LABORATUVAR GÜVENLİK PROSEDÜRÜ Revizyon No 02 Sayfa No 1/2 U.Ü. faaliyetleri laboratuarlarında güvenli çalışma koşullarının sağlanması için hazırlanmıştır Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm öğrenci, tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar. 3. UYGULAMA Laboratuarlarda uyulması gereken genel kurallar 1. Kapıları açıp kaparken, bir laboratuara girip çıkarken özel dikkat gösterilmelidir 2. Yangın çıkışları, boy ve göz duşları daima açık tutulmalı ve engellenmemelidir 3. Laboratuarlarda sigara içmek, bir şeyler yemek veya içmek, makyaj yapmak yasaktır 4. Kişisel koruyucu kıyafet ve malzeme tüm laboratuar çalışmalarında kullanılmalıdır. 5. Laboratuardan çıkarken bu kıyafetler bulaştırma risklerini azaltmak için çıkarılmalıdır 6. Laboratuar çalışmalarında laboratuar önlükleri iliklenmiş olarak giyilmelidir 7. Saçılma ve sıçramalara karşı vücudu kapatan giysiler (kısa kollu, şort veya etek değil) giyilmelidir 8. Parmak, topuk ve ayağın üstünü örten kapalı ayakkabı giyilmelidir (açık ayakkabı ve terlikler uygun değildir 9. Yaralanma riskinin olduğu yerlerde güvenlik gözlüğü ve eldivenleri kullanılmalıdır. 10. Kimyasallarla çalışmalarda emniyet gözlüğü takılmalıdır 11. Tüm maddelerin (katı/sıvı) potansiyel olarak tehlikeli olduğu düşünülmelidir 12. Ağızla sıvı boşaltılması, pipetlerin çekilmesi yasaktır 13. Tüm atıklar laboratuar atık sistem prosedürlerine uygun kaplara atılmalıdır 14. Çalışma alanında gereksiz madde ve aparatlar bulundurulmamalıdır 15. Tüm kaplar, şişeler ve numuneler; isim, tarih, tehlike ve sistemin istediği bilgileri gösterecek şekilde etiketlenmelidir 16. Özel olarak imal edilmiş kap, şişe haricinde diğer kap veya şişelerin, özellikle yiyecek/içecek şişelerinin herhangi bir sebeple laboratuarlarda kullanılması çok büyük kazalara yol açabilir 17. Tüm kaplar ve şişeler, dolu veya boş, uygun şekilde depolanmalı ve muhafaza edilmelidir 18. Çalışmalar bitince çalışma ortamı ve kullanılan malzemeler temizlenmeli, tüm cihazlar ve tesisat kapatılmalı, kullanılan cihaz ve malzemeler esas yerlerine konmalıdır 19. Laboratuardan çıkarken eller iyice yıkanmalıdır 20. Göz kazaları halinde, tıbbi yardım beklenirken göz yirmi dakika akan suyla yıkanmalıdır 21. Yaralanma halinde ilk yardım istenmeli veya yapılmalı, amirlere haber verilmeli ve olay dökümante edilmelidir 22. Saçılma, kırılma veya kaza durumunda amirler mümkün olan en kısa sürede haberdar edilmelidir 23. Kaza, acil durum ve boşaltma işlemlerinde acil durumla görevli personel ve amirlerin talimatlarına uyulmalıdır 24. Kimyasallar veya elektrikli cihazlar ön bilgilendirme ve risk değerlendirmesi yapılmadan, normal bulunduğu mahalden diğer bir mahale götürülmemelidir 25. Çalışanlar çalışma yaptıkları bölge için kendileri düzenli olarak risk değerlendirmesi yapmalıdırlar. Bu risk değerlendirmesi için bir başkası veya sorumlular beklenmemelidir 26. Bina ve laboratuarda uygun yerlere yangın söndürücüler konulmuştur. Yangın söndürücülerin kullanımı halinde bina sorumlusuna, yangın söndürücünün değiştirilmesi ve tekrar dolumunun ayarlayabilmesi için bilgi verilmelidir. Yangın söndürücülerin amacı dışında kullanımı yasaktır 27. Laboratuarlarda tek başına çalışılmamalı, duyum mesafesinde veya çalışanın yerini bilen ikinci bir sahsın olması sağlanmalıdır 28. Kimyasal maddeleri veya ekipmanları kullanılırken, kullanıcılar bu madde ve ekipmanın olası tehlikeleri konusunda tam bilgi sahibi olmalıdırlar
LABORATUVAR GÜVENLİK PROSEDÜRÜ Revizyon No 02 Sayfa No 2/2 29. Tüm tehlike arz eden olay ve kazalar bildirilmelidir 30. Yepyeni bir iş yapıldığında muhtemel tehlikeleri belirlemek için risk değerlendirmesi yapılmalıdır Kimyasal madde ile çalışırken uyulması gereken genel kurallar 1. Kırılabilecek şişelerdeki kimyasalları taşırken muhakkak uygun bir taşıma sistemi, örneğin taşıma sepeti, kullanılmalıdır. Birbiriyle reaksiyona girebilecek kimyasallar beraber taşınmamalıdır 2. Toksik, uçucu ve kokulu maddelerle çalışırken muhakkak çeker ocak kullanılmalıdır 3. Kimyasallarla temas eden deri bölgesi, kimyasalın konsantrasyonu ne olursa olsun yıkanmalıdır 4. Açık alevli veya kıvılcım çıkarıcı cihazlar, yanıcı sıvı ve buharlardan uzak tutulmalıdır 5. Tüm kimyasal kap ve şişeleri kullanım haricinde kapalı tutulmalıdır. Bu buharların ortama karışmasını sınırlar, saçılma riskini azaltır 6. Şişmiş, akıtan veya şüpheli kimyasal kapları, şişeleri kullanılmamalı veya açılmamalı, güvenlik sorumlusuna danışılmalıdır 7. Tehlikeli kimyasalları kullanmadan önce muhakkak risk değerlendirmesi yapılmalıdır 8. Toksik, yüksek buhar basınçlı ve koroziv maddeler için mutlaka çeker ocak kullanılmalıdır 9. Kimyasalları akıtırken kap veya şişenin etiketi, damla ve akıntılardan zarar görmemesi ve kirlenmemesi için daima yukarı getirilmelidir 10. Asit veya bazlar, küçük kaplara dolum için damacanalardan doğrudan akıtılmamalı, daima sifonlanmalıdır 11. Asitlerin ve katı kostiklerin üzerine hiçbir zaman su dökülmemelidir 12. Sıvıları büyük kaplardan küçük kaplara aktarırken uygun huni veya sistem kullanılmalıdır. Bu küçük kaplar da büyüğü gibi aynen işaretlenmelidir 13. Şüphe halinde hiçbir İŞLEM YAPILMAMALI, danışılmalıdır 14. Atık kimyasallar lavabolardan dökülmemeli, usulüne uygun bertaraf için özel olarak işaretlenmiş kaplarda biriktirilmeli ve prensipte (eğer karışımın özel bir tehlike yaratmadığı bilinmiyorsa) katiyetle birbirlerine karıştırılmamalıdır 15. Kimyasallarla kirli camlar da tehlikeli atık olarak bertaraf için ayrı toplanmalıdır 16. Bir laboratuara girince güvenlik işaret araçlarının yer ve işlevlerine dikkat edilmelidir 17. Laboratuarda çalışacak olanlar, çalışmaya başlamadan önce bu araç ve işaretler konusunda bilgi sahibi olmak zorundadırlar 18. Kimyasal madde ile çalışırken oluşan kazalar sırasında Kimyasal Madde Kazaları Talimatı göre işlem yapınız Radyo Aktif Madde ile Çalışma 1. Radyoaktif Madde Güvenlik Talimatı göre çalışma yapınız Kontaminasyon Riski olan Biyolojik Materyalle Çalışma 1. Patojen etkenler çalışanlar etkenlerin özelliğine göre uluslar arası standartlara uygun laboratuar ortamlarını hazırlayarak uygun prosedürlerle çalışmakla yükümlüdürler. 2. Enfekte materyal ile çalışırken oluşan kazalar sırasında Enfekte Materyal Kazaları Talimatı göre işlem yapınız
KİMYASAL MADDE DEPOLAMA PROSEDÜRÜ Revizyon No 01 Sayfa No 1/5 İ.Ü. faaliyetleri için satın alınan kimyasal maddelerin güvenli bir şekilde depolanmasını sağlamak için hazırlanmıştır. Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm idari ve akademik birimlerini kapsar. 3. KISALTMA ve TANIMLAR 4. UYGULAMA Tanımlama 1. Üzerinde ek 1 de belirtilen TEHLİKELİ MADDE ETİKET (güvenlik) SEMBOLÜ ile tanımlanmamış kimyasal maddeler satın alınmamalıdır. 2. Satın alındıktan sonra bölünen kimyasal maddelerin kapları üzerine maddenin adı, saflık derecesi, tarih yazılarak uygun güvenlik sembolü içeren etiket yapıştırılır. 3. Bölünerek dağıtılması gereken kimyasalların bölünmesi sırasında kişisel laboratuar güvenliği tedbirleri alınmalıdır. Depolama 4. Depolanan tüm kimyasalların tek tek, materyal güvenlik bilgi sayfaları basılır ve kimyasal maddelerin depolandığı ve kolay ulaşılabilir ve görünür bir şekilde klasörde bulundurulur. 5. Kimyasal madde depolanan dolaplar ve oda kapıları üzerinde ilgili güvenlik sembolünü bulunmalıdır. 6. Kimyasal madde depolarının yetkisiz kişilerin ulaşımını engelleyecek önlemler alınmalıdır. Depolanan maddenin özelliğine göre havalandırma ve ısı kontrolü sağlanmalıdır. Yanıcı maddelerin depolandığı yerde amaca uygun yangın söndürücüler bulunmalıdır. 7. Kimyasal depolanmasında ek 2 verilen TEHLİKELİ MADDE DEPOLAMA MATRİSİ dikkate alınır.
KİMYASAL MADDE DEPOLAMA PROSEDÜRÜ Revizyon No 01 Sayfa No 2/5 EK.1. TEHLİKELİ MADDE ETİKETLERİNDEKİ SEMBOL VE İŞARETLER İLE ALINACAK ÖNLEMLER TEHLİKELİ ÖZELLİK SEMBOL ÖNLEMLER PATLAYICI Oksijensiz ortamda ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen, kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan, belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan, katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki madde ve ürünler. Sigara içilmesi, kibrit, çakmak ve kıvılcım çıkartan cisimlerin bulundurulmasını yasaklayın. Güneş ışığı ısı kaynakları ve fiziksel şoklardan koruyun. İşyeri ortam havasında periyodik ölçümler yapın. Havalandırmayı sağlayın. ALEVLENİR Çok Kolay Alevlenir (F +): Çok düşük parlama noktası (0 C den düşük) ve düşük kaynama noktasına (35 C den düşük) sahip sıvı haldeki madde ve ürünler ile oda sıcaklığı ve basınç altında hava ile temasında yanabilen gaz halindeki madde ve ürünler. Kolay Alevlenir (F): Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı, düşük parlama noktasına (21 C den düşük) sahip olan sıvı, su ve nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarlarda, çok kolay alevlenebilir gaz yayan madde ve ürünler. Alevlenir (F): Düşük parlama noktasına (21 C 51 C) sahip sıvı haldeki madde ve ürünler Sigara içilmesi, kibrit, çakmak ve kıvılcım çıkartan cisimlerin bulundurulmasını yasaklayın. İyi havalandırılmış ve serin alanlarda depolayın. Dökülme ve sızıntıya karşı, depolarda drenaj sistemi kurun. Depolama alanlarının çevresini güvenlik duvarı ile çevirin. Reaksiyona girebilecek kimyasalları depo alanında bulundurmayın. Depoların güvenlik topraklamasını yapın. Depolama sırasında araç ve depo arasında güvenlik topraklamasını sağlayın. Statik elektriklenmeyi engelleyecek tüm önlemleri alın. Çalışanların kullandıkları ayakkabı, eldiven ve elbiselerin antistatik olmasını sağlayın. Yeterli sayıda uygun yangın söndürücü bulundurun. Çalışanların teorik ve pratik yangın güvenliği ve yangınla mücadele eğitiminden geçmesini sağlayın.
KİMYASAL MADDE DEPOLAMA PROSEDÜRÜ Revizyon No 01 Sayfa No 3/5 OKSİTLEYİCİ Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere, diğer maddelerle de temasında önemli ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan madde ve ürünler. ZARARLI Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan madde ve ürünler AŞINDIRICI Canlı doku ile temasında dokunun tahribatına neden olan madde ve ürünler. TAHRİŞ EDİCİ Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan madde ve ürünler. Malzemeyi çok dikkatli taşıyın. Belirlenen yerlerde depolayın. Çalışmaları iyi havalandırılmış alanlarda yapın. Çalışma sonucu oluşan toz, sis, duman ve buharlar kaynağından emilerek çalışma ortamı dışına alınmalıdır. İşyeri ortam havasında periyodik ölçümler yaptırın. Çalışma alanlarında yeme/içmeyi yasaklayın. Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut koruyucuları kullanın. Çalışanların periyodik sağlık kontrolleri ve laboratuar analizlerini yaptırın. El, yüz ve vücut temizliğini sağlayın. Belirlenen yerlerde depolayın. Çalışmaları iyi havalandırılmış alanlarda yapın. Çalışma sonucu oluşan toz, sis, duman ve buharlar kaynağından emilerek çalışma ortamı dışına alınmalıdır. İşyeri ortam havasında periyodik ölçümler yapın. Çalışma alanlarında yeme/içmeyi yasaklayın. Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut koruyucuları kullanın. Çalışanların periyodik sağlık kontrolleri ve laboratuar analizlerini yaptırın. El, yüz ve vücut temizliğini sağlayın. Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut koruyucuları kullanın. Göz, el, yüz ve solunum yolu temasından kaçının. Kaplarının kapalı olmasına dikkat edin, depolama kurallarına uyun. Göz ve acil duş sisteminin çalışma alanında olmasını sağlayın. Çalışmalarda solunum, göz-yüz ve vücut koruyucuları kullanın. Göz, el, yüz ve solunum yolu temasından kaçının. Çalışmaları iyi havalandırılmış alanlarda yapın. Depolamada belirlenen kurallara uyun. Göz ve acil duş sisteminin çalışma alanında olmasını sağlayın.
KİMYASAL MADDE DEPOLAMA PROSEDÜRÜ Revizyon No 01 Sayfa No 4/5 ALERJİK Solunduğunda, cilde nüfus ettiğinde aşırı derecede hassasiyet oluşturan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karekteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan madde ve ürünler. Soluma ile alerjik Cilt teması ile alerjik KANSEROJEN Solunduğunda veya ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran madde ve ürünler. MUTAJEN Solunduğunda veya ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran madde ve ürünler. ÜREME İÇİN TOKSİK Solunduğunda veya ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran madde ve ürünler. ÇEVRE İÇİN TEHLİKELİ Çevrede su ortamı için tehlikeli Su ortamı dışında çevre ortamı için tehlikeli Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler alınır. Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler alınır. Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler alınır. Toksik maddeler ve zararlılar ile aynı önlemler alınır. Tehlikeli atık kurallarına uygun bertaraf edin. Su kaynaklarına ve atık su kanallarına karışmamasını sağlayın. Karışması halinde yetkilileri uyarın. Çevre kirliliğini önlemek için uygun şekilde depolayın.
KİMYASAL MADDE DEPOLAMA PROSEDÜRÜ Revizyon No 01 Sayfa No 5/5 EK.2. TEHLİKELİ MADDE DEPOLAMA MATRİSİ
Kimyasal Madde Kazaları Talimatı Revizyon No 02 Sayfa No 1/1 İ.Ü. laboratuarlarında kimyasal madde ile çalışma sırasında ortaya çıkabilecek kazalar sırasında uyulması gereken temel kuralları belirlemektir. Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm öğrenci, tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar. 3. KISALTMA ve TANIMLAR 4. UYGULAMA Yüzey Kontaminasyonu 1. Dökülen kimyasalın yayıldığı bölgeyi sınırlayın. 2. Kapıları kapatarak/kilitleyerek ve uyarı yazısı asarak dökülme bölgesini izole edin. 3. Çalışma arkadaşlarınızı uyarın; dökülme 5 litreden fazla ise veya çok tehlikeli bir madde döküldüyse alanı bosaltın! Elektrik düğmelerini ve gaz vanalarını kapatın. 4. Dökülen maddeyi uygun şekilde temizleyin. Temizlik için öncelikle materyal güvenlik bilgi sayfalarında verilen bilgileri ve her birime elektronik ortamda gönderilmiş bulunan Hazardous Laboratory Chemicals Disposal Guide kitabında belirtilen prosedür uygulanır. 5. Kontamine malzemeyi uygun etiketli atık kutusuna atın. 6. Olayı Üst ünüze bildirin. Personel Kontaminasyonu 7. Çalışma arkadaşlarınızı uyarın. 8. Kontamine giysileri hemen çıkarın. 9. Suyu (duş/lavabo/göz yıkama ünitesi) bolca akıtarak etkilenmiş vücut bölgelerini 15-20 dakika yıkayın. 10. Eğer gerekli ise ilk yardım uygulayın. 11. Olayı Üst ünüze bildirin. Yangın eğer yangın ve/veya duman saptadıysanız 12. 17020 veya 17021 arayarak bildirin 13. Kapıyı kapatın ve en yakın yangın alarmını çalıştırın. 14. Çalışma arkadaşlarınızı uyarın. 15. Eğer eğitim aldıysanız ve yangın küçük ise yangın söndürücüyü kullanın. 16. Etrafı temizleyin. 17. Üst ünüze bildirin.
Enfekte Materyal Kazaları Talimatı Revizyon No 02 Sayfa No 1/1 İ.Ü. laboratuarlarında enfekte materyal ile çalışma sırasında ortaya çıkabilecek kazalar sırasında uyulması gereken temel kuralları belirlemektir. Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tüm öğrenci, tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar. 3. KISALTMA ve TANIMLAR 4. UYGULAMA Yüzey kontaminasyonu: 1. Kontamine alanı tespit edip, izole edin. 2. Beraber çalıştığınız kişileri uyarın. 3. Maşa/forseps yardımı ile kırık camları toplayın. 4. Dökülen sıvı üzerine absorban malzeme (kâğıt havlu veya süzgeç kağıdı) örtün; dökülenin emildiğinden emin olun ve gerekirse bu işlemi tekrarlayın. 5. Absorban örtünün üzerine dezenfektan* dökün. 6. Dezenfektanın yaklaşık 20 dakika kalmasını sağlayın. 7. Absorbanı alın ve ortamı alkol veya yüzey deterjanı-su ile temizleyin. 8. Bu arada kirlenen materyali hemen (atık kabına) atın. 9. Üst ünüze haber verin. Personel kontaminasyonu: 1. Vücudun temas eden bölgesini sabunlu su ile, gözleri göz yıkama solüsyonu ile veya ağzı SERUM FIZYOLOJIK ile yıkayın. 2. Kontamine giyeceği üzerinizden çıkarın. 3. İlk yardım uygulayın ve acil durum olarak davranın. 4. Üst ünüze haber verin. * Dezenfektan olarak çoğu dökülme olayında 1/100 sulandırılmış hipoklorid (çamaşır suyu) yeterlidir. Büyük miktarda kontamine materyal dökülmesi halinde 1/10 luk hipoklorit kullanılır. ÖNEMLİ NOT: Alkol, uçucu özelliği nedeni ile temas süresi kısa olduğundan dolayı dökülme sonrası yüzey dekontaminasyonu yapmak için önerilmez!
TIBBİ ATIK PROSEDÜRÜ Revizyon No 1 Sayfa No 1 İ.Ü. faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan tıbbi atıkların kontaminasyona meydan vermeyecek şekilde toplanmasının, taşınmasının sağlanması için hazırlanmıştır. Faaliyetleri sonucu tıbbi atık üreten tüm Anabilim Dalları ve Fakülte Hastanesini kapsar. 3. KISALTMA ve TANIMLAR TIBBİ ATIK: Ünitelerden kaynaklanan, enfeksiyöz, patolojik ve kesici-delici atıkları kapsar. Enfeksiyöz Atık: Enfeksiyon yapıcı etkenleri taşıdığı bilinen veya taşıması muhtemel başta kan ve kan ürünleri olmak üzere her türlü vücut sıvıları ile hayvan, organları, anatomik parçalar, otopsi materyali, plasenta, fetus ve diğer patolojik materyali; bu tür materyal ile bulaşmış eldiven, örtü, bandaj, flaster, tamponlar, eküvyon ve benzeri atıkları; karantina altındaki hastaların vücut çıkartılarını; bakteri ve virüs tutucu hava filtrelerini; enfeksiyöz ajanların laboratuvar kültürlerini ve kültür stoklarını; araştırma amacı ile kullanılan enfekte deney hayvanlarının leşleri ile enfekte hayvanlara ve çıkartılarına temas etmiş her türlü malzemeden kaynaklanan atıklar Patolojik Atık: Cerrahi girişim, otopsi veya anatomi çalışması sonucu ortaya çıkan dokuları, organları, vücut parçalarını, hayvan fetusunu ve hayvan cesetleri Kesici-Delici Atık: Şırınga, enjektör ve diğer tüm deri altı girişim iğneleri, lanset, bisturi, bıçak, serum seti iğnesi, cerrahi sütur iğneleri, biyopsi iğneleri, intraket, kırık cam, ampul, lam-lamel, kırılmış cam tüp ve petri kapları gibi batma, delme, sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıklar 4. UYGULAMA Enfeksiyöz ve Patolojik Atık 1. Anabilim Dallarında ve birimlerde oluşan tıbbi atıklar, Tıbbi Atık Toplama Kovası yazılı kapaklı kovalar içerisindeki özel kırmızı renkli ve üzerlerinde Uluslararası Klinik Atıklar amblemi ile DİKKAT TIBBİ ATIK ibaresini taşıyan plastik torbalara atılır. Kovaların kapakları daima kapalı tutulur. Torbaların en fazla ¾ doldurulur. 2. Her zaman tıbbi atık torbaları, depolama ve taşıma esnasında ağızları kapalı tutulur. Birimlerde biriken atıklar temizlik sorumluları tarafından tehlikeli atık toplama arabaları ile toplanır ve tıbbi atık deposuna götürülür ve düzenli olarak depolanır. Kesici-Delici Atık 3. Kesici ve delici atıklara ilgili birimde bulunana kesici ve delici atık kutularına atılır. Kutunun ¾ dolduğunda birim sorumlusu tarafından ağızları kapatılarak tıbbi atık deposuna teslim edilir. Temizlik 4. Tıbbi atık arabası, konteynırı ve deposu sorumlu personel tarafından Tıbbi atık ekipmanı temizlik planına göre temizlenir ve dezenfekte edilir.
TEHLİKELİ KİMYASAL ATIK PROSEDÜRÜ Revizyon No 02 Sayfa No 1/1 İ.Ü. faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan tehlikeli kimyasal atıkların doğanın kirlenmesine meydan vermeyecek şekilde toplanmasının, taşınmasının sağlanması için hazırlanmıştır Anabilim Dalları ve Fakülte Hastanesini kapsar. 3. KISALTMA ve TANIMLAR Tehlikeli atıklar : Aşağıda tanımlanan şekilde 3 gruba ayrılmıştır. Genotoksik Atık: Hücre DNA sı üzerinde mutasyon yapıcı, kanserojen veya insan veya hayvanda düşüğe neden olabilen türden farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik (antineoplastik) ürünleri ve radyoaktif materyali ihtiva eden atıklar ile bu tür ajanlarla tedavi gören hastaların idrar ve dışkı gibi vücut çıkartıları Kimyasal Atık: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan ve insan ve çevre sağlığı için çeşitli etkilerle zararlı olabilen kimyasal maddelerin katı veya sıvı atıkları Katı Atık: Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddelerdir. 4. UYGULAMA Genotoksik atıklar 1. Fakülte bünyesinde bu sınıf da en çok ortaya atık ethidium bromide dir. Bu maddenin atıkları (jel) sadece bu maddeye özgü etiketli kutularda saklanır. Kutunun ¾ dolduğunda Tehlikeli Kimyasal Atık Depo Sorumlusuna teslim eder. Çözelti halinde bu maddeyi içeren atıklar, her birimde bulunan Hazardous Laboratory Chemicals Disposal Guide kitabının 222. sayfasında belirtilen prosedür ile zararsız hale getirilir. 2. Radyoaktif özellik taşıyan atıklar sadece bu maddeye özgü etiketli uygun kaplara alınır. Kullanım yerinde tutulmaz derhal kullanıcısı tarafından Tehlikeli Atık Deposuna teslim edilir. Kimyasal tehlikeli atıklar 3. Kimyasal atıkların biriktirilmesinde ekte verilen birbirine karıştırılmaması gereken kimyasallar listesi dikkate alınır. 4. Ortaya çıkan organik çözücüler her birime verilen etiketli 10 litrelik polietilen bidonlarda saklanır. Bu bidonlar Kimyasal Madde Depolama Prosedürüne göre muhafaza edilir. 5. Formaldehit içeren atıklar, satın alındığı kaplarda biriktirilir (Kaplar Tehlikeli Kimyasal Atık yazılı etiket ile tanımlanır). Kaplar dolduğunda uygun şekilde kapatılarak Tehlikeli Kimyasal Atık Depo Sorumlusuna teslim edilir. 6. Bu prosedürde belirtilmeyen atıklara, her birimde bulunan Hazardous Laboratory Chemicals Disposal Guide kitabında belirtilen prosedür uygulanır. Katı tehlikeli atıklar 7. Bu sınıftaki atıklar, kapaklı tehlikeli atık kovaları içine alınır. ¾ dolduğunda ağzı kapatılarak Tehlikeli Atık Deposuna teslim edilir.
TIBBİ ATIK EKİPMANI TEMİZLİK PLANI VE PROSEDÜRÜ Revizyon No 1 Sayfa No 1 İ.Ü. faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan tıbbi atıkların taşındığı kalın plastikten yapılmış, ağzı kapaklı ve tekerlekli arabaların temizlenmesi ve dezenfeksiyon planı ve işlemin nasıl yapılacağını açıklamak için hazırlanmıştır. Sorumlu: Tıbbi atık arabasını geçici depolama alanına götüren kişidir. Sorumlulukları; Önlük giymiş şekilde, mutlaka eldiven kullanarak tıbbi atıkları tıbbi atık arabası ile taşımaya yetkili (belediye) araçlara yükler. Tıbbi atık arabası, her boşaldığında 1/100 oranına sulandırılmış çamaşır suyu ile (20 litre) plastik fırça kullanılarak fırçalanır ve en az 30 dk bu şekilde bırakılır ardından arabadaki su boşaltılır ve temiz su ile durulanarak kurumaya bırakılır.
Radyoaktif Madde Güvenlik Talimatı Revizyon No 02 Sayfa No 1/1 İ.Ü. laboratuarlarında radyoaktif madde ile çalışma sırasında ortaya çıkabilecek kazalar sırasında uyulması gereken temel kuralları belirlemektir. Bu prosedürde anlatılan faaliyetler, Fakültenin tanı ve araştırma laboratuarlarını kapsar. 3. KISALTMA ve TANIMLAR 4. UYGULAMA 1. Radyoaktif madde kullanan tüm laboratuvarların kapısında Dikkat Radyoaktif Madde uyarı işareti bulunmalıdır. Bu lab.lar kilitlenebilir kapılara sahip olmalı; çalışma olmadığı sürece kilitli tutulmalıdır. Kilitlenebilir kapısı olmayan lab. Radyoaktif madde ile çalışma/depolama için kullanılamaz! 2. Radyoaktif maddeyle temas eden tüm ekipman radyasyon sembolü ile etiketlenmelidir. 3. Raydoaktif madde mümkün olduğunca küçük bir alanda 4. muhafaza edilmeli, tüm çalışmalar plastik kaplı bir tutucu ile gerçekleştirilmeli ve tutucunun radyoaktif maddeyle temas eden kısmı bantla işaretlenmelidir. 5. Radyoaktif madde, buzdolabı veya derin dondurucuya kilitli kutularda konmalı veya kilitli buzdolabı veya derin dondurucuda saklanmalıdır. Kilitli kutulara veya buzdolabı derin donduruculara sadece radyoaktif madde ile çalışmaya yetkili olan laboratuvar personeli ulaşabilmelidir. 6. Yapılan çalışma ve laboratuvarın kullanımı ile ilgili ayrıntılı prosedürler laboratuvarda hazır bulunmalıdır. 7. El bileğini koruyan tipte çift kat eldiven dahil, uygun giyin ve dıştaki eldivenleri sık sık degiştirin. 8. Her zaman madde ile aranızda uygun mesafeyi koruyun, masa ve yüz koruyucu kullanın; prosedürleri hızlı, etkili ve tam olarak gerçekleştirin. 9. Çalısma alanınızı kontaminasyon açısından düzenli olarak izleyin ve varsa hemen uygun radyoaktif yıkama köpügü/ tozlarını kullanın; atık materyali uygun şekilde imha edin. 10. Tüm işlemleri tamamladıktan sonra radyoaktif maddeyi iyice kaplayın, kaldırın, Koruyucu giysileri çıkarın, dekontamine edin; alanı kontrol edin, gerekiyorsa dekontamine edin, ellerinizi yıkayın ve tekrar kontrol edin! 11. Radyoaktif madde dökülmesi gibi acil bir durumda alanı sınırlayın ve hemen üstünüze haber verin!