1 COMESA ( DOĞU VE GÜNEY AFRİKA TERCİHLİ TİCARET BÖLGESİ ) ve EAC ( DOĞU AFRİKA TOPLULUĞU ) PLASTİK VE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ COMESA ÜLKELERİ ; Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV COMESA, insan kaynaklarını ve doğal kaynaklarını kendi halklarının yararına kullanmak amacıyla işbirliği yapmak üzere bir araya gelen hür, bağımsız ve egemen devletlerin oluşturduğu bir yapı olup, Tercihli Ticaret Bölgesi nin ( PTA - The Preferential Trade Area for Eastern and Southern Africa ) yerini almak üzere 1994 yılında kurulmuştur. Doğu ve Güney Afrika Ülkeleri Ortak Pazarı - COMESA, ticaretin geliştirilmesi yoluyla bir bölgesel entegrasyon meydana getirme konusunda aralarında anlaşan 19 Afrika ülkesinden oluşmaktadır. COMESA ya üye ülkeler ; Burundi, Cibuti, Komoros, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Eritre, Etyopya, Kenya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mairitus, Mısır, Ruanda, Seyşeller, Sudan, Svaziland, Uganda, Zambiya, ve Zimbabve dir. COMESA nın mevcut stratejisi Bölgesel entegrasyon yoluyla ekonomik refah şeklinde açıklanmakta olup, temel amacı her bir bağımsız devletin karşılaşacağı bazı engellerin üstesinden gelebilecek büyük bir ekonomik ve ticari birim oluşturmaktır.
2 1984 te başlatılan bölge içi tarife ve tarife dışı engellerin kaldırılması yönündeki liberalizasyon programını takiben bu ülkeler, COMESA orijinli ürünler açısından gümrük tarifelerini 1992 de benimsenen tarife indirim cetveline uygun olarak tedricen sıfırlamışlardır. STA ( Serbest Ticaret Anlaşması ) üyesi ülkeler gümrük vergilerini sıfırlamakla kalmamış aynı zamanda miktar kısıtlamaları ve diğer tarife dışı engelleri de ortadan kaldırmışlardır. STA nın ( Serbest Ticaret Anlaşması ) amacı mal ve hizmet ticareti için bütünleşmiş bir pazar yaratmak ve dünya piyasası için COMESA bölgesinin rekabetçi üstünlüklerini arttırmaktır. Genişlemiş ve bütünleşmiş bir pazarın daha küçük ve birbirinden kopuk pazarlara nazaran çok daha fazla yatırım çekmesi ve dış ticaretin ve refahın artırılması amaçlanmıştır. COMESA nın uzun vadede hedefi uluslararası boyutta rekabetçi bir ekonomik topluluk yaratmaktır. Dolayısıyla gümrüksüz ve kotasız mal ve hizmet ticareti, emek, sermaye ve malların serbest dolaşımının yanı sıra, COMESA üyesi devletler ortak para ve maliye politikaları benimsemeyi de amaçlamaktadırlar. Bu çerçevede tek bir para otoritesince basılacak olan ortak para birimine geçiş nihai hedefler arasında sayılmaktadır. EAC - DOĞU AFRİKA TOPLULUĞU : Üye ülkeler arasındaki iktisadi, politik ve sosyal işbirliğini sağlamak ve geliştirmek amacıyla Kenya, Tanzanya, Uganda arasında 1967 yılında kurulan, 1993 yılında adı Doğu Afrika İşbirliğine dönüştürülen, 1999 yılından sonra yeniden Doğu Afrika Topluluğu adını alan ve merkezi Arusha (Tanzanya)'da olan topluluk. Kenya, Tanzanya, Uganda, Ruanda ve Burundi yi kapsayan Doğu Afrika Topluluğu (EAST AFRICAN COMMUNITY- EAC) 1 Temmuz 2010 tarihi itibarıyla Gümrük Birliğine geçmiş olup, Ortak Gümrük tarifesi yürürlüğe girmiş ve malların serbest dolaşımı başlamıştır. Yaklaşık 130 milyonluk bir nüfusa sahip bölgenin en önemli ve en büyük ülkesi Kenya dır. EAC nin toplam ithalat hacmi yıllık 25 milyar $ olup, bunun yaklaşık yarısını Kenya tek başına sağlamaktadır. EAC üyelerinden Tanzanya dışındaki diğer 4 ülke aynı zamanda COMESA üyesidir. Bu açıdan bakıldığında COMESA ve EAC üyesi ülke sayısı toplam 20 dir. COMESA VE EAC ÜLKELERİ PAZAR POTANSİYELİ : COMESA ve EAC Bölgesinin toplam GSMH sının % 42 sini Mısır, % 14 ünü Libya, % 13 ünü Sudan ve % 7 sini Kenya oluşturmaktadır. Toplam GSMH nın % 24 lük bölümü ise diğer 16 ülkeye aittir. Bölgenin toplam nüfusu içinde Etopya, Mısır, D.R. Kongo, Sudan, Uganda ve Tanzanya 35 milyon kişiyi aşan ülkeleri oluşturmaktadır. Bu 6 ülkenin toplam nüfusları, bölge nüfusunun % 73 ünü oluşturmaktadır. 20 ülkeden 5 inde Fert Başı Milli Gelir 3 ABD $ ının üzerindedir. 10 ülkede ise 1000 ABD $ ın altında bulunmaktadır. Bölgenin toplam ihracatının % 62 si toplam ithalatının % 53 üi Mısır ve Libya tarafından gerçekleştirilirken, Sudan dışındaki tüm diğer ülkelerin 2010 yılında dış ticaret açığı verdikleri görülmektedir.
3 COMESA ve EAC Ülkeleri Ekonomik Göstergeleri Ülkeler GSMH Milyar ABD $ Nüfus Milyon Kişi Enflasyon % FBMG $ GSMH Artış Hızı % İhracat Milyar $ İthalat Milyar $ Dış Açık Milyar $ Mısır 248,1 79,8 9,7 3.109,3 5,0 25,84 46,88-21,04 Libya 84,1 6,6 3,5 12.772,2 5,2 44,03 24,16 19,87 Sudan 74,5 41,2 9,0 1.809,6 5,5 9,87 8,58 1,29 Kenya 38,7 37,1 5,0 1.041,7 4,1 5,12 9,91-4,79 Etopya 31,7 86,8 9,0 365,3 7,0 1,69 7,25-5,56 Uganda 18,8 35,6 7,5 526,5 5,6 2,91 3,71-2,08 Zambiya 17,7 12,4 7,5 1.421,4 5,8 6,15 4,99-1,41 Tanzanya 17,5 40,7 6,0 360,0 7,1 2,45 5,80-3,35 D R Kongo 13,7 68,7 30,0 199,3 5,4 7,20 7,56-0,36 Maritus 10,4 1,3 2,4 8.006,1 4,1 1,98 3,75-1,77 Madagaskar 8,9 21,9 8,9 408,9-1,0 0,80 1,75-0,95 Ruanda 6,1 10,2 6,5 599,7 5,4 0,23 1,16-0,93 Malavi 5,1 14,5 7,7 354,8 6,0 1,22 1,68-0,46 Zimbabve 5,5 11,7 5,0 467,8 2,2 1,52 2,89-1,37 Swaziland 3,2 1,0 5,6 3.087,3 1,1 1,50 1,68-0,18 Eritre 2,7 5,5 15,0 484,5 1,8 0,02 0,73-0,71 Burundi 1,5 8,4 7,3 182,9 3,9 0,07 0,35-0,28 Dijbuti 1,2 0,8 4,0 1.464,0 4,5 0,12 0,65-0,53 Şeyseller 1,0 0,1 2,5 11.720,6 4,0 0,55 0,99-0,44 Komoros 0,6 0,7 2,3 846,8 1,5 0,01 0,16-0,15 COMESA ve EAC TOPLAM Kaynak : UNCTAD, ITC, World Bank 591,0 485,0 7,7 3.688 4,3 113,28 134,63-25,35 20 üye devletten oluşan COMESA ve EAC bölgesi ; 485 milyonun üzerinde nüfusu, 2010 da % 4,3 büyüyerek toplam 591 milyar ABD $ a erişen GSMH sı, ortalama 3.688 ABD $ lık fert başı milli geliri ve toplam 248 milyar ABD $ lık dış ticaret hacmi ile gerek bölge içi gerekse bölge dışı ticaret açısından gelişmekte olan bir pazar görünümündedir.
4 COMESA ve EAC Ülkeleri Potansiyeli 700 600 591 500 485 400 300 248 200 100 113 135 0 Nüfus Milyon Kişi GSMH Milyar $ İhracat Milyar $ İthalat Milyar $ Dış Ticaret Hacmi Milyar $ COMESA VE EAC ÜLKELERİ PLASTİK DIŞ TİCARETİ : PLASTİK İTHALATI : COMESA ve EAC üyesi 20 ülkenin 2006 yılında 1,60 milyar dolar olan toplam plastik ithalatı 2008 yılında 4,65 milyar dolara çıkmış ancak krizin olumsuz etkisi ile 2009 yılında 4,04 milyar dolara inmiştir. Grubun toplam plastik ithalatının 2010 yılında tekrar 4,56 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. 2010 yılında COMESA ve EAC ülkelerinin toplam plastik ithalatının % 40 ını Mısır, % 11 ini Libya % 9 unu Kenya, % 9 unu Tanzanya ve % 7 sini de Sudan gerçekleştirmiştir. COMESA ve EAC Ülkeleri Plastik İthalatı ( 1000 $ ) İthalat Yapılan Ülkeler 2006 2007 2008 2009 2010 Mısır 2.322.004 1.653.776 1.819.154 Libya 152.265 248.277 388.903 465.641 512.205 Kenya 312.374 384.119 436.809 371.648 408.813 Tanzanya 186.367 227.170 297.167 276.631 413.456 Sudan 191.224 109.661 279.495 307.445 Etopya 128.976 151.834 230.643 200.607 220.668 Uganda 96.438 130.297 160.230 135.863 149.449 D R Kongo 77.219 98.842 149.477 124.250 136.675 Zambiya 98.856 124.617 134.689 118.383 130.221 Maritus 94.521 113.061 125.099 101.262 111.388 Zimbabve 77.982 89.797 60.892 92.856 102.142 Malavi 40.380 50.553 60.954 66.741 73.415 Madagakaskar 55.271 69.848 100.701 61.219 67.341 Ruanda 14.050 17.390 28.995 35.308 38.839
5 Dijibuti 27.252 29.977 Şeyseller 13.988 15.528 15.660 17.226 Burundi 6.437 5.008 5.964 6.495 7.145 Komoros 4.726 5.062 7.754 4.022 4.424 Eritre 6.434 6.090 5.379 3.958 4.354 Svaysland 47.331 54.723 6.479 3.150 3.465 COMESA ve EAC Ülkeleri Toplam 1.604.839 1.776.688 4.647.328 4.044.217 4.557.801 COMESA ve EAC ülkelerinin 2010 yılında toplam plastik ithalatlarının yaklaşık % 61 ini plastik hammaddeler, % 39 unu da plastik mamuller oluşturmuştur. COMESA ve EAC Ülkeleri Mamul Bazında Plastik İthalatı ( 1000 $ ) GTİP Mamul Adı 2009 2010 3901 ETİLEN POLİMERLERİ 773.481 928.262 3902 PROPİLEN VE DİĞER OLEFİNLERİN POLİMERLERİ 392.120 449.954 3903 STİREN POLİMERLERİ 168.352 185.390 3904 VİNİL KLORÜR/HALOJENLİ DİĞER OLEFİN POLİMERLERİ 3905 VİNİL ASETAT/DİĞER VİNİL ESTERLERİNİN POLİMERLERİ 307.109 338.644 43.628 49.450 3906 AKRİLİK POLİMERLERİ 102.962 113.928 3907 POLİASETALLER, DİĞER POLİETERLER, EPOKSİT-ALKİD REÇİNELER VB 404.196 462.415 3908 POLİAMİDLER 15.519 17.091 3909 AMİNO REÇİNELER, FENOLİK REÇİNELER, POLİÜRETANLAR 67.196 74.161 3910 SİLİKONLAR 15.543 17.837 3911 PETROL REÇİNELERİ,KUMARON,İNDEN/KUMARON-İNDEN REÇİNE,POLİTERPENLER 3912 SELÜLOZ VE KİMYASAL TÜREVLERİ 3913 TABİİ POLİMERLER, DEĞİŞTİRİLMİŞ TABİİ POLİMERLER, TÜREVLERİ 3914 POLİMER ESASII İYON DEĞİŞTİRİCİLER 18.567 20.450 80.056 89.885 11.346 12.863 4.773 4.854 3915 PLASTİKTEN DÖKÜNTÜ, KALINTI VE HURDALAR 1.331 2.006 Plastik Hammadde Toplam 2.406.179 2.767.190 3916 PLASTİKTEN MONOFİL, ÇUBUK, PROFİLLER-ENİNE KESİTİ 1MMYİ GEÇEN 24.049 26.709 3917 PLASTİKTEN TÜPLER, BORULAR, HORTUMLAR; CONTA, DİRSEK, RAKOR VB 3918 PLASTİKTEN YER KAPLAMALARI-DUVAR VE TAVAN KAPLAMALARI DAHİL 3919 PLASTİKTEN, YAPIŞKAN LEVHA, YAPRAK, ŞERİT, LAM VB. DÜZ ŞEKİLDE 3920 PLASTİKTEN DİĞER LEVHA, YAPRAK, PELİKÜL VE LAMLAR 401.111 440.171 42.222 46.217 83.802 91.902 241.034 267.321
6 3921 PLASTİKTEN DİĞER LEVHALAR, YAPRAK, PELİKÜL, VARAK VE LAMLAR 87.376 93.965 3922 PLASTİKTEN KÜVET, DUŞ, LAVABO, BİDE, HELA KÜVETİ VE DONANIMLARI 3923 EŞYA TAŞIMA AMBALAJI İÇİN PLASTİK MAMULLERİ, TIPA, KAPAK, KAPSÜL 3924 PLASTİKTEN SOFRA, MUTFAK VE DİĞER EV EŞYASI, TUVALET EŞYASI 37.798 41.434 320.869 356.936 94.050 103.866 3925 PLASTİKTEN İNŞAAT MALZEMESİ 71.511 79.470 3926 PLASTİKTEN DİĞER EŞYA 218.920 242.618 Plastik Mamul Toplam 1.622.742 1.790.610 Genel Toplam 4.028.921 4.557.800 COMESA ve EAC ülkeleri toplam plastik ithalatının % 57 sini 10 ülkeden kalan % 43 ünü de yaklaşık 90 ülkeden yapmaktadır. Bölgenin toplam plastik hammadde ithalatında en önemli payı % 33 ile PE, % 16 ile PP, % 17 ile poliasetaller almaktadır. Plastik mamul ithalatında ise ön sırayı % 25 ile tüpler, borular, ve hortumlar, % 15 ile levha, yaprak ve pelikürler, % 20 ile plastik ambalaj malzemeleri almaktadır. 2010 yılında toplam plastik ithalatının % 11 ii Çin den yapılırken, Türkiye bu bölgenin plastik ithalatından 2009 da % 7, 2010 da % 5 pay almıştır. COMESA ve EAC Bölgesinin Ülkeler Bazında Plastik İthalatı ( 1000 ABD $ ) 2006 2007 2008 2009 2010 Çin 231.225 336.640 420.042 386.847 520.941 Güney Afrika 233.222 245.617 307.927 260.193 379.876 Kore Cumh. 186.091 271.118 355.573 316.429 379.213 A.B.D. 89.704 195.090 220.223 261.982 296.336 Türkiye 57.829 102.662 175.284 279.925 239.243 Almanya 129.230 164.377 213.485 177.323 211.254 İtalya 142.901 174.492 218.511 180.510 190.177 Belçika 91.928 110.914 144.872 134.136 135.523 Taype 74.713 121.494 144.989 102.227 135.160 Hollanda 76.137 118.349 119.014 113.095 132.147 10 Ülke Toplam 1.312.980 1.840.753 2.319.920 2.212.667 2.619.870 Diğer Ülkeler 291.859-64.065 2.327.408 1.831.550 1.937.931 Toplam 1.604.839 1.776.688 4.647.328 4.044.217 4.557.801
7 COMESA ve EAC Bölgesinin Ülkeler Bazında Plastik İthalatı ( % ) 2006 2007 2008 2009 2010 Çin 14 19 9 10 11 Güney Afrika 15 14 7 6 8 Kore Cumh. 12 15 8 8 8 A.B.D. 6 11 5 6 7 Türkiye 4 6 4 7 5 Almanya 8 9 5 4 5 İtalya 9 10 5 4 4 Belçika 6 6 3 3 3 Taype 5 7 3 3 3 Hollanda 5 7 3 3 3 10 Ülke Toplam 82 104 50 55 57 Diğer Ülkeler 18-4 50 45 43 Toplam 100 100 100 100 100 Kaynak : ITC PLASTİK İHRACATI : COMESA ve EAC ülkelerinin 2006 yılında toplam 338 milyon $ olan plastik ihracatları 2008 yılında 1.281 milyon $ a çıkmış, 2009 yılında % 42 geriledikten sonra 2010 yılında tekrar artarak 872 milyon $ a yükselmiştir. COMESA ve EAC bölgesinin 2010 yılı toplam plastik ihracatının % 89 u Mısır, Kenya, Libya ve Tanzanya tarafından gerçekleştirilmiştir. COMESA ve EAC Ülkeleri Plastik İhracatı ( 1000 $ ) 2006 2007 2008 2009 2010 Mısır 886.212 425.781 468.359 Kenya 96.513 102.726 136.087 114.354 125.789 Libya 141.314 105.137 145.561 89.662 98.628 Tanzanya 43.767 45.250 35.879 25.931 85.290 Malavi 2.738 18.442 3.750 16.170 20.108 Maritus 19.137 25.757 23.048 16.800 18.480 Zambiya 8.974 4.696 11.039 15.651 14.267 Uganda 4.932 8.617 13.431 11.895 11.725 Dijibuti 8.528 9.381 Zimbabve 4.281 4.892 5.870 5.834 6.417 Madagaskar 4.304 6.734 6.936 4.547 5.002 Svaysland 10.026 15.287 4.085 4.152 4.567 Şeyseller 14 29 1.443 1.587 Ruanda 209 603 1.454 672 739 Etopya 138 661 5.294 664 730
8 Burundi 3 153 541 314 345 Eritre 236 48 74 289 318 D.R. Kongo 981 89 1.249 220 242 Sudan 426 127 115 127 Komoros 56 5 153 20 22 TOPLAM 338.049 339.097 1.280.819 743.042 872.125 Kaynak : ITC COMESA ülkeleri toplam plastik ihracatının yaklaşık % 53 ü plastik hammaddeler ve % 47 si de plastik mamulleri kapsamaktadır. Toplam plastik hammadde ihracatının % 54 ü PE, % 15 i PP ihracatından oluşmaktadır. COMESA ve EAC Plastik İhracatı ( 1000 $ ) GTİP ÜRÜNLER 2009 3901 ETİLEN POLİMERLERİ 185.178 53,5 3902 PROPİLEN VE DİĞER OLEFİNLERİN POLİMERLERİ 51.086 14,8 3903 STİREN POLİMERLERİ 1.846 0,5 3904 3905 VİNİL KLORÜR/HALOJENLİ DİĞER OLEFİN POLİMERLERİ 26.957 7,8 VİNİL ASETAT/DİĞER VİNİL ESTERLERİNİN POLİMERLERİ 5.548 1,6 3906 AKRİLİK POLİMERLERİ 4.289 1,2 3907 POLİASETALLER, DİĞER POLİETERLER, EPOKSİT-ALKİD REÇİNELER VB 30.640 8,8 3908 POLİAMİDLER 333 0,1 3909 AMİNO REÇİNELER, FENOLİK REÇİNELER, POLİÜRETANLAR 10.795 3,1 3910 SİLİKONLAR 615 0,2 3911 PETROL REÇİNELERİ,KUMARON,İNDEN/KUMARON-İNDEN REÇİNE,POLİTERPENLER 2.487 0,7 3912 SELÜLOZ VE KİMYASAL TÜREVLERİ 3913 873 0,3 TABİİ POLİMERLER, DEĞİŞTİRİLMİŞ TABİİ POLİMERLER, TÜREVLERİ 1.218 0,4 3914 POLİMER ESASII İYON DEĞİŞTİRİCİLER 331 0,1 3915 PLASTİKTEN DÖKÜNTÜ, KALINTI VE HURDALAR 22.024 6,4 3916 3917 3918 3919 3920 Toplam Hammadde 346.229 46,5 PLASTİKTEN MONOFİL, ÇUBUK, PROFİLLER- ENİNE KESİTİ 1MMYİ GEÇEN 1.021 0,3 PLASTİKTEN TÜPLER, BORULAR, HORTUMLAR; CONTA, DİRSEK, RAKOR VB 29.062 7,3 PLASTİKTEN YER KAPLAMALARI-DUVAR VE TAVAN KAPLAMALARI DAHİL 2.427 0,6 PLASTİKTEN, YAPIŞKAN LEVHA, YAPRAK, ŞERİT, LAM VB. DÜZ ŞEKİLDE 5.339 1,3 PLASTİKTEN DİĞER LEVHA, YAPRAK, PELİKÜL VE LAMLAR 57.816 14,5
9 3921 3922 3923 3924 PLASTİKTEN DİĞER LEVHALAR, YAPRAK, PELİKÜL, VARAK VE LAMLAR 13.388 3,4 PLASTİKTEN KÜVET, DUŞ, LAVABO, BİDE, HELA KÜVETİ VE DONANIMLARI 82.879 20,8 EŞYA TAŞIMA AMBALAJI İÇİN PLASTİK MAMULLERİ, TIPA, KAPAK, KAPSÜL 139.500 35,0 PLASTİKTEN SOFRA, MUTFAK VE DİĞER EV EŞYASI, TUVALET EŞYASI 23.777 6,0 3925 PLASTİKTEN İNŞAAT MALZEMESİ 10.883 2,7 3926 PLASTİKTEN DİĞER EŞYA 32.697 8,2 Toplam Mamul 398.789 53,5 Kaynak : ITC Genel Toplam 745.018 100,0 PLASTİK DIŞ TİCARET DENGESİ : COMESA ve EAC bölgesi plastik dış ticaretinde net ithalatçı durumundadır. Bölgenin 2006 yılında 1.27 milyar $ olan plastik dış ticaret açığı 2010 yılında 3,69 milyar dolara çıkmıştır. COMESA ve EAC bölgesinin toplam dış ticaret açığının % 79 u Mısır, Libya, Tanzanya Sudan, Kenya ve Etopya nın plastik dış ticaretlerinden kaynaklanmaktadır. COMESA Plastik Dış Ticaret Dengesi ( 1000 $ ) Ülkeler 2006 2007 2008 2009 2010 Mısır 0 0-1.435.792-1.227.995-1.350.795 Libya -10.951-143.140-243.342-375.979-413.577 Tanzanya -142.597-181.922-261.286-250.703-328.167 Sudan -190.798 0-109.534-279.380-307.319 Kenya -215.861-281.393-300.722-257.294-283.024 Etopya -128.838-151.173-225.349-199.943-219.938 Uganda -91.506-121.680-146.799-123.968-137.724 D R Kongo -76.238-98.753-148.228-124.030-136.433 Zambiya -89.882-119.921-123.650-102.732-115.954 Zimbabve -73.701-84.905-55.022-87.022-95.725 Maritus -75.384-87.304-102.051-84.462-92.908 Madagakaskar -50.967-63.114-93.765-56.672-62.339 Malavi -37.642-32.111-57.204-50.571-53.307 Ruanda -13.841-16.787-27.541-34.636-38.100 Djibouti 0 0 0-18.724-20.596 Şeyseller -13.974 0-15.499-14.217-15.639 Burundi -6.434-4.855-5.423-6.181-6.800 Komoros -4.670-5.057-7.601-4.002-4.402 Eritre -6.198-6.042-5.305-3.669-4.036 Svaysland -37.305-39.436-2.394 1.002 1.102 TOPLAM -1.266.787-1.437.593-3.366.507-3.301.178-3.685.679 Kaynak : ITC
10 COMESA ve EAC bölgesinde son 2 yılda plastik ihracatının ithalatı karşılama oranı % 19 olarak gerçekleşmiştir. Bir başka değişle bölgenin toplam plastik ihracatı, toplam plastik ithalatının ancak % 19 unu karşılayabilmektedir. COMESA Bölgesi Plastik Dış Ticaret Açığı ( Milyon ABD $ ) 2006 2007 2008 2009 2010 İhracat 338 339 1.281 743 872 İthalat 1.605 1.777 4.647 4.044 4.558 Dış Ticaret Açığı -1.267-1.438-3.366-3.301-3.686 İhracat / İthalat ( % ) 21 19 28 18 19 COMESA ve EAC Ülkeleri Plastik Dış Ticaret Dengesi 6000 4000 Milyon $ 2000 0-2000 -4000-6000 2006 2007 2008 2009 2010 İhracat 338 339 1.281 743 872 İthalat 1.605 1.777 4.647 4.044 4.558 Dış Ticaret Açığı -1.267-1.438-3.366-3.301-3.686 COMESA VE EAC ÜLKELERİ PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ : COMESA ve EAC bölgesindeki ülkeler plastik işleme makineleri imal etmediklerinden, ihracatları da ihmal edilebilir düzeydedir. Çok küçük düzeyde yapılan ihracat genellikle re export şeklinde gerçekleştirilmektedir. COMESA ve EAC ülkeleri plastik işleme makineleri ihtiyacının tümünü ithalatla karşılamaktadır. Bölge ülkelerinin toplam plastik işleme makine ithalatları 2006 yılında 88 milyon $ iken her yıl artarak 2010 yılında 289 milyon dolara çıkmıştır.
11 COMESA ve EAC Ülkeleri Plastik İşleme Makineleri İthalatı 289 300 250 216 241 Milyon $ 200 150 100 50 0 88 83 2006 2007 2008 2009 2010 COMESA ve EAC ülkelerinin toplam plastik işleme makineleri ithalatının % 46 sı Mısır tarafından yapılmaktadır. Libya, Kenya ve Tanzanya sırası ile toplam ithalattan % 10 ve % 9 ve % 8 pay almaktadır. COMESA ve EAC Ülkeleri Plastik İşleme Makineleri İthalatı ( 1000 $ ) Ülkeler 2006 2007 2008 2009 2010 Mısır 105.688 128.826 154.591 Libya 11.214 9.212 11.061 28.970 34.764 Kenya 16.574 24.516 21.014 24.247 29.096 Tanzanya 12.451 16.212 14.681 28.409 25.311 Etopya 22.117 17.306 22.227 14.748 17.698 Malavi 3.235 1.977 5.272 9.250 11.100 Zambiya 7.537 13.170 23.512 8.719 10.463 Sudan 10.830 4.417 8.340 10.008 Uganda 7.183 5.041 5.482 7.070 8.484 D.R. Kongo 3.523 3.074 3.572 2.990 3.588 Zimbabve 1.683 3.497 7.962 2.672 3.206 Madagaskar 1.226 712 1.121 2.510 3.012 Maritius 1.530 1.457 2.186 1.029 1.235 Ruanda 185 542 578 739 887 Burundi 75 82 148 436 523 Eritre 256 1.920 134 179 215 Svaysland 109 321 1.174 146 175 Komoros 20 25 63 69 83 Djibuti 58 70 Şeyseller 198 87 57 68 Toplam 99.946 99.064 230.379 269.464 314.577 Kaynak : ITC
12 COMESA ve EAC Ülkeleri Plastik İşleme Makineleri Pazarının Dağılımı Diğerleri 14% Malawi 3% Sudan 3% Zambia 3% Mısır 46% Etopya 5% Tanzanya 7% Kenya 9% Libya 10% COMESA VE EAC ÜLKELERİNİN TÜRKİYE DEN PLASTİK İTHALATLARI : COMESA ve EAC ülkelerinin Türkiye den yapmış oldukları plastik ithalatı 2008 yılında 161 milyon $ iken 2009 da 281 milyon $ a çıkmış ancak 2010 yılında 241 milyon dolara gerilemiştir. 2010 yılında COMESA ve EAC ülkelerinin Türkiye den yaptıkları toplam plastik ithalatının % 21 ini plastik hammadde, % 79 unu da plastik mamuller oluşturmuştur. COMESA ve EAC ülkelerinin Türkiye den yaptıkları plastik hammadde ithalatının yaklaşık % 40 ını akrilik polimerleri % 18 ini poliasetaller % 16 sını da PE oluşturmaktadır. Diğer taraftan, COMESA ve EAC ülkelerinin Türkiye den yapmış olduğu plastik mamul ithalatının % 70 ini plastik inşaat mamulleri, % 17 sini plastik ambalaj mamulleri % 13 ünü de diğer plastik mamuller oluşturmaktadır. COMESA ve EAC Ülkelerinin Türkiye'den Plastik İthalatı GTİP Mamuller 2008 2009 2010 3901 ETİLEN POLİMERLERİ 5.529 5.195 7.552 3902 PROPİLEN VE DİĞER OLEFİNLERİN POLİMERLERİ 1.196 480 1.367 3903 STİREN POLİMERLERİ 9.263 1.468 283 3904 VİNİL KLORÜR/HALOJENLİ DİĞER OLEFİN POLİMERLERİ 1.443 137 355
13 3905 VİNİL ASETAT/DİĞER VİNİL ESTERLERİNİN POLİMERLERİ 1.721 4.429 5.763 3906 AKRİLİK POLİMERLERİ 6.467 17.564 20.488 3907 POLİASETALLER, DİĞER POLİETERLER, EPOKSİT-ALKİD REÇİNELER VB 15.000 13.911 8.589 3908 POLİAMİDLER 440 247 335 3909 AMİNO REÇİNELER, FENOLİK REÇİNELER, POLİÜRETANLAR 625 609 884 3910 SİLİKONLAR 463 1.088 1.382 3911 PETROL REÇİNELERİ,KUMARON,İNDEN/KUMARON-İNDEN REÇİNE,POLİTERPENLER 9 13 12 3912 SELÜLOZ VE KİMYASAL TÜREVLERİ 2.219 3.001 4.056 3913 TABİİ POLİMERLER, DEĞİŞTİRİLMİŞ TABİİ POLİMERLER, TÜREVLERİ 53 8 12 3914 POLİMER ESASII İYON DEĞİŞTİRİCİLER 1 0 56 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 Kaynak : ITC Plastik Hammadde Toplam 44.429 48.150 51.134 PLASTİKTEN MONOFİL, ÇUBUK, PROFİLLER- ENİNE KESİTİ 1MMYİ GEÇEN PLASTİKTEN TÜPLER, BORULAR, HORTUMLAR; CONTA, DİRSEK, RAKOR VB PLASTİKTEN YER KAPLAMALARI-DUVAR VE TAVAN KAPLAMALARI DAHİL PLASTİKTEN, YAPIŞKAN LEVHA, YAPRAK, ŞERİT, LAM VB. DÜZ ŞEKİLDE PLASTİKTEN DİĞER LEVHA, YAPRAK, PELİKÜL VE LAMLAR PLASTİKTEN DİĞER LEVHALAR, YAPRAK, PELİKÜL, VARAK VE LAMLAR PLASTİKTEN KÜVET, DUŞ, LAVABO, BİDE, HELA KÜVETİ VE DONANIMLARI EŞYA TAŞIMA AMBALAJI İÇİN PLASTİK MAMULLERİ, TIPA, KAPAK, KAPSÜL PLASTİKTEN MONOFİL, ÇUBUK, PROFİLLER- ENİNE KESİTİ 1MMYİ GEÇEN PLASTİKTEN TÜPLER, BORULAR, HORTUMLAR; CONTA, DİRSEK, RAKOR VB PLASTİKTEN YER KAPLAMALARI-DUVAR VE TAVAN KAPLAMALARI DAHİL 8.757 14.455 18.333 57.822 136.105 81.698 1.121 761 1.384 2.222 2.626 2.926 8.206 5.445 7.785 2.676 3.103 7.064 2.255 5.207 7.169 11.205 15.442 15.377 3.776 5.655 7.205 8.335 34.508 22.472 10.426 9.408 17.756 Plastik Mamul Toplam 116.801 232.715 189.169 Plastik Toplam 161.230 280.865 240.303 Türkiye nin COMESA ve EAC ülkelerine yönelik plastik ihracatının % 60 ı Libya ya % 32 si Mısır a % 3 ü Sudan a ve % 2 si Etopya ya yönelik olarak gerçekleşmektedir. Diğer 16 ülke nin toplam ihracatımızdan aldıkları pay sadece % 2 düzeyindedir.
14 Türkiye'nin COMESA Ülkelerine Plastik İhracatı ( Ülke Bazında - 1000 $ ) İhracat Yapılan Ülkeler 2006 2007 2008 2009 2010 Libya 21.485 43.565 82.686 193.388 143.805 Mısır 27.008 47.404 71.338 70.117 77.914 Sudan 5.023 6.472 9.744 7.346 7.734 Etopya 802 1.829 7.802 5.040 4.249 Tanzanya 560 678 725 1154 1599 Kenya 2.012 1.979 1.344 646 1.554 Ruanda 115 77 284 777 1.321 Maritius 711 573 777 702 992 D.R. Kongo 86 77 68 324 409 Eritre 6 26 40 71 309 Uganda 448 399 378 408 269 Djibuti 58 66 140 352 252 Zambiya 50 60 236 436 145 Malavi 6 98 203 39 87 Madagaskar 16 19 124 171 84 Zimbabve 0 4 20 28 64 Burundi 0 0 0 38 40 Şeyseller 0 14 10 42 15 Komoros 0 0 7 0 0 Svaysland 3 0 83 0 0 TOPLAM 58.389 103.340 176.009 281.079 240.842 Kaynak : ITC, TUİK COMESA ve EAC ÜLKELERİNİN TÜRKİYE DEN PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ İTHALATI : 2010 yılında Türkiye nin COMESA ve EAC ülkelerine yaptığı toplam plastik işleme makineleri ihracatının % 59 u Mısır a % 23 ü Etopya ya, % 14 ü Libya ya % 3 ü de Sudan a yönelik olarak gerçekleşmiştir. Diğer 16 ülke toplam ihracattan sadece % 1 pay almışlardır. COMESA ve EAC Ülkelerinin Türkiye'den Plastik İşleme Makineleri İthalatı ( 1000 $ ) İhracat Yapılan Ülkeler 2006 2007 2008 2009 2010 Mısır 401 674 1.604 1.515 2.495 Etopya 266 212 624 212 994 Libya 155 71 376 624 570 Sudan 16 102 9 156 126 Uganda 0 325 0 0 25 Kenya 23 7 46 37 15 Tanzanya 0 0 0 252 11 Malavi 4 0 0 11 9
15 Djibuti 0 0 0 0 1 D R Kongo 0 0 0 13 0 Maritius 0 0 9 0 0 Ruanda 9 0 0 0 0 Zambiya 311 0 0 0 0 TOPLAM 1.185 1.391 2.668 2.820 4.246 Kaynak : ITC, TUİK COMESA ve EAC Ülkelerinin Türkiye'den Yaptıkları Plastik İşleme Makineleri İthalatı 5 4,24 Milyon $ 4 3 2 1,19 1,39 2,69 2,82 1 0 2006 2007 2008 2009 2010 SONUÇ : COMESA ve EAC topluluğuna üye 20 Afrika ülkesi, 485 milyon kişilik nüfusu, 591 milyar dolarlık GSMHG sı ve ortalama % 7,7 büyüme hızı ile Türkiye plastik ve plastik işleme makineleri için önemli ve gelişen bir Pazar görünümündedir. Türkiye, COMESA ve EAC ülkelerinin toplam plastik ithalatından % 5, plastik işleme makineleri ithalatından da % 6 pay almakta ise de, bu ülkelerde düzenlenen plastik fuarlarına katılarak, bu ülkelere yönelik satış ve pazarlama faaliyetlerini arttırarak daha fazla pay almaları mümkündür. Yılda 4,5 milyar dolarlık plastik, 315 milyon dolarlık plastik işleme makineleri ithalat potansiyeli bulunan COMESA ve EAC ülkeleri, Türk firmaları için, plastik inşaat, plastik ambalaj ve plastik tarım malzemeleri için önemi giderek artan pazarları oluşturmaktadır.