3 BOYUTLU KATI MODELLERİN CNC TAKIM TEZGAHLARINDA İŞLENMESİ İÇİN BİR VERİ TABANI SİSTEMİ TASARIMI

Transkript

1 3 BOYUTLU KATI MODELLERİN CNC TAKIM TEZGAHLARINDA İŞLENMESİ İÇİN BİR VERİ TABANI SİSTEMİ TASARIMI A DATABASE SYSTEM DESIGN FOR MACHINING OF 3D SOLID MODELS IN CNC MACHINE TOOLS Adem ÇİÇEK*, Fuat KARA, Hamit SARUHAN, İlyas UYGUR Düzce Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümü, Konuralp Yerleşkesi, Düzce, Türkiye, E-posta: acicek@duzce.edu.tr Özet Bu çalışmada, Bilgisayar Destekli Tasarım (BDT) ve Bilgisayar Destekli İmalat (BDİ) arasında bir ara yüz olarak kullanmak için parça tanıma tabanlı bir veri tabanı sistemi tasarlanmıştır. BDT modelleri geliştirilen program aracılığıyla tanınabilmekte ve tanınan modellere ait işleme parametreleri ve CNC (Computer Numerical Control) kodları bilgisayar ortamında düzenli bir formatta saklanabilmektedir. Sistemde aynı geometri ve topolojiye sahip modeller algılanarak CNC tezgâhlarda işlenebilmesi için gerekli bilgileri veritabanından çıkarılabilmektedir. Sistemin verimliliğini test etmek için yaklaşım silindirik ve prizmatik parçalara uygulanmıştır. Anahtar Kelimeler: STEP veri dönüşüm formatı, Parça tanıma, Uzman sistem, Veri tabanı, CNC takım tezgâhları Abstract In this study, a part recognition based data base system as an interface between CAD and CAM has been designed. The CAD models can be recognized by the developed program, the CNC codes, and machining parameters of the recognized models can be stored in the computer in a proper format. The information required for machining on CNC machine tools is retrieved from data base system recognizing the models with the same geometry and topology in the system. The approach was implemented to cylindrical and prismatic components to test the efficiency of the system. Keywords: STEP data exchange format, Part recognition, Expert system, Database, CNC machine tools 1. Giriş Bilgisayar destekli işlem planlama (BDİP) belirli bir parçayı üretebilmek için gereken teknolojik planın yapılması ve geliştirilmesini destekleyen bir bilgisayar uygulamasıdır. Bilgisayar destekli tasarım ve bilgisayar destekli imalat arasında anahtar bir ara yüz olma niteliğini taşıması açısından, bilgisayar bütünleşikli imalat sisteminde oldukça önemli bir yere sahiptir. BDİP ile geliştirilen plan, söz konusu parçayı üretebilmek için yapılması gerekli işlemlerin sıralarını, bu işlemlerde kullanılacak olan tezgahların seçimini ve takım ve bağlama elemanı gibi bilgileri içerir. Parçalara ait işlem planlarının çıkarılması için BDT ortamında tasarlanan modellerin geometrik, topolojik ve teknolojik bilgilerinin otomatik olarak çıkarılması lazımdır. Bunun için araştırmacılar unsur tanıma ve parça tanıma gibi yaklaşımlar geliştirerek bu bilgileri BDT veritabanından elde etmeyi amaçlamışlardır. Veritabanından muhakeme yolu ile elde edilen bilgiler aracılığıyla parçanın işlenebilmesi için gerekli olan planlar organize edilerek bir atölye ortamında işlenebilmektedir. Pal ve Kumar [1-2] BDT veritabanından etkileşmeyen 3 boyutlu unsurların teşhisi için kısmi olarak matematiksel tekrarlayıcı ve kısmi olarak ta heuristik kurallar tabanlı karma (hibrit) bir yaklaşım sunmuşlardır. Çalışmanın amacı, otomatik işlem planlama için mekanik BDT/BDİ fonksiyonlarında geometrik muhakemeyi kolaylaştıran bir bilgi çatısı oluşturmaktır. Unsur çıkarma işleminin başında, çok yüzlü olmayan bir cep unsuru için temel bulma, ara yüzler ve ardışık bağlanabilirlik algılama gibi prosedürler kurulmuş ve bu prosedürler diğer unsurlar için genişletilmiştir. Bu stratejiye göre bir katı modelin veritabanından kanal, cep, boydan boya veya kör delik, köşe yuvarlatma ve pah gibi farklı unsurların çıkarımı tekrarlayan bir işlemdir. Han vd. [3] işleme alanında unsur tanıma ve işlem planlamayı entegre etmek için bir sistem sunmuşlardır. Sistem, işleme unsurları, yüzey pürüzlülüğü, geometrik ve boyutsal toleranslar gibi bütün kullanışlı bilgiyi içeren girdi ve çıktı formatları olarak nötr mamul veri standardı STEP (Standard for the Exchange of Product Model Data) kullanmaktadır. Sisteme girdi olarak kullanılan parça, parçayı üretmek için ihtiyaç duyulan bir takım operasyonları türetmek için analiz edilmiştir. Bu çalışmada 3 eksenli işleme merkezlerinde düz uçlu parmak freze ve yuvarlatılmış uçlu parmak freze ile işlenen cep, kanal ve delik gibi unsurlar STEP tabanlı olarak tanınmaktadır. Bhandarkar ve Nagi [4] bir standartlar tabanlı biçim unsuru çıkarma sistemi geliştirerek STEP standardını desteklemişlerdir. Geliştirilen unsur çıkarma sistemi parçanın geometrisini ve topolojisini tanımlayan STEP AP 202 dosyasını girdi olarak kabul etmekte ve çıktı olarak biçim unsuru tabanlı işlem planlama için STEP AP 224 formatında biçim unsuru bilgisi ile bir STEP dosyası türetmektedir. Algoritma frezeleme operasyonları ile işlenen düzlemsel ve silindirik yüzeyler gibi birincil biçimleri içeren prizmatik katılar için geliştirilmiştir. Candadai, vd. [5] tasarım indeksleme ve gözden geçirme, değişken tasarım, değişken işlem planlama ve tasarım tekniğini içeren dağıtımlı üretimin önemli aktivitelerini desteklemek için grup teknolojisinin (GT) sistematik kullanımını tartışmışlardır. Çalışmada dağıtımlı üretim için tasarım gözden geçirmeyi desteklemek için mekanik ve elektromekanik mamul tasarımlarının tam ve anlamlı temsilinde

2 STEP kaynaklarını kullanarak entegre bir nesne tabanlı grup teknolojisi (OOGT-Object Oriented Group Technology) modeli geliştirmişlerdir. Dereli ve Filiz [6] 3 boyutlu parçalar üzerindeki unsurları tanımak için bir unsur tanıma sistemi geliştirmişlerdir. Sistemin önemli karakteristiklerinden iki tanesi, parçanın bitişiklik ilişkileri tabanlı olması ve girdi olarak modelin STEP bilgisini kullanmasıdır. Sistem prizmatik parçalar için optimize edilmiş işlem planlama sistemi olarak adlandırılan bir işlem planlama sistemine entegre edilmiştir. Başlama düzeyi çoğunlukla tasarım aşamasıdır. Unsur çıkarma için bu çalışmada kullanılan metot birincil olarak içbükeylik tabanlıdır. Metot kenarların içbükey ayrıştırılması prensibini benimsemiştir. Kruth, vd. [7] CAD PPI (CAD Process Planning Interface-BDT İşlem Planlama Ara yüzü) ismini verdikleri çalışmada tel kafes ve unsur tabanlı BDT sistemlerinden kullanıcı tanımlı üretim unsur bilgisini tanımlamak ve çıkarmak için bir metot geliştirmişlerdir. CAD PPI ın amacı yarı otomatik (kullanıcı etkileşimli) olarak iş parçasının bütün geometrik ve teknolojik verisini (iş parçası parametreleri, unsur parametreleri, unsur ilişkileri) tanımlamak ve işlem planlayıcıya veya işlem planlama modüllerine bu bilgiyi uygun hale getirmektir. Geliştirilen bu yazılım modülü ölçüleri, şekil ve konum toleranslarını analiz ederek teknolojik unsur bilgisini çıkardığı gibi geometrik unsur bilgisini de çıkarma yeteneğine sahiptir. Chep, vd. [8] yüksek bir parça temsil düzeyi elde etmek ve bilgisayar destekli işlem planlama (BDİP) sistemine hiyerarşik veri setlerini aktarmak için uygulanan nesne tabanlı analiz faaliyetlerini tanımlamışlardır. Nesne tabanlı modelleme faaliyetleri, sistemde saklanan tüm bilginin ölçülü spesifikasyonuna izin veren nesne tabanlı sistem analizi (OOSA-Object Oriented System Analysis) kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu metot tarafından kullanılan bütün modeller nesne tabanlı veritabanının nasıl tanımlandığını ve üretken bir BDİP sistemi tarafından nasıl kullanılabildiğini göstermek için detaylı bir şekilde tanımlanmıştır. Sonuç, 3B lu iş parçalarının işleme operasyon sıralarını tanımlamak için üretim unsurlarını kullanacak BDİP sistemlerine müsaade eden bir nesne tabanlı veritabanının tasarımıdır. Kayacan, vd. [9] bilgisayar destekli tasarım (BDT) ve bilgisayar destekli imalat (BDİ) arasındaki bağlantıyı sağlayan bilgisayar destekli işlem planlamasının temel taşını oluşturan eğik prizmatik parçaların unsur tanıma işlemini gerçekleştirmişlerdir. Geliştirilen Taban- Yüzey-İlişki (TYİ) bilgi tabanı ve birim vektör yöntemi ile eğik prizmatik parçaların işlem planlamasında kullanılacak bütün bilgileri sistematik olarak elde edilmiştir. Zhang, vd. [10] serbest biçimli yüzey işlemenin işlem planlamasını otomatikleştirmek için yüzey tabanlı bir unsur tanıma yaklaşımı sunmuşlardır. Yaklaşımın sınırlaması parça yönelimine bağlı olmasıdır. El-Mehalawi ve Miller [11-12] çalışmalarının -ikinci bölümünde mekanik parçaların veritabanındaki benzer tasarımlarını tekrar gözden geçirme ve eşleştirme için bir yaklaşım sunmuşlardır. Gözden geçirme ve eşleştirme işlemleri mekanik parçalar arasındaki geometrik ve topolojik benzerlik üzerine dayandırılmıştır. Biçim tabanlı mekanik parçaları tekrar gözden geçirme ve eşleştirmenin maliyet hesaplama ve işlem planlama gibi birçok uygulama alanları vardır. Benzer parçaları eşleştirme ve bu parçalar için bir benzerlik indeksi hesaplamanın ise üretim değerlendirmesi, muhakeme esaslı tasarım, robotik ve bilgisayar bütünleşikli üretimde uygulamaları vardır. Parça biçimi tabanlı mekanik parçaların veritabanı sistemi bütün bu uygulamalarda hizmet verir. BDT/BDİ alanında yapılan çalışmaların çoğunluğunu unsur tabanlı çalışmalar oluşturmaktadır. Parça tanıma tabanlı veri tabanı yönetim sisteminin üretim sistemlerine uygulanması yeni bir çalışma alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Geliştirilen sistemle BDT ortamında tasarlanan katı modellerin imalatı kolaylaştırılarak hem endüstride uzman bilgisini elde etmek kolaylaşabilecek hem de imalat maliyetleri minimize edilebilecektir. 2. Parça Tanıma Tabanlı Veritabanı Sistemi Bu çalışmada, bilgisayar ortamında tasarlanan katı modellerin yüz komşuluk ilişkileri ve nitelikleri tabanlı tanınması ve tanınan parçaların, veritabanından CNC kodlarının ve işleme parametrelerinin çıkarılması için bir yöntem ve yazılım geliştirilmiştir. Geliştirilen yazılım silindirik ve prizmatik parçalara uygulanmıştır. Şekil 1 de algoritmanın uygulandığı vana kalıbı ve dönel parça gösterilmiştir. Şekil 1. Vana kalıbı ve dönel parça Tanıma prosedüründe uzman sistem tekniği kullanılmıştır. Kullanıcı tarafından BDT ortamında oluşturulan parçaların katı modellerinin STEP dönüşümü yapılarak, tanınacak her bir parçaya ait bir STEP dosyası oluşturulmakta ve bu dosya bilgisayara bir dosya ismi ile kaydedilmektedir. Şekil 2 de dönel parçaya ait STEP dosyasının bir görünümü verilmiştir. Şekil 2. Dönel parçanın STEP dosyası görünümü STEP grafik standardı, bir tasarımı mamul haline getirmek için gerekli bütün işlemlerin ve bağlı parametrelerin standardize edilmesini ve tanımlanmasını; hiçbir

3 uygulama, tasarım ve üretim yazılımına bağlı kalmadan gerçekleştirebilmeyi sağlamak için tasarlanmıştır. Bütün diğer standartları bünyesinde toplayan STEP standardı, bu standartların aksine geometrik veri dönüşümünün yanı sıra tolerans ve yüzey kalitesi gibi teknolojik üretim bilgilerinin ve topolojik unsur ilişkilerinin tanımını da içermektedir. STEP yapısını diğerlerinden ayıran diğer bir özellik ise esnek ve dinamik bir yapıya sahip olmasıdır [13]. Oluşturulan STEP dosyasındaki 3 boyutlu modele ait öğeler (kapalı veya açık kabuk, yüz, dış kenar halkası, iç kenar halkası, yönlü kenar, kenar eğrisi, köşe noktası, yön, lokal orijin, vb.) geliştirilen program tarafından yorumlanarak STEP formatı, daha özlü ve parça tanıma prosedürlerini kolaylaştıracak bir formata (STEP dönüşüm formatı) dönüştürülmektedir. Daha sonra STEP dönüşüm formatı programa girdi olarak kullanılarak bu formattaki özdeş yüzler tespit edilip bunlar içinde bir birleştirme operasyonu gerçekleştirilmiştir. Çünkü parça üzerindeki silindirik, konik, küresel ve toroid yüzeyler parçanın STEP dosyasında iki, üç veya dört yüzeyle temsil edilebilmektedir. Özdeş yüzeyleri birleştirme işlemi bilgi tabanında kural tanımlama, parça tanıma işlemlerini gerçekleştirmek için bir zorunluluktur. Bu işlem sonucunda STEP dönüşüm formatından budanmış STEP dönüşüm formatı elde edilmiştir. Parça tanıma işlemlerinde budanmış STEP dönüşüm formatı girdi olarak kullanılmaktadır. Budanmış STEP dönüşüm formatındaki her bir yüz geliştirilen program tarafından tek tek ele alınarak o yüze ait komşu yüzler ve nitelikler (yarıçap, açı, yön, yüzey tipi, lokal orijin vs.) çıkarılmıştır. Birbirine komşu olan yüzeyler ortak bir kenarı paylaştığından, komşu yüzeyleri tespit etmek için her bir yüzeye ait kenar halkasındaki kenar eğrileri kullanılmıştır. Bir yüzeye ait komşu yüzeyler o yüzeyin kenar halkasındaki bir kenar eğrisini kendi kenar halkasında barındırmaktadır. Bir yüzeyin kenar halkasındaki kenar eğrisini paylaşan diğer yüzeyler, o yüzeyin komşu yüzeyleridir. Buna göre, parça üzerindeki tüm yüzeylerin kenar halkaları sorgulanmakta ve kenar eğrilerini paylaşan komşu yüzeyler çıkarılarak düzenli bir formatta saklanmaktadır. Çıkarılan nitelikler ve komşu yüzler sayesinde parça tanıma prosedürü gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda, bir yazım editörü kullanılarak bir bilgi tabanı oluşturulmuştur. Bilgi tabanı, Not Defteri (NotePAD) programında yazılmış Windows tabanlı bir yazı (text) dosyasıdır. Şekil 3 te bilgi tabanı dosyasının ve kuralların bir görünümü verilmiştir. aşağıda verilmiştir. RULE kural numarası: IF the + yüzey tipi + has neighbour or neighbours + komşu yüzey 1, komşu yüzey 2, komşu yüzey 3... komşu yüzey N AND THEN the + part + is + a or an + parça ismi Bu formata göre, bir parça modeli, kuralın IF bölümünde yüz komşuluk ilişkileri ile tanımlanmaktadır. Kural yazarken ilk önce kural numarası hemen altına IF yapısı tanımlanmaktadır. Bundan sonraki satırlarda parçaya ait her bir yüz için komşuluk ilişkileri ve nitelikleri tanımlanabilmektedir. Her bir yüz için kural tanımlanırken ilk satırda yüz komşuluk ilişkileri tanımlanmalıdır. Yukarıdaki formatta verildiği gibi komşuluk ilişkileri tanımlanırken önce ele alınan yüzey hemen yanına o yüze ait komşu yüzeyler yazılmaktadır. Komşu yüzler yazılırken eksik tanımlama yapmamaya dikkat edilmelidir. Eğer yüze ait nitelikler kuralda temsil edilmek isteniyorsa yüz niteliği yüz komşuluk ilişkilerinin hemen altına, nitelik değeri ise yüz niteliğinin hemen yanına yazılmalıdır. Daha sonra THEN yapısı ve son olarak parça isminin belirlendiği sonuç kısmı tanımlanmaktadır. Bu şekilde bilgi tabanında bir kural tanımlandığında parça tanıma yaklaşımı herhangi bir sınırlama olmaksızın tüm parçaları tanıyabilmektedir. Bu çalışmada ele alınan tüm yüzey tipleri kendine komşu yüzeyler, yön vektörü ve varsa kendine özgü parametreler ile tanımlanmaktadır. Bilgi tabanındaki diğer kurallar yine parçaya ait nitelikler ve komşuluk ilişkileri göz önünde bulundurularak kullanıcı tarafından veya programa ilave edilen bir otomatik kural yazma modülü tarafından yazılmaktadır. Yani, kullanıcı isterse kuralı kendisi yazabilmekte ya da geliştirilen programa otomatik olarak yazdırarak kuralı bilgi tabanına kopyalayabilmektedir. Bu modül, kullanıcının kuralını tanımlayamayacağı kadar karmaşık ve yüzey sayısı fazla olan parçalar için kural tanımlamada büyük bir kolaylık sağlamaktadır. Bu modül sayesinde parça biçimi, yüzey tipi ve komşuluk ilişkilerinde sınırlama olmaksızın parçaların kuralları bilgi tabanında temsil edilebilmekte ve parçalar bilgisayar tarafından tanınarak bilgisayar ortamında veri tabanı sistemi çalıştırılabilmektedir. Bilgi tabanı ve parça tanıma prosedüründeki yüzey ilişkileri ve nitelikleri geliştirilen program tarafından parça tanıma formatına dönüştürülmekte ve parçanın STEP dosyasından ve bilgi tabanından elde edilen parça tanıma formatları birbirleriyle karşılaştırılarak parçaya ait kural bilgi tabanından tespit edilip parça tanınmakta ve parça ismi ve kural numarası bilgi tabanında temsil edilen kuraldan alınmaktadır. Şekil 4 te dönel parçanın program tarafından tanınmasının ekran görüntüsü verilmiştir. Şekilden de anlaşılacağı gibi dönel parça için 1029 öğeli bir STEP dosyası oluşturulmuş ve bu dosya ve 1 numaralı kural değerlendirilerek parça 15 saniyede tanınmıştır. Şekil 3. Bilgi tabanı görünümü Bilgi tabanında her bir parça için bir kural yazılmıştır. Parçaları tanımak üzere toplam bilgi tabanına 2 kural yazılmıştır. Bu kurallarda IF-THEN yapısı kullanılmıştır. Her bir parça için bilgi tabanına yazılan kural formatı

4 Şekil 4. Dönel parçanın tanınması Eğer bir kurala ait komşuluk ilişkileri ve nitelikler parçaya ait komşuluk ilişkileri ve nitelikler ile eşleşmez ise program o kuralı atlayarak diğer kuralın komşuluk ilişkileri ve nitelikler ile karşılaştırmaktadır. Bu şekilde program bilgi tabanındaki tüm kurallara ait komşuluk ilişkileri ve nitelikleri değerlendirerek parçaya ait komşuluk ilişkileri ve niteliklere uygun kuralı tespit eder ve parça tanınır. Parça tanıma işlemi uzman sistemin bir parçası olan muhakeme ünitesinde icra edilmiştir. Uzman sistem muhakeme yöntemlerinden ise ileriye zincirleme yöntemi kullanılmıştır. İleriye zincirleme bir kuralın IF şart kısmından başlamakta ve kuralın THEN kısmını ispatlamak için bu şartları tatmin etmeye çalışmaktadır. Bu çalışmada da IF şart kısmında tanımlanan şartlar parçaya ait bilgileri tam olarak sağladığında THEN kısmı ispatlanmış yani parça tanınmış olacaktır. Bu şekilde program kullanıcı tarafından BDT ortamında tasarlanmış her bir parça için bilgi tabanında her bir kuralı tarayarak ve parçaya ait komşuluk ilişkileri ve niteliklere uyan kuralı bularak parça ismini ve kural numarasını bilgi tabanında temsil edilen kuralın sonuç kısmından almaktadır. Parça tanındıktan sonra bir mesaj kutusu ekranda belirerek kullanıcının parça ismini ve kural numarasını teyit etmesi beklenmektedir. Kullanıcı onayladığı takdirde program tasarlanan parçayı elde edilen parça ismi ile sabit diskin D bölümünde DWG Files olarak isimlendirilen bir klasörün içine kaydetmektedir. Bu çalışmada ele alınan yüzey çeşitleri, silindirik, konik, düzlem, küresel, toroid, sınırlı ve b_spline yüzeylerdir. Bu yüzeylerden oluşan basit, orta düzey ve karmaşık parçalar geliştirilen program tarafından kolayca tanınabilmektedir. [14-15]. Parça tanıma aşamasından sonra parçaların işleme parametreleri ve CNC kodları elde edilmektedir. İşleme parametreleri ve CNC kodları için sabit diskin D bölümünde sırasıyla İşleme Parametreleri ve CNC kodları olarak isimlendirilen iki klasör oluşturulmuştur. Bu klasörlerin için parça ismi ile parçaların işleme parametreleri ve CNC kodları önceden kaydedilmiştir. Parça tanındıktan sonra kuralından alınan parça ismi ile veritabanından bu parçalara ait işleme parametreleri İşleme Parametreleri Çağır komut düğmesine basıldığında, CNC kodları ise CNC Kod Dosyası Çağır komut düğmesine basıldığında ekrana gelerek parçayı işlemek için gerekli tüm kodları ve parametreleri sağlamaktadır. Şekil 5 te dönel parça için oluşturulan ve program tarafından çağrılan işleme parametreleri ve CNC kodları ekran görüntüsü verilmiştir. Şekil 5. Dönel parçanın CNC kodlarının ve işleme bilgilerinin çıkarılması Şekil 6 da ise vana kalıbının tanındıktan sonra program tarafından elde edilen işleme parametreleri ve CNC kodlarının ekran görüntüsü verilmiştir. Vana kalıbının tanınma aşamasında STEP dosyası ve bu dosyaya uygun bulunan 2 numaralı kural değerlendirilerek kalıbın tanınması yaklaşık 15 dakika sürmüştür. Tanıma işleminden sonra işleme için gerekli olan parametreler veritabanından otomatik olarak çıkarılmıştır. Şekil 6. Vana kalıbının CNC kodlarının ve işleme bilgilerinin çıkarılması 3. Sonuç BDT ve BDİ entegrasyonu günümüzde popüler bir çalışma olup birçok farklı alanda, birçok araştırmacı bu konuda sistem geliştirmektedir. Çağdaş BDT/BDİ (Catia, Mastercam, Surfcam, vs.) paket programları bunlar örnek verilebilir. İmalatın gayesi kaliteli ürünü en az maliyetle üretmektedir. Dolayısıyla hep daha az maliyeti yakalamak için bu alandaki çalışmalar artarak sürecektir. BDT ortamında oluşturulan 3 boyutlu katı modeller geometrik ve topolojik açıdan analiz edilerek parçalar tanınmakta ve tanınan parça için veritabanından CNC kodları dâhil tüm işleme parametreleri çıkarılmaktadır. Bu yöntem özellikle yeni tasarımların veritabanında işleme parametreleri mevcut ise, yeni tasarım ile veritabanında ki mevcut tasarım geometrik ve topolojik yönden eşleştirilerek yeni tasarımın işleme parametreleri çıkarılabilmektedir. Bu da işleme parametrelerinin tekrar çıkarımını önleyerek zaman, maliyet ve uzman bilgisi tasarrufu sağlamaktadır. Yöntem

5 aynı zamanda 3 boyutlu BDT modelleri için farklı veri tabanı sistemi yaklaşımlarına da öncülük edebilecek kapasitededir. Sistemin en önemli dezavantajı parça üzerindeki serbest şekilli yüzeylerin ve tüm yüzeylerin sayısı arttıkça parçanın tanınma süresi hesapsal karmaşıklıktan dolayı önemli derecede artmaktadır. Gelecekte bu alanda çalışma yapacak araştırmacılar bu veritabanı sistemine yeni özellikler kazandırabilir ve parça tanıma süresini kısaltabilirler. Kaynaklar [1] Pal, P., Kumar, A., A hybrid approach for identification of 3D features from CAD database for manufacturing support, International Journal of Machine Tools & Manufacture, 42: , [2] Pal, P., Tigga, A. M., Kumar, A., A strategy for machining interacting features using spatial reasoning, International Journal of Machine Tools & Manufacture, 45: , [3] Han, J. H., Kang, M., Choi, H., STEP-based feature recognition for manufacturing cost optimization, Computer Aided Design, 33: , [4] Bhandarkar, M. P., Nagi, R., STEP-based feature extraction from STEP geometry for agile manufacturing, Computers in Industry, 41: 3-24, [5] Candadai, A., Herrman, J. W., Minis, I., Applications of group technology in distributed manufacturing, Journal of Intelligent Manufacturing, 7: , [6] Dereli, T., Filiz, İ. H., A note on the use of STEP for interfacing design to process planning, Computer Aided Design, 34: , [7] Kruth, J. P., Van Zeir, G., Detand, J., Extracting process planning information from various wireframe and feature based CAD systems, Computers in Industry, 30: , [8] Chep, A., Tricarico, L., Bourdet, P., Galantucci, L., Design of object-oriented database for the definition of machining operation sequences of 3D workpieces, Computers & Industrial Engineering, 34: , [9] Kayacan, M. C., Kurbanoğlu, C., Çelik, Ş. A., Eğik prizmatik parçaların birim vektör metodu ile bilgisayara tanıtılması, MATİK'97-Makine Tasarım Teorisi ve Modern İmalat Yöntemleri Konferansı, Ankara, [10] Zhang, X., Wang, J., Yamazaki, K., Mori, M., A surface based approach to recognition of geometric features for quality freeform surface machining, Computer-Aided Design, 36: , [11] El-Mehalawi, M., Miller, R. A., A database system of mechanical components based on geometric and topological similarity. Part I: representation, Computer Aided Design, 35: 83-94, [12] El-Mehalawi, M., Miller, R. A., A database system of mechanical components based on geometric and topological similarity. Part II: indexing, retrieval, matching and similarity assessment, Computer Aided Design, 35: , [13] Dereli, T., Filiz, İ. H., Bilgisayar destekli tasarım ve üretim sistemlerinde grafik standartları, MATİK'97- Makine Tasarım Teorisi ve Modern İmalat Yöntemleri Konferansı, Ankara, [14] Çiçek, A., Bilgisayar destekli parça tanıma sisteminin geliştirilmesi ve motor montajına uygulanması, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, [15] Çiçek, A., Gülesin, M., A part recognition based computer aided assembly system Computers in Industry, 58: , 2007.