UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ FAALĠYET RAPORU HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ SÜREKLĠ EĞĠTĠM UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ FAALĠYET RAPORU 2012 ĠÇĠNDEKĠLER ÜST YÖNETĠCĠ SUNUġU I- GENEL BĠLGĠLER A- Misyon ve Vizyon.. B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar... C- Ġdareye

Detaylı

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 2014 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 2014 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 2014 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU Ağustos 2015 İÇİNDEKİLER 1. KAMU İDARESİNİN MALİ YAPISI VE MALİ TABLOLARI HAKKINDA BİLGİ... 1 2. DENETLENEN KAMU İDARESİ YÖNETİMİNİN SORUMLULUĞU...

Detaylı

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN Kanun Numarası : 5746 Kabul Tarihi : 28/2/2008 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 12/3/2008 Sayı : 26814 Yayımlandığı Düstur : Tertip :

Detaylı

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN)

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN) ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN) Düzenleme Tarihi: Bingöl Üniversitesi(BÜ) Ġç Kontrol Sistemi Kurulması çalıģmaları kapsamında, Ġç Kontrol Sistemi Proje Ekibimiz

Detaylı

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Kurulumu FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ ÇALIġTAYI

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Kurulumu FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ ÇALIġTAYI Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Kurulumu FĠZĠBĠLĠTE ETÜDÜ ÇALIġTAYI Projenin GELĠġĠMĠ: KDEP-EYLEM 47 (Kısa Dönem Eylem Planı ) 4 Aralık 2003 tarihli BaĢbakanlık Genelgesi yle e-dönüģüm Türkiye

Detaylı

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Eğitim Programı için gerekli ek rapor

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Eğitim Programı için gerekli ek rapor 1/9 Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce Eğitim Programı için gerekli ek rapor İçindekiler C2. ULUSAL TIP EĞĠTĠMĠ STANDARTLARINA ĠLĠġKĠN AÇIKLAMALAR... 2 1. AMAÇ VE HEDEFLER... 2 1.3. Eğitim programı amaç

Detaylı

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik 2008 KASIM -SEKTÖREL Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Dünya, 2030 yılında Ģimdi olduğundan yüzde 60 daha fazla enerjiye ihtiyaç duyacaktır. Bu enerji

Detaylı

TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR)

TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR) TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR) ANTALYA DA TARIM SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERĠLERĠ ÇALIġTAYI ÖRTÜALTI SEBZECĠLĠK ALT SEKTÖRÜ ÇALIġMA GRUBU RAPORU 6 Eylül 2010,

Detaylı

1- Ticari Alacak Sigortasına İlişkin Devlet Destekli Sistem Hakkında Genel Bilgi

1- Ticari Alacak Sigortasına İlişkin Devlet Destekli Sistem Hakkında Genel Bilgi BILGILENDIRME NOTU KONU>> 04.06.2018 tarih ve 2018/11892 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (22.06.2018 Tarih ve 30456 Sayılı R.G. de yayımlanan) ile yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik

Detaylı

TAŞKIN VE SİGORTA II. Ulusal Taşkın Sempozyumu

TAŞKIN VE SİGORTA II. Ulusal Taşkın Sempozyumu TAŞKIN VE SİGORTA II. Ulusal Taşkın Sempozyumu Doç. Dr. Sevtap Kestel 22-24 Mart 2009 - Afyonkarahisar Risk Yönetimi RY Matrisi Sıklık Şiddet Metot Düşük Düşük Sakınma (Retention) Yüksek Düşük Hasar Kontrol,

Detaylı

VAKIF PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. 01/01/2010 31/12/2010 FAALİYET RAPORU

VAKIF PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. 01/01/2010 31/12/2010 FAALİYET RAPORU VAKIF PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. 01/01/2010 31/12/2010 FAALİYET RAPORU 1- Raporun dönemi, ortaklığın unvanı, dönem içinde yönetim ve denetleme kurullarında görev alan başkan ve üyelerin, murahhas üyelerin ad

Detaylı

T.C. B A Ş B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/5464 30 NĠSAN 2010 GENELGE 2010/11

T.C. B A Ş B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/5464 30 NĠSAN 2010 GENELGE 2010/11 GENELGE 2010/11 Dokuzuncu Kalkınma Planında yer alan Ġstanbul un uluslararası finans merkezi olması hedefini gerçekleģtirmek üzere yapılan çalıģmalar kapsamında, Ġstanbul Uluslararası Finans Merkezi Stratejisi

Detaylı

DOĞU KARADENĠZDE HEYELAN SORUNUNUN ÇÖZÜMÜNE ĠLĠġKĠN DÜġÜNCELER

DOĞU KARADENĠZDE HEYELAN SORUNUNUN ÇÖZÜMÜNE ĠLĠġKĠN DÜġÜNCELER DOĞU KARADENĠZDE HEYELAN SORUNUNUN ÇÖZÜMÜNE ĠLĠġKĠN DÜġÜNCELER Kayıtlara göre, Doğu Kara Denizde heyelan sorunun varlığı 1929 dan beri bilinmektedir. Bu coğrafyada, özellikle can kaybına neden olan heyelanlardan

Detaylı

BİTKİSEL ÜRÜN VE HAYVAN HAYAT SİGORTALARI BRANŞLARI SERA SİGORTASI

BİTKİSEL ÜRÜN VE HAYVAN HAYAT SİGORTALARI BRANŞLARI SERA SİGORTASI BİTKİSEL ÜRÜN VE HAYVAN HAYAT SİGORTALARI BRANŞLARI BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI SERA SİGORTASI BÜYÜKBAŞ HAYVAN HAYAT SİGORTASI KÜÇÜKBAŞ HAYVAN HAYAT SİGORTASI KÜMES HAYVANLARI HAYAT SİGORTASI SU ÜRÜNLERİ

Detaylı

HEKTAŞ TİCARET T.A.Ş. Sayfa No: 1 SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

HEKTAŞ TİCARET T.A.Ş. Sayfa No: 1 SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU Sayfa No: 1 1. Raporun Dönemi 01.01.2010-31.12.2010 2. Ortaklığın Unvanı HektaĢ Ticaret T.A.ġ. 3. Yönetim ve Denetleme Kurulu Üyeleri Türk Ticaret Kanunu ve ilgili düzenlemeler gereğince ġirketimiz Ana

Detaylı

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ 2014 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ 2014 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU KARABÜK ÜNİVERSİTESİ 2014 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU Ağustos 2015 İÇERİK KARABÜK ÜNİVERSİTESİ 2014 YILI DÜZENLİLİK DENETİM RAPORU 1 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ 2014 YILI DÜZENLİLİK

Detaylı

DERNEK HABERLERİ. BÜLTEN: Mayıs 2009 / 09

DERNEK HABERLERİ. BÜLTEN: Mayıs 2009 / 09 BÜLTEN: Mayıs 2009 / 09 DERNEK HABERLERİ - Şirketlerin soruları yanıtlandı Brokerlerimizden Derneğimize gelen sorular yanıtlandı - Yeni Brokerlik Başvuruları Hazine Müsteşarlığı na Gönderildi Hazine Müsteşarlığı

Detaylı