KÜTÜPHANECİLİK Ü İ İ EĞİTİMİNDEN İ İ BEKLENTİLER Başkent Üniversitesi it i Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı E. Semra ARDA Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 1 KÜTÜPHANECİLERİN YENİ KİMLİK ARAYIŞLARI isim tartışması kütüphanecilerin yeri statüleri ve maaşları ile ilgili endişeler nasıl tanınıyorlar onlar için neler düşünülüyor mesleğin gelişimi engellenmekte kütüphane kullanımı sınırlanmakta mesleğimize zarar verilmekte Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 2 1
ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİNDE DURUM entelektüel ve eğitimli akademik bir güç fakültelere hizmet eden kişiler değillerdir kim olduğumuzu, neler yaptığımızı, insanlara anlatmalıyız Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 3 SÜREKLİ ARTAN BİLGİ ve İHTİYAÇLAR İNSANLARIN BİLGİ İHTİYAÇLARI geçtiğimiz beş yıl içinde iki katına çıkan basılı kitap sayısı sürekli artan veri tabanları artan dergi sayıları BİLGİ TOPLUMU BİLGİ ÇAĞI ELEKTRONİK BİLGİ Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 4 2
SÜREKLİ ARTAN BİLGİ VE İHTİYAÇLAR Nerede bilgiye ihtiyaç duyuyoruz? Neden hala kütüphaneciler akademik çevrelerde insanların kişisel ihtiyaçlarında başarılı karşılaştırmalar için yeni teknolojilerin artmasına paralel olarak bilgi profesyonelleri olarak görülmemektedir? Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 5 MESLEĞİMİZİN YERİ bölümlere öğrenci ve ilgi çekmekte zorlanılıyor üniversite sıralamasında mesleğimizi en son yerlere koyuyorlar sonuç olarak pek çok kütüphane acınacak durumda çoğu zaman meslekten olmayan kişiler pek çok işi yürütmekte kütüphaneciler insanların gözünde biraz daha değer kaybetmekte Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 6 3
BİZ KİMİZ ve NE İÇİN VARIZ? İnsanlar bizi nasıl enformasyon uzmanı veritabanı uzmanı bilgi yöneticisi olarak görebilecekler Tüm üniversiteye eğitimlerinde günlük hayatlarında araştırmalarında ne kadar önemli, gerekli ve yararlı olduğumuzu göstermeliyiz Öğrenciler ve öğretim elemanları kütüphanecilerin onlara yardımcı olmak için varolduklarını bilmeliler!!! Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 7 KÜTÜPHANECİLİK MESLEĞİNİN AYRICALIKLARI araştırma ve keşif mesleği kapı bekçisi (gatekeepers) değil, geçit (gateways) bilgi deposu değil, bilgi için yol gösterici bilgi sorunlarını çözen eğitimli kişiler eşsizliğimiz ihtiyaçları bulma ve çözmede kütüphaneler bir üniversitenin kalbi Kütüphanecilerin çok üstün meziyetleri olmalı ki, ayrıcalıkları görülebilsin!!! Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 8 4
KÜTÜPHANELERİN DURUMU kütüphaneleri etkileyen en önemli olgu bilgisayar ve iletişim araçlarındaki gelişmeler elektronik ürünler, kağıdı ve buna bağlı olarak kitabı ortadan kaldıracak mı gittikçe artan uzman sistemler yüzünden kütüphanecilerin varlığına gerek kalacak mı merkezi kütüphane sistemine gerek olacak mı büyük kütüphane binalarının yapımına gerek var mı bütçeler nasıl kullanılacak Kütüphanelerdeki bu ana değişimler, eğitimde de değişiklikler yapılmasını gerektirmektedir!!! Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 9 KÜTÜPHANECİLİK EĞİTİMİNDE NELER OLMALIDIR? klasik kütüphanecilik eğitimi iletişim ve halkla ilişkiler dersleri elektronik kütüphane hizmetlerinin de yürütebileceği bireğitim teknolojik yapıyı ve gelişmeleri öğrenmek takip etmek ve bunu yapabilecek eğitim araştırma yöntemleri dersi yabancı dil eğitimi Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 10 5
GELENEKSEL OLMAYAN KONULAR bilgi teknolojileri ve kütüphane hizmetlerini planlamak / değerlendirmek WEB stratejileri geliştirmek WEB sitelerini tanıtmak WEB dokümanları yazmak personeli ve öğrencileri elektronik ve INTERNET kaynaklarını kullanabilmeleri için eğitmek eğitici görevlerini yerine getirebilmeleri için pedagojik formasyon dersleri almak INTERNET te araştırma yapmak Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 11 KÜTÜPHANECİLERİN KÜTÜPHANELER DIŞINDA ÇALIŞMA ALANLARI BULABİLMESİ İÇİN gazetecilik diline uygun yazma ve editörlük masa üstü yayıncılık grafik tasarımı WWW programlama dilleri dijital bilgi kaynaklarının yaratılması, kullanılması eğitsel teknoloji multimedya yayıncılık ve kitap ticareti fikir ve telif hakları gibi seçmeli ders imkanlarıylaveyakurslarla bilgilendirilmeleri Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 12 6
LİSANS EĞİTİMİNDE UZMANLIK Sanat, edebiyat, bilim gibi konularda seçmeli ders imkanlarıyla lisans eğitimi alırken belirli bir konuda uzmanlığa yönelme Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 13 UYGULAMA AĞIRLIKLI LİSANS EĞİTİMİ derslerin büyük bir kısmını bizzat içinde yapmaları uygulama nın stajlar stajın verimli bir sistem halinde geliştirilmesi ş Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 14 7
ÖĞRETİM ELEMANI EĞİTİMİ eğitim veren kişilerin mutlaka pedagojik formasyon eğitimi i almaları l sürekli hizmet içi eğitim almaları kendilerini günün ihtiyaçları doğrultusunda sürekli geliştirmeleri sorumluluk duymaları her kaynaktan en iyi nasıl yararlanabilirim i düşünmeleri değişik alanlarda ve devamlı bilgi uygulamalı olmalı konuların sadece teorik olarak verilmesi değil, uygulamanın da içinde olmaları Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 15 UZAKTAN EĞİTİM uzaktan eğitim ile yüksek lisans imkanı kurs şeklinde eğitimlerle kütüphanecilere bilgilerini sürekli güncelleme imkanını Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 16 8
YÜKSEK LİSANS kütüphanecilik mesleğinin önemini belli konularda uzmanlaşmanın gerekliliği profesyonel kütüphaneciler Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 17 SONUÇ bilgisayar uygulamalı eğitim programları bilgi teknolojilerine paralel olarak oluşturulan dersler bilimin her alanından alınabilecek dersler teorik derslerin yanı sıra uygulamaya yönelmek uzaktan eğitimlerle çalışan ve çalışmaya hazırlanan kütüphanecilerin bilgilerinin güncellenmesi yüksek lisans programlarının özendirilmesi ve belli konularda uzmanlığın kazandırılması Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 18 9
KAYNAKÇA Schuman, Patricia Glass (1990). The image of librarians: Substance or shadow?, Journal of Academic Librarianship, 16 (2): 86, 4p Çelik, Ahmet (2000). Üniversite kütüphanelerinin geleceği, Bilgi Dünyası, 1(1): 42-55 Borys, Cynthia (2000) Internet: kütüphaneciler ve bilgi profesyonelleri için notlar Bilgi Dünyası, 1(1) : 160-179 Olesh, Elizabeth (1998). Reforming library education, American Libraries, 29(9): p37, 5/6p Akbulut, Mustafa (1999). Kütüphanecilik eğitiminde son gelişmeler 21.yüzyıla doğru Türk kütüphaneciliği 127-134 Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 19 İlginiz ve zamanınız için teşekkürler... Dokümentasyon Dairesi Başkanlığı 20 10