ULUSAL YAKIT : BİYODB

Transkript

1 ULUSAL YAKIT : BİYODB YODİZEL 10 AĞUSTOS A 2005 Prof. Dr. Hüseyin H ÖĞÜT Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, KONYA Dr. Yahya ULUSOY Uludağ Üniversitesi Teknik Bil. MYO, BURSA Yrd. Doç.. Dr. Hidayet OĞUZO Selçuk Üniversitesi Teknik Bil. MYO, KONYA Arş.. Gör. G Tanzer ERYILMAZ Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, KONYA 1

2 DÜNYADA BİYODİZEL Almanya ABD ton / yıl Fransa AB ton/yıl ton/yıl ton/yıl İtalya ton/yıl Malezya Brezilya Arjantin ton/yıl Avusturalya ton/yıl BİYODİZEL ÜRETİMİ BİYODİZEL TİCARETİ 2

3 KKTC 3

4 Biyodizel Alanındaki ndaki AR-GE Çalışmaları Biyodizel Ülkemize ilk defa 1990 yıllardan y başlayarak, Akademik düzeyde gündeme g girmiştir, Başta; SELÇUK, İTÜ,, ULUDAĞ,, ve diğer Üniversitelerimizde Y.lisans ve Doktora düzeyinde d çalışmalar yapılm lmıştır, Kamu kurumları (Enerji Bakanlığı ve Tarım m Bakanlığı ığı) ) bu çalışmalara aktif destek sağlam lamıştır, Halen Üniversitelerin Bilimsel Araştırma rma Proje Birimleri,TUBİTAK TAK ve DPT tarafından desteklenmiş yada hakem aşamasa amasında olan proje çalışmaları sürdürülmektedir, Ülkemizden Selçuk Üniversitesitesinden bir grup akademisyenin davet edildiği i (Almanya, Danimarka, Finlandiya, Litvanya ve Letonya ) 6.Avrupa Birliği Çerçeve eve Programı kapsamındaki BİYODİZEL Projesinin yazım çalışmaları tamamlanmak üzeredir. 4

5 Biyodizel Kullanım m Biçimi imi Ülkemizde Biyodizel Saf (B100) formunda kullanılmaktad lmaktadır, Dünyada yaygın n olan kullanım m biçimi imi ise B20 formudur, 5

6 Biyodizel Üretiminin retiminin İşlem Akışı Yağlı Tohum Presleme yada Ekstraksiyon Ham Yağ? Alkol Rafine Yağ Katalizör? Ham Biyodizel Ham Gliserin? Yıkama Kurutma BİYODİZEL 6

7 BİYODİZEL KULANIMI Ülkemizde Biyodizel esas olarak TAŞIMACILIK sektöründe kullanılmaktad lmaktadır, Tarımsal üretimimizde Biyodizel kullanımından ndan bahsetmek henüz mümkün n değildir, 7

8 Biyolojik Yağdan Biyodizele Dönüşüm m Oranı K BİYODİZEL TRİGLİSERİD E: YAĞ ASİDİ A: ALKOL G: GLİSERİN K: KATALİZÖR 8

9 Hammadde Kullanımı Ülkemizde biyodizel üreticilerinin temel hammaddeleri: Palm Soya Pamuk Atık k yağ 9

10 K A A R R A A Ş D T E I N R İ M Z A T E A N R S I T M İ S S A Ü L

11 11 Biyodizelin rengi elde elde hammaddeye bağlı olarak değişir ve renk, kalite göstergesi değildir!

12 Biyodizelde Hammadde-Teknik Özellik İlişkisi YOĞUNLUK VİSKOZİTE SETAN SAYISI ISIL DEĞER ER BULUTLANMA (gr/cm 3 ) cst (40 o C) (Mj/kg) ( o C ) PALM 0,880 5,70 62,0 37,8 13 SOYA 0,884 4,08 46,2 39,8 2 AYÇİÇEK 0,880 4,60 49,0 38,1 1 DON YAĞI 0,877 4,10 58,0 39,9 12 KOLZA 0,880 4,10 49,6 40,1-1 12

13 Biyodizel Reaksiyonundaki maddelerin Yoğunluklar unlukları (kg/dm 3 ) Bitkisel yağ: Metanol Gliserol Biyodizel

14 Biyodizel hammaddelerinin FFA Oranları FFA Ham bitkisel yağlar % Rafine edilmiş bitkisel yağlar % < 0.05 Restaurant atık yağları % 2 7 Hayvani yağlar %

15 Katalizör r Kullanımı Tesislerin tamamına yakını birinci kuşak katalizör r (NaOH( NaOH) kullanmaktadır, İkinci kuşak katalizör r kullanan tesislerin sayısı son derece azdır 15

16 Katalizör r Miktarı Sodyum hidroksit: % 1.00 trigliserid ağırlığı Potasyum hidroksit: % 1.00 trigliserid ağırlığı Sodyum metoksit: % 0.25 trigliserid ağırlığı Hesaplanma: Sodyum hidroksit : [%FFA](0.144) + % 1 Potasyum hidroksit : [%FFA](0.197)/ % 1 Sodyum metoksit : [%FFA](0.190) + %

17 TÜRKİYEDE BİYODB YODİZEL TEKNOLOJİSİ Ülkemizde bulunan Biyodizel tesislerinin tamamına yakını,, mevzuat ve ortam belirsizliğine ine rağmen Türk T girişimciler imciler tarafından yerli teknolojiyle kurulmuştur, Çoğunlukla kesik, bazılar larında kontinü sistem bulunmaktadır, Ülkemizde EN e e uygunluk belgesi alan firmalar bulunmaktadır, 17

18 YAYGIN SİSTEMS STEMİN N SAKINCALARI -Üretime giren hammaddelerin insan sağlığı ığına zararlı olması, -Reaksiyonların n kapalı sistemlerde gerçekle ekleştirilmemesi, -Üretilen ürünlerin standartlara uymaması, -Üretilen ürünün n amaç dışı kullanımı, -Üretime giren hammaddelerin kalitesine bağlı olarak, üretilen ürünün n de kaliteli olmaması, -Kalitesiz üretilen ürünlerin araçlara zararları, -Ürünü iyileştirme adına petrol türevi t (Solvent( Vb.) ürünlerin biyodizele karış ıştırılması, 18

19 Özellik Metod Test Metodu Ester İçeriği EN Gaz Kromatografisi Yoğunluk 15 C'de EN ISO Oscillating U-tube Viskozite 40 C'de EN ISO 3104 Viskozmetre Parlama Noktası EN ISO 3679 Parlama Noktası Test cihazı Kükürt İçeriği EN ISO XRF EDX Setan Sayısı EN ISO 5165 Setan Motoru Karbon Kalıntısı EN ISO Mikro Karbon Testi Sulfatlaşmış Kül ISO 3987 Yanma- Ağırlıkça Su İçeriği EN ISO Titrasyon Toplam Kirlilik EN Filtrasyon Bakır korozyon EN ISO 2160 Bakır Çubuk Oksidasyon Dengesi, 110 C'de EN Rancidity Linolenik Asit Metil Ester EN Gaz Kromatografisi Çoklu Doymamış Metil Esterler Gaz Kromatografisi Gaz Kromatografisi Metanol İçeriği EN Gaz Kromatografisi Monogliserid İçeriği EN Gaz Kromatografisi Digliserid İçeriği EN Gaz Kromatografisi Trigliserid İçeriği EN Gaz Kromatografisi Serbest Gliserol EN Gaz Kromatografisi Toplam Gliserol EN Gaz Kromatografisi Sodyum İçeriği EN AAS Potasyum İçeriği EN AAS Kalsiyum İçeriği EN ICP Magnesuum İçeriği EN ICP Fosfor İçeriği EN ICP Acit Değeri EN Titrasyon Iyot Değeri EN Titrasyon 19

20 BİYODİZELDE DEPOLAMA ve NUMUNE ALMA Doldurma ağzı 15 cm X Tepe örneği ÜST TABAKA X Üst tabaka örneği Yakıt miktarı X Orta tabaka örneği ORTA TABAKA Çıkış X X Alt tabaka örneği X Çıkış örneği ALT TABAKA Dip örneği 20

21 YAPILMASI GEREKENLER Biyodizel üretim proseslerin iyileştirilmesi, Standartlara uygun biyodizel üretilmesi, Kış şartlarına dayanıkl klı standart ürün eldesi, Üretilen ürünün n renklendirilmesi ve marker getirilmesi, Hammadde üretimine ulusal boyutta çözümler sağlanmas lanması. 21

22 SONUÇ Türkiye Biyodizel Üreticileri, AB de 2005 yılında y yürürlüğe e giren %2 lik mecburi karışı ışım m oranına na karşı şılık k gelen yaklaşı şık k ton miktarı kapasite olarak karşı şılayacak düzeydedir, d Bu tesislerinin tümünün t n TS EN e e göre g üretim yaptığı ığını söylemek imkansızd zdır, TS EN e e göre g analiz yapabilecek akredite laboratuvar ülkemizde maalesef yoktur, Teknik olarak Motorinin eşdee değeri eri olan BİYODB YODİZEL, reel anlamda ise motorinin eşdee değeri eri değildir, bilakis onun tamamlayıcı maddesidir! 22

23 ULUSAL YAKIT: BİYODİZEL Hammadde sorununun yerli kaynaklardan sağlanmas lanması için in Türk çiftçisinin isinin Biyodizel kullanımı teşvik edilmelidir, Prof. Dr. Hüseyin ÖĞÜT 23