PANDEMĠK GRĠP; SAĞLIK BAKANLIĞI VERĠLERĠ XXXIV.TÜRK MĠKROBĠYOLOJĠ KONGRESĠ, Girne, 7-11 Kasım2010 Dr. Mehmet Ali Torunoğlu Genel Müdür Yardımcısı Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü mehmet.torunoglu@saglik.gov.tr
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
Kronoloji 4
Ülkemiz verileri Konfirme ölüm 656 Konfirme vaka sayısı 13.591 Modelleme çalışmaları tahminleri (27 Ocak 2010) Toplam vaka 11.533.097 (min. 5.920.235, max. 24.445.781) Toplam hastaneye yatış 10.676 (min. 8.384, max. 14.781) Toplam ölüm 1139 (min. 894, max. 1.576) Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü verileri Hastaneye yatış hızı %1,39 Yoğun bakıma yatış hızı %13,6 Yoğun bakım hastalarında mortalite %19,6
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
Ulusal pandemi izleme kurulu 42 akademisyenden oluşmaktadır Enfeksiyon hastalıkları Mikrobiyoloji Çocuk enfeksiyon hastalıkları Halk sağlığı Anestezi ve reanimasyon Nöroloji Kadın hastalıkları ve doğum İç hastalıkları Göğüs hastalıkları İmmunoloji İletişim Sosyoloji Hızlı karar verme süreçlerinde aktif görev almak üzere Pandemi Yürütme Kurulu oluşturulmuştur
Pandemik İnfluenza Ulusal Faaliyet Planı http://www.grip.gov.tr/images/stories/pdf/upptr.pdf http://www.grip.gov.tr/images/stories/pdf/uppen.pdf
Müdahale dönemleri Geciktirme dönemi (Containment) Hudutlarda alınan önlemler Aktif vaka takibi Aktif temaslı takibi ve profilaksi İzolasyon önlemleri Zaman kazanma Hafifletme dönemi (mitigation) Epidemi eğrisini geciktirmek ve düzleştirmek. Sağlık sistemi üzerindeki yükü azaltmak. Toplam vaka sayısını azaltmak. Zaman kazanmak.
Pandemi koordinasyon birimi Ekim 2009 da kuruldu Aşı Vaka yönetimi Sürveyans Lojistik İletişim
Vaka tanımı Klinik özellikler Klinik vaka yönetimi Gebeler ve yenidoğanlar için özel durumlar Hastaneye yatış kriterleri Tanı testlerinin kullanımı Antiviral ilaç tedavisi İyileşme ve taburcu kriterleri Yoğun bakımda gripli hasta takibi Sağlık kuruluşlarında pandemik grip enfeksiyon kontrol önlemleri İzolasyon önlemleri 25 Kasım 2009/34444 sayılı genelge
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
SENTİNEL GRİP BENZERİ HASTALIK (GBH) SÜRVEYANSI AYLIK GRİP BİLDİRİM SİSTEMİ Seçilmiş 14 ildeki 150 sağlık ocağı/asm ve gönüllü hekimler Haftalık GBH sayısı Seçilmiş 14 ildeki belirlenmiş yataklı tedavi kuruluşları Aylık Olası grip vaka sayısı Haftada kurum başına 1 numune Tüm vakalardan numune EUROFLU ağına bildirim Uluslar arası bildirim yok
Mevsimsel Grip Sürveyansı Yapılan İller* ve Sentinel Laboratuvarlar ADANA ANKARA ANTALYA BURSA DİYARBAKIR EDİRNE ERZURUM İSTANBUL İZMİR KONYA MALATYA SAMSUN TRABZON VAN İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Viroloji Laboratuvarı RSHMB Viroloji Laboratuvarı Sentinel laboratuvarlar * Sürveyans yapılan illerin toplam nüfusları yaklaşık 35 Milyon olup ülke nüfusunun yaklaşık %50 sini temsil etmektedir.
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
SENTİNEL GRİP BENZERİ HASTALIK (GBH) SÜRVEYANSI GÜNLÜK GRİP BENZERİ HASTALIK (GBH) SÜRVEYANSI AYLIK GRİP BİLDİRİM SİSTEMİ Seçilmiş 14 ildeki 150 sağlık ocağı/asm ve gönüllü hekimler Haftalık GBH sayısı Tüm illerde tüm kurumlar Günlük GBH sayısı Seçilmiş 14 ildeki belirlenmiş yataklı tedavi kuruluşları Aylık Olası grip vaka sayısı Haftada kurum başına 1 numune Virolojik takip yok Tüm vakalardan numune EUROFLU ağına bildirim Uluslar arası bildirim yok Uluslar arası bildirim yok
Virolojik sürveyans National Influenza Centers Refik Saydam Hygene Center Regional Labs
Pandemik İnfluenza A (H1N1) haftalık pozitif % dağılımı ( n=27193) 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 15,0% 11,5% 24,9% 49,4% 43,7% 46,6% 58,9% 64,3% 55,0% 50,1% 42,1% 22,6% 35,6% 15,9% 10,3% 8,1% 3,7% 1,5% 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 1 2 3 4 5 2,1%
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
Konfirme ölümlerin haftalara dağılımı 120 100 109 103 108 80 60 40 20 0 1 22 13 52 42 68 58 29 20 16 6 1 2 1 1 0 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 2009 2010
GBH İNSİDANSI VE TEYİD EDİLMİŞ ÖLÜM SAYILARI (TÜRKİYE, 2008-2010) 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 12 3 45 6 78 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 12 3 45 6 78 9 10 GBH İnsidansı (1000'de) Ölüm Sayısı GBH insidansı ve konfirme edilen ölümler 120 100 80 60 40 20 0 2008 2009 2010 GBH İNSİDANSI (1000'DE) Ölüm
Yaş gruplarına göre GBH insidansı
MORTALİTE (MİLYONDA) Yaş gruplarına göre mortalite YAŞ GRUPLARINA GÖRE MORTALİTE TÜRKİYE 5 4 3 2 1 0 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2009 2010 HAFTA 0-11 Ay 1-4 5-14 15-24 25-44 45-64 65+
Yaş gruplarına göre ölüm sayıları 80 70 75 68 60 50 40 30 20 37 20 24 48 52 56 44 39 45 37 29 26 17 22 17 10 0 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80+
Ölenlerde yaş gruplarına göre kronik hastalık varlığı
Çeşitli gruplarda kronik hastalık/durum varlığına göre mortalite Ölüm Sayısı Mortalite (milyonda) Kronik hast.olan Kronik hast. olmayan Toplam nüfus Kr Hst + Kr Hst - Toplam Kr Hst + Kr Hst - Toplam 0-4 120.000 5.878.258 5.998.258 51 23 74 425,0 3,9 12,3 5-24 911.304 24.320.687 25.231.991 85 44 129 93,3 1,8 5,1 25-44 1.304.348 21.095.330 22.399.678 122 102 224 93,5 4,8 10,0 45-64 1.304.348 11.689.402 12.993.750 106 43 149 81,3 3,7 11,5 >65 2.935.000 1.958.423 4.893.423 71 9 80 24,2 4,6 16,3 TOPLAM 6.575.000 64.942.100 71.517.100 435 221 656 66,2 3,4 9,2 Hamileler 1.038.462 31 29,9 Lohusalar 150.000 10 66,7 Hamileler ve lohusalar 1.188.462 41 34,5 Kronik hastalığı olanlar 6.575.000 435 66,2
Hayatını kaybedenlerde şikayet başlangıcı ve tedavi ile ilgili bazı özellikler N Median (min-max) (gün) Şikayet Başlangıcı-Sağlık Kurumuna Başvuru 559 3 ( 0-30) Şikayet Başlangıcı-Hastaneye Yatış 568 4 (0-30) Şikayet Başlangıcı-Antiviral Başlama 434 6 (0-38) Hastaneye Yatış-Antiviral Başlanma 474 1 (0-41) Şikayet Başlangıcı-Ex Tarihi 576 12 (0-86) Hastaneye Yatış-Ex Tarihi 634 8 (0-79) Hastaneye Yatış-Numune Alınması 612 1 (0-43)
Hayatını kaybedenlerde görülen kronik hastalıklar/durumlar Kronik Hastalık Adı Sayı % Kronik AC Hastalıkları 114 18.0 Kronik Metabolik Hastalık 96 15.3 Kardiovasküler Hastalık 83 13.3 Malignite 68 10.6 Serebrovasküler Hastalık 58 9.2 Kronik Renal Hastalık 44 7.2 Gebe 34 5.3 GİS Hastalığı 20 3.4 MMR 21 3.4 Nöromüsküler Hastalık 18 3.1 Morbid obezite 14 2.3 İmmün süpresyon ( steroid kullanımı) 10 1.7 İskelet Sistemi Deformitesi 10 1.6 Otoimmün hastalık 7 1.3 Lohusa 7 1.2 Kronik Hematolojik Hastalık 5 0.8 Psikoz 3 0.6
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
Aşı alımı planlamaları 43 milyon doz aşı alımı planlanmıştır Toplamda alınan aşı 6 milyon dozdur 3 milyon doz kullanılmıştır 3 milyon doz değişim şartlı stoklanmıştır Alınan aşılar Adjuvanlı Adjuvansız Adjuvansız hücre kültürü
Pandemi Aşılamasında Hedef Gruplar Gebeler Sağlık çalışanları 6-35 ay çocuklar İtfaiye, ulaşım, elektrik ve doğalgaz hizmetleri gibi kritik alanlardaki personel Diyabet, kronik akciğer hastalığı, bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar gibi kronik hastalık sebebiyle risk taşıyan 3-64 yaş aralığındaki kişiler. Kolluk kuvvetleri (Emniyet, Jandarma) Silahlı kuvvetler mensupları 65 yaş üstü kişiler Okul öncesi, ilk öğretim, orta öğretim ve üniversite öğrencileri 6 ay 24 yaş arasındaki diğer tüm nüfus
Aşı uygulama stratejisi EKLENEN GRUPLAR BAŞLAMA TARİHİ Sağlık Personeli ve Hacı adayları 02.11.2009 Serbest Eczane Çalışanları 06.11.2009 6-59 ay çocuklar, kronik hastalığı olanlar 16.11.2009 24 yaş altı 24.11.2009 50 yaş altı 01.12.2009 Okul aşılamaları 07.12.2009 Gebe-lohusa 07.12.2009 Tüm yaş grupları 17.12.2009 Mesai saati dışı ve hafta sonu aşı uygulaması 21.12.2009 Web tabanlı bildirime geçiş 24.12.2009 Kontrendikasyonu olanlar için hücre kültürü aşısı uygulanması 18.01.2010
Sağlık çalışanlarında aşılanma Aşılanan kişi sayısı Toplam personel sayısı Aşılanma hızı (%) Hekim-diş hekimi 54.614 127.286 42,9 Yardımcı sağlık 86.398 394.316 21,9 personeli Diğer sağlık çalışanları 66.568 69.307 96 TOPLAM 207.580 590.909 35,1
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de grip sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
Uygulama ve Bildirim 95 ASİE bildirimi yapılmıştır. ASİE bildirim hızı: 4.5 (100 000)
Yaş grupları ve cinsiyete göre dağılımı (sayı),n=95, Yaş grupları 0-9 13 (%13,6) 10-19 14 (%14,7) 20-29 17 (%17,9) 30-39 29 (%30,5) 40-49 11 (%11,6) 50-59 4 (%4,2) 60- + 7 (%7,4) Cinsiyet Erkek 41(%43,2) Kadın 54 (%56,8)
Pandemik Aşı Sonrası Görülen İstenmeyen Etkilerin Dağılımı Pandemik Aşı Sonrası Görülen İstenmeyen Etkilerin Dağılımı Nörolojik Sistem Bozuklukları Alerjik Reaksiyonlar Kardiovasküler Bozukluklar Kas-İskelet sistemi ile İlgili Bozukluklar Göz İle İlgili Bozukluklar Diğer* 0 5 10 15 20 25 30 35 Vaka Sayısı *Program uygulama hatası,ekimoz, İşitme kaybı, Kekemelik, Hematüri,LAP
SUNUM PLANI Pandeminin genel görünümü Müdahalenin yürütülmesi Türkiye de influenza sürveyansı Pandemide yürütülen sürveyans Pandemik grip ölümlerinin değerlendirilmesi Aşılama çalışmaları Aşı sonrası istenmeyen etkiler Sonuç
Öngörüler ve gerçekleşmeler Amerika kıtasında ortaya çıkan pandemik suş. Hızlı virüs paylaşımı ve dolayısıyla hızlı tanı imkanları ve aşı. Pandemik (H1N1) halen çok patojenik değil. Majör büyük bir risk grubunda (yaşlılar) rezidüel bağışıklık var gibi görünüyor. Bilinen patojenisite göstergesi yok. Başlangıçta oseltamivire duyarlı. Artmış patojenisite Güneydoğu Asya dan ortaya çıkan pandemi Virüs paylaşımında gecikme A(H5N1) gibi çok daha patojenik bir suş Rezidüel bağışıklık yok Antiviral direnci var Kuzey Amerika dan iyi veri ve bilgi geliyor. Avrupa ya yaz mevsiminde ulaşma. Çoğunlukla hafif tablo. Avrupa ya bulaş olana kadar en az düzeyde veri Sonbahar sonu yada kış mevsiminde ulaşma Hemen ağır tablolu seyir
Yapılması planlananlar Pandemi planının revizyonu Sürveyans sisteminin güçlendirilmesi Erken uyarı sistemi Yapılan çalışmaların raporlanması