YEKDEM UYGULAMALARI

Transkript

1 YEKDEM UYGULAMALARI Nezir AY TEİAŞ Elektrik Piyasaları İşletme Dairesi Başkanı 07 Kasım 2012 İstanbul 1

2 Dünya da yenilenebilir enerji kaynakları için uygulanan bazı teşvik mekanizmaları Dünyada, yenilenebilir enerji kaynakları için uygulanan bazı teşvik mekanizmaları şunlardır: Sabit fiyat garantisi (Feed-in-Tariff) Prim garantisi (Premium) Kota uygulamasına dayalı yeşil sertifika İhale teşvikleri Yatırım teşvikleri Vergi muafiyetleri ve indirimleri Sabit Fiyat Garantisi Kota Sermaye Sübvansiyonu İskonto Yatırım Teşvikleri Vergi ve KDV İndirimleri Yeşil Sertifika Ticareti Net ölçme Kamu Yatırımı, Kredi ve Finans Almanya Rekabetçi Kamu İhaleleri ABD (*) (*) (*) (*) (*) (*) (*) Arjantin (*) Avustralya (*) Avusturya Belçika (*) Brezilya Çin Danimarka Finlandiya Fransa Güney Afrika Hollanda İngiltere İrlanda İspanya İsrail İsveç İtalya Lüksemburg Norveç Portekiz Yunanistan Kaynak: G-20, Temiz Enerji Gerçekleri Kitapçığı,

3 Sabit fiyat garantisi YEK üreticilerinin ürettikleri enerjinin belirlenmiş sabit bir fiyattan satın alınmasına ilişkin güvence verilmesidir. Kota uygulamasına dayalı yeşil sertifika Tüketici, tedarikçi ya da üreticilere tüketim, satış ya da üretim portföylerinin belli bir yüzdesinin yenilenebilir kaynaklardan oluşması yönünde kota verilmesini içermektedir. Kaynak: Deloitte, Yenilenebilirler için yeni hayat, 2011 Yatırım teşvikleri Yenilenebilir yatırımları için verilen sübvansiyonlar, düşük faizli krediler, yatırım dönemine özel bazı vergi avantajları vb. teşvikleri içermektedir Vergi muafiyetleri ve indirimleri Yenilenebilir enerjiye dayalı üretimleri ilgili vergilerden muaf tutmak ya da vergilerde indirim uygulamak gibi teşvikleri içermektedir. Prim garantisi (Premium) YEK üreticisinin üretiminin satın alınması yönünde bir garanti olup, üreticiye piyasa fiyatının üzerine bir miktar prim eklenmesi suretiyle ödeme yapılmasını kapsar. İhale teşvikleri Belirli bir kurulu güç ya da ön fizibilitesi yapılmış bir bölgeye tesis kurulması için açılan ve hem rekabetçi bir seçim süreci ile düşük maliyeti garanti eden, hem de yatırımcıları teşvik etmek üzere çeşitli teşvik unsurları sunan yöntemdir. 3

4 İkili Anlaşmalar Sabit Fiyatlı Alım Garantisi (YEKDEM) Organize Toptan Satış Piyasaları Türkiye de yenilenebilir enerji kaynakları için ticaret imkanları YEK üreticileri, ürettikleri enerjiyi gün öncesi piyasasına teklif sunarak satabilmektedirler. YEKDEM e tabi olan lisans sahibi üreticilerin üretimleri veya lisanssız üretimler PMUM üzerinden tedarik şirketlerine sabit fiyatlı alım garantisi ile satılabilmektedir. YEK üreticileri, özel anlaşma hükümlerine tabi olarak, kendi belirledikleri fiyatlar üzerinden toptan satış şirketleri veya perakende satış şirketleri ile ikili anlaşmalar yapabilmektedir.

5 Sabit Alım Garantisi Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) YEKDEM yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren tüzel kişilerin faydalanabileceği fiyat, süreler ve bunlara yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esasları içeren destekleme mekanizmasıdır. Mekanizmadan; Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olup tarihinden tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek olan lisans sahibi tüzel kişiler tesislerinin işletmeye giriş tarihinden itibaren on yıl süreyle yararlanabilir. LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından ürettiği elektrik enerjisi muafiyetli üretim miktarının hesaplanmasında dikkate alınan gerçek veya tüzel kişiler, tesislerinin işletmeye girdiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle, bölgesinde bulundukları dağıtım şirketleri aracılığıyla yararlanır.

6 YEKDEM Başvuru Süreci Lisans sahibi tüzel kişiler veya muafiyetli üretim miktarını satın almakla yükümlü olan perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketleri her yıl 31 Ekim e kadar EPDK ya başvurur. Yapılan başvurulardan tam ve eksiksiz olduğu tespit edilenler inceleme ve değerlendirmeye alınır, ön YEK listesi Kasım ayının ilk on günü içerisinde Kurum internet sayfasında ilan edilir Ön YEK listesine lisans sahipleri, listeye 5 işgünü içerisinde itirazda bulunabilir. İtirazlar varsa Kurum tarafından incelenerek 25 Kasım itibariyle sonuçlandırılır. Nihai YEK listesi 30 Kasım a kadar sonuçlandırılır ve Kurum internet sayfasında yayınlanır. YEKDEM başvuruları yıllık bazda gerçekleşir ve YEKDEM e tabi olan tüzel kişiler ilgili yıl içerisinde yalnızca mekanizma dahilinde enerji satışı gerçekleştirebilir. 6

7 YEK BEDELLERİ I Sayılı Cetvel (29/12/2010 tarihli ve 6094 sayılı Kanunun hükmüdür.) Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi a. Hidroelektrik üretim tesisi b. Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi c. Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi d. Biyokütleye dayalı üretim tesisi (çöp gazı dahil) e. Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi Uygulanacak Fiyatlar (ABD Doları cent/kwh) 7,3 7,3 10,5 13,3 13,3 7

8 Dönem Katılımcı Adedi Santral Adedi İşletmedeki Güç (MW) Aralık

9 YENİLENEBİLİR SANTRALLAR YEKDEM KAPSAMINDAKİ SANTRALLAR Kaynak Tipi Adet Güç Türkiye Toplam Gücüne oranı (%) Adet Güç Türkiye Toplam Gücüne oranı (%) Hidrolik Jeotermal Rüzgar Diğer TOPLAM Ekim 2012 itibarı ile Türkiye Toplam Kurulu Gücü : MW 9

10 YEKTOB YEK Bedeli 1 YPG YEKEDT YEK Bedeli 2.. YEK Bedeli n YEK Sisteme Satış Miktarı x SGÖF YEK Enerji Dengesizlik Miktarı x SMF LÜY Bedeli 1. LÜY Bedeli n 10

11 Günlük Süreç YEKDEM katılımcıları tarafından her bir gün için saatlik üretim tahminlerinin MYTM ye bildirilmesi Üretim tahmininin fiyattan bağımsız teklif olarak GÖP e sunulması Aylık Süreç Her fatura dönemi için YEK toplam bedeli ilan edilmesi Her bir tedarikçi için Ödeme Yükümlülüğü Oranı belirlenmesi ÖYO ya göre YPG, ÖYT ve YEKEDT nin belirlenmesi* Tedarikçilere tahsil edilmek üzere faturaların gönderilmesi Faturaların tahsil edilmesi Yapılan tahsilatın YEK üreticilerine payları oranında ödenmesi ÖYO: Ödeme Yükümlülüğü Oranı YPG: YEK Portföy Geliri ÖYT: Ödeme Yükümlülüğü Tutarı YEKEDT: YEK Enerji Dengesizlik Tutarı 11

12 YEK TOPLAM BEDELİ (YEKTOB) YEK PORTFÖY GELİRİ (YPG) YEK ENERJİ DENGESİZLİĞİ (YEKEDT) YEK Üretimi (UEVM) YEK Üreticilerine Ödenen (YEKTOB) Ortalama YEKTOB Fiyatı GÖP'e Teklif (SSM - MYTM tahmin) Yek Portföy Geliri (YPG) Ortalama GÖP Fiyatı YEK Enerji Dengesizliği (EDM) YEK Enerji Dengesizlik Tutarı (EDT) Ortalama Enerji Dengesizlik Fiyatı MWh TL TL/MWh MWh TL TL/MWh MWh TL TL/MWh , ,01 143, , ,86 144, , ,75 135,38 12

13 YEKDEM uygulamaları ortalama fiyatı Piyasa uygulamaları ortalama fiyatı RESler için Piyasa Ortalama Satış Fiyatı* 143,19 156,70 110,26 * Hesaplamalar yalnızca portföylerinde RES bulunan organizasyonlar için yapılmış olup, bu santrallerin gün öncesi piyasası ve dengesizlik satış miktarları dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. 13

14 14