Elif Morina Yılmaz Çevre Y. Mühendisi İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 24.01.2018
Dayanak 02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete ATIK YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ
Atık Nedir? Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyali ifade eder.
ATIK YÖNETİMİ Atığın oluşumunun önlenmesi toplanması taşınması bertaraf işlemleri sonrası izlenmesi yeniden kullanılması biriktirilmesi geri dönüşümü kontrolü ve denetimi faaliyetleri kaynağında azaltılması geçici depolanması enerji geri kazanımı dâhil geri kazanılması özelliğine ve türüne göre ayrılması ara depolanması bertarafı
Atık Yönetimi Hiyerarşisi En Öncelikli Seçenek ÖNLEME MİNİMİZASYON YENİDEN KULLANIM GERİ DÖNÜŞÜM ENERJİ GERİ KAZANIMI En Son Seçenek BERTARAF
Verimli Bir Atık Yönetimi İçin; Atığın tanımlanması Kaynağında ayrı toplama Geçici atık depolama sahası kurulması Atık sorumlusu belirlemek Lisanslı firma araştırması Atıkların bertaraf/geri kazanıma gönderilmesi Kayıt tutulması Personel eğitimi Atık Yönetim Planı Onayı Geçici Depolama İzni
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 1. OFİSLER Atık Kağıt Ambalaj Atığı Plastik, Metal, Cam Kartuş Floresan Elektronik Atık Atık piller
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 2. ÜRETİM Üretim Atıkları Tehlikeli Atıklar Tehlikesiz Atıklar Ambalaj Atıkları Plastik, Metal, Cam
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 3. YAN EKİPMAN ATIKLARI Forklift Jeneratör Kompressör Kojenerasyon Asansör Soğutma Ekipmanları Boya Kabinleri Taşıma Araçları Atık Motor Yağı, Atık Akümülatör ÖTL Ömrünü Tamamlamış Lastik
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 4. BAKIM ATÖLYESİ VARSA KALIP ATÖLYESİ ATIKLARI Tehlikeli Atıklar Kontamine bezler, Yağlı eldiven, üstübü Atık yağ Metal çapaklar Kontamine ambalajlar Basınçlı kaplar (WD40 gibi) Tehlikesiz Atıklar Metal türevleri, cam vs. Ambalaj Atıkları Karton, Ahşap, Plastik vs.
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 5. LABORATUAR ATIKLARI Kontamine bezler, Kontamine ambalajlar, Analiz sonucu atılacak boya, kimyasal vs denemeleri
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 6. TEMİZ SU HAZIRLAMA VE ATIKSU ARITMA PROSESİ ATIKLARI Temiz su arıtma ekipmanları dolgu malzemeleri Atık kum filtresi kumu Atık Aktif karbon Atık UV Lambası Atık Membran Atık İyon Değiştirici (Yumuşatma) Reçinesi Atıksu arıtma Prosesi Atıkları Arıtma çamuru
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 7. BACA GAZI ARITMA TESİSİ ATIKLARI Baca Gazı tozları Baca gazı arıtımından kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri Baca gazı arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren katı atıklar
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 8. PAKETLEME, DEPOLAMA VE NAKLİYE ALANLARI Ambalaj Atıkları Karton, Ahşap, Plastik, Cam vs. Metal ve Plastik Halkalar
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 9.YEMEKHANE Bitkisel Atık Yağ Yıllık Sözleşme Ambalaj Atıkları Karton, Plastik, Cam, Yağ Tenekeleri
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları 10.REVİR Tıbbi Atıklar İBB ile Yıllık Sözleşme Miadı dolmuş ilaçlar
Atığın Tanımlanması/Kod Belirlenmesi Ek 4 Atık Listesi 839 Atık 232 + 173 173 + 261 Muallak 405 Tehlikeli Atık 434 Tehlikesiz Atık
Atığın Tanımlanması/Kod Belirlenmesi Ek 4 Atık Listesi Atık kodu 20 bölümden oluşur Bölüm 1-12, 17-19 branşı) Bölüm 6-7 Bölüm 13 15 Bölüm 20 Bölüm 16 atıklar Kaynağa dayanır (endüstriyel işyeri İşleme dayalı Madde ve malzemeye dayalı Evsel atıklar Listede başka türlü tanımlanmayan
Kaynağında Ayırma
Geçici Depolama Alanı Kurulması Tehlikeli Atık Sahası Tehlikesiz Atık Sahası Özellikleri Zemini beton, ızgara, kör kuyu Absorban malzeme Yangın tedbiri Yangın tüpü Kilitli Her Atık Ayrı Ayrı Atık kodları belli olacak Saha Sorumlusu
Geçici Depolama Sahası İşletim Koşulları Tehlikeli atıkları max. 6 ay Tehlikesiz atıklar max 1 yıl depolanabilir Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Saha Sorumlusu Giriş Çıkış Tarih Kayıt Tutulması
Lisanslı Firma Araştırması https://izinlisans.cevre.gov.tr/sorgular Web sitesinden lisanslı tesislere ulaşabilirsiniz. Atık teslimi öncesi mutlaka tesis lisansı, lisans başlığı altındaki alabileceği atık kodları kontrol edilmeli.
Atıkların bertaraf/geri kazanıma gönderilmesi Taşıma Aracı Firma ve Araç Lisansı Kontrolü Plaka Kontrolü Şoförün ADR Belgesi Kimliği MOTAT Eski UATF
Personel Eğitimi Tüm çalışanların iştiraki için düzenli ve ölçülebilir eğitimler Başarılı toplama faaliyetlerinin ödüllendirilmesi
Atık Yönetim Planı Onayı ve Geçici Depolama İzni 3 yılda bir hazırlanır Formatı Ayda 1 ton 6 ayda 6 tondan fazla ise GD İzni Süresiz GD İzni Değişiklikte yenilenir
NEDEN?
HEDEF 2023 2023 yılında oluşan atığın; % 35 inin geri kazanım, % 65 inin düzenli depolama yönetimi ile bertaraf edilmesi hedeflenmektedir. 2014 2023 AMBALAJ ATIKLARI BELEDİYE ATIKLARI (BİYOLOJİK-MBT ) BELEDİYE ATIKLARI (TERMAL) 5,3% 5,6 % 0,3% 12% 15 % 8% BELEDİYE ATIKLARI (DEPOLAMA) 88,7% 88,7% 65%
Örnek Uygulamalar CUMHURBAŞKANLIĞI KÜLLİYESİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ANA HİZMET BİNASI
Hacimli Atık Plastik Kağıt Geri Dönüşmeyen Organik TEHLİKESİZ ATIKLAR Cam Metal Tekstil Ahşap Kompozit
Bilişim ve Telek. Basınçlı Kaplar Yağ Filtreleri Kartuş, toner Pil ve akü Televizyon, Monitör Kontamine Bez,üstübü Atık Yağ TEHLİKELİ ATIKLAR Ev aletleri Atık Motor Yağı Bitkisel atık yağ Kontamine ambalaj Tıbbi atık Tıbbi Kesici delici Aydınlatma Atık İlaç
Kaynağında Ayırma
Pil Biriktirme Kapları Atık piller, içeriğinde bulunan ağır metaller nedeniyle çevre ve insan sağlığına zararlı etkilerde bulunabilecek atıklardandır ve ayrı toplanması gereklidir. Bakanlığımızda oluşan atık piller için özel olarak tasarlanmış biriktirme ekipmanları koridorlarda personelin kolayca ulaşabileceği noktalara, uygun sayıda yerleştirilmiştir.
Yemekhane Atıkları Bakanlığımız yemekhanesinde oluşan atıklar için biriktirme ekipmanları uygun yerlere yerleştirilmiş olup oluşan atıklar kaynağında ayrı olarak toplanmaktadır.
Bitkisel Atık Yağ Toplama Noktası
Atık elektrikli ve elektronik eşyalar, içeriğinde bulunan ağır metaller nedeniyle çevre ve insan sağlığına zararlı etkilerde bulunabilecek atıklardandır ve ayrı toplanması gereklidir. Ayrıca içeriğinde bulunan altın, gümüş, bakır gibi değerli madenlerin geri kazanımının sağlanması açısından da önemli atıklardandır.
Tehlikeli atıklar: yanıcı, yakıcı, kanserojen, patlayıcı, tahriş edici, zehirli atıklardır. Toner-kartuşlar kontamine ambalajlar kontamine filtreler basınçlı kaplar vb. Bakanlığımızda oluşan atık elektrikli ve elektronik eşyalar ile tehlikeli özellikteki atıklar, şeffaf bir poşet içerisine konularak kat görevlilerine teslim edilmekte ve kat görevlileri tarafından Atık Geçici Depolama Alanına götürülerek uygun konteynerler içerisinde, her biri ayrı depolanmaktadır.
Tıbbi atıklar, doğrudan veya aracı hayvanlarla bulaşan, cüzzam, veba, kolera, dizanteri, tüberküloz, kuduz, sıtma gibi hastalıklara sebebiyet verebilen atıklardandır. Bu nedenle hiçbir suretle diğer atıklarla karıştırılmamalı, ayrı olarak toplanması sağlanmalıdır. Bakanlığımız Tabipliğinde oluşan tıbbi atıklar, bu konuda özel olarak eğitilmiş tıbbi atık görevlisi tarafından toplanmaktadır.
Organik atıklar, meyve ve sebze artıkları, yumurta kabukları, çay posaları, park-bahçe atıkları vb. bitkisel kökenli atıklardır. KOMPOST MAKİNESİ Bakanlığımızda oluşan organik atıklar toplanarak, kompost makinesinde kompost yapılmaktadır. Elde edilen kompost, toprak iyileştirici özelliktedir.
CAM KIRMA MAKİNESİ Bakanlığımızda toplanan atık camlar, Atık Geçici Depolama Alanında bulunan cam kırma makinesinde kırılarak, hacimden %30 oranında tasarruf sağlanmaktadır.
FLORESAN KIRMA MAKİNESİ Bakanlığımızda toplanan floresan lambalar, Atık Geçici Depolama Alanında bulunan Floresan Kırma Makinesinde kırılarak, içerisinde bulunan zararlı gazların kontrol altına alınması sağlanmaktadır. Böylece hem taşıma esnasında meydana gelebilecek herhangi bir kırılma nedeniyle içerisindeki zararlı gazların etrafa yayılması engellenmekte hem de hacimden tasarruf sağlanmaktadır.
ATIK GEÇİCİ DEPOLAMA ALANI
Her kurum/kuruluşta oluşan atık türlerine göre farklı planlamalar yapılabilir. Atık kumbaralarındaki bölme sayısı değişkenlik gösterebilir. Kurumda/kuruluşta halihazırda yapılan bir uygulama varsa mevcut uygulama geliştirilebilir ya da daha sistemli hale getirilebilir.
Artı Uygulamalar Su Yönetimi - Fotoselli Musluklar - Tasarruflu Musluklar - Gri Su Uygulaması Karbon Ayak İzi Hesabı Enerji Yönetimi - Ampullerde led e geçiş - Merdivenlerde sensörlü aydınlatma - Güneş Enejisi Panelleri - Kojenerasyon
Teşekkür ederim. Elif Morina Yılmaz yilmaz.elif@csb.gov.tr 0212 318 41 00-4504