GİRİŞ. Sevgili öğrenciler,

Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 1 GİRİŞ Sevgili öğrenciler, Sağlık hizmetlerinde son 50 yıl önemli değişimleri beraberinde getirmiştir. Sağlık alanındaki bilgi yükünün katlanarak artması, teknolojiye dayalı uygulamaların çoğalması, bilginin ulaşılabilirliği ve paylaşım olanaklarının yaygınlaşması, sağlık alanındaki profesyonel değerlerin yeniden tanımlanması, hasta haklarına vurgunun artması gibi değişen ve gelişen durumlar hem sağlık hizmet sunumunu ve hem de sağlık alanındaki eğitimleri etkilemiştir. Tüm bunların sonunda yeterliğe dayalı bir eğitim anlayışı ile eğitilen sağlık çalışanlarının sunduğu hasta odaklı bir hizmet sistemi tanımlanmaya başlamıştır. 1999 yılında ABD de yayınlanan To Err is Human başlıklı rapor ABD de tıbbi hatalarla ilgili sarsıcı rakamları ortaya koymuş, ardından yapılan çalışmalar bu zararlanmaların bireysel hatalar değil sistemde üretilen hatalardan oluştuğu sonucuna ulaşmıştır. Kanada, ABD, İngiltere ve Avustralya gibi ülkelerin önderliğinde Dünya Sağlık Örgütü nün de öncelikli çalışma alanları arasında belirlediği hasta güvenliği ve ekip çalışması kavramları hızla gündem olmuştur. Yürütülen projeler ve yapılan çalışmalar sonrasında sağlık hizmet sunumunda hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanabilmesi ve hizmet niteliğinin artması için sağlık alanındaki farklı meslek gruplarından çalışanların işbirliğinin gerekliliği vurgulanmıştır. Bunun sağlanabilmesi için sağlık çalışanlarının eğitiminde, çalışma ortamlarına benzer durumları sağlayacak yeni eğitim programları ve yöntemlerinin kullanılması önerilmiştir. Bu çağdaş yaklaşımları Hacettepe Üniversitesi nin sağlık alanında eğitim veren fakülte ve yüksekokullarında uygulayabilmek için 2010 yılından başlayarak bir proje ekibi çalışmalarını sürdürmektedir. Bu eğitimlerin verilebileceği simülasyon ortamlarının yaratılması ve eğitim

2 Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 programlarının geliştirilmesi temel hedef olarak belirlenmiştir. Bu çabaların sonunda 2013-2014 Öğretim Yılından başlayarak Tıp Fakültesi Dönem III programına Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği başlıklı dersler seçmeli olarak eklenmiştir. Bu dersler Tıp Eğitimi ve Bilişimi AD nın koordinatörlüğünde 8 farklı meslek alanını kapsayacak şekilde düzenlenmiştir: Çocuk gelişimi, diş hekimliği, diyetisyenlik, eczacılık, hemşirelik, fizyoterapi, klinik psikoloji ve sağlık teknikerliği. Tıp Fakültesi öğrencileri bu meslek alanlarından dördünü seçerek bazı konuları ortak, bazı konuları ise seçtikleri bu alanlar özelinde öğrenecek, beceri ve tutum geliştireceklerdir. Bu dersler tüm dünyadaki örneklerinde olduğu gibi temel bilgilerin kuramsal aktarımı dışında, çoğunlukla deneyerek öğrenmenin gereği olan tartışmalar, simülasyon uygulamaları ve çözümlemeler şeklinde gerçekleştirilecektir. Başlatılan bu program sağlık bilimleri alanındaki eğitimler bağlamında ülkeye örnek olacak bir ilk uygulamadır. Bu programın geliştirilmesi eğitimin tüm paydaşlarının yapıcı geribildirimleri ile olanaklıdır. Sunacağınız her türlü katkı bu programın daha iyi hale gelmesi için önemlidir. Hepinize iyi çalışmalar ve başarılar diliyoruz. Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı

Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 3 Program Tanımlar Sağlık hizmetine bağlı hataların önlenmesi ve bu hataların neden olduğu hasta hasarlarının ortadan kaldırılması veya azaltılması hasta güvenliği olarak adlandırılır. Mesleklerarası işbirliğine dayalı uygulamalar, farklı alanlardan sağlık çalışanının hastalar, aileler, bakım verenler ve toplumla bir arada çalışarak en nitelikli hizmeti sunması olarak adlandırılır. Mesleklerarası eğitim ise birden fazla sağlık meslek alanından öğrenenin birbirleriyle, birbirlerinden ve birbirleri hakkında kazanımlar elde etmelerini sağlar. Simülasyon, öğrenenlerin kendileri ya da hastaları ile ilgili herhangi bir risk oluşturmayan, gerçek çalışma ortamlarına benzetilmiş bir eğitim ortamında, bir hedef doğrultusunda tekrarlayan uygulamalar yapmasını ve geribildirim almasını sağlayan bir eğitim tekniğidir. Program tasarımı Sağlık hizmet sunumunda hasta güvenliğini arttırmak ve hizmet niteliğini yükseltmek üzere mesleklerarası işbirliğine dayalı uygulamaları yaygınlaştırmayı hedefleyen Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği programı ile sağlık alanı öğrencilerinin simülasyon ortamlarında mesleklerarası eğitimler alması planlanmaktadır. Programın amacı ve hedefleri Programın amacı, tıp fakültesi öğrencilerinin hasta güvenliği ve mesleklerarası işbirliği konusunda bilgi sahibi olmaları, iş ortamında işbirliği gerektiren koşullarda kendi rol ve sorumluluklarına uygun tutum ve davranışı gösterebilmeleridir. Bu amaca ulaşabilmek için öğrenciler; Hasta güvenliği kavramını tanımlayacaklar, Hasta güvenliğine etki eden faktörleri sınıflandıracaklar, Suçlama kültürü yerine hatalardan ders alabilme tutumunu geliştirecekler, Hasta bakımı verenlerle etkili iletişim kuracaklar, Hasta/aile/toplum odaklı bakım hizmetini tanımlayacaklar, Sağlık bakım hizmeti içindeki rol ve sorumluluklarını tanımlayacaklar, Ekip üyesi olabilme ve işbirliğine dayalı liderlik tutum ve davranışı geliştirecekler, Mesleklerarası çatışma çözümünün ilkelerini uygulayacaklardır.

4 Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 Program yapısı Program 9 Mayıs 2017 Salı 1 Haziran 2017 Perşembe tarihleri arasında gerçekleşecektir. Öğrenciler ders kurulu içinde yer alan 2C ve 2D gruplarını seçtiklerinde Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği derslerini alacaklardır. Her grup içinde 4 ders yer almaktadır. Her ders 16 saat olarak tasarlanmıştır. Bu dersleri seçen öğrencilerin bu ders kurulundaki toplam okul zamanı yükü 52 saattir. Bu yükün dağılımı: 16 saat kuramsal ders, 4 saat panel, 4 saat küçük grup tartışması, 28 saat simülasyon uygulamaları şeklindedir. Program süresince öğrenciler, küçük grup çalışmaları ve simülasyon uygulamaları sırasında biçimlendirici değerlendirme kapsamında refleksiyon yapacaklar, yürütücülerden ve akranlarından geribildirim alacaklardır. Programın sonunda yapılacak düzey belirleyici değerlendirme, derslere katılım ve hasta görüşmelerindeki performanslarının değerlendirilmesiyle gerçekleştirilecektir.

Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 5 Dersler Programda yer alan dersler ve kodları aşağıda yer almaktadır: 2C TIP 840 Psikoloji TIP 841 Diyetisyenlik TIP 842 Hemşirelik TIP 845 Çocuk Gelişimi 2D TIP 838 Sağlık Teknikerliği TIP 839 Eczacılık TIP 843 Diş Hekimliği TIP 844 Fizyoterapi Programda yer alan açılış ve kapanış oturumları, kuramsal dersler, paneller ve çözümleme oturumları (ör: 840-D1) Kırmızı Amfide, tartışma oturumları 1-4 no lu TEBAD Küçük Grup Odalarında yürütülecektir. Kayıtlar (ör: 840-K1) ise TEBAD Eğitim ve Değerlendirme Merkezinde alınacaktır. Grupların katılacağı etkinlikler programda farklı renklerde gösterilmektedir: 2C 2D 2C-2D Açılış ve kapanış oturumları ile kuramsal dersler ve panellere hem 2C hem de 2D yi seçen öğrenciler katılacaktır. Kayıtlar ve çözümleme oturumları 2C ve 2D grupları için farklı zamanlarda gerçekleşecektir. Tartışma oturumları her grubun dörde bölünmesiyle oluşacak küçük gruplarla (ör:2c-a) yapılacak ve düzenleme ilgili bölümde tanımlanacaktır. HAFTA 1

6 Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 HAFTA 2

Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 7 HAFTA 3 HAFTA 4

8 Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 Program ile ilgili kaynaklar Hasta Güvenliği ile ilgili Rapor ve Dökümanlar To Err Is Human: Building a Safer Health System (2000). Linda T. Kohn, Janet M. Corrigan, and Molla S. Donaldson, Editors; Committee on Quality of Health Care in America, Institute of Medicine. Crossing the Quality Chasm: A New Health System for the 21st Century (2001). Committee on Quality of Health Care in America, Institute of Medicine. Summary of the Evidence on Patient Safety: Implications for Research (2008). The Research Priority Setting Working Group of the World Alliance for Patient Safety, World Health Organization. Patient Safety Research: A Guide for Developing Training Programmes (2012). World Health Organization. National Patient Safety Education Framework (2005). The Australian Council for Safety and Quality in Health Care. Seven Steps to Patient Safety (2004). National Patient Safety Agency. Hasta Güvenliği: Türkiye ve Dünya (2010). Metin Çakmakçı ve H. Erdal Akalın, editörler; Füsun Sayek TTB Raporları / Kitapları, Türk Tabipleri Birliği. WHO Patient Safety Curriculum Guide: Multi-Professional Edition (2011). World Health Organization.

Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 Mesleklerarası Eğitim/İşbirliği ile ilgili Rapor ve Dökümanlar Understanding and Facilitating Interprofessional Education (2010). Donna Drynan & Sue Murphy. The University of British Columbia Faculty of Medicine. Core Competencies for Interprofessional Collaborative Practice: Report of An Expert Panel (2011). Interprofessional Education Collaborative Expert Panel, Washington, D.C. Introducing Interprofessional Education (2013). Hugh Barr & Helena Low. The (UK) Centre for the Advancement of Interprofessional Education. Interprofessional Health Education in Australia: The Way Forward (2009). Learning and Teaching for Interprofessional Practice, Australia (L-TIPP, Aus) Management Team, Australian Learning and Teaching Council. Interprofessional Education and Healthcare Simulation Symposium (2012). Proceedings Report of the 2012 Invitational Meeting of Key Stakeholders in Interprofessional Education and Healthcare Simulation. Society for Simulation in Healthcare, National League for Nursing s, Josiah Macy Jr. Foundation. Interprofessional Education for Collaboration: Learning How to Improve Health from Interprofessional Models Across the Continuum of Education to Practice: Workshop Summary (2013). Patricia A. Cuff, Rapporteur; Global Forum on Innovation in Health Professional Education; Board on Global Health; Institute of Medicine. Measuring the Impact of Interprofessional Education (IPE) on Collaborative Practice and Patient Outcomes (2015). Institute of Medicine. 9

10 Hasta Güvenliği ve Mesleklerarası İşbirliği - 2017 Türkiye Cumhuriyeti Yönetmelikleri Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik. (2011) Resmi Gazete, 06.04.2011/27897, Sağlık Bakanlığı. Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. (2014) Resmi Gazete, 22.05.2014/29007, Sağlık Bakanlığı.