GURM (Strangles) (su sakağısı)
TEK TIRNAKLI ÜST solunum yollarında yangı RETROFARİNJİYAL ve SUBMANDİBULAR lenf yumrularında ABSE oluşumu AKUT, BULAŞICI
ETİYOLOJİ Streptococcus equi subspecies equi Gram pozitif, streptokok
ETİYOLOJİ kapsüllü hiyaluronik asid M proteini (SeM) antifagositik konak hücreye bağlanma
ETİYOLOJİ Kanlı agar Serumlu buyyon 37 C de 24-48 saat AEROB MİKROAEROB ß-hemoliz
ETİYOLOJİ ısı güneş ışınları kuruma dezenfektanlar duyarlı ÇEVREde uzun süre canlı kalamaz laboratuvar koşulları 9 haftaya kadar canlı
EPİDEMİYOLOJİ 1 yaşlı AT sütten yeni kesilmiş TAY önceden infeksiyona maruz kalmamış erişkin AT RİSK grubu bağışık kısraktan doğan tay 4 aylığa kadar infeksiyondan korunur
EPİDEMİYOLOJİ hara hipodrom at hastanesi at POPULASYONU at HAREKETLERİ yoğun Gurm riskinde ARTIŞ
EPİDEMİYOLOJİ aşırı yorgunluk aşırı kalabalık farklı bölgelerden gelen atların birarada bulunması sütten kesme kötü hava koşulları uzun süreli yolculuk eş zamanlı hastalık yatkınlık faktörleri
EPİDEMİYOLOJİ infeksiyon kaynağı İNFEKTE TAŞIYICI at burun akıntısı irinli abse içeriği ortak su kaynakları kontamine alet-endoskop normal burun akıntısı
EPİDEMİYOLOJİ infekte at ateş başladıktan 2-3 gün sonra klinik belirtiler ortadan kalktıktan sonra 4 HAFTAya kadar % 1-10 taşıyıcı at (hava keseleri= guttural kese) klinik belirtiler ortadan kalktıktan sonra 39 AYa kadar
EPİDEMİYOLOJİ bulaşma SİNDİRİM SOLUNUM (burun-burun) İNDİREKT fomit sinek
PATOGENEZ S. equi subsp. equi tonsil kriptleri ve bitişik lenf nodülleri içindeki hücrelere bağlanma enzim ve toksin sentezi çevre hücrelerde hasar submandibular retrofarinjiyal lenf nodülleri ateş, burun akıntısı, farenjit ABSE
PATOGENEZ ateşli dönem süresince lenfatik ya da hematojen yayılma İç ORGANLARda ABSE (karın-göğüs bölgesi beyin) Bastard Strangles
K L İ NİK B ELİRTİLER inkubasyon süresi klinik seyir 3-4 hafta 3-8 gün duyarlı populasyonlarda % 85-100 morbidite mortalite % 4-8 (uygun tedavi)
K L İ NİK B ELİRTİLER yaş... yüksek ateş iştahsızlık hızla mukopurulan ve purulan hale dönüşen ÇİFT taraflı seröz BURUN AKINTISI farenjit purulan oküler akıntı şiddetli ÖKSÜRÜK
K L İ NİK B ELİRTİLER lenf yumrularında ABSE submandibular retrofarinjiyal solunum güçlüğü yutma güçlüğü klinik belirtiler başladıktan 7-10 gün sonra yırtılır, 1-2 haftada düzelir başını dışa doğru germe ve hırıltı şiddetli derecede etkilenen atlarda asfeksi trakeotomi!!!!
K L İ NİK B ELİRTİLER Komplikasyonlar internal abse oluşumu (Bastard Strangles) purpura hemorajika guttural kese (hava kesesi) ampiyemi supuratif nekrotik bronkopneumoni miyokardit larinjiyal hemipleji
internal abseler beyin- abse pektoral abseler beyin- abse ateş depresyon karın ağrısı iştahsızlık farinjiyal abse
guttural kese ampiyemi retrofarinjiyal lenf nodülü abselerinin guttural kese içerisine doğru yırtılması sonucu KONDROİD mukopurulan burun akıntısı hırıltılı solunum öksürük ağız ve burundan irin çıkışı
Purpura hemorajika kol ve bacaklar ile karın kısmında ödem peteşi ekimoz depresyon hareket etme isteksizliği ateş taşikardi kolik ya da diare klinik belirtilerin görülmesinden ya da aşılamadan 2-4 hafta sonra
T A NI KLİNİK TANI NEKROPSİ LABORATUVAR TANI Kültür-PCR ELISA
T EDAVİ erken dönem (ateş-burun akıntısı var, henüz abse oluşmamış) non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar antibiyotik* Hastalığın seyri kısalır Lenf nodülü abseleri ve komplikasyonlar önlenir Çevresel kontaminasyon düzeyi azaltılır
Lenf nodülü absesi vakalarında apse drenajı antibiyotik?
K O R U MA-KO NT ROL etkenin girişini ve yayılmasını önlemek için yeni gelen atlara 3-4 hafta KARANTİNA sürü içine Gurm girişinin önlenmesi klinik gözlem infekte sürüden Gurm un eradikasyonu için taşıyıcı atların saptanarak tedavisi ya da sürüden uzaklaştırılması
salgın süresince klinik belirti gösteren atların İZOLASYONU personel hijyeni ahır ve padok dezenfeksiyonu - yem, gübre gibi organik materyalin uzaklaştırılması - ahır duvarı ve zemini yıkama - dezenfeksiyon sonrası 2-3 hafta boş bırakma
KORUMA-KONTROL AŞI Ölü aşı (bakteriyel ekstrakt) Canlı aşı
K O R U MA-KO NT ROL ölü aşı İM 3 hafta aralıklarla 3 doz yılda 1 kez güçlendirici doz endemik alanlardaki duyarlı atlar etkene maruz kalma açısından yüksek risk altında bulunan atlar Gebe kısrak doğumdan 4-6 hafta önce aşılama sonrası purpura hemorajika!! tam koruma sağlamaz, klinik hastalığın şiddetini azaltır
K O R U MA-KO NT ROL canlı aşı İN 3 hafta arayla 2 doz yılda 1 kez güçlendirici doz aşılama sonrası komplikasyonlar!!