PELVOUX MASİFİNDE YUKARI VENEON VADİSİNİN KRİSTALLİ ŞİSTLERİNİN VE GRANİTLERİNİN PETROGRAFİK ETÜDÜ

Transkript

1 PELVOUX MASİFİNDE YUKARI VENEON VADİSİNİN KRİSTALLİ ŞİSTLERİNİN VE GRANİTLERİNİN PETROGRAFİK ETÜDÜ Ramiz ÖZOCAK Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara ÖZET. Aşağıda özetlemeye çalıştığımız Pelvoux masifinin merkezinde yapılmış doktoramızın tez çalışmalarını üç bölümde topladık. Birinci bölümde kristalli şistler etüt edildi. Bu bölümde, Plan du Lac gnaysları ile Saint-Christophe migmatitlerini ayırt ediyoruz. Bu Saint-Christophe migmatitleri içerisinde bulunan porfiroidlerin, bazı görüşlerin aksine dayk değil, fakat mercek şeklinde olduğunu ve dolayısıyle bunları doğuran volkanik olayların etraftaki serilerle eşzamanlı oluşunu saptadık. İkinci bölümde, Pelvoux granitini ve bunun bazı fasiyeslerini etüt ve bu granitin kimyasal, yapı ve fasiyes bakımından çeşitliliğini açıkladık. Üçüncü bölümde, çok kısa olarak tektonikten bahsedilmiş olup, serilerin batıya doğru devrik oluşu ve hafif bir bindirmenin varlığı saptanmıştır. BiRiNCi BÖLÜM KRİSTALLİ ŞİSTLER I. Kristalofilien serinin yayılımı ve genel hatlar Veneon vadisinin kristalli şistler arazisi, bugüne kadar detaylı bir şekilde etüt edilmemiştir. İlk çalışmalar 1897 tarihinde P. Termier tarafından yapılmış olup, bunlara, granitize olmuş veya aplit enjekte olmuş şistler ve serisitize olmuş şistler ismi verilmiştir (l : ölçekli Brianson paftası). P. Bellair (1948) de Merkezi Dofin masifleri üzerine olan tezinde aynı sınıflandırmayı ele almıştır. Kendi hesabımıza Yukarı Veneon vadisinin kristalli serisinin, batıdan doğuya doğru esas olarak gnays ve temel migmatitlerden (migmatites fondemantales) meydana geldiğini gördük. Migmatitleşme, sırasıyle ambreşitler, anateksitler ve hatta bir anateksi graniti ile görülür ve bu batıdan doğuya doğru artar. Bu ambreşit ve anateksit fasiyesler içerisinde migmatitleşmiş amfibolitler de vardır. Nihayet ambreşitlere sıkı olarak bağlı ve kristalofilien serinin bir kısmının asit volkanizma kökenli olduğunu işaret eden porfiroidlerin varlığı kayda değer. Arazimizdeki kristalli şistlerin dağılımı km 2 civarındadır. II. Başlıca gruplar Bazı heterojen migmatitler hariç tutulursa (Lac Noir'ın diyadisitleri), arazimizin kristalli şistlerinin esası gnays ve homojen migmatitlerden meydana gelmiştir. Tekstürlerine göre: 1. Plan du Lac gnays grupu. Bu grup, esas olarak küçük feldispat gözlü gnayslardan meydana gelmiştir ve metamorfik arazinin 6 km 2 sini; yani aşağı yukarı 1/6 sim kaplamaktadır. Buna karşılık, Saint-Christophe grupu migmatitleri aşağı yukarı 32 km 2 dir.

2 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 47

3 48 Ramiz ÖZOCAK 2. Saint-Christophe migmatitleri grupu. ilk grupun doğusunda olup, aşağıdaki fasiyesleri gösterirler: a. Ambreşitler. En yaygın fasiyesi gözlü ve şeritli (oeillerubane) ambreşittir. Bunlar bazı gnays septaları da ihtiva ederler. b. Migmatitleşmiş amfibolitler. Bunlar, birçok yerlerde ambreşitler içinde arakatkılı olarak bulunurlar. c. Porfiroidler. Bu eski riyolitler, Saint-Christophe ve Champhorent arasındaki migmatitler içinde arakatkılı olarak bulunurlar. d. Anateksitler. Saint-Christophe'nin doğusunda ambreşitler yavaş yavaş dalgalı (tourbillonaire) olmakta ve Champhorent tünelinde anateksitlere geçmektedir. e. Anateksi graniti. Daha doğuda anateksitler, devamlı olarak Pelvoux granitinden çok farklı olan anateksi granitine geçerler. III. Petrografik etütler A. Plan du Lac grupu (Şek. 2). Bunlar küçük feldispat gözlü gnayslardır. Numunesine göre, daha şistî veya daha masif olabilirler. Mahallî olarak ve nadiren granit görünüşünde de olabilirler. Saint-Christophe grupunun aksine ne amfibollü, ne de çok mikalı zonlara sahiptirler. Veneon'un sağ kıyısındaki Combe Salude'ün altında numunenin petrografik tasviri: Kuvarslar. Dalgalı sönüm gösterirler. Plajiyoklazlar. Az çok serisitleşmiştir. (An 6) pesilitik olarak kuvars, biyotit, klorit ve kalsit ihtiva ederler. Bazıları kataklaze olup, bir yönde çekilmişlerdir. En fazla çekilmiş yerlerinde, kuvars ve kalsit rekristalizasyonu vardır. Hemen hepsinin etrafı yuvarlaklaşmıştır. Çok zaman detritik kökenli, feldispat kalıntılarını andırırlar. Mikroklinler. (2V=78) Daha çok pertitik ve kataklastiktir. Çoğunlukla ksenomorf olup, mezostaz minerallerin arasına girer ve hatta bazı kuvars plajiyoklaz ve kalsitlerin etrafını sararlar. Fillatlı mineraller. Muskovit, kloro-biyotit ve klorit tarafından temsil edilirler. Bu son iki mineral şimdiye dek bazı kalıntıları olan, eski bir biyotitten türemişlerdir. Opak mineraller. Bol miktarda olup, pirit, olijist, manyetit tarafından temsil edilmektedirler. Bunlar genellikle klorite refakat ederler. Zirkon ve apatit de az miktarda bulunur. Plan du Lac grupunun yorumu: Bu grupun en belirgin özelliği, bilhassa gnaysların küçük gözlerini meydana getiren feldispatlar sayesinde görülebilen detritik kökendir. Hatta, lokal olarak, daha büyük gözleri meydana getiren kuvars ve serisitleşmiş plajiyoklaz bütünü halinde, çekilmiş mercek formunda «depozitler» de mevcuttur. Bunlar granitik kökenli, az çok ezilmiş ve pelitik mineraller tarafından sarılmış (galet) çakıltaşlarını hatırlatır. Sonuç olarak, Plan du Lac gnayslarının belirgin fasiyesi, arkozik, az çok killi veya kuvarslı kayaç olan arenase tipli, sedimenter seriden meydana geldikleri düşünülebilir. Stefanien öncesi, genel metamorfizmanın kısmî bir remobilizasyon meydana getirişi; amipsi ve ksenomorf mikroklinin varlığı ile sabittir. Bu metamorfizmanın, daha çok pelitik zonların iki mikalı gnaysa dönüşümüne bakarak, Jung ve Roques'un üst gnaysa karşılık gelen zonda meydana geldiği düşünülebilir. Ayrıca, biyotitlerin kloritleşmesi, Plajiyoklazların serisitleşmesi çok sık olarak rastlanan kataklazlar, büyük bir ihtimalle Alpin yaşlı bir retromorfoz fazının varlığını gösterir.

4 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 49

5 50 Ramiz ÖZOCAK B. Saint-Christophe migmatitleri grupu (Şek. 3). Bu grupu, a. ambreşitlere, b. migmatitleşmiş amfibolitlere, c. porfiroidlere, d. anateksitlere ve e. anateksi granitine ayırmaktayız. a. Ambreşitler. Bu biyotitli ve kloro-biyotitli ambreşitler içerisinde, epibolik fasiyesli migmatitleşmiş amfibolitler, mercek halinde şistî veya masif riyolitler ve gnays septaları vardır. 1. Gözlü-şeritli ambreşitler: Bütün Saint-Christophe grupu masifinin en yaygın fasiyesidir. Bazan bu fasiyesin tamamen şeritli fasiyese geçtiği görülür. Saint-Christophe'un NW sında, Veneon'un sağ kıyısında, ambreşitler hafif kıvrımlıdır. Berarde yolu üzerinde 1921 jeodezik noktasına doğru (Litee-rubannee) tabakalı şeritlidirler. Selle vadisine doğru girdikçe ambreşitler amfibollü olurlar. Pic Geny ve Plaret'in alt falezleri de aynı fasiyesten meydana gelmiş olup, taze biyotitçe zengindir. Feldispat gözleri cm arasında değişir. Kuvars. iki nesillidir ve büyük parçaları dalgalı sönme gösterirler. Plajiyoklazlar. (An 5) Şistoziteye göre yönelmiş görünürler. Bunlar serisitleşmiş ve kataklastik olup, pesilitik olarak yeni oluşumlu kuvars ve plajiyoklaz ihtiva ederler ve ksenomorfturlar. Bazıları fillatlı minerallerle sarılmışlardır. Fillatlı kısımlar. Hâlâ bazı belirtileri kalan biyotitin alterasyonu ile meydana gelen kloritten oluşmuştur; ayrıca opak mineraller, serisit ve muskovit buna refakat ederler. Yeni oluşumlu klorit, feldispatlar refakat eder ve kırıklarını doldurur. Opak mineraller. Daha çok manyetit tarafından temsil edilirler. Sonuç. Mineraloji bakımından (An 5) ile (An 21) arasında değişen Plajiyoklazların bazisitesi ve numuneye göre mikroklin miktarının büyük değişiklik göstermesi kayda değer. Ayrıca, kırıklı ve klorite dönüşmüş granitin çoğaldığı leptinik ambreşitler mevcuttur. 2. Septalar (şahit kayaç): Saint-Christophe ambreşitleri içerisinde iki çeşit septanın bulunuşu kayda değerdir. Birinciler, daha evvel açıkladığımız serisitleşmiş plajiyoklazlardan meydana gelen, küçük porfiroblastlı Plan du Lac gnayslarını hatırlatan gnayslardan meydana gelmiştir. İkinciler de bayağı iki mikalı gnays tipindedir. b. Migmatize amfibolitler. Saint-Christophe grupunun şeritli ambreşitleri arasında arakatkılı olan migmatize amfibolitler vardır. Bunlar, epibolik, magmatik ve hatta Champhorent anateksi granitine yaklaştıkça anateksik fasiyesler gösterirler. En yaygın fasiyes olan epibolik fasiyes, bir kuvarslı ve feldispatlı getirim ve amfibolit karışımı ihtiva eder ve şistozite yönündedir. Örneğin, buna Berarde yolu üzerinde Puy köyünün altında N-S yönünde subvertikal eğim ile rastlanır. Petrografi. Amfibolitler, nematoblastik yapı gösterirler. Yeşil hornblende (-2V= a = 24) az çok yönelmiş olup, yer yer aşınmış (corrodee) ve pesilitik olarak serisitize feldispat ve muskovit ihtiva eder. Serisit. Eski feldispatlardan meydana gelmiş olup, hamuru teşkil eder. Sfen serisitli hamur içerisinde dağılmıştır. Opak. mineral olarak olijisti görmekteyiz. Sonuç. Üzerinde çalıştığımız numunelerin hemen hepsi aynı mineralojik karakterlere ve strüktüre sahiptirler. Hepsi potastik feldispat, kuvars yokluğu ve Plajiyoklazların ilerlemiş serisitizas-

6 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 51 Şek. 3 - Saint-Christophe grupu migmatitleri.

7 52 Ramiz ÖZOCAK yonu ile karakterize olmuşlardır. Bununla beraber, mineralojik bakımdan bazı ufak tefek değişimler kayda değer. Örneğin granatların varlığı (Pierroux amfibolitleri), eski biyotitlerden yeniden meydana gelen (neoforme) klorit (Plat amfibolitleri Saint-Christophe'un NE sunda), nihayet büyük flogopit minerallerinin varlığı (Lavey vadisinin magmatize amfibolitlerinde olduğu) gibi. Aynı şekilde, tekstür bakımından da tamamen yönelmiş olanlara veya aksine yönelmemiş (ekant) tipli olup, diyoriti andıranlara rastlanabilir. Amfibolitlerin orijinini eski marnlı-kalkerli sedimentler olarak düşünmekteyiz. Gerçekten: 1. Migmatize olmuş amfibolitler etraflarındaki ambreşitlere tedrici geçişlidir. 2. Yaptırılmış bir kimyasal analiz sonunda, bir amfibolit numunesinin Al ve Ca bakımından tenorunun yüksek oluşu, buna karşılık titanca tenorun düşüklüğü bizim yukarıdaki görüşümüzü kuvvetlendirir. c. Porfiroidler (Şek. 8). Porfiroidler, genel metamorfizma geçirmiş eski asit tüf veya lavlardır. De Lapparent (1909), bunları genellikle kristalli şistler arasında arakatkılı (interstratifie) olarak bulunan kuvars ve feldispat ihtiva eden porfirik tekstürlü şistleşmiş kayaçlar olarak tarif etmiştir. Saint-Christophe ile Champhorent köyü arasında ambreşit kütlesinden gözle kolayca ayırt edilebilen bazı aflörmanlar fark ettik. Bütün incelemelerimiz, bunların ambreşitlere bağlı olduğunu ve lokal olarak aynı migmatizasyon olayını geçirmiş olduğunu göstermiştir. Ayrıca, şistî olmayan daha başka mostralara da rastlanmış olup, bunları masif riyolitler olarak adlandırdık. Bunlar kristalofilien şistozite yönünde uzanan mercekler meydana getirirler. Bütün bunların etrafını saran ambreşitlerle olan kontaktlarında ezilmiş gnays görünüşlü fillatlara rastlanır. 1. Şistî Porfiroidler: Bunlar, kristalofilien şistozitesine göre yassılaşmış kuvars gözleri ihtiva eden bir gnays görünüşündedirler Alterasyondan dolayı, kahverengi, kirli sarı veya mavi-siyah renktedirler. Bazı yerlerde, (Alp du Pin sığınağına giderken Pisse şelâlesinde) 2-3 m eninde, m uzunluğunda, ambreşitler içerisinde mercekler meydana getirirler. Ambreşitlerle olan sınırının tespiti, fasiyeslerinin benzerliğinden dolayı çok zordur. Başka yerlerde, (Bernardiere köyünün altında) bu şistî Porfiroidler, metamorfizma ile az değişmiş veya hiç değişmemiş olan riyolitlerin kılıfını meydana getirirler. Petrografik etüt (Şek. 4). Numune Alp du Pin sığınağının alt tarafından alınmıştır. Kuvarslar çok karakteristik olup, eldiven parmağı şeklinde aşınma gösterirler; az çok otomorfturlar; bazıları şistozite yönünde yassılaşmış olup, yassılaşan uçların iki ucunda kalsit ve kuvars rekristalizasyonları vardır. Plajiyoklazlar (2V=74An 3) çok altere ve serisitize olup, fillatlı hamur içinde zorla fark edilir; bazan kuvars gibi çekilmiş durum alırlar, bazan da aksine tamamen Otomorf kristal halindedirler. Ortozda (2V=70) altere olmuştur. Serisit muskovit kayacın hamurunu meydana getirir. Birçok epidot ve kalsitler tanecikler halindedir. Eski biyotitlerden türemiş olan klorit, muskovit ve sfenle beraber bulunur. Tali minerallerden apatit ve sfen kaydedilebilir. Serisitli hamur net olarak yönelmiş olup, aşınmış ve çekilmiş fenoblastları sararlar.

8 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT Masif riyolitler: Bunlar, şistozite göstermeyen, kırması güç kompakt kayaçlardır. Grimavi, açık yeşil ve nadiren koyu yeşil renktedirler. Bu riyolitler çeşitli özellikleriyle etraflarındaki aflörmanlardan farklılaşırlar ve kompakt bir kütle meydana getirirler. Genellikle ambreşitler içerisinde olup, boylan 50 metreyi geçebilir. Mercek halinde olan bu riyolitler ambreşitlere, şistî riyolitlerle geçişlidir. Bazıları, kütleleri içerisinde daha koyu renkli ve boyları 2-20 cm arasında anklavlar ihtiva ederler; bunları Bernardiere'den Veneon'a inen akarsu yatağında görebiliriz. Bunlar belki de metamorfizmadan evvel tüflerin içindeki volkanik breşleri temsil ederler. Sonuç olarak; masif riyolitler şisti riyolitlerden daha geniş bir saha kaplarlar ve bu sonuncular tarafından sarılmış gibi görünürler. Bunlar, boyları 1-50 m olan mercekler meydana getirirler. Bu merceklerin yönleri N-S olup, şistozite yönündedir. Bazı kuvarso-feldispatik migmatizasyon filonları, ambreşitlere olan kontakları hiç kesilmeden ve yön değiştirmeden riyolitleri geçerler. Bundan şu sonucu çıkartabiliriz ki; ambreşitlerin jenezini veren kuvarslı ve feldispatlı (apport) getirim riyolitlere karışmayıp, onları sadece diyadisit hale getirmiştir. Riyolitler ve bunların metamorfik fasiyesi olan Porfiroidler Saint-Christophe ile Champhorent arasında l km 2 lik bir sahayı aşmaz. Mikroskopik etüt: (Şek. 4). Kuvarslar çekilmiş veya yassılaşmış değildirler. Fakat daima eldiven parmağı şeklinde aşınma ile rezidüel bir Struktur gösterirler ve genellikle serisitize olmuş fenoblast feldispatlardan daha küçük boydadırlar. Daha küçük boyda olarak da feldispatla birlikte kuvarslı ve feldispatlı hamuru meydana getirirler. Plajiyoklazlar (2V 80 An 5) fenokristal halde olup, serisitize ve kısmen de kalsite psödomorfoze olmuşlardır. İlerlemiş bir serisitizasyona sahiptirler. Bunlar kataklastik olup, kırıklar arası kalsit ve serisit tarafından doldurulmuştur. Klorit eski biyotitlerin değişiminden doğmuş olup, eski Otomorf hallerini az çok korurlar. Ortoz da Karlsbad ikizi gösterir ve o da çok altere olmuştur. Kalsit çok miktarda olup, feldispatlar veya klorite refakat eder, ayrıca hamur içerisinde de dağınık halde bulunur. Epidot ve zoisit de küçük taneler halinde hamurda bol miktarda olup, klorite veya altere olmuş feldispatlar refakat ederler. Opak mineraller, bilhassa olijist ve pirit tarafından temsil edilirler. Sonuç olarak, hamur şisti porfiroidlerden az farklı olup, serisit bakımından o kadar zengin değildir, yönelmişliği daha az nettir. 3. Şistî riyolitik tüfler: Bunlar, küçük kuvars gözlü, az çok şistî kayaçlar olup, riyolitlerin sınırında veya ambreşitlerin içinde (intercale) arakatkılı olabilirler. Bu kayaçların, pelitik ve riyolitik mikst formasyonların metamorfizması sonucunda meydana geldiklerini düşünebiliriz. Dolayısıyle bunlar, etrafındaki tortullara karışmış tüflerden sayılabilirler. 4. Kimyasal analizler (Tablo l, Şek. 9): Şist riyolitler I. 3' CIPW parametresiyle riyolitik, monzonitik bir magmaya, halbuki Alp du Pin'in masif riyolitleri I (II) parametreleriyle akeritik magmaya tekabül ederler. Bernardiere riyolitleri (1)11.4.3'.3. parametreleriyle q=4 ile monzonitik riyolitler ailesine ve masif riyolitlere yaklaşmaktadır. Kalko-alkalinit diyagramında bizim Saint-Christophe riyolitlerimiz kalsiyum tenörleriyle bir grup meydana getirirler. Gerek, J. Lameyre'in tarif ettiği, Grands Rousses'un kuzeyindeki Stephanien

9 54 Ramiz ÖZOCAK

10 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 55 asit lavları ve gerekse P. Bellair tarafından, Pelvoux masifinde işaret edilen diğer riyolitlerden farklılaşırlar, 5. Sonuç: Bu riyolitlerin varlığı bazı problemler doğurmaktadır. P. Bellair (1948) bunları, Karboniferin riyolitik serilerini kesen dayklar halinde Orthophyres olarak görüyordu. Netekim bunların, petrografik ve petroşimik bakımdan Grands-Rousses'taki Karbonifer yaşlı riyolitik ve dasitlerle bazı benzerlikleri vardır. Bize göre, riyolitlerimizin yataklanması dayk değil, fakat mercek halinde olup, etraftaki ambreşitler içinde stratifiye olmuştur. Diğer taraftan etraftaki serilere karışmış olan riyolitik tüfler bunlara

11 56 Ramiz ÖZOCAK refakat ederler. Nihayet, ambreşitleri karakterize eden kuvarslı ve feldispatlı şeritler riyolitlere kadar nüfuz ederler. Buna göre volkanik olay bu etraftaki serilerle eşzamanlı, yani Karbonifer öncesidir. Enteresan taraf şu ki, hemen aynı metamorfizma şartları altında (R. Michel & P. Berthet, 1958) aynı asit volkanizma formasyonlarının, normal olarak ortoleptinitlere dönüşmüş olarak Belledonne masifinde bulunduğu bilinmektedir (Romanche vadisinin Gavet leptinitleri). Fakat, daha güneyde Matheysine'nin Tabor kristalofilien serisinde Lavalden leptinitleri değişmemiş rezidüel riyodasitik lavlar ihtiva ederler (R. Michel & G. Verollet, 1962). Sonuç olarak; bu Saint-Christophe porfiroidlerinin ve riyolitik kalıntıların yukarı Veneon kristalofilien serisiyle aynı yaşta olduğunu kabul ediyoruz. d. Anateksi migmatitleri. Berarde yolu üzerinde Saint-Christophe'dan sonra ambreşitler Champhorent'a doğru yavaş yavaş dalgalı (Tourbillonaire) olur ve daha doğuda anateksi granitine geçmeden anateksit fasiyesini alırlar. Burada üç fasiyes devamlı olarak birbirlerine geçişlidir. Bu anateksitlerin hâkimiyeti büyük değildir. Ambreşitik fasiyesten, anateksi granitine çok çabuk geçilir. Bu fasiyes, anateksi granitinden evvel m boyunca yayılır. Başka yerde çoğunlukla görülmez. Petrografik bakımdan üç çeşit fasiyes farklılaşmasına rastlanır: Kloritli anateksitler (Berarde yolu üzerinde), Biyotitli anateksitler (Champhorent köyünün üzerinde Combe de Pierre Blanehe'in doğusunda), Amfibollü anateksitler (Aiguille du Plat de la selle). e. Anateksi graniti. Bu çok kompakt, açık renkte fillatlı mineraller bakımından çok zengin olmayan bir granittir. Bu fillatlı mineraller, genellikle S-N doğrultusunda yönelmişlerdir. Champhorent anateksitlerine sıkı olarak bağlı olup, anateksi karakterini aflörman halinde gösterir. Bu durum, Berarde yönünde küçük Champhorent tünelinden m sonraki yarmada görülmektedir. Anateksi granitinin yayılımı takriben 4 km 2 dir. Böylece, bütün çalıştığımız granitik yüzeyin 1/8 ini kaplar. Bu granitin fasiyesleri, Breche du Salude'ün doğusunda porfiroid olup, Pierroux'ya doğru fillatlı minerallerle zenginleşerek bazı farklılaşmalar gösterir. Petrografik etüt kuvars. (% 33.1) Granoblastik olup, dalgalı sönme gösterir, boyutları 0.14 mm-1.15 mm arasında değişir. Bazı plajiyoklazlar. (An 10-13) % büyük boyda ve serisitize olup, klorit ve epidot bunlara refakat ederler. Ortalama boy 1.12 mm dir. Diğerleri daha küçük boyda olup, daha az altere olmuşlar ve globuler formdadırlar. Bunlar mirmekitik Struktur gösterirler. Mikroklin. (2V=56-62) Pesilitik olarak epidot ve plajiyoklaz ihtiva eder ve geniş yüzeyler kapsar. Boyları 1.12 mm 2.52 mm arasında değişir. Ortoz çok miktarda olup, Karlsbad ikizi gösterir ve kataklastiktir. Mikroklin + ortoz = % oranındadır. Klorit (%2.85) az çok yönelmiş olup, eski biyotitlerden meydana gelir. Epidota refakat eder, ayrıca taze biyotit, muskovit ve opak mineraller nadiren bulunabilirler. Pelvoux granitinin etüdüne girmeden şunu söyleyelim ki, bu anateksi graniti, mineralojik kompozisyonu ve bilhassa fillatlı minerallerin oryantasyonu ile diğerinden net olarak ayrılır.

12

13 58 Ramiz ÖZOCAK f. Kimyasal analizler (Tablo 2). Bu analizlerden çıkartılacak ortak sonuç: K 2 O nun zenginliği ve migmatik seri içerisinde ambreşitlerden anateksi granitine doğru indikçe, SiO 2 tenorunun artması, Al tenorunun düşmesi enteresan olarak kaydedilebilir. g. Saint-Christophe migmatitleri etüdüne ait sonuç. Bu ambreşit ve anateksitlerin Plan du Lac grupunun normal bir metamorfizma ile meydana getirilen gnayslarıyle aynı kökenli, yani arkozik bir seri olduğu düşünülebilir. Bu ambreşitler içerisindeki Plan du Lac gnayslarından meydana gelen bazı septaların varlığı buna bir delildir. Mahallî olarak da daha pelitik ve marnlı bantlar ise, amfibolitlerin kökeni olabilirler. Bazı ambreşitlerimizde (tabakalı şeritli) siliko-alkalin bir getirimden bahsedilemez, böylece ilk kayacın ihtiva ettiği elemanların olduğu yerde mobilizasyonu düşünülebilir. Fakat daha yaygın fasiyes olan gözlü şeritli ambreşitlerde, anateksit ve anateksi granitinde mikroklinin kapsayıcı görünüşü silis tenorunun artışı, büyük ölçüde, silisli-alkalinli bir metasomatozun varlığını düşündürür. Bu getirim bilhassa migmatize olmuş amfibolitlerde belirlidir. Nihayet hatırlatalım ki, bu grupta sınırlandırılmış olmasına rağmen, bir asit volkanizma safhasının yer alışı enteresandır. Zira meydana gelen kayaçlar metamorfizmaya ve bilhassa migmatizasyona yer yer mukavemet etmişlerdir. Plan du Lac gnayslarında bahsettiğimiz retromorfoz olayı burada da vardır. Bu anateksi granitleri de dahil, bütün fasiyeslerde biyotitlerin kloritizasyonu, kloritlerin yeniden oluşumu, feldispatların bilhassa Plajiyoklazların serisitleşmesi ve kuvars rekristalizasyonları ile belirir. Kesin bir delile dayanmamakla beraber, bu retromorfozun Alpin yaşta olduğunu düşünüyoruz. IV. Kristalli şistlere ait sonuç (Şek. 10) Özet olarak; porfiroid ve amfibolit gibi tali fasiyesleri hariç tutarsak, Yukarı Veneon kristalofilien serisi altta migmatitler, üstte gnayslardan meydana gelir. Bu fasiyeslerin büyük kısmı, çoğunlukla detritik bir serinin getirimli veya getirimsiz Karbonifer öncesi metamorfizması ile meydana gelir. Zoneografi bakımından Plan du Lac grupundaki ve nadiren de Saint-Christophe grupundaki gnays septaları migmatizasyon sınırı Jung ve Roques'un gnays zonuna kadar ulaşıldığını gösterir. Sonradan, muhtemelen Alpin devresi ile alâkalı olarak, yaygın klorit ve serisit parajenezinin varlığıyle müşahede edildiği gibi, bütün kütleler üst mikaşist sınırında retromorfoz olmuşlardır. İKİNCİ BÖLÜM PELVOUX GRANİTİ Charles-Lory ve Elie de Beamont tarafından protojin olarak adlandırılan Pelvoux graniti için P. Termier (1897), daha katî bir tarif yapmıştır: «Kalsiyum oksitçe fakir alkalin bir granit olup, potasyum ve sodyum oranları aynı ve bu sonuncusu birinciye nazaran biraz fazlalık gösteren büyük taneli granitik strüktürlü abisal bir kayaçtır» der. P. Bellair (1948), Pelvoux masifinde iki çeşit granit müşahede eder. Petit Pic Sans Nom graniti CaO ca daha zengin olup, daha eskidir ve esas Pelvoux graniti de bu evvelkini keser. Nihayet J.M. Buffiere (1964), masifin NW sında Pelvoux granitinin iki çeşit olduğunu gösterir, Bunlar; Rochail'in gri, Clapier'nin pembe granitleridir,

14 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 59 Kurşun/zirkon metoduyle jeokronolojik bir etütten sonra bunlara Alt Namurien yaşını vermektedir. Pelvoux graniti, çalıştığımız arazinin granitik aflörmanlarının büyük bir kısmını meydana getirir (4 km 2 anateksi granitine karşılık, 34 km 2 lik bir yüzey kapsar). Biz bu granitte birçok fasiyes fark ettik. I. Berarde graniti A. Genel karakterler ve yayılımı. Granü (taneli) Struktur gösterir, genellikle klorit tarafından temsil edilen fillatlı mineraller bakımından fakirdir. Beyaz feldispatik fon üzerinde kuvars taneleri az çok yuvarlaklaşmış şekil arz eder. Kuvarsların yağlı parlaklığı onlara hafif pembemsi renk vermektedir. Homojen bir masif halinde, açık renkte, bazan da Tete de Rouget'de olduğu gibi, bronzturuncu renktedir. Nihayet kolayca altere olabilen bir granit denebilir. Anklav bakımından. Berarde graniti öteki fasiyeslerde olduğu gibi mercek halinde çok mikalı anklavlar ihtiva etmez. Bütün rastladığımız anklavlar büyük boyda ve amfibolik olup, granitik apofizlerle kesilmişlerdir. Amfibolün, fillatlı minerallerin büyük bir kısmının yerini aldığı granitik zonlara rastlamak nadir hallerden değildir. Böylece amfibollü granitlere geçilir. Bu granit Berarde'den itibaren çok yaygındır. Berarde masifinin kenarlarına doğru, granü olan Struktur mikrogranü veya aplitik olur. B. İntruzif karakterler a. Kontaktlar. Hemen her tarafta Pelvoux graniti kristalofilien serinin ambreşitlerini ve anateksitlerini (emport-piece) yararak kesmektedir. b. Granitik apofizler. Birçok hallerde kökenleri granite bağlı apofizlerin kristalli şistlerle olan kontaktı geçip, bunların içine girdiği görülmektedir. Bunlardan başka da metamorfik kütle içerisinde, alttaki granitik kütle ile alâkası görülemeyen yaygın granitik apofizlere veya filonlara çok sık rastlanır. c. Kontakt metamorfizması. Çok sık olarak, her zaman olmasa da, granitle kristalli şistlerin temas yerlerinde, bir biyotit gelişmesi görülmektedir. Bunlar, kahverengi-kırmızı tonlarda çok kuvvetli pleokroizma gösteren, yönelmemiş olan ve zirkondan mahrum biyotitlerdir. Kristalli şistlere has kloritleşmiş, bükülmüş, parçalanmış ve genellikle zirkon ihtiva eden biyotitlerden farklılık gösterirler. Böylece kristalli şistlerle, içerisinde İntruzif olan Pelvoux granitinin bunlarla olan temasından dolayı bir kontakt metamorfizması kuşağından bahsedilebilir. C. Petrografik etüt (Şek. 5) 1. Büyük taneli Berarde graniti. Numune Roche Blanche'a doğru Combe de la Pierre Noire girişinden alınmış olup, mikroskopta granü bir Struktur ve az çok Otomorf plajiyoklazlar ihtiva eder. Kuvars. (% 28.62) iki nesilli olup, daha çoğunlukta olanı çok az dalgalı sönme gösterir, ksenomorf görünüşlüdür. Daha az olanı, Otomorf damlacıklar halinde olup, dalgalı sönme göstermezler.

15 60 Ramiz ÖZOCAK

16 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 61 Plajiyoklazlar. An 9 (% 30.93) ortalarından itibaren serisitize olup, az çok zonlaşmışlardır. Otomorf şekilleri arz ederler. Genellikle kuvars tarafından aşınmış olup, bazan içlerinde mikroklin lekeleri ihtiva ederler (antipertite). Nihayet potasik feldispatlarla olan temas yerlerinde mirmekitik Struktur gösterirler. Potasik feldispatlar. (-2V=64) (% 36.25) Ksenomorf olup, genellikle pertitiktirler. Bunlar pesilitik olarak da az çok serisitize olmuş Otomorf plajiyoklazları kaplarlar. Potasik feldispatlar plajiyoklazlardan daha geniş yüzey kaplarlar. Bütün biyotitler. (% 2.03) aşağı yukarı tamamen klorite dönüşmüş olup, tabiî ışıkta, daha açık renkte gözüken, yeni oluşan kloritle mevcuttur. Birinciler parçalanmış olup, opak mineraller, sfen, beyaz mika ve epidotla beraber bulunurlar. Muskovit (% 1.31) taze görünüşlü olup, mikroklinle veya kloritle beraber bulunurlar. Epidot tanecikleri Otomorf olup, klorite refakat ederler. Opak mineraller, manyetit ve olijistten meydana gelmiştir. Apatit yüksek rölyef gösterir ve nadirdir. 2. Berarde'ın kırmızı fasiyesli graniti. Numune Tete du Rouget'nin güney yüzünden toplanmıştır. Feldispatların kırmızı-turuncu renkte boyandığı, koleksiyoncuların «protojin» adı altında topladıkları tiptir. Ayrıca epidot-apatit-zirkon (kloritize biyotit içinde) ve opak mineralleri ihtiva ederler. 3. Berarde granitinin kenar fasiyesi. Küçük taneli olup, etraftaki formasyonlar içerisine İntruzif olarak girerler ve klasik tipten daha açık renklidirler. 4. İnce taneli amfibollü granit (Şek. 6). Lokal olarak Tete de la Maye'ın doğu yamacında görülüp, büyük bir saha kaplamayan, Berarde graniti içerisinde sınırları pek belli olmayan anklav pozisyonundadır. Bu amfibollü granit anklavlarının boyu bir metreden 30 metreye ve bazan daha fazlaya çıkar. Şu mineralojik kompozisyonu gösterir:

17 62 Ramiz ÖZOCAK

18 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 63 II. Etages'ın porfiroid graniti (Şek. 6) A. Genel karakterler. Porfiroblâstik feldispatlar ve Berarde granitinden daha az görülebilen ksenomorf kuvarsla karakterize olan yeşilimsi bir kayaçtır. Fillatlı mineraller de Berarde granitinden daha boldur. Etages graniti birçok yerlerde aplit, nadiren de pigmatit filonları tarafından kesilmiştir. B. Fasiyes değişimi ve yayılımı. Veneon'un sağ kıyısında, bu granitin porfiroid hali sabit değildir. En klasik numunelerin bulunduğu, Etages'dan itibaren doğuya doğru porfiroidlerde azalma görülür. Etages graniti çok mikalı anklavlar bakımından zengindir. Bu anklavların miktarları batıdan doğuya doğru azalmaktadır. Bu granitik masif, ayrıca büyük boyda amfibollü anklavlar da ihtiva eder. C. Petrografik etüt. Numune Etages köyünün birkaç 100 m yanından, Etages vadisinin sağ kıyısından alınmıştır. İnce kesitte asit porfiroblastlı ve porfiroblâstik heterogranüler Struktur görülmektedir. Plajiyoklazlarda mirmekitik Struktur çok yaygındır. Mineralojik kompozisyon aşağıdadır: Ayrıca muskovit, epidot, zoisit, opak mineraller, apatit ve zirkon tespit edilmiştir. Bu Etages graniti Berarde granitinden porfiroid strüktüründen başka, muskovitçe fakirliği, taze biyotitin varlığı ve mirmekitik strüktürün ilerlemiş haliyle ayrılmaktadır. III. Graou graniti Pelvoux granitinin bir fasiyes değişimi olup, feldispatları çok büyük (10 cm kadar) boydadır. Yeşilimtırak bir granit olup, feldispatları hafif pembemsidir. Bunlar, amfibollü migmatitler içerisinde intruziftirler. En karakteristik aflörman «Tete de Graou» yu meydana getirir. Kendisi de ayrıca feldispat ve kuvars fenoblastlı mikrogranit filonları tarafından kesilmiştir. Bu fasiyesin yayılımı pek fazla değildir. IV. Cray mikrograniti (Şek 7) Berarde granitinde olduğu gibi, az çok Otomorf kuvars fenokristalleri ihtiva eden porfirik bir mikrogranittir. «Aiguille du Plat de la Selle» in doğu yamacının az çok amfibollü kristalli şistlerini ve Berarde granitini de kesmektedir. Ayrıca büyük feldispatlı Graou granitinin içinde de intruziftir. Petrojenetik bakımdan Pelvoux granitine bağlı olmakla beraber, meydana çıkışı bakımından biraz sonralık gösterir.

19 64 Ramiz ÖZOCAK

20 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 65 V. Kimyasal analizler (Tablo 3, Şek. 11) CIPW parametrelerinin mukayesesi göstermektedir ki, bütün bu kayaçlar, diğerlerinden daha kuvarsik olan Etages graniti hariç, birbirlerine çok yakındırlar. Bütün bu granitler, Or/Pl oran değeri KNC yoğunlaşma üçgeninin analizler dağılımı bakımından alkali granitten (Berarde, Tete de la Maye, Clapier ve mikrogranitler), monzonitik granitlere (Rochail, Petit Pic Sans Nom, Etages) kadar değişirler. Sonuç olarak; P. Buffiere'in (1964) daha evvelden müşahede ettiği, Pelvoux granitinin ve bunun fasiyes değişimlerinin, P. Bellair'in (1946) düşündüğünün aksine, alkali granitler olarak sınıflandırılma ması lâzım geldiğini düşünmekteyiz. Champhorent'ın anateksi graniti, KNC tablosunda sınır bölgesinde yer almaktadır. Nihayet, elimizdeki kimyasal analizler sayesinde şunları ayırabiliriz: Alkalin yönelimli bir grup (Berarde graniti, Tete de la Maye, lekesiz vollon d'amont mikrograniti), Clapier graniti, lekeli vollon d'amont mikrogranitinin meydana getirdiği bir ara grup, Kalko-alkalin yönelimli Etages, Rochail, Patit Pic sans Nom granitleri, Champhorent'ın anateksi graniti birinci ile ikinci ara grup arasına düşmektedir. Kalko-alkalinit diyagramı bu durumu çok güzel göstermektedir. VI. Pelvoux granitinin anklavları Pelvoux granitinde üç çeşit anklava rastlanmaktadır: Bazıları çok mikalı mercekler halinde olup, boyları cm arasında değişir. Bunlar daha çok Etages'ın porfiroid graniti içerisindedirler.

21 66 Ramiz ÖZOCAK

22 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 67 Bazıları amfibollüdür. Bunlar granit tarafından asimile olmuştur ve belli bir şekilleri yoktur. Boyları m arasındadır ve birincilere göre çok büyüktürler. Nihayet şistî anklavlar az miktardadırlar. Boyları birkaç santimden birkaç metreye kadardır. A. Çok mikalı mercekler. Bu anklavlar, daha çok Etages'ın porfiroid graniti içerisindedirler. Doğudan batıya doğru daha sık olarak görülür. Bunlar fillatlı mineraller bakımından çok zengin olup, plajiyoklaz porfiroblastları ihtiva ederler. Granitten anklava geçiş anî bir Struktur değişmesiyle olur. Zira granit, büyük kristalli taneli bir Struktur gösterirken, mercekler küçük taneli mineraller ve bazı feldispat ve kuvars fenoblastları ihtiva ederler. Bu çok mikalı mercekler, ihtiva ettikleri feldispat ve kuvars fenoblastları ile bizim mikrogranitlerimize benzemektedir. Bu mikrogranitin Tete de Graou'ya doğru Pelvoux graniti içerisinde İntruzif olduğunu görmüştük. Buna göre, bu iki formasyonun aynı kayaç olduğu imkânsız gibi görülmekte ise de, yeni düşüncelere göre de aynı olabilmektedir. Zira, filonların şekillerini koruduğu yerlerde granit katılaşmış olup, anklavların meydana geldiği yerde de henüz hareket halinde olabilmektedir (J. Didier, 1964). B. Amfibollü anklavlar. Bunlara, öncelikle Etages'ın batısındaki porfiroid granitte rastlanır. Diğer bir kategori de Berarde graniti içinde olup, diyoritik bir masif meydana getirirler. Birinciler NW-SE yönüne doğru uzanmış olup, ince taneli kuvarslı mikrosiyenitik fasiyesindedirler. Burada granitleşmenin gelişmesi kayda değer; yani, potas ve silis bakımından zenginleşme sonucu potasik feldispatların ve kuvarsın meydana gelişi ve CaO ca fakirleşme görülmektedir. Bu olayın en gelişmiş hali amfibollü graniti vermektedir. Bu halde granitleşme maksimum dereceye gelmiş olup, sınırlan belli olmayan «Schlieren» halinde granü bir Struktur almıştır.

23 68 Ramiz ÖZOCAK Diğerleri diyoritik masif halinde olup, granitik filonlar tarafından kesilmiştir. Burada siliko-alkalin metasomatoz olmamıştır. Zira ne potasik feldispat, ne de kuvars ihtiva etmezler. Didier ve Roques (1961) teorisine göre, Pelvoux granitinin en azından bir kısmı için «indirekt bir granitleşme» yani granitten önce diyoritik veya mikrodiyoritik bir materyalin siliko-alkalin metasomatozu düşünülebilir. Böylece Buffiere'in (1964), Rochail masifi için elde ettiği sonuca katılmaktayız. C. Şisti anklavlar. Bunlar genellikle anateksi granitinde, nadiren de Pelvoux granitinde bulunmaktadır. Didier ve Roques'in (1961) Massif Santral'da ifade ettikleri gibi, bu şisti anklavlar ya anateksiye dayanıklı kayaçlann kalıntısı, ya da anateksiye tabi olmuş tabakaların fillatlı mineralce zenginleşmesiyle meydana gelmişlerdir. Bu hal Champhorent granitinde bir anateksi graniti görmek için başka bir delildir. VII. Pelvoux granitinin etütlerine ait sonuç Pelvoux graniti kristalofilien seri içerisinde İntruzif olduğundan bunlardan daha gençtir. Mikrogranü fasiyes, yersel olarak Pelvoux granitinden az çok genç görünmekteyse de, kuvars ve feldispat fenoblastları ihtiva eden çok mikalı anklavların varlığı, lokal olarak bazı yerlerde bu mikrogranitin Pelvoux granitinin meydana çıkışından daha öncelik gösterdiğini saptar ve bu sonuncunun meydana çıkışı uzun bir zamanda olmuştur. Gene mahalli olarak amfibollü anklavların etüdünden görüldüğü üzere, Pelvoux graniti granü veya mikrogranü bazik kayaçların «indirekt granitleşmesi» ile olmuştur. Sonuç olarak Pelvotıx granitinin, eski kristalofilien seri içindeki bazik erüptif kayaçlann meydana gelişinden az sonra ve bunların bir siliko-alkalin metasomatozu sonunda meydana geldiği düşünülebilir. Bu metasomatoz, granitten evvelki bazik kayaçların dışında kalan daha evvelki kristalli şistlerin de bazı seviyelerini granitleştirmiştir. Böylece, Pelvoux granitinin kimyevi, Struktur ve fasiyes bakımından gösterdiği çeşitliliği, bizim arazimiz gibi sınırlı bir yerde de izah edilmiş oluyor. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TEKTONİK Tektonik etütleri iki kısımda ele alacağız: ilk olarak, kristalin ve kristalofilien masifleri, ikinci olarak da sedimenter örtü ve bilhassa Champhorent'ın kuzeyinde sıkışmış (Combe Blanche) Trias ve Lias yaşlı senklinal ele alınmıştır. L Kristalin ve kristalofilien masifleri B. Serilerin batıya doğru devrilmesi. Champhorent ile Bourg d'arud arasındaki kristalin şistlerin eğimleri hep doğuya doğru olup, doğuya doğru gidildikçe daha kuvvetli migmatize olmuş zonların daha az olmuşların üstünde gözükmeleri, batıya doğru bindirme sonucudur kanısındayız.

24 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT 69 II. Trias ve Lias yaşlı sedimenter örtü Combe Blanche'da kristalofilien seri içerisine sıkışmış Mesozoik bir senklinal vardır. Bu senklinal N-S doğrultusunda olup, kenarda dolomi, karnıyol ve dolomitik kalkerden, merkezde Liasın ince şisti tabakalarından meydana gelmiştir. Bu asimetrik bir senklinal olup, doğuya doğru eğimlidir. GENEL SONUÇ 1. Bizim kristalofilien serimizin hikâyesi; az çok pelitik ve marnlı serilerle alternans halde olan bir kumlu serinin sedimentasyonu ile başlar. Lokal olarak da asit volkanizma püskürmeleri yer alır. Serinin temeline doğru arakatkılı durumdaki marnlı seviyelerin kalınlığı artar. Bu seri alümin ve bilhassa silis bakımından zengindir. Bu silis zenginleşmesinin, zaman zaman harekete geçen asit volkanizma püskürmelerin taşınmasından meydana gelmiş olması imkânsız değildir. Buna karşılık bu seri kalsiyum bakımından fakirdir. Zira etüt sahamızda mermer mevcut değildir. 2. Daha sonra iki mikalı gnays zonunda bir rejyonal metamorfizma meydana gelir. Bu, muhtemel olarak Hersinien olup, belki de Südet fazına tekabül eder. 3. Bu metamorfizma ile kimyasal elemanların mobilizasyonu refakatinde hafif bir silikopotasik geliş ile bu serinin alt kısımlarında anateksi graniti derecesine kadar varan bir genel migmatizasyon meydana gelir. Burada anateksit zonunun darlığı kayda değer. Zira migmatizasyon sınırı üst gnays zonunun yukarısını bulur. 4. Bu kristalofilien seri Pelvoux granitinin çıkışından evvel kıvrımlanmıştır.

25 70 Ramiz ÖZOCAK

26 Şek Yukarı Veneon vadisinin jeoloji haritası. l - gl: buzul; al, A, M: alüvyon, moloz, moren; 2 - Sedimenter arazi (Trias-Lias); 3 - Plan du Lac grupu-gözlü gnays; 4 - St. Christophe grupu-gözlü şeritli ambreşitler; 5 - Amfibollü migmatitler; 6 - Porfiroidler; 7 - Anateksi fasiyesli migmatitler; 8 - Anateksi graniti; 9 - Heterojen migmatitler (gnays); 10 - Pelvoux'nun beyaz fasiyesli graniti; 11 - Pelvoux'nun porfiroid fasiyesli graniti;

27 PELVOUX MASİFİNDE BİR PETROGRAFİK ETÜT Masifin NW sında Rochail'da mutlak yas tayinine göre, Pelvoux graniti Üst Viseende bu migmatitler içerisinde meydana çıkar (J.M. Buffiere, 1964). P. Bellair'e (1948) göre Pelvoux graniti, yenilenmemiş erimiş bir granittir. Buna göre granitin oluşumu derinden bir geliş ile olmamıştır. J.M. Buffiere (1964), eski bir materyalin siliko-alkalin bir metasomatoz ile granitleşmesi olan bir asimilasyona inanır ve Karboniferden önceki metamorfizmadan sonra granite köken teşkil eden bir diyoritik materyal çıkışı tasavvur eder. Biz de Pelvoux graniti içerisinde diyoritik veya amfibollü anklavlara malikiz. Bazıları silikopotasik bir metasomatoz ile granitleşmiştir. Şöyleki, bunu en azından lokal olarak Rochail masifinde görülen indirekt granitleşme olayına benzetebiliriz. eder. P. Bellair Pelvoux masifinin kırıksız ve rijid bir blok halinde Liasta meydana geldiğini kabul 6. Küçük Trias ve Lias yaşlı senklinaller, en azından Lias sonrası bir tektonik harekete tanık olarak gösterilebilirler. 7. Daha sonra Alpin metamorfizması baş gösterir (Oligosen başı). Bir retromorfoz olayı ile yani biyotitlerin kloritleşmesi ve feldispatların sosüritleşmesi ve serisitleşmesi ile belirdiği düşünülürse de, etüt sahamızda bu olayın, bilhassa granit hususunda Alpin yaşı için katî delilimiz yoktur. J. M. Buffiere'in Rochail masifinde gösterdiği gibi bu retromorfoz olayı, Pelvoux granitinin meydana çıkışı sonunda bir remobilizasyonun neticesinde de olabilmektedir. 8. Migmatitlerin doğuya doğru eğimleri, Champhorent Mesozoik senklinalinin tektonik durumu, bu serilerin SW ya doğru muhtemelen, Nummulitik öncesi kompresyon hareketlerine bağlı bir devrilme ile izah edilebilir. 9. Nihayet Ponsiende başlayan büyük tektonik faza tekabül eden isostatik bir hareketle yükselme görülebilir. Bu vertikal hareketler bütün dış kristalin masifinde olduğu gibi, Pelvoux masifinde de en önemli hareketlerdendir. Yayma verildiği tarih, 14 mart 1972 BİBLİYOGRAFYA ALLIX, A. (1929): Un pays de haute montagne: l'oisans. BELLAİR, P. (1938): Sur Toriğine du granite du Pelvoux, C.R.A.S. 206-p (1946): Les particularites structurales du massif des Ecrins-Pelvoux. C.R.A.S. 223, pp (1948): Petrographie et tectonique des Massifs Centraux Dauphinois-Le Haut Massif. Mem. Carte Geol. France. BORDET, P. (1963): Deformations anciennes, recentes et actuelles dans les massifs cristallins externes des Alpes françaises. T.L.G., t. 39, p BUFFİERE, J.M. (1964): Les formations cristallines de l'extremite N.W. du Massif du Pelvoux. T.L.G., t. 40, p. 45. DİDİER, J. & ROQUES, M. (1961): Nature des enclaves dans les differents types de granite du Massif Central Français. XXI Int. geol. Congres, t. XIV. LAMEYRE, J. (1958): La partie Nord du massif des Grandes-Rousses. T.L.G., t. 34, p. 83.

28 72 Ramiz ÖZOCAK LAPPARENT, A. (1909): Etude Comparative de quelques porphyroides françaises. MİCHEL, R. & BERTHET, P. (1958): Les formations Romanche. C.R.A.S., t. 246, O, cristallophylliennes de la Belledonne dans la vallee de & VEROLLET G. (1962): Sur la presence de roches volcaniques dans la serie cristallophyllienne du Tabor de la Matheysine. C.R.S.G.F., p TERMIER, P. (1896): Sur la tectonique du Massif du Pelvoux, B.S.G.F., ser. 3. t. XXIV p (1897): Sur le granite du Pelvoux. C.R.A.S., t. 114 pp VERNET, J. (1951): Aspect structuraux de la Surface cristalline dans la partie W du Massif du Pelvoux (Saint-Christophe). B.S.C.G.F., no. 232, t. 49.

29 Ramiz ÖZOCAK

30 Ramiz ÖZOCAK

31 Rainiz ÖZOCAK