HİDROSTATiK KARBONLU TEFLON KAYIVIAI I YATAKTA TERM.AL ETKI VE AŞlNMA

Benzer belgeler
T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MAKĠNE RESĠM VE KONSTRÜKSĠYON ÖĞRETMENLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI LĠSANS TEZĠ KAYMALI YATAKLAR. Hazırlayan : Ġrem YAĞLICI

KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR

ENERJİ SİSTEMLERİNDE KESME YÖNTEMİ İLE GÜVENİLİRLİK ANALIZI

PNÖMATİK VE ELEKTRİKLİ VANALAR PN16 / PN25 / PN40 / ANSI 150 / ANSI 300

.vansan.com.tr ww w DALGIÇ MOTORLAR 50/60 HZ SUBMERSIBLE MOTORS

Bölüm 1. Tasarım. Bölüm 1. Makine Mühendisliği Tasarımına Giriş

KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar

MAKİNE ELEMANLARI - II ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ

KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz

ELASTOHİDRODİNAMİK YAĞLAMADA YATAK MAKROGEOMETRİSİNİN PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİSİ

PASLANMAZ ÇELİK DALGIÇ POMPA

HİD 478 İZOTOP HİDROLOJİSİ ÖRNEK SINAV SORULARI

Malzeme Bilimi. Fiziksel Özellikler. Fiziksel Özellikler. Kompasite-Porozite Birim Ağırlık Özgül Ağırlık Su Emme Kılcal Su Emme

ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI. Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:

BRONZ KATKILI PTFE'nin KURU KAYMA HALİNDE SÜRTÜNME VE AŞlNMA DA VRANIŞLARI

Radyal. RKD Serisi Motor Hava Akımı Dışında Prizmatik Kanal Tipi Fanlar 120 ºC. Fan Gövde Yapısı. Hava Akış Yönü R K D S 80 B 4 T ST 40

203 Mukavemet I Güz Dönemi Alıştırmalar I

SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU

HİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ

GRA GRA GRA GRA Elektrik Motorlu Aktüatörler

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR

Sıkma sırasında oluşan gerilmeden öngerilme kuvvetini hesaplarız. Boru içindeki basınç işletme basıncıdır. Buradan işletme kuvvetini buluruz.

TS EN ISO SNT. Tek Kademeli Norm Santrifüj Pompalar TS EN 733 ATEX SNT

KAYMALI YATAKLAR. Kaymalı Yataklar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Cebir Notları. Karmaşık sayılar TEST I. Gökhan DEMĐR, 2006

ECO SNL HAT TİPİ (IN-LINE) POMPALAR

Sığa ve Dielektrik. Bölüm 25

RULMANLI YATAKLAR. Dönme şeklindeki izafi hareketi destekleyen ve yüzeyleri arasında yuvarlanma hareketi olan yataklara rulman adı verilir.

SNT EN 733 NORM POMPALAR

SICAK AKIŞKAN (Kızgın Yağ, Kaynar Su) POMPALARI SAP

SKM-E SKM-E 100 / 6 ÇOK KADEMELİ POMPALAR (UÇTAN EMİŞLİ) Basılabilen Sıvılar. Teknik Bilgiler. Tasarım Özellikleri.

Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları

SKMV-H SKMV-H 100 / 6 ÇOK KADEMELİ POMPALAR (DÜŞEY MİLLİ) Basılabilen Sıvılar. Teknik Bilgiler. Mil Sızdırmazlığı. Tasarım Özellikleri

KÜTLESEL ŞEKİLLENDİRME İŞLEMLERİ

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

Birleşik Isı -Güç Sistemlerinde Proses Sıcaklığı Değişiminin Elektrik ve Isı Üretimi Üzerine Etkileri

BAZAJ,T DOLGULU POLİMER KOMPOZİTLERİN AŞ DA ŞLARI

T.C. KOCAELĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MEKATRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MEKATRONĠK YAPI ELEMANLARI UYGULAMASI

MAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2

SICAK AKIŞKAN (Kızgın Yağ, Kaynar Su) POMPALARI SAP

Sõcak su sirkülasyon pompalarõ Standart Program

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

PERDE BOYUT ORANI DEGİŞİMİNİN PERDELER VE ÇERÇEVE ARASINDA KESME KUVVETi DAGILIMINA ETKİSİ

FM561 Optoelektronik. Işığın Modülasyonu

SANTRİFÜJ KIZGIN YAĞ POMPALARI

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019


BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM FİNAL PROJE ÖDEVİ

olup uygu kaması A formuna sahiptir. Müsaade edilen yüzey basıncı p em kasnak malzemesi GG ve mil malzemesi St 50 dir.

A- STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR

Statik Yük Altındaki Kaymalı Yataklarda Sürtünme Katsayısının Teorik ve Deneysel Olarak Belirlenmesi

Kontk Termometresi Transformatör ve endüstriyel modeller


ÜRÜN KATALOĞU.

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1

Diyaframlı Vanalar İçin Sorunsuz Akış

ÖZEL KÜRESEL VALFLER

DİŞLİ KUTULU SALYANGOZ POMPALAR DKSP

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

ŞEKİL P4. Tavanarası boşluğu. Tavanarası boşluğu. 60 o C. Hava 80 o C 0.15 m 3 /s. Hava 85 o C 0.1 m 3 /s. 70 o C

Endüstriyel Fanlar SANTRİFÜJ FANLAR GENEL BİLGİLER

SDS / SDS-V ÇİFT EMİŞLİ POMPALAR

AKM 205 BÖLÜM 6 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

CNC DİVİZÖR KATALOĞU.

10. Ders Akusto- ve Magneto-Optik Etkiler

PINARBAŞI MAKİNA SABİT DEBİLİ YAĞ POMPALARI FİXED FLOW HYDRAULIC OIL

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Pnömatik Silindir Tasarımı Ve Analizi

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR

CuSn10 YATAK MALZEMESİNİN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Taşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr.

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

Pompalar: Temel Kavramlar

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR. Prof. Dr.

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1

Çift sıkıştırma oranlı yay yorulma test cihazı tasarım ve imalatı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Üst başlık hareket. kolu. Üst başlık. Askı yatak. Devir sayısı seçimi. Fener mili yuvası İş tablası. Boyuna hareket volanı Düşey hareket.

DİKDÖRTGEN KANAL TİPİ FANLAR ILB / ILT Serisi

SDS / SDS-V SDS - V ÇİFT EMİŞLİ POMPALAR. Basılabilen Sıvılar. Teknik Bilgiler. Tasarım Özellikleri. Mil Sızdırmazlığı

Cnc Divizör. Türkiye Mümessili.

Vargel. Vargel düzlem ve eğik profile sahip yüzeylerin işlenmesinde kullanılır.

Şekil 1: Direnç-bobin seri devresi. gerilim düşümü ile akımdan 90 o ileri fazlı olan bobin uçlarındaki U L gerilim düşümüdür.

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU

DİKDÖRTGEN KANAL TİPİ FANLAR IRB-IRT Serisi

ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE KULLANILAN BİRLEŞİK KOJENERASYON SİSTEMLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ ÖZET

TÜRKİYE TOPRAK ÜSTÜ TEK AĞAÇ VE MEŞCERE BİYOKÜTLE TABLOLARI

KENDİNDEN EMİŞLİ SANTRİFÜJ POMPALAR UKM-S SERİSİ

HIGH SPEED PRECISION SPINDLES YÜKSEK DEVİRLİ HASSAS İŞ MİLLERİ.

PC / PC-VM PC -VM AB ATIK SU / PROSES POMPALARI. Basılabilen Sıvılar. Teknik Bilgiler. Tasarım Özellikleri.

MAKİNE ELEMANLARI - (7.Hafta)

Transkript:

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7 Cilt, lsay (Man 2003) Hidrstdik Karbnlu Tefln Kaymala Yatakta Termal Etki ve Aşnma H Yelgin HİDROSTATiK KARBONLU TEFLON KAYIVIAII YATAKTA TERMAL ETKI VE AŞlNMA Hüseyin Y elgin Özet Bu çalşmada hidrstatik yatakta scaklak dağlmlar ile ilgili temel denklemler incelenmiş ve deneysel çalşmalar yaplmştr Deneysel çalşmalar, farkl çalşma hzlarnda (300 dld, 600d/d, 900d/d, 200 d/d) ve farkl yüklerde(0 N, SON, loon, 250N, 500 N) plastik esasl malzemeden luşan yatak zarfna (Karbnlu TeflnPTFE) uygulanmştr Akşkan film scaklğ, yatak zarf scaklğ, yatak gövde scaklğ, mil yüzey scaklğ ve basnç dağlmlar grafikler halinde sunulmuştur Ayrca Karbnlu Tefln yatak zarf malzemesinin beiji bir zaman dilimi içerisindeki scaklk etkisi de dikkate alnarak radyal aşnma değerleri terik larak hesaplanmş, ayrca deneysel larak da aşnma değerleri tespit edilmiştir Anahtar Kelimeler Hidrstatik Kaymal Yatak, PTFE esasl Karbnlu 'fefln, Scaklk Dağlm, Aşnma Abstract In this study, Basic eq uatins cncerns with pressuretemperature were investigated and experimental studies were dne Bearing case, which was made f different five,materrials(carbn Tefln) were applied using different wrking speeds (300 rpm, 600 rpm, 900 rpm, 200 rpm) and different lads(lon, SON,lOON, 250N, 500N) Fluid fihr tcmperature, bearing case temperaturc, mile surface temperature, bearing bdy temperature and pressure distributin were presented using grahics In additin, wearing f inside Carbn Tefln material "vas determined radial wearing value within a piece f time I GİRİŞ Günümüzde kaymal yatak malzemesi larak metal esasl Kalay ve Kurşun kanşmlar,bakr ve Kurşun karşmlan ve Brnz yataklar kullanlmaktadr Belli devirlerde ve hafif yük şartlarnda özellikle, gda ve tekstil endüstri 'si nde plastik esasl yatak malzemeleri tercih edilmektedir Bu çalşma Karbnlu Tefln yatak malzemenin basnç ve scaklk dağlmlar ile aşnma değerlerini kapsamaktadr II DENEYSEL ÇALIŞMA Deneylerde kutanlmak üzere yatak gövdesi dizayn edilmiştir Yatak gövdesi çne PTFE esasl malzeneden yatak bw cu mnte edilerek, değişik devir ve statik yükler altnda basnç ve scaklk dağlmlar incelenniştir Ayrca scaklk dağlmnn yatak aşnma değerleri üzerine lan etkileri araştrlmştr Yatak aşnma değerleri hem deneysel hem de terik larak tespit edilmiş ve birbirleri ile lan sapma miktarlan rtaya knulmaya çalşlmştr \,, L Key Wrds Hydrstatics bearing made f PTFE, Temperature Distributin, Wearing G) T YuaQ Tcurt: ruu 2 'X"&brilc Mill D RUcit : T lll Yatak Zarl" 4 Ta l Yaaa Yuv 5 Özel :Rndcla 6 Tpil Clv't 7 Vrt:tk <Hivd Tlt Sapi, " 8 Va OOvdcal Tpn sn>u:u 9 Tespit SaQ O T""pil Saç Clvtna ly(ik Aak Ttibn 2 v a Stnnu:u: rnn HYelgin, SAÜ Sakarya Meslek YüksekkuJu, Makine prgram, Adapazan Şekil Deney Düzeneğinin Mil Eksen Byunca Kesiti 46

_ SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi / Clt, lsay (Mart 2003) Hidrstatik Karbnlu Tefln Kaymal Yatakta Termal Etki ve Aşnma HYelgin Deney düzeneğinin mil ekseni byunca alrmuş kesiti şekill de görülmektedir Deney düzeneğinin tahrik sstemi 075 kw güce ve 2850 d/d nminal dönme saysna sahip bir alternatif akm mtu ile gerçekleştirilniştir Devir hz ayan invertör yardm ile gerçekleştirilmiştir Elektrik mtru çkş miline bağl ka)'ş kasnak mekaniznas ile hareket deney düzene ğindeki mil e aktarlmaktadr vlil 5 O 75 mm çapnda hassas işlenmiş ve sementasyn ylu ile sertleştirilmiştir Yatak gövdesi ise C040 çeliğinden ik parça balinde imal edilmiştir Dört adet saplama yardmyla değişik malzeme burçlanmn mntaj ve demntaj sağlanmştr Ayrca yatak içindeki yağ film basncnn ölçülebilmesi için yatağn pzitif basnç bölgesinde 40,60,80, 00,20 ve 40 derece açlarda 8 mm çapnda delikler açlnnştr Yağ basnç ölçülmesinde basnç kaybnn önlenebilmesi için yüzeyi taşlanmş pimler yerleştirilmştir Ayrca her bir delikte 08 rrnn çapnda radyal ve eksenel dğrultuda delikler açlarak basnç dağlmlan ölçülmüştür Yine yatak gövdesinde 45J05, 45,220,275 ve 30 derece açlarda 08 mm çapnda yağ film scaklğmn ölçülmesi için delikler açlmştr Ayrca yatak zarf içindeki scaklk değişiminin belirlenmesi için delik açlmştr Bu delkiere K tipi nikel krm esasl 02 mm çapnda tem elemanlar Term elemanlarn yerleştirilmiştir yapştnlmasnda Lctite 577 ticari isimli yapştrc kullanlnnştr Ayrca özel prblarla mil yüzey scaklğ ve yatak gövde scaklklar ölçülmüştür Yatak gövdesi içine 4 bar basncndaki basnc sürekli larak iletmek için 3 mm çapnda delik açlmştr (Şekil2) r r lo! pmpalanmasna lanak vermektedir Devrede bulunan 8 barlk hidrlik besleyici pmpalama strku değişirken sistenlin basncnn değişmeden sabit kalmasn sağlamaktadr Deneylerde yağlama yağ larak Shell Tellus 46 nlu madeni sv yağ kullanlmştr Basnç Dağlm 300 cl/ d SABİT HlZDA BASINÇ DAÖnJMI 5 h'\ 4 L 3, z 2 tn <, cq,, 0++++ 40 60 80 00 20 40 s 4 0N YATAK AÇISI (Derece) 50N loon 250N 500N 200 d d SABIT HIZDA BASlNÇ DAGlUMl Fii _! 3 : :z2 _, 0+++r+ L 40 60 &O 00 20 40 YATAK AÇL'3 (Derece) lcn JON loon 250N 500N Şekil 3 Karbn lu Tetln Yatakta Basmç Dağlm 2 ScakJik Dağlm ' O N yük, 300 d d sabit hzda dep scaklğ 2,3 C iken bir saatlik çalşma snunda sistemin maksimum scaklğ 25,2 C ve mininum scaklğ 24,8 C Jarak tespit edilmiştir Ortalama yağ film scaklğ 24,9 C, scaklk artş ise 3,6 C larak tespit edilmiştir Yatak zarf scaklğ 25, C, mil yüzey scaklğ 25,5 C ve yatak gövde scaklğ da 23,9 C 7:, 3 larak ölçülmüştür 50 l\ yük, 600 d d sabit hzda dep scaklğ Şekil 2 Yatak Gövdcsi Deney düzeneğinde basnçl yağ sistemi ; bir yağ stlindirni basnçl hava ile çalşan ileri geri çalştran çift etkili bir silindirden luşmaktadr Devrede hidrlik elemanlar ile silindirlerin her iki strkta 20,3 C iken bir saatlik çalşma snunda sistemin maksinun scaklğ 27 C ve minimum scaklğ 26 C larak tespit edilmiştir Ortalama yağ film scaklğ 26,5 C scaklk artş ise 6,2, C larak tespit edilniştir Yatak zarf scaklğ 26,9 C, mil yüzey 47

, SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7Cilt, Say (Mart 2003) HYe : scaklğ 27,5 C ve yatak gövde scaklğ da 25,5 C larak ölçülmüştür 00 N yük, 900 d d sabit hzda dep scaklğ 8,4 C iken bir saatlik çalşma snunda sistemin maksimum scaklk 28, C ve minimum scaklğ 27,2 C larak tespit edilmiştir Ortalama yağ film scaklğ 27,6 C, scaklk artş ise 9,2 C larak tespit edilmiştir Yatak zarf scaklğ 27,9 C, mil yüzey scaklğ 28,5 C ve yatak gövde scaklğ da 25,5 C larak ölçülmüştür :tl' a _, c( t> lis p >c J l,s lp,4 ) O,JJ Of> 500 }l YUK, U İL YÖ ZEY SICAKL!K t> CflLlll Hidrstatik Karblu Tefln Kayrnah Yatakta Termal Etki \'e Aşn ; j lo 5 ::0 JS 30 3S 40 45 50 SS ZJH 'lf (U) 300 d d 600 d d 900 d 'd 00 d Id SOO H YUK, YA G FiLU SICJ KLlK I>A ÔlLIWJ 250 N yük, 900 d d sabit hzda dep scaklğ 9,3 C iken bir saatlik çalşma snunda sistemin maksimum scaklk 29,8 C ve minimum scaklğ ::== f! u 29 C larak tespit edilmiştir Ortalama yağ film scaklğ 29,3 C, scaklk artş ise O C larak tespit edilmiştir Yatak zarf scaklğ 29,7 C, mil yüzey scaklğ 30,4 C ve yatak gövde scaklğ da 27,2 C larak ölçülmüştür 500 N yük, 200 d d sabit hzda dep scaklğ 2,3 C iken bir saatlik çalşna snunda sistemin maksimum scaklğ 3 8 C ve minimum scaklğ 37,5 C larak tespit edilmiştir Ortalama yağ filn caklk 3 7, 6 C, scaklk artş ise 6,3 C larak tespit edilmiştir Yatak zarf scaklğ 38, C, mil yüzey scaklğ 38,8 C ve 33,2 C larak ölçülmüştür yatak gövde scaklğ da }0 H VOK, 600 4 CS SA Bt 'I lilzd A SlCA KLJX DA GlllU I J _:;)0 : :=: ::::: :""' : = : : =: 6 6 bl) 4 <,2 :: O,S ll\ 06 0' : + +r+ ' ' s s JO 2s 30 33 4 s s 5! 6! 300d /d u _ ZI'LUt{ (O) 600d/d POOd/d Ud/<! s N \'ÜK, uövdeslcaklik DJ GitiMI ; ÇQ ++++++4, O 5 0 5 JO 25 30 3S 40 45!iO 5S Q 2Al!:All (dl) 300dld 900c/d 004/tl 600d/d,s '"' :4 t,o IJ tf 500 N YÜK, YA TAK ZARFI SICA KLIK J>A GILUU ' ;,80 s 0 00,60 rr 0)0 s s ::20 ::;s 35 40 s s ss 60 :'MAlJ (U) 50) )t YOK, l 00 d f d SA DİT H IZD A SJCA KL rx DA O IL lu J ", _, OPO++rr,++,:,r lo U lo :ls 30 3$ 40 45 SO 5:S 60 4 U f chp y, f Dtp Ovd' /l>4p] : OJ> +++t++++t+: Ol ) 0 5 20 5 30 3S '0 4S s 55 6:: ZAMAN (dk) lliodftl 300d/ 60Qd/d 900d/4 Şekl 5 Karbnlt Tefln Yatakta 500 N Yükte Mil Yüzey,Ya Film, Gövdc ve Zarf Scaklk Dağlmlan Şekil3 deki basnç dağlunlan incelendiğind maksinum yağ basncnn yatak açsnn 00 dere:e c ivannda luştuğu gözlenmektedir Bu snuçlar smerfeld varsaym ile uyumluluk göstermektedir Şekli 4 Karbnlu Tefln Yatakta Scaklk Dağlmlar Şekil 4 de 50 N yük ve 600 d/ d sabit hzda ve 500 yük 200 d/d sabit hzda mil, yağ flm ve göyce 48

SAL Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi :CIt lsay (Mart 2003) Hidrstatik Karbnlu Tefln Kaymal Yatakta Termal Etki ve Aşnma HYelgin scaklklannn dep scaklğna göre byutsuz dağlmlan görülmektedir Şekjl5de değişik yük ve devirlerdeki yağ film, gövde, mil yüzey scaklklar ayrca yatak zarf scaklklarnn dağlnu görülmektedir Grafikler incelendiğinde büyükten küçüğe dğru lan byutsuz scaklk dağlmlarnda ; ik srada mil yüzey scaklğ, yatak zarf scaklğ, yağ film scaklğ ve yatak gövde scaklğ şeklinde sralanmaktadr Bu durum Khnsari and Kim (989) da yaptklar çalşmalarda belirtiideri gibi snn büyük bir ksmnn m l üzerinden diğerlerinin ise yatak gövdesi üzerinden dşarya iletildiği şeklindeki snuçlarla uyun içindedir AyTca PTFE esasl malzemelerin s iletim katsaylarnun düşük lmas nedeniyle s iletiminin ideal bir şekilde gerçekleşmediği, bu nedenle yatak zarf scaklklarrunda yüksek değerlerde lmasnn nedeni lnaktadr [ 4] 3 Aşnma Miktarnn Tespiti 3 Terik Çalşmalar Kailas and Biswas ( 999) metal esasl malzemelerin kayma hz ve aşnma ram arasndaki deneysel çahşmalarnda, kayma hzndaki artşn aşnma ranlannda azalmaya neden lduğunu bildirnlekteillr[3] Jen et al (999) yağ ile yağlanada sürtünme ve aşnnann kinetik ve scaklk etidierini belirlemek için yaptklar çalşmalarn snunda aşnma rarun b elirlemek için ampirik bir frmül geliştinnişlerdirayrca deneysel çalşmalarnda /25 grafit içeren malzernede aşnma rannn 9x O? mm3 /Nn değeri ile nunimum seviyede lduğunu tespit etmişlerdir[ 6] Fei et al (2000) kaplamal ve kaplamasz PTFE esasl ma bemelern çelik yüzey karşsndaki aşnma ranlarn deneysel larak tespit etmişlerdir Araştrmaclar karşn ranlarnn arnnasnn aşuna ranlarnda azalmaya neden lduğunu belirtnişlerdir[2] \\ ang}\ (200 ) yüksek mleküler ağrlkl plietilenin aşnma değerleri ile ilgili yaptğ terik ve deneysel çalşmalarda, aşnma faktöü ad ile taruruladğ bir ampirik fnül geliştirmiştir [8] vv K= mm3/nm PL VV: Kayp hacim (mm3) P L K : N nal yük (N) :Kayma aralğ (m) : V limetrik hacimdeki aşnma ran Ayrca yaptğ deneysel çalşmada yataktaki radyal bşluğun artmasnn aşnma faktöründe azalma ya neden lduğunu tespit etniştir AkkutM( 980) kitabnda labratuar şartlannda elde edilen malzemelerin aşnma ranlarnn, scaklk etkisi ve diğer etkilerle düzeltme faktörü ad ile tanmlanan bir kavram ile nrnal çalşma kşullarna uyarlanabileceğini ifade etmektedir [ ] Kh P K PV 3HB K he K d :Basnç V : Kayma hz,v=34*d*n 000 (n/dk) Bnada D yatak çap (mn), n yatak dönme hz (dev/dk) dr Ka: Aşnan malzeme hacmi K h : Aşnma ram (cm 3 dak kgmsaat) K he : Malzetnelerin aşnma ran tabl değeri K d : Düzeltme faktöü, PTFE esasl malzemelerde scaklk, s iletne şekli, karş temas yüzey malzemesi ve yüzey püiizlülük değerini içeren bir faktördür Düzeltme faktörü içinde yer alan scaklk etkisi, PTFE malzemeler için 20 C de 00 C da 2, 200 C de ise 5 larak alnabileceğini ifade ttmektedir Yatağn radyal aşnma miktarnn tespiti için ; R = PVK ht frmülü kullanlabilir R : Radyal aşnma miktan T : Zaman, saat ON yükte 300,600,900, 200d/d hzda birer saat ' 50N,l OON,250N ve 500 N yülcte ayn devirlerde birer saat lmak üzere tplam 20 saatlik çalşmada ve 500 N yükte 200d/d hzda 48 saat lmak üzere tplam 68 saatlik çalşma sütesince herbir Karbnlu Tefln malzeme için hesaplanan radyal aşnma degerieri aşağdaki tabl de göülmektedir Tabl Terik Aşnma Değerleri Malzeme Cinsi Radyal Aşnmamm Karbnlu Tefln 0,0273 49

SAU Fen Bilitnleri Enstitüsü Dergisi 7 Cilt, lsay (Mart 2003) Hidrstatik Karbnlu Tefln Kaymal Yatakta Termal Etki ve Aşnma HYelgit ll32 Deneysel Çalşmalar Başlangçta her bir yatak burcu y ata k gövdesi içine mnte edildikten snra dairesel larak belli açlarda 6 nktadan kamparatör yardm ile ölçülmektedir Tabl2 Deneysel Aşnma Degerieri Malzeme Cinsi Radyal Aşnmamm Karbnlu Tefln 0,029 Yatak zarf terik aşnma değerlerinin belirlendiği şartlarda, tplam 68 saatlik çalşma snunda yine da scaklğnda ayn ölçme nktalarndan tekrar ölçülerek aşnma miktarlan tespit edilmiştir Tabl2de görlmektedir Tabl3 Terik ve Deneysel Aşnma Değerlerinin Karşlaştnlmas Malzene Cinsi Terik/Deneysel Aş 0/ Karbnlu Tefln 6,59 Tabl3de ise terik ve deneysel yöntemlerle hesaplanan aşnma değerlerindeki sapma miktar yüzde cinsinden belitilmiştir Tabl 4 Karbnlu Tefln Yatak Zarf Aşmma Değerlerinin Hesaplanmas K = Kc " K d Mil Yatak Yat Basnc Kayma PV Kd K he (T) Radyal Tplam Gene Devri d/d', Yükü ;N' p 'dan/cm 2 ) HzV ' m/dk') Değ 8 Saat Aşnma RAşnma Aşnn (R=PVTKh) (mm), m 300 0 600 lo 0,04 47,0 0,04 94,20,88 3,77,0488 6 0,0000005 0,000002874 0,0000029,063 6 0,0000005 0,00000568 0,0000086! 900 lo 0,04 4,30 5,65,0588 6 0,0000005 0,00000854 0,00007 200 0 0,04 88,40 7,54 ' ll 00 6 0,0000004 0,0000 0863 0,0000280! 0,00= 300 50 600 50 0,2 47,0 0,2 94,20 9,42 8,84,0 25 6 0,0000006 ] 0,00004866 0,000049,0675 6 ' 0,0000005 0,000028238 0,000043 ;>OO 50 0,2 4,30 28,26 ' 063 l t6 0,000000 _4 0,000040873 0,0000840 200 50 0,2 88,40! 37,68 ' 38 6 0,0000004 0,0000543 0,00038 O,OCG[ 300 00 0,4 47,0 8,84,0363 6 0,0000005 ' 000029090 0,000029 600 00 0,4 94,20 37,68 0625 6 0,0000005 0,000056742 0,0000858, 900 00 200 00 300 250 0,4 4,30 0,4 88,40 47,0 56,52 75,36 47,0,0675 6 0,0000005 0,00008474 0,000705 '425 6 0,0000004 0,000 05537 0,000276 _,c_,0 88 6 0,0000006 0,000073973 0,000074'_ 600 250 94,20 94,20,0888 6 0,000000 5 0,000 38434 0,000224 900 250 4,30 4,30,0900 6 0,000000 5 0,00020743 0,000498 200 250 300 s 600 s 900 s 88,40 2 47, 0 2 94,20 2 4,30 88,40 94,20 88,40 282,60 463 6 0,0000004 0,000262979 0,0006828,c: j,0400 6 0,0000005 0,00044923 0,000449!,0875 6 0,000000 5 0,00027786 0,000422 ) 75 6 0,0000004 0,00040467 0,0008267 200 s 2 88,40 376,80 ' 638 6 0,000000 4 0,00058049 0,003448 O,OC : 200 s 2 88,40 376,80 ' 638 6 0,000000 4 48 0,024866372 0,0260662 0,024: j 0" " ' Yatak Çap ve Yatak Byu (db) 50 mm dir 50

S:\LJ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7 Clt, Say (Mart 2003) Hidrstatik Karbnlu Tcfln Kaymal Yatakta Termal Etki ve Aşnma HYelgin Tabl 4'deki snuçlar belirtilen yatak yükü F (0 500 :!\)ve mil devirleri için (300 200 d/d), PF/ d b ifadesi ile yatak basnc hesaplannuştu Ayn şekilde V= 3, 4dn 000 ifadesi ile kayna hz hesaplanmştu Malzemenin aşnma ran tabl değeri larak alnmş, belirlenen düzeltme faktörü de değerlendirilerek radyal aşnma değerleri hesaplanmştr Tabl 4 deki en sn sütunda ise belirtilen yatak yükleri gruplar için genel tplam aşnna miktarlar hesaplannştr 4PFTE esasl malzemelerde s iletim katsaysmn çk düşük lmas nedeniyle, bu malzemelerin hidrdinamik şailarda kullanrmnn uygun lnadğ tespit edilniştir Hidrstatik çalşmada ise yağlayc akşkan tarafndan snn taşnmas snucu bu malzemelerin kullanunrun uygun lacağ snucuna varlmştr lll SONUÇLAR Basuç dağlnlan yar Smerfeld snr şailar ile e lde edilen snuçlarla uyum içindedir 2Yükün sabit lduğu çalşma kşullarnda mil dönme hznn artmas zarf scaklğnn dğrusala yakn bir fnksiyn gibi arttğ deneysel çalşmalara ait grafiklerde görülmektedirörneğin 50N 600 d/d hzda dep scaklğ 203 C iken yatak zarf scaklğ 269 C tespit edilmiştir Bu snuçlara göre yatak zarf scaklğnn yağ giriş scakhğna ram,325 larak tespit edilmiştir Geçmişte benzer çalşmalar yapan Mikula ( 988), Khnsari and Wang ( 99) çift ta bakal babbit kaymal yatak da yatak hzna bağl larak naksimum yatak zarf scaklğmn dğrusal lduğu, yağ giriş scaklğnn 40 derece ve ntil devri artkça yatak sjcaklğnnda dğrusal larak artğ ve 3000 cl/d lk devirde yatak zarf scaklğnn 53 C lduğunu tespit etmişlerdir Bu snuçlara göre yatak zarf scaklğnn yağ giriş scaklğna ran 325 larak tespit edilrniştirbenzer larak zamamn fnksiyn larak hz artkça byutsuz scaklk değişiminin arttğn tespit etnişlerdir Görüldüğü gibi çalşmann snuçlan daha önce yaplan çalşmalarla uyum içindedir [4,5] 3Deneysel çalşmalara ait grafikler incelendiğinde scaklk artş büyüküklerine göre sralandğnda ilk srada mil yüzey scaklğ, daha snra yatak zarf scaklğ ve en sn larak akşkan flm scaklğ şeklinde sralanmaktadr Bu dağlmnda PTFE esasl yatak malzemelerinin s iletim katsaylarnn düşük lrnas etken lmaktadr KAYNAKLAR [l]akkurt,m, 980,Makine elemanlar Cilt2İTÜMühMimFaksay,34 [2]FEİ,L,FENG,Y,LAİ,Y, and WEİ,L, 2000, The Triblgical Behavirs f Cpper Cated Graphite Filled PTFE Cmpsites,V/EAR, Vl23 7,pp 3338 [3]KAİLAS,V, and BİSWAS, SK, 999, Sliding W ear f Cpper Against Alunilna, ASME,V2 l,pp79580 [4]KHONSARİ,MM, and KİM,HJ, 989 On Themally Induced Seizure in Jurnal Bearing, Jurnal f Triblgy, Vll /66 [5]KliONSARİ,MM,and W ANG,SH, 99, On the Maximun Temperature in Duble Layered Jurnal Bearing, TransASME,Vl3 464 [6]JEN,L, CHAU,C, and SAN, C, 999, Mdels fr Temperature Kinetic Aspect f Frictin and W ear in Oil Lubricati),ASME,Vl 2,pp 774 786 [7]MİKlJLA, AM, 988,The Effect f SheBacking Materiel n the Thernal Perfrmance f a Tilting pa: Thrust Bearing, Lubricatin Engneering, pp969973 [8]\VANG,A, 200, A Unifed Theary f Wear fr UltraHigh Mlecular Weight Plyethylene i: Multi Directinal Sliding, WEAR, V248,pp 3847 5