TÜRKİYE DE BİYODİZEL İLE İLGİLİ MEVZUAT VE YATIRIM. Mehmet ÇAĞLAR Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı

Transkript

1 TÜRKİYE DE BİYODİZEL İLE İLGİLİ MEVZUAT VE YATIRIM Mehmet ÇAĞLAR Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı

2 Sunum İçeriği Biyodizelin Önemi, Biyodizel ile İlgili Dünyadaki ve Türkiye deki Uygulamalar,Mevzuatlar ve Planlananlar, Biyodizelin Yatırım Durumları, Sonuç ve Öneriler. 2

3 BİYODİZEL BİYOYAKITLAR BİYOETANOL Alternatif Petrol ENERJİ TARIMI YERLİ ÜRETİM TEMİZ ÇEVRE Sürdülebilir Kalkınma 3E 3

4 Biyodizel Katkılar ları Yerli, yenilenebilir kaynak biyodizel dizele eşdeğer, biyoetanaol benzinle karıştırılarak kullanılabilen temiz bir alternatif yakıt tüketici tasarrufunu ve petrol ithalatının azalmasını sürdürülebilir enerjiye destek enerji tarımının (yağlı tohum tarımının) gelişmesini kırsal kesimin sosyo-ekonomik yapısında iyileşmesini ve yerel iş imkanını imalat sanayinin gelişmesini doğal enerji kaynaklarının ve çevrenin korunmasını sağlar. 4

5 Biyodizel Hammaddeleri Kanola, ayçiçeği, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkileri Kullanılmış kızartma yağları Hayvansal yağlar

6 6

7 Dünyada Biyodizel Uygulamaları 7

8 Mtoe AB de Biyoyak yakıtların n Gelişimi imi Biyoetanol Biyodizel Toplam Yıl 2002 de ton 2003 de ton 2004 de ton 8

9 Avrupada Biyodizel Üretimleri (1000( TON) ÜLKE Avusturya Çek Cumhuriyeti Fransa Almanya İngiltere Macaristan İtalya Polonya Slovakya İspanya İsveç TOPLAM

10 Avrupa ülkelerinde Biyodizel Kullanımı EN EN nolu biyodizel standardı uygulamada B5 ve B20 kullanımı yaygın B30 Çek Cumhuriyetinde VW, Audi ve Mercedes kamyonlarında nda 1996 yılından y beri B20 kullanılmakta lmakta Tarım m araçlar larında, nakliye araçlar larında, tırlarda, sera ısıtmasında, sanayi tipi jeneratörlerde, rlerde, kalorifer kazanlarında, nda, gemilerde, askeri vasıtalarda daha yaygın kullanılmakta lmakta

11 Avrupa ülkelerinde Biyodizel Kullanımı AB AB Biyoyakıt t Kullanımı Direktifi Direktifi DIRECTIVE 2003/30/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 8 May 2003 on the promotion of the use of biofuels or other renewable fuels for transport a göre biyoyakıt t kullanım m hedefi; o2005 yılında y %2 (yaklasık k 5.8 milyon ton) o2010 yılında y %5.75 (yaklasık k 16.5 milyon ton) AB Biyoyakıtlar tların n kullanım m hedefi 2020 yılıy için in %20 Avrupa da biyodizel yasal olarak vergiden muaftır. (Avusturya, Fransa, Almanya, İtalya, İrlanda, Norveç, İsveç,, Polonya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti) Avrupada tarım m için i in kullanılmayan lmayan atıl l araziler; biyodizel tarımına tahsis edilmiştir.

12 Dünyada Biyodizel Uygulamaları Teşvik ve Destek Sistemleri Vergi ergi öncesi maliyetler bazında biyodizelin mazot karşı şısındaki dezavantajı; tarıma alım m garantisi, çeşitli vergi indirimleri, teşvik primleri ile ile telafi edilmektedir.

13 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları - Mevcut Mevzuatlar PETROL PİYASASI P YASASI No:5015 Tarihi: Tanımlar ve kısaltmalar k MADDE 2. - Bu Kanunun uygulanmasında; nda; 7) Akaryakıtla harmanlanan ürünler: Metil tersiyer bütil b eter (MTBE), Etanol vb. (yerli tarım ürünlerinden denatüre olarak üretilenler ile biodizel hariç ) akaryakıt t ile eşdee değer er vergiye tâbi olan ve olacak ürünleri, EPDK 17 Haz Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği Tanımlar Madde 4-4 Bu Yönetmelikte Y geçen; en; 5. Akaryakıt: Benzin türleri, t nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı ğı,, jet yakıtı,, motorin türleri, t fuel-oil türleri ile biodizeli,

14 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları - Mevcut Mevzuatlar Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriter YönetmeY netmeliği Tanımlar ve KısaltmalarK Madde 4 h) Akaryakıt: Benzin türleri, t nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı ğı,, jet yakıtı,, motorin türleri, t fuel-oil türleri t ile biodizeli, i) Akaryakıtla harmanlanan ürünler: Metil tersiyer bütil b eter (MTBE), Etanol vb. (yerli tarım ürünlerinden denatüre olarak üretilenler ile biodizel hariç) ) akaryakıt t ile eşdee değer er vergiye tâbi olan ve olacak ürünleri, Akaryakıt t ile Harmanlanan Ürünler ve Katkı Maddeleri Madde 8 Saf biodizel ve etanolün n akaryakıt t ile harmanlama işlemini i rafinerici ve dağı ğıtıcı lisansı sahipleri yapar. Biodizel dışıd ışındaki akaryakıtlar birbirleriyle karış ıştırılamaz. Akaryakıt Üretimi Madde 9 Saf biodizel ve sanayi tesislerinde yan ürün n olarak elde edilenler hariç,, akaryakıt üretimi sadece rafinerici lisansı sahipleri tarafından yapılır.

15 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları - Mevcut Mevzuatlar EPDK-Petrol Piyasasında Ulusal Marker Uygulamasına İşişkin Usul ve Esaslar Hakkında yönetmelik Buna göre; Yurt içinde pazarlanacak benzin türleri, nafta, gaz yağı, jet yakıtı, motorin türleri, fuel oil türleri ve harmanlanmış BİYODİZEL e marker eklenecek. Uygulamaya yakın bir tarihte başlanılması düşünülmektedir.

16 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları EİE NİN N BİYOYAKIT B KULLANIMINA YÖNELY NELİK K ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ YASA TASLAĞI Madde XX- Petrol piyasasında faaliyet gösteren rafinerici ve dağıtıcılar, piyasada yeterli yerli arz olması durumunda, biyoyakıt üreticilerinden temin edecekleri biyodizeli motorin ile ve biyoetanolü benzin ile yüzde iki oranında harmanlarlar. Bu oran Bakanlık tarafından her yıl yeniden belirlenebilir. Biyoyakıt üreticileri tarım birlik ve kooperatifleri ile yıllık tüketim miktarı beş bin ton ve üzeri olan serbest tüketicilere, serbest piyasada doğrudan satış yapabilirler. Biyoyakıt üreticileri, EPDK tarafından belirlenecek usul ve esaslar dahilinde ve lisanslarına derc edilmek kaydıyla, üretimlerini doğrudan ihraç edebilirler.

17 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları EİE NİN N BİYOYAKIT B KULLANIMINA YÖNELY NELİK K ENERJİ VERİML MLİLİĞİİĞİ YASA TASLAĞI Madde XX- Tarım birlik veya tarım kooperatifleri aracılığı ile yerli tarım ürünlerinden üretilen ve çiftçinin kendi araçlarında kullanılan biyodizel, KDV istisnasından yararlandırılır. Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre; a) Biyoyakıt üreticileri EİE den kalite belgesi ve EPDK dan üretim lisansı alırlar; b) Biyoyakıtların üretim lisansı kalitesi ve harmanlama oranları ile ilgili denetimler EPDK tarafından yapılır.

18 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları Biyodizel Standart Oluşturma Çalışmaları EN nolu biyodizel standardının Türk standardı olarak uyarlanması için Kasım 2003 tarihinde TSE ye EİE ce başvurulmuştur. Türk standardının yakın bir zmaanda uygulamaya girmesi beklenmektedir.

19 TÜRKİYE NİN BİYODİZEL ÜRETİM POTANSİYELİ Biyodizel üretimine tahsis edilebilecek tarım alanları olarak, sözleşmeli çiftçilik ve münavebe yöntemiyle ekili alanların kullanılabileceği, bu konuda pancar alanlarının öncelikle düşünüldüğünde yılda yaklaşık hektarlık bir alanda kanola tarımının mümkün olabileceği, çok bölünmüşlük ve terkedilmişlikten kaynaklanan ve Türkiye genelindeki büyüklüğü hektar olan tarıma elverişli olup da kullanılmayan alanların toplulaştırma yöntemi ile enerji tarımına yönlendirilebileceği öngörülmektedir. Tarıma elverişli olup da kullanılmayan alanlar üzerinde, sulanabilir alanlarda kanolanın, sulanamayan alanlarda da aspir bitkisinin ekilmesi halinde, yıllık toplam biyodizel üretiminin ton olabileceği tahmin edilmektedir. Pancar alanlarına kanola ekimi dolayısıyla elde edilebilecek biyodizelle birlikte bu miktar ton olacaktır.

20 TÜRKİYE NİN BİYODİZEL ÜRETİM POTANSİYELİ Diger taraftan, Türkiye nin halihazırdaki sulanabilir tarım alanı 4,5 Milyon hektar olup bu büyüklük GAP Projesinin de devreye girmesi ile 6,2 Milyon hektara çıkacaktır. Ayrıca, teknik ve ekonomik açılardan sulanabilir tarım alanlarının toplamı ise 8,5 Milyon hektardır. Türkiye de ekili alanların sadece % 6,2 sinde (1,49 Milyon hektar) yağlı tohum tarımı yapılmaktadır.

21 Türkiye de Biyodizel Yatırımlar mları Biyodizel üreten firma sayısı :50 Yıllık Üretim kapasitesileri :400 bin ton Yıllık üretim : 40 bin ton

22 TÜRKİYE DE BİYODİZEL %2; %5.75 KULLANIM ORANINA GORE SONUÇLAR Yıl Kullanım Oranı (AB Direktifi) % 2 % 5.75 Akaryakıt Dağıtım Şirketlerinin Satışa Sunacakları Olası Motorin Miktarı Üretilmesi Gereken Biyodizel Miktarı Yurtdışına Ödenmeyecek Tutar Gerekli Tarım Arazisi (Verim 1 ton/ha) Toplam Yatırım Tutarı ( ton/yıl kapasite = 1 milyon $) n TON TON TON TON 100 milyon $ 350 milyon $ hektar hektar 21.8 milyon $ 78,2 milyon $ İstihdam 10 bin kişi kişi 22

23 Türkiye de Biyoyakıt t Uygulamaları- Planlananlar Biyodizel kullanımının ülke genelinde yaygınlaştırılabilmesi amacıyla, Tarım birlik ve kooperatiflerince ekim üretim kullanim çevrimi uygulanarak, çiftçilerin mazot tüketimlerinin tohumunu getir biyodizelini götür modeli ile karşılanması uygun tarım alanlarını kullanmak suretiyle, belediyelerin kendi bünyelerinde biyodizel üretim tesisi kurmaları ve biyodizeli toplu taşım araçlarında % 20 oranına kadar kullanmaları

24 Türkiye de Biyodizel Uygulamaları-Planlananlar - Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı -Tarım Birlik ve Kooperatifleri öncülüğünde Biyodizel üretimi amaçlı yağlı tohum bitki ekiminin yaygınlaştırılması (sözleşmeli tarım, teşvikli fiyattan alım) 24

25 Türkiye de Biyodizel Uygulamaları-Planlananlar tarım sektöründeki birlik ve kooperatifler, nakliye şirketleri ve belediyeler, çiftciler mazot tüketimlerinin bir bölümünü kendi biyodizel üretimleri ile karşılaması halinde, Kanola tohumunun günümüzdeki g pazar fiyatı yaklaşı şık 0,55 YTL/Kg birlik veya kooperatiflerin kendi bünyelerinde b entegre biyodizel tesisi (yağ,, biyodizel ve saf gliserin üretimi) kurmaları halinde, entegre tesisin, 5 yılly llık k amortismana göre g biyodizel üretim maliyeti 1,271 YTL/lt tesisin yan ürün n geliri; 0,08 YTL/kg tutarında küspe k 0,20 YTL/lt tutarında saf gliserin biyodizel maliyeti birlik veya kooperatife 1 YTL/ltY TL/lt, tasarruf %50 25

26 EİE E Biyoyakıt Çalışmaları BİYOYAKITLARIN tanıtılması için toplantılar yapılmakta, broşür ve kitapcıklar hazırlanıp dağıtılmakta, yazılı ve görsel medya bilgilendirilmektedir. Enerji tarımının geliştirilmesi için Tarım Bakanlığı, birlik ve kooperatiflerle işbirlikleri yapılmakta, Biyoyakıtlara yönelik mevzuatların hazırlanması için ilgili kurumlarla işbirliği yapılmakta, Yatırımcıların yerli biyodizel üretmesi için tip fizibilite projeleri hazırlanmakta ve yatırımcılar bilinçlendirilmektedir. 26

27 EİE E Biyoyakıt Çalışmaları Pilot biyodizel üretim tesisi kurulmuş Transesterifikasyon yöntemiyle Biyodizel üretilmekte, araçlarda ve laboratuvarlarda test edilmekte, Üretim prosesleri geliştirilmesi, ülkemizde standartların belirlenmesi, standartlara uygun biyodizel üretilmesi ve kalite denetimlerinin yapılmasına yönelik ODTÜ ve TÜRK TRAKTÖR ile işbirlirliği yapılmakta, Bu kapsamda; kolza, pamuk, ayçiçeği, soya gibi yerli bitkilerden elde edilmiş biyodizel numunelerin standarlarının tesbiti ve uygunluğu, akredide olmuş ODTU-Petrol Arastırma Laburatuvarında yapılmakta, özellikleri belirlenmiş numuneler TÜRK TRAKTÖRDE motor denemelerine tabi tutulmaktadır. 27

28 EİE E Biyoyakıt Çalışmaları DAHA TEMİZ Z BİR B ÇEVRE İÇİN BİYOYAKIT KULLANALIM 28

29 SÜRDÜLEBİLİR BİR KALKINMA VE TEMİZ ÇEVRE İÇİN TEŞEKK EKKÜRLER 29

30 30