ODADAN HABERLER 595 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunu Hakkında...



Benzer belgeler
595 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Üzerine

bülten YIL: 26 SAYI : 270 Mart/2012

tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (95/16/AT) Asansör Yönetmeliğinin yürü

YAPI DENETİMİ KURULUŞLARI VE YAPI GÜVENLİĞİ. Av. Cihan Kıraner Dr. Levent Bıçakcı Hukuk Bürosu

YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME KARAR SAYISI: KHK/595

SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZLARI (LPG) PİYASASI EĞİTİM VE SORUMLU MÜDÜR YÖNETMELİĞİ VE 2018 YILI UYGULAMA ESASLARI

YAPI DENETĐMĐ HAKKINDA KANUN

YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN

SERBEST MİMARLIK HİZMETLERİ BÜRO TESCİL BELGESİ VERİLMESİ VE YENİLENMESİNDE UYULACAK ESASLAR

c) Yapı sahibi: Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişileri.

Bahaettin SARI. İMO Yapı Denetim Komisyon Başkanı

MESLEK DALI ANA KOMİSYONLARI KURULUŞ ve ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ

oda merkezi günlüğü Ocak-Şubat-Mart 2001

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ BAŞKANLIĞINA

GÖRÜŞ BİLDİRME FORMU

EK-1 FORM - 1 PROJE MÜELLİFLERİ TARAFINDAN İLGİLİ İDAREYE VERİLECEK TAAHHÜTNAME ÖRNEĞİ

İŞ GÜVENLİĞİ KORUMASI ÇALIŞAN HER BİREY İÇİN SAĞLANMALI sayılı İş Kanunu'nun 81. ve 82. maddesinde yapılması öngörülen değişiklik:

oda merkezi günlüğü Eylül-Ekim 2001

Yönetmelikler. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri. Madde 1- Bu Yönetmelik, ülke ve toplum yararları doğrultusunda, asansör

YAPI DENETİM KANUNU (Tam Metin)

Ek 2: Dava Dilekçesi. İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesi. Sayın Başkanlığına. İstanbul 2. İdare Mahkemesi 2008/1445 E

İPTAL İSTEMİNDE BULUNAN DAVACI: TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent

İŞ HUKUKUNDA UZMAN ARABULUCULUĞA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR. BİRİNCİ BÖLÜM İş Hukukunda Arabuluculuk Uzmanlık Eğitimi

bölüm 7 smm hizmetleri ve mesleki denetim uygulamaları

YAPI DENETİMİ KANUNU & UYGULAMALARI

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odasından: Amaç Madde 1- Bu Yönetmelik, ülke ve toplum yararları doğrultusunda, araçların

Fen e ni mesu s l olan m ma m r m hen e disl s er e, uzma zm n a lılk al a an a lar a ı r n ı a göre; ya y pın ı ın ı, tesi s sat a ı ve

Anahtar Kelimeler : Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Ek 1 Nolu Protokol

BÖLÜM 7. SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim Uygulamaları

Ön Ödemeli Konut Satışlarında Sözleşmeden Dönme Hakkında Değişiklik

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI

Yapı Denetim Kuruluşlarının Sınıflandırılması ile Çalışma Usul ve Esasları Yapı Denetim Kuruluşları

Endüstri İlişkileri Kapsamında

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğde (Tebliğ No: /34) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Hk.

basında odamız basında odamız Ekim 2010 Ekim 2010 Ekim / Ekim Ekim 2010 Ekim 2010

HABER BÜLTENİ DOSYA. JEOLOJİ VE JEOTEKNİK ETÜT RAPORU VE EKLERİ İLE İLGİLİ ESASLAR'a göre yapılması genelgede

BÖLÜM 7 SMM HİZMETLERİ VE MESLEKİ DENETİM UYGULAMALARI

KIBRIS TÜRK MÜHENDĐS VE MĐMAR ODALARI BĐRLĐĞĐ YASASI

DEVLET MEMURLARININ TEDAVİ YARDIMINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI Cuma, 03 Nisan :58 -

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU RET KARARI : S.K

BİR AVUKAT YANINDA AYLIKLI OLARAK ÇALIŞAN AVUKATIN DURUMUNUN AVUKATLIK YASASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

PROJE VE UYGULAMA DENETÇİSİ/UYGULAMA DENETÇİSİ MÜHENDİS VE MİMAR İLE KONTROL ELEMANI MÜHENDİS VE MİMARLAR İÇİN TİP HİZMET SÖZLEŞMESİ

YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN Kanun Numarası ve Kabul Tarihi: /6/2001 Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih ve Sayısı: 13/7/

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odası İş. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odasından:

86 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI

BİYOMÜHENDİSLİK MESLEK DALI ANA KOMİSYONU VE BİYOMÜHENDİSLİK MESLEK DALI KOMİSYONLARI KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY

SON DÜZENLEMELERLE UYGULAMALI İŞ HUKUKU VE SOSYAL SİGORTALAR MEVZUATI İLE ÜCRET HESAP PUSULASI (BORDRO) BİLGİLENDİRMESİ

D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas No : 2011/10572

T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI. İLGİ: günlü, A.01.0.GNS /31448 sayılı yazınız.

OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ YAPI İŞLERİ VE TEKNİK DAİRE BAŞKANLIĞI KAMU HİZMET STANDARTLARI TABLOSU HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ (EN GEÇ) SIRA NO

MESLEK ODALARI-VİZE VE ONAY İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ KANUNİ DÜZENLEME

KURUMU YAPIM İŞLERİ İHALELERİNİ DÜZENLEME VE İNCELEME DAİRESİ BAŞKANLIĞI/ANKARA bildirilmesi konusunda Yönetim Kurulumuz

ĐKĐNCĐ BÖLÜM. Genel Hükümler

RESMİ GAZETE: TARİH : SAYI : sayılı yapı denetimi kanunu hangi tarihte resmi gazetede yayınlanmıştır?

2- Birinci maddedeki form dilekçe ile talep edilecek belge örnekleri aşağıdadır.

Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: 29218

TUTAN AKTIR. Recep Ali ER İşveren Vekili Genel Müdür Yardımcısı Kurum İdari Kurulu Başkanı. İşveren Vekili 1.Hukuk Müşaviri Üye

İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ YASASI SONRASI DÖNEMİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI VE İŞYERİ HEKİMLİĞİ HİZMETİ SÖZLEŞMESİ

BİLİRKİŞİ GÖRÜŞÜNE BAŞVURULMASINA VE BİLİRKİŞİLERİN GÖREVLERİNİ YERİNE GETİRMELERİNE İLİŞKİN ESAS, USUL VE İLKELER

TMMOB Yönetim Kurulu'nun 25 Nisan 1989 tarih ve 102 no.lu kararı ile yürürlüğe girmiştir.

kurala bağlanmıştır. T.C. D A N IŞTAY ALTINCI DAİRE Esas No : 2008/3365 Karar No : 2011/161 Davacı : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği

Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:

YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN

SÜREÇ EL KİTABI Process Manual

6645 SAYILI SON TORBA KANUN İLE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALANINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Bedri TEKİN Makina Mühendisi MMO Yönetim Kurulu Yedek Üyesi

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu, Yasası sayılı, numaralı, nolu kanun, yasa DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR KANUNU. Kanun Numarası : 4875

YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN

4708 SAYILI YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN UYGULAMALARI İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR. 4- Yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli nedir?

UÇAK,HAVACILIK,UZAY MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN DURUM DEĞERLENDİRMESİ

Yapı Aplikasyon Projesi ve Teknik Uygulama Sorumluluğunda Düzenlenecek Evraklar

ODA'DAN HABERLER ODAMIZIN 601 SAYILI KHK HAKKINDAKĐ GÖRÜŞLERĐ

UÇAK MÜHENDİSİ TANIM A- GÖREVLER

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu

KURUM TABİPLERİ VE İŞYERİ HEKİMLERİNİN YETKİLENDİRİLMİŞ AİLE HEKİMİ OLMASI ZORUNLU D E Ğ İ L D İ R.

HKMO Bülteni Haziran 2001

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

TMMOB JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI ÖĞRENCİ KOMİSYONU ve ÖĞRENCİ KONSEYİ YÖNETMELİĞİ

YAPI DENETİM UYGULAMALARI

Anahtar Kelimeler : Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı, Kamulaştırma, Mülkiyet Hakkının Korunması, Ek Protokol - 1

DOSYA NO : / /2016 KONU : Yapı Aplikasyon Projeleri ile Yapı Ruhsatları Hk.

YAPI DENETİMİ (4708 Sayılı Kanun) HAZIRLAYAN IĞDIR BAYINDIRLIK ve İSKAN MÜDÜRLÜĞÜ

SERBEST İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ UYGULAMA, TESCİL, DENETİM VE BELGELENDİRME YÖNETMELİĞİ UYGULAMA ESASLARI

ÖZEL ÖĞRETİM KURUMU AÇILIŞ REHBERİ ÖZEL ÖĞRETİM KURUMU AÇILIŞ REHBERİ AHİLER KALKINMA AJANSI AHİLER KALKINMA AJANSI 1

İlgi: Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul VI Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını

Konut yapı kooperatiflerinde KDV uygulamasında tarih serüveni

İPTAL İSTEMİNDE BULUNAN DAVACI: TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi

14.4. Mesleki Uygulama ve Denetim Komitesi (MUDK)

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI NA

T.C. D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE. Esas No : 2009/13770

T.C. ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı DAĞITIM YERLERİNE

BDY Mevcut Metin Değiştirilen Metin 21 Temmuz 2017

Bazı makalelerde, bu iptal kararı ile kanuni temsilcilerin geçmişe yönelik sorumluluklarının kalktığına dair yorumlar okuyoruz.

T.C. BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI Yapı Denetimi Komisyonu Başkanlığı

ALFA GENELGE 2018/38. Konu : Alım, Satım, Kiralama, Eser, İş ve Hizmet Sözleşmelerinin Döviz Cinsinden Belirlenebileceği Haller

Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2018/96

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Transkript:

ODADAN HABERLER 595 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunu Hakkında... I. Anayasaya Aykırılık Anayasa'nın 91.maddesine göre, "Anayasa'nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri "... kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez. 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin "uzman mühendis ve mimar" tanımları, bu yetkilerin elde edilme biçimleri, Anayasa'nın 27.maddesi ile güvence altında bulundurulan "bilim ve sanat hürriyeti" kapsamında kalmaktadır. 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin mülkiyet hakkının kullanılmasına getirdiği kısıtlamalar, Anayasanın 35. maddesinde tanımlanan mülkiyet hakkına aykırı düşen düzenlemelerdir. Anayasanın 27, 35 ve 40. maddelerindeki temel hak ve hürriyetlerin korunmasına ilişkin konular, Anayasa'nın 91.maddesine göre Kanun Hükmünde Kararnamelerle düzenlenemeyeceğinden 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de ciddi Anayasaya aykırılık durumları söz konusudur. II. Yasal Çelişkiler: 595 sayılı KHK, 3458 sayılı Mühendisler ve Mimarlar Hakkındaki Yasa, 6235 sayılı TMMOB yasası, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası, 3194 sayılı Đmar Yasası ile bu konularla bağlantılı birçok yasa ile çelişmektedir. KHK, bazı yasaları uygulanamaz duruma düşürmüştür. Kimini etkisiz bırakmış, bazılarını da alışılanın dışında yeniden yorumlanmaya ve farklı uygulamalara açık konumlara zorlamıştır. Son çıkan yasanın, öncekileri değiştirdiği, aynı konudaki yasaların çelişmesi durumunda yeni yasanın uygulanması gerektiği yolundaki genel hukuk ilkesi, 595 sayılı KHK'nin yaratacağı hukuksal çelişkilerin çözümü için yeterli olmayacaktır. Çok yakın bir gelecekte yapı üretim sürecinde, içinden çıkılması olanaksız yetki karmaşası içine düşülecektir. Konuyla ilgili kurum ve kişilerin yeterince aydınlatılmadığı, KHK'nin öngördüğü yönetmeliklerin henüz çıkarılmadığı gözetilirse, amaçlanan uygulamanın yerleşip oturması oldukça uzun zaman alacaktır. Bu süreçte, KHK'de bazı değişikliklerin yapılması gerekecektir.

Geçici 3. Madde ile KHK'nin yayınlandığı 10 Nisan 2000 tarihinden itibaren, yapı ruhsat verme işlemi, yürürlüğe girme tarihi olan 10 Temmuz 2000'e kadar durdurulmaktadır. Yukarıda açıklanan nedenlerle, bu sürecin daha da uzaması söz konusudur. Türkiye'nin iklim koşulları nedeniyle bu süreç yeni inşaat ruhsatlarının en yoğun şekilde alındığı ve temel atıldığı aylardır. Bu madde ile uzun süren bir ekonomik kriz içindeki ülkemizde yapı sektörünün devlet eliyle durgunluğa ve belirsizliğe düşürülmesi, çok büyük ekonomik zararlara ve işsizliğin artmasına neden olacaktır. Yalnız yapı üretimi değil, yapı araç ve malzemeleri üreten işyerleri de duracak ve önemli ölçüde üretimlerini kısacaklardır. Bu sakıncaların giderilmesi ve en aza indirgenmesi açısından, Bakanlar Kurulu'nun geçici 1. Maddedeki yetkilerini kullanarak, pilot bölge sayılarını önemli ölçüde daraltması, geçici ve güncel bir önlem olarak düşünülmelidir. Böyle bir girişim, getirilen değişimlerin anlaşılması, başlangıçtaki yanlışların giderilmesi açısından da yararlı olabilecektir. III. Maddelere Đlişkin Değerlendirmeler: 1. 595 sayılı KHK'nin 2. Maddesine göre, kamu kurum ve kuruluşları ile devlet yapılarına yeni düzenlemeler uygulanmayacaktır. Böyle bir ayrıma gidilmesi aşağıdaki gerekçelere dayandırılabilir. a) Kamu yapılarının, yürürlükteki yasalara göre yeterince denetlendiği varsayılabilir. 17 Ağustos ve izleyen günlerdeki büyük depremlerde en büyük hasarın kamu yapılarında gerçekleştiği gözetilirse, bu varsayımın tutarlı bir yanı bulunmadığı kolaylıkla görülebilir. Deprem sonuçları ortada dururken, kamu yapılarının, bu yapılarda çalışan ve yaşayanların güvenliğinin önemsenmediğini düşünmek bile istemiyoruz. b) Yeni düzenlemenin getirdiği maliyet artışlarının kamuya yansıtılmaması amaçlanmış olabilir. c) Yeni düzenlemenin getirdiği maliyet artışlarının, yapı güvenliğini sağlamanın ötesinde, tekelleşme eğilimindeki kuruluşlara kazanç sağlama, iş olanağı yaratma amacına yönelik olduğu düşünülebilir. Yukarıda (b) ve (c) bentlerindeki olasılıklara karşı devlet kendisini korurken, özel kişi ve kuruluşları gereksiz ve yararsız harcamalara zorlamasının akılcı ve devlet ciddiyeti ile bağdaşabilir açıklaması yapılamaz. Bu çelişkinin giderilmesi gerekir. 2. KHK'nin 3. Maddesi tanımlara ayrılmıştır. Bu tanımlarda bazı önemli yanlış ve eksikler vardır. Şöyle ki; Yapı Hasarı'nda doğal afet ve benzeri etkilerden" ileri gelen hasarlar bu tanımın dışında bırakılmıştır.

KHK'nin 1. Maddesinde de doğal afetlerden söz edilmemektedir. 595 sayılı KHK, 17 Ağustos 1999 depreminin hemen ardından çıkarılan 27.08.1999 gün ve 4452 yetki yasasının öngördüğü depreme ve doğal afetlere dayanıklı konut üretimini amaçlaması gerekirken, yukarıda değindiğimiz 1. Madde ve hasar tanımı, bu amaçtan büyük ölçüde uzaklaşıldığını ortaya koymaktadır. Yapı Sorumluları tanımında, kendisi için yapım işini üstlenen yapı sahibine yer verilmemesi önemli bir eksikliktir. Yapı Müteahhidi gerek tanımında gerekse diğer maddelerde günümüzde olduğu gibi başıboş bırakılmış, her isteyenin müteahhitlik yapabildiği denetimsiz koşullar sürdürülmüştür. Proje Müellifi, kişisel ve kişiye bağlı konumdur. Tüzel kişilere yasa ile proje müellifi ünvanı eklenmiştir. Yanlıştır. Uzman Mühendis ve Mimar tanımının içeriği, gereken koşullar ve nitelikler, edinilme yöntemleri belirsizdir. Bu belirsizlik; 9. ve bağlantılı diğer maddeler için de geçerlidir. Yapı denetim kuruluşlarında uzman mühendis-mimar bulundurma zorunluluğu getirilirken, proje müellifliği için bir zorunluluk getirilmemesi çok büyük bir eksikliktir. Bilindiği gibi imar yasasına sonradan yapılan ilavelerle teknisyen ve teknikerlere proje müellifliği yetkileri tanınmıştır. Denetim sürecindeki mühendis-mimarlarda "uzman" sorumluluğu aranırken teknisyen-teknikerlerin mevcut yetkileri kullanmasına göz yummak çok büyük bir çelişkidir. Bir yapının KHK ile tanımlanan amaçlara uygun olarak tamamlanıp kullanıma sunulabilmesi için ilk ve en önemli etap proje aşamasıdır. Projelerin belli düzeyde ve yeterlilikte yapılabilmesinin temel şartı ise bu hizmetlerin de uzman (yetkin) mühendis ve mimarlarca hazırlanmasıdır. Aksi takdirde projelerin incelenmesi ve onaylanmasında ciddi sorunlarla karşılaşılacaktır. Đmar Yasasının 38. Maddesinin bu doğrultuda değiştirilmesi kaçınılmazdır. 3. KHK'nin 4. ve 2. Maddeleri alanı 180 m2'yi geçen ve birden fazla katları olan yapılarda, 3194 sayılı yasanın öngördüğü fenni mes'ul uygulamasına son vermiştir. Artık bu görev, yapı denetim kuruluşları eliyle yürütülecektir. Yapı denetim kuruluşlarının hangi tür tüzel kişiler olacakları belirsizdir. Öngörülen yönetmelik ortada yoktur. 4. Proje müellifleri "yapı sorumlu"ları arasında sayıldığından "her aşamada diğer yapı sorumluları ile birlikte tutanak tanzim etmek, gerektiğinde raporlar düzenlemek ve bunların bir nüshasını ilgili idareye vermek zorunluluğu" ( Madde 4, paragraf 2) ve iş

sonuna kadar "yapı ile ilişkisini kesmemek" (Madde 16, paragraf 1) gibi proje mükellifliğinin gerektirmediği yeni ve ilave sorumluluklarla karşı karşıyadırlar. Bu ilave sorumluluklar illa gerekli görülecek ise net olarak tanımlanmalı ve hizmetin bedeli ödenmelidir. 5. KHK'nin 5. Maddesine göre, yapı sorumlularının sicillerini tutacak "ilgili meslek odaları" ifadesi gelecekte farklı uygulama ve tartışmalara da neden olabilir. Örneğin Ticaret ve Sanayi Odaları, bu yetkinin yasa ile kendilerine de tanınmış olduğunu, ticari şirket biçiminde örgütlenen kuruluşların TMMOB bünyesindeki Odaların yetkisi dışında kaldığını ileri sürebilir. "Đlgili meslek odaları" ifadesinin aydınlatılması gerekir. Yukarıdaki açıklamalarımız, 6. Maddede tanımlanan "Yapı Denetim Komisyonları" için de geçerlidir. Bu konudaki yönetmelikde henüz ortada olmadığından, gelecekte nasıl bir uygulamaya gidileceği belirsizdir. 6. Yapı denetimi hizmetinin asgari bedeli, 7. Maddede, yapı maliyetinin %4'ü ve %8'i arasında belirlenmiştir. Asgari ücret, en az ücrettir. %4 asgari ücret ise %8 nedir. Demek ki asgari ücretler bile pazarlığa bırakılmıştır. Aynı maddenin birinci paragrafında ise, herhangi bir üst sınır belirlenmeyen denetim bedelinin taraflar arasındaki anlaşmayla sağlanacağı belirtilmiştir. Tekelleşmesi kaçınılmaz olan denetim kuruluşlarına pazarlığa açık asgari ücretler belirlenirken, bu kuruluşlarda çalışacak mimar, mühendis ve bu dalların uzmanları için asgari ücret güvencesi getirilmemesi çok önemli bir eksikliktir. Fenni mesulluğun kaldırılması nedeniyle alışılageldikleri bireysel çalışma ortamından yoksun bırakılacak mühendis ve mimarlar, yapı denetim kuruluşlarından iş almak, bu kuruluşlarda hizmet sözleşmeleri ile çalışmak zorunda kalacaklarından, asgari ücretle birlikte çalışma koşullarının belirlenmemesi nedeniyle, tekelci kapitalizmin insafına bırakılmışlardır. 7. Hizmet bedellerinin, yapı sahibi ve ilgili idarenin onayı ile ödeneceği hükme bağlanmıştır. (Madde 8, paragraf 1) Yapı sahibi işini engellediğini düşündüğü veya olumsuz rapor yazdığına inandığı yapı denetim kuruluşunun ödemesini imzalamazsa yapı denetim kuruluşu hizmetinin karşılığını alamayacaktır. Ödeme işleyiş sistemi yeniden düzenlenmelidir. 8. KHK'nin 10. Maddesi, proje müelliflerini, yapı denetim şirketlerine bağımlı duruma düşürmüştür. Yapı denetim kuruluşlarının " hatalı ve eksik" olarak saptadığı projeler, gerçekte, bilime, tekniğe uygun, sanatsal nitelik taşıyan başarılı tasarımlar olabilir.10.

madde ile, mimar ve mühendislerin mesleki ve bilimsel bağımsızlığı, yerine göre yaratıcılıkları ellerinden alınmaktadır. Ruhsat veren organlara ait bulunan proje denetimi bu düzenleme ile özel şirketlere devredilmiştir. Proje müellifi ile denetim kuruluşu arasında uyuşmazlık çıkması durumunda nasıl çözümlere gidileceği KHK'de yer almamaktadır. Ruhsat organlarına ait yetkilerin özel kuruluşlara dolaylı yollardan da olsa da devredilmesi, yakın geçmişte 3194 sayılı yasanın 24 ve 25. maddelerinde olduğu gibi anayasaya aykırı bir düzenleme olarak değerlendirilebilecektir. 13. Maddenin, yapı ruhsatı alınmasını yapı denetim kuruluşunun iznine bağlaması yukarıdaki düşüncelerimizi pekiştirmektedir. 9. KHK'nin 12. Maddesi ile yapıların müteahhitler eliyle yapılmasının zorunluluğu, kendi yapılarını üretecek gerçek ve tüzel kişilerin bile müteahhit olmaya zorlanmaları, nedeni ve gerekçesi anlaşılamayan bir buyurganlıktır. Üstelik, nasıl müteahhit olunacağı da belli değildir. 10. KHK'nin gerçekten güvenilir yapılar üretmek yerine, kamu gücünü arkasına alan ayrıcalıklı kişi ve kuruluşlara yeni kazanç kapıları açmayı amaçladığı, 18, 19, 20, 21, 22 ve 23. Maddelerde çok belirgin biçimde görülmektedir. Şöyle ki : a) Taşıyıcı sistemlerdeki hasar sorumluluğunu 10 yıl, diğer kısımlardaki hasar sorumluluğunu 2 yıllık sürelerle sınırlandıran 18.Madde, yürürlükteki zaman aşımı sürelerinin bile altında kalmaktadır. Gerçekte taşıyıcı sistemlerdeki sorumluluk, yapının ekonomik ömrüne uygun bir süreye, diğer kısımlardaki hasar sorumluluğu en az 10 yıla çıkarılmalıdır. Proje müellifleri, yapı denetim kuruluşunun onayını almadan projelerini onaya verememektedir. (Madde 4 ve 10) Ancak 18. Maddede 3. Paragrafa göre, onaylanmış projelerde sorumluluk tümüyle projeciye rücu edilebilmektedir. Bu takdirde yapı denetim kuruluşlarının projeleri incelemesi ve onaylaması gereksiz, dolayısıyla özen gösterilmeyecek bir formaliteye dönüşecektir. Doğru yaklaşım onaylı proje hatalarında sorumluluğun proje müellifi ve yapı denetim kuruluşu arasında yarıyarıya paylaşılması olabilir. b) 19 ve 20. Maddelerdeki tanımlar, yapı denetim kuruluşlarına sorumluluktan kurtulmalarını sağlayacak çeşitli olasılık ve bağışıklıklar öngörmektedir. Yıkılma, ağır ve orta hasarlar dışındaki hasarlardan, denetim kuruluşları sorumlu tutulmamaktadır.

20. Maddenin son paragrafında önlem alınmadığı için hasar oluşturabilen "çığ düşmesi, kaya düşmesi, sel baskını" gibi olasılıklarda yapı sahiplerinin uyarılması durumunda denetim kuruluşlarının sorumluluğu kalkmaktadır. Gerçekte bu konularda gereken önlemleri aldırmak, önlem alınmayan yapıların KHK'nin 15. Maddesine göre durdurmak, doğrudan doğruya yapı denetim kuruluşlarının görevine girmektedir. Yalnız bir uyarıda bulunan ve işi izlemediği için önlem alınmasını gerçekleştirmeyen kuruluşlara, sorumluluktan kurtulma yolu açılmıştır. 21. Maddenin 2.Paragrafında yer alan izinsiz değişikliklerden yapı denetim şirketlerinin sorumlu tutulmayacağına ilişkin düzenlemenin başına, bu olasılığın yapı kullanma izninin alınmasından sonraki değişikliklere ait olduğunun özellikle belirtilmesi gerekmektedir. Bu maddede "yapı sahibi, yapı kullanma izni aldıktan sonra idareden izin almadan, yapıda, yapının taşıyıcı sistemini etkileyici değişiklik yapamaz." denilmektedir. Bu ifadeler KHK'nin yalnızca inşaat mühendisi" bakış açısıyla yazıldığını göstermektedir. Yapı sahibinin, tesisat sistemlerinde yapacağı izinsiz değişiklerle yapıya ve yapıyı kullananlara vereceği hasar ve zarar unutulmuş görülmektedir. c) KHK'nin "Tazminat dışında kalan yapı hasarları" başlıklı 20. Maddesi, eğer bir yazım ve anlatım yanlışlığı yoksa, " beklenenin ötesinde etkilerle oluşan..." ve " beklenen doğal afetlerden dolayı meydana gelen yapı hasarlarından..." yapı denetim kuruluşlarının sorumlu tutulamayacağı anlamını vermektedir. KHK çıkarmak için Bakanlar Kurulu'na yetki veren 4452 sayılı yasanın temel amaç ise, doğal afetlere karşı kolayca yıkılmayacak dayanıklı yapılar üretilmesidir. Eğer beklenen ve beklenenin ötesinde gerçekleşen doğal olaylar karşısında yapıların çökmesi ya da ağır hasar görmesi durumlarında, yapı denetim şirketlerinin bir sorumluluğu olmayacak ise yürürlükteki fenni mesul uygulamasını kaldırmakla, bu kuruluşlara iş olanakları yaratmanın ötesinde, hangi kamusal yararlar sağlanmış olmaktadır. 11. Yapı denetim kuruluşlarının, denetimlerini üstlendikleri yapıları sigortalamak yükümlülüğünü getiren 22.ve 23. Maddelerde de önemli boşluklar ve çelişkiler bulunmaktadır. Şöyle ki; a) Sigorta kapsamı, yapıların taşıyıcı sistemleri ile sınırlı tutulmuştur. Taşıyıcı sistemleri etkilemeyen zararlar sigorta kapsamı dışında bırakılmıştır. Neden? b) Mali mesuliyet sigortasının taraftarı, yapı denetim kuruluşları olmaktadır. Yani öncelikle korunan, denetim şirketidir. Ancak, 23. Maddede, yapıdan zarar görenlere de talep ve dava hakkı tanınmaktadır.

Bu düzenleme, trafikte uygulanan mali mesuliyet sigortasını anımsatmaktadır. Mali mesuliyet sigortasının, yapı denetim kuruluşlarının ödemek zorunda kalacakları hasar bedelini karşılaması nedeniyle, sigorta primlerini de bu kuruluşların karşılaması gerekmektedir. Ancak bu konu 22. Maddede açıkca belirtilmediğinden, uygulamada prim yükümlülüğünün yapı sahiplerine yansıtılması olasılığıyla karşılaşılacaktır. c) Sigorta güvencesinin, 18. Maddeleri 10 yıllık sorumluluk süresiyle sınırlı tutulması da yetersizdir. d) Bu konunun kapsamlı değerlendirilmesi, 22. Maddede yer alan "tarife ve talimatlar"ın belirginleşmesinden sonra yapılabilecektir. 12. KHK'nin 24. Maddesinin 2 paragrafında, denetim etkinlikleri geçici olarak durdurulan kuruluşların yöneticilerine getirilen başka ad altında denetim yapamama yasağı, yerinde bir düzenlemedir. Ancak bu kuruluşta çalışan tüm uzman mühendis ve mimarların aynı yasak kapsamına alınmaları yanlıştır. Sözü edilen mimar ve mühendisler, bizzat denetledikleri yapılar ile ilgili görevlerini yerine getirmemişlerse, böyle bir yatırım ve önlem kapsamında düşünülmelidir. 13. Madde 25 ile Bakanlığa sınırsız denetim yetkisi tanınmakta Bakanlığın denetim yetkisi açık ve net ifadeler ile belirlenmelidir 14. Geçici 4. Madde ile ilgili Oda'ların oniki yıllık mühendis ve mimarlara uzmanlık belgesi vermemeleri durumunda, uzmanlık belgelerinin Bakanlıkça verilmesi öngörülmektedir. Kim, nasıl uzman yetkisini elde edecek? Ortada, oniki yılık süreden başka somut bir ölçüt bulunmamaktadır. Özellikle makina mühendisliği gibi birbirinden çok farklı alanlarda uzmanlaşma olanağı bulunan dallarda gerçek bir uzmanlık ayrımına gidilmeden uzmanlık belgesi verilebilir mi? Meslek Odaları'nın bu konuda çalışma yapmaları, ölçüler saptamaları, daha sonra ulaştıkları sonuçların mühendislik ve mimarlık hakkındaki yasaya aktarılması gerekmektedir. Geçici 4. Maddedeki koşullarda bile olsa, bakanlık odaların yerine geçerek uzmanlık belgesi vermemelidir. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olarak TMMOB'nin bağlı odaların kararları idari yargının denetimi altındadır. Eğer yanlış bir işlem yapılırsa, mahkemeler bu kararları iptal eder. Henüz nasıl çözümler üretileceği bilinmeyen bir ortamda Bakanlığa yargı kararlarının bile ulaşamayacağı işlem kurma yetkisinin tanınması yanlış ve hukuk düzenine aykırıdır.

15. KHK de örtülü bir biçimde korunan önemli bir çelişki de, yapı denetim kuruluşlarında çalışan uzmanların, denetimini üstlenmedikleri yapılarda proje müellifi olma olanaklarının açık tutulmasıdır. 4. Maddeye göre, bu kuruluşlar " Münhasıran" yapı denetimini üstleneceklerdir. Münhasıran sözcüğü, bir başka iş yapamayacakları anlamına gelmektedir. 17. Maddede bu konu daha ayrıntılı olarak düzenlenirken, yapılamayacak işler "denetim hizmeti verdiği işlerle" sınırlanmaktadır. Maddenin 2.paragrafında ise denetim kuruluşunun uzman mühendis ve mimarların, proje yapma olanaklarına sınırlama getirilmemiştir. Uzman mühendis ve mimarların çalıştıkları denetim kuruluşlarının dışında bireysel olarak ya da bir başka kuruluşun çatısı altında proje üretmelerine herhangi bir engel bulunmamaktadır. Böylece getirilen düzenlemelerin amaçlarıyla bağdaşmayan ve çok sakıncalı konumlar oluşturulmaktadır. Proje üretmek yapı denetim kuruluşu denetçileri olma niteliği ile bağdaşmamaktadır. Bu durum, menkul kıymetler borsası görevlilerinin amaçların kendi hesaplarına hisse senedi alıp satmalarına benzemektedir. Anılan kuruluşlara ve personeline, kamusal etkinliklerine kendi yararlarına kullanmaları sonucunu verecek bu tür olanaklar tanınmamıştır. Yapı denetim kuruluşlarının tekelleşmesi kaçınılmazdır. Uzmanları proje üretmeye başlarlarsa karşılıklı olarak birbirlerinin projelerinin uygulanmasını denetleme durumuna geleceklerdir. Bu koşullarda güvenli bir denetim yapılamayacağı gibi, proje üretiminde de tekelleşme durumu doğabilecektir. Böyle bir gelişme, serbest çalışan mimar ve mühendislerin, ekonomik ve mesleksel çökümü getirmeye elverişlidir. SONUÇ : 595 sayılı KHK'nin henüz yürürlülüğe de girmediği gözetilerek yukarıda değinilen ve kapsamlı bir inceleme sonucunda saptanacak sakıncalarının giderilmesi için yeniden düzenlenmesi yararlı olacaktır. UÇAK-HAVACILIK-UZAY MÜHENDĐSLERĐNE AÇIK ÇAĞRI... Oda Yönetim Kurulumuz bu çalışma dönemi içerisinde Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisi üyelerimiz ile henüz Odayla buluşmamış meslektaşlarımıza yönelik örgütlenme ağının güçlendirilmesi, geliştirilmesi ve genişletilmesine yönelik yoğun bir çalışma arzusu içerisindedir. Mayıs 2000 itibarı ile Odamıza 466 Uçak Mühendisi, 60 Havacılık Mühendisi ve 12 Uzay Mühendisi üyedir.

Oda Yönetim Kurulumuz öncelikle, Odamıza başvuruda Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisi üyelerimizin de istemleri ile, Meslek dalı üyeleri arasında örgütlenme ve dayanışmayı güçlendirecek politikaların oluşturulması Meslek dalına özgü çalışmaların yapılması, bilgi ve deney birikiminin oluşturulması Oda birimlerinde yürütülecek meslek dalı çalışmalarının eşgüdümlenmesi, Meslek dalının geliştirilmesi, düzeyinin yükseltilmesi ve çıkarlarının korunması amacıyla Uçak, Havacılık, Uzay Mühendisleri Meslek Dalı Ana Komisyonu (UHUM- MEDAK) oluşturacaktır. ĐTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Uçak Mühendisliği Bölümü, Uzay Mühendisliği Bölümü, ODTÜ Mühendislik Fakültesi Havacılık Mühendisliği Bölümü mezunu mühendislerin ve üyelerimizin Oda yapısı içerisinde bugüne dek yürüttükleri çalışmaların bundan böyle UHUM-MEDAK aracılığı ile daha fazla işlerlik kazanacağını biliyoruz. Oda örgütlülüğümüz Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliğine yönelik olarak, Meslek alanı ile ilgili sorunların tespiti, çözüm yollarına yönelik görüşlerin oluşturulması ve gerekli çalışmaların yapılması, Mevcut üyelerimiz arasında dayanışma ve birlikteliğin sağlanması, mesleki bilgi birikiminin paylaşılması ve geliştirilmesi, Henüz Oda ya üye olamayan meslektaşlarımıza Oda örgütlülüğü ve bu örgütlülüğün kişisel ve toplumsal yararlarının anlatılması, Üniversitede öğrenimini yapmakta olan meslektaş adayı öğrencilerimizin öğrenimleri sırasında karşılaştıkları sorunların paylaşılması ve çözümlerinin bulunması, çabalarını ısrarla sürdürecektir. Ayrıca, UHUM-MEDAK ın alacağı kararlar doğrultusunda, Uçak, Havacılık, Uzay Mühendisi üyelerimizin yoğunlaştığı Đstanbul, Ankara, Đzmir, Eskişehir vb. şubelerimizde Şube Yöneticilerimiz Meslek Dalı Komisyonlarının oluşumu konusunda gerekli olan kolaylaştırıcı çalışmayı yapacaklardır. Bu dönem sürdürülecek çalışmaların bir üst noktaya çıkarılması doğrultusunda Oda Yönetim Kurulumuz, Eskişehir Şube Yöneticilerimizin de meslektaşlarımız ve örgütlülüğümüz açısından oldukça anlamlı talepleri sonucunda, 2001 yılı Mayıs ayında Eskişehir de 1. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı gerçekleştirmeyi kararlaştırmıştır. Kurultayımızda, bir yandan üyelerimizin ilk kez biraraya gelmesi

sağlanırken, öte yandan da meslek alanları ile ilgili ülke sorunları tartışılarak çözüm yollarının arayışı içerisinde olunacaktır. Şimdi Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisi arkadaşlarımıza büyük bir görev düşüyor: UHUM-MEDAK çalışmalarına destek verelim. Şubelerimizde Meslek Dalı Komisyonlarının oluşumu için çaba gösterelim. Örgütlenmemize sahip çıkalım, kurumsallaştıralım, geliştirelim. Mühendis ve Makina dergimiz bünyesinde, bilginin paylaşılması amacıyla Özel sayılar çıkaralım. Meslek alanı ile ilgili var olan eksiklikleri, Mühendis El Kitapları hazırlayarak giderelim. Yapılacak Kurultaya sahip çıkalım, içeriğini zenginleştirelim, katılımını arttıralım. Biliniz ki, TMMOB Makina Mühendisleri Odası örgütlülüğü, "Birlikte üretme, birlikte karar alma ve birlikte yönetme" anlayışı içerisinde sizinle birliktedir. TMMOB Makina Mühendisleri Oda Yönetim Kurulu ASME ODTÜ ÖĞRENCĐ BÖLÜMÜ AÇILIŞI ASME- International [American Society of Mechanical Engineers International- Uluslararası Amerikan Makina Mühendisleri Topluluğu] ODTÜ Öğrenci Bölümü 12 Mayıs 2000 tarihinde ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümünde açıldı. ASME-International Uluslararası Đlişkiler Müdürü Michael B. MICHAUD nun da katıldığı açılışa Odamızı temsilen TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi Kaya GÜVENÇ, Oda Başkanı Mehmet SOĞANCI, Oda Başkan Vekili Melih ŞAHĐN, Oda Teknik Görevlisi Ersoy BEY katıldı. Törenden sonra ASME ve Oda temsilcilerimiz arasında 1993 yılında yapılmış olan protokolün güncellenerek yenilenmesi ve karşılıklı işbirliğinin geliştirilmesi konusunda görüş birliğine varılan bir toplantı yapıldı. Aynı günün akşamında Odamız tarafından verilen ve ODTÜ Makina Mühendisliği Bölüm Başkanı, ASME-International ODTÜ Öğrenci Bölümü Danışman Öğretim Üyeleri, ASME-International Uluslararası Đlişkiler Temsilcileri, ASME-International Türkiye Temsilcileri, ASME-International ODTÜ Öğrenci Bölümü Yönetim

Kurulu ndan öğrencilerin katıldığı yemekli toplantıda iletişimin ve işbirliğinin geliştirilmesi vurgulandı. MĐEM KURSLARI SÜRÜYOR! Odamızın, Meslek Đçi Eğitim Merkezi (MĐEM) tarafından verilmekte olan Mühendis Yetkilendirme Kursları mayıs ayında da yoğun bir şekilde sürdü. MĐEM tarafından mayıs ayı itibarıyla Araçların LPG ye Dönüşümü, Araç-Đmal-Tadil- Montaj, Asansör Avan Proje Hazırlama, Asansör ve Doğalgaz Đç Tesisat olmak üzere beş alanda Mühendis Yetkilendirme Kursları (MYK) düzenleniyor. Kurslar Oda Merkezi nin yanısıra talep olduğunda Şubelerde de gerçekleştiriliyor. Mayıs ayında, Araçların LPG ye Dönüşümü 6 adet, Asansör Avan Proje Hazırlama 1 adet, Asansör 1 adet olmak üzere toplam 8 adet Mühendis Yetkilendirme Kursları verildi. Oda Merkezi ile Đzmir, Đçel ve Đstanbul Şubelerinde gerçekleştirilen kurslar sonunda yapılan sınav sonucu yaklaşık 210 mühendis, yetki belgesi almaya hak kazandı. HAZĐRAN AYINDA GERÇEKLEŞTĐRĐLEÇEK KURSLAR Araçların LPG ye Dönüşümü Đçin MYK 1-3 Haziran Merkez 15-17 Haziran Merkez 29-30 Haziran-01 Temmuz Merkez Araç-Đmal-Tadil-Montaj MYK 8-11 Haziran Merkez Doğalgaz Đç Tesisat MYK 16-18 Haziran Merkez 9-11 Haziran Samsun Şube 30 Haziran-02 Temmuz Konya Şube Asansör Avan Proje Hazırlama ve Asansör MYK 22-24 Haziran Merkez