Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı ve Kurumlar Vergisi Açısından Sorumluluğu

Benzer belgeler
YURTDIŞI İŞTİRAKTEN ELDE EDİLEN KAR PAYLARININ VERGİSEL DURUMU

İştirak Kazançları İstisnası Kontrol Edilen Yabancı Şirket

Vergi Cennetlerine Yapılan Ödemeler Yurt Dışı Şube ve İştirak Kazançları*

GERÇEK KİŞİLERCE BEYAN EDİLMESİ GEREKEN KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI

Murat KÖSEOĞLU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

YURT DIŞI İŞTİRAK VE ŞUBE KAZANÇLARINA TANINAN İSTİSNA SONRASINDA YURT DIŞI İŞTİRAK VE ŞUBE ZARARLARININ DURUMU

ULUSLARARASI ANLAŞMALAR GEREĞİNCE BİLGİ DEĞİŞİMİ

Daha Modern ve Etkin Bir Vergi Sistemi İçin Reform Çalışmaları*

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu*

Kontrol Edilen Yabancı Kurumların Elde Ettiği Kar Paylarının Kaynağının Türkiye Olması Durumunda Vergilendirme

Transfer Fiyatlandırması ve Örtülü Sermaye Kurumlar Vergisi Kanunundaki Son Değişiklikler

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü

RASYO YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.

Kontrol Edilen Yabancı Şirket ve Yurtdışında Ödenen Vergilerin Mahsubu*

KÂR DAĞITIMI VE KÂR DAĞITIMINA BAĞLI STOPAJ VERGİLENDİRİLMELERİNE YÖNELİK ÖRNEK BİR ÇALIŞMA

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

Arkan & Ergin Uluslararası Denetim ve Y.M.M. A.Ş.

Sirküler no: 013 İstanbul, 3 Şubat 2009

2009/ Konu: 15 ve 30 ncu Maddedeki Tevkifat Oranlarıyla İlgili Düzenlemeleri Açıklayan Kurumlar Vergisi Sirküleri

SĐRKÜLER Đstanbul, Sayı: 2009/32 Ref: 4/32

Özelge: Şirket hissedarlarına ait arsanın kiralanarak arsa üzerine yapılacak binanın inşaasına ilişkin harcamaların GV ve KDV karşısındaki durumu.

YURTDIŞINDAKİ İŞTİRAKLERİNDEN ŞİRKETLERİNİN, VERGİ ANLAŞMALARI AÇISINDAN VERGİLENDİRME DURUMU VE BUNLARIN HİSSEDARLARININ VERGİLENDİRİLMESİ

Know-how mı, danışmanlık mı? (Stopaj var mı, yok mu?)

Özelge: Yurt dışı mukimi 硸rmalardanشى alınan hizmetlerin gelir ve kurumlar vergisi ile KDV karşısındaki durumu ve belge düzeni hk.

15 NO LU 5520 SAYILI KURUMLAR VERGĐSĐ KANUNU SĐRKÜLERĐ YAYIMLANDI

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

2. Aşağıda yazılıkooperatiflerin ortaklarıiçin hesapladıklarıristurnlardan;

Sirküler Rapor Mevzuat /128-2 SERMAYE ŞİRKETLERİNDE SERMAYE ÜZERİNDEN HESAPLANAN FAİZİN VERGİ MATRAHINDAN İNDİRİMİNE İLİŞKİN BKK YAYIMLANDI

Özelge: Yurt dışından Liesing ile kiralanan uçağın Türkiye'ye getirilmeden başka bir ülkede yerleşik bir rmaya kiraya verilmesi hk.

2012 KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ ÜZERİNDEN HE- SAPLANAN VERGİDEN DÖNEM İÇİNDE ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1) nde Değişiklik Tebliğ Adı. Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 14)

Y eni 5520 say l Kurumlar Vergisi Kanunumuz ile yeni bir kavram Kontrol

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ

2010/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK MAZERET SINAVLARI SORU VE CEVAPLARI GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 23 Temmuz 2010-Cuma 16:00

Kabul Tarihi: 31/12/2004 Resmi Gazete Tarihi : 31/12/2004

Kurumlar Vergisi Kanunu nda Yapılması Öngörülen Değişiklikler* 15 Mart 2006

ADİ ORTAKLIK KASASINDAKİ NAKİT FAZLASININ ORTAKLARA

Özelge: Rusya'da mukim grup rması tarafından Türkiye'de görevlendirilen personele ödenen ücretlerin vergilendirilmesi hk.

YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI SERMAYE İHRACINI TEŞVİK EDİYOR II. GENEL OLARAK İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI

SİRKÜLER. TARİH : SAYI : 2015 / 07 / 1 KONU : Kurumlar Vergisi Kanununa ilişkin 2015/7910 sayılı BKK ÖZETİ

NO: 2012/96. Limited şirketlerde kar payı avansına ilişkin 509 uncu maddenin üçüncü fıkrasının uygulanacağı

SİRKÜLERİMİZİN KONUSUNU GELİR VERGİSİ KANUNU UYGULAMASINDAKİ YENİLİKLER OLUŞTURMAKTADIR.

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

- Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI KOCAELİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü) Sayı : [5/h-2014/21]

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN 5/1-H İSTİSNASI

SİRKÜLER NO: POZ-2013 / 80 İST, GELİR VERGİSİ KANUNU TASARISINDAKİ TAŞINMAZ VE İŞTİRAK (ORTAKLIK) PAYLARI SATIŞ KAZANCI İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

6728 SAYILI KANUNLA KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU İLE DİĞER BAZI VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER 09/08/2016 tarih ve sayılı Resmi Gazete

KATMA DEĞER VERGĠSĠ GENEL UYGULAMA TEBLĠĞĠNDE DEĞĠġĠKLĠK YAPILMASINA DAĠR TEBLĠĞ (SERĠ NO:8)

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

Sayı: İstanbul, Konu: Bazı Vergi Kanunlarında değişiklikler içeren Yasa Tasarısı nın Kurumlar Vergisi Kanunu ile ilgili düzenlemeleri.

SİRKÜLER RAPOR 2 SERİ NO LU KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ. Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2008/53

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA 2016 YILINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

GVK nun Geçici 67. Maddesi Kapsamında Elde Edilen Gelirlere İlişkin GVK Genel Tebliği Yayımlandı DUYURU NO:2007/12 İstanbul,

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

Yurt dışındaki rmadan uydu yayını için hizmet alımında ödenen bedelin vergisel durumu.

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

SİRKÜLER NO: POZ-2004 / 33 İST, 17/02/2004

Sirkülerimizin konusunu 6824 Sayılı Vergi Kanunlarında Gerçekleştirilen Düzenlemeler oluşturmaktadır.

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü

2015 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI GERÇEK KİŞİ. Yatırım Fonu (**)

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

SERMAYE PİYASASI KURULU KÂR PAYI REHBERİ

KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCININ ZARARLI VERGİ REKABETİNE ETKİSİ

SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

SERMAYE AZALTIMI VE VERGİSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 1) NDE BAŞLIK DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ NO:

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)

T Ü R M O B TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI BİRLİĞİ SİRKÜLER RAPOR MEVZUAT

YURTDIŞINDA MUKİM KURUMLARIN TÜRKİYE DEKİ TAŞINMAZ SATIŞLARININ VERGİLENDİRİLMESİ

SİRKÜLER 2012/50. : Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ Yayımlandı.

I. STOPAJ YÖNTEMĠNE TABĠ MENKUL SERMAYE GELĠRLERĠ VE DEĞER ARTIġ KAZANÇLARI

SİRKÜLER 2009 / 5. 03/02/2009 tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de aşağıda yer alan vergi tevkif oranları yayımlanmıştır.

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI SAKARYA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

Özelge: Hollanda mukimi şirketten alınan hizmetler için kurumlar vergisi stopajı yapılıp yapılmayacağı hk.

SİRKÜLER 2012 / Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği Yayımlandı

Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, Tevkifat Uygulamalarına İlişkin (Seri, Sıra Numarası, No : 81 Sayılı)

Transfer fiyatlandırmasına konu olacak işlemler, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satım işlemleridir.

VERGİ SİRKÜLERİ Tarih : Sayı : 2016/144 Konu : Yurt dışına hizmet veren şirketlerde indirim

HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF KURUM (1) DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ

C) I-II-III D) IV-III

BAZI VERGİ KANUNLARI İLE KANUN VE KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI HAKKINDA BİLGİ NOTU-I

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

NAKDİ SERMAYE ARTIŞINA SAĞLANAN KURUMLAR VERGİSİ AVANTAJI HAKKINDA GENEL TEBLİĞ:

VERGİYE UYUMLU BAZI MÜKELLEFLERE GELİR/KURUMLAR VERGİSİ İNDİRİMİ GETİRİLDİ:

2012 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI KURUM. Yatırım Fonu (**)

6327 sayılı kanun ile yapılan değişikliklerin vergi uygulamalarına etkileri madde madde aşağıdaki gibidir.

YURT DIŞINDA ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU

TRANSFER FİYATLANDIRMASINDA HAZİNE ZARARI. Ramazan BİÇER. I. Giriş

KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 1) NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ NO: 9)

2012 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI GERÇEK KİŞİ. Yatırım Fonu (**)

KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 7) Türkiye'den Yurtdışı Mukimi Kişi ve Kurumlara Verilen Hizmetler

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2017/119. Konu : Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 14) Hk.

2016 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI GERÇEK KİŞİ. Tam Mükellef. Yatırım Fonu (**)

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağı, Seri No:267. Resmi Gazete No. Resmi Gazete Tarihi 0/0/0. Kapsam. 1. Giriş

12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14580 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR

Transkript:

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı ve Kurumlar Vergisi Açısından Sorumluluğu Sermaye ve emek uluslararası hareketliliğinin arttığı son dönemde devletler, küresel sermaye rekabetinin içinde kendilerine belirli bir yer edinebilmek maksadıyla üretim faktörlerinin kendi ülkelerine doğru akmasını sağlamaya yönelik politikalar uygulamaktadırlar. Yabancı Sermaye Yatırımlarının çekimine ilişkin yürütülen makro politikaların başında vergi politikaları gelmektedir. Uluslararası Vergi Rekabetini doğuran en önemli faktör Vergi Oranlarının çekici hale getirilmesi gibi görünse de Vergi Oranları vergi rekabetinde tek enstrüman değildir, bunun yanında indirim, istisna, muafiyet ve erteleme gibi diğer araçlar da vergi rekabetinin önemli unsurları arasındadır. Bir takım vergisel avantajlarla, uluslararası yatırım kararlarının ekonomik etkinlikten uzaklaştırılmasına yol açan ve ülkelerin vergi gelirlerinde azalmaya yol açan Zararlı Vergi Rekabeti nden korunmak maksadıyla ülkemizde de Kurumlar Vergisi Kanununda bazı düzenlemelere gidilerek belli ölçüde güvenlik müesseseleri oluşturulmuştur. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı da bu güvenlik müesseselerinden birisi olup aşağıda irdelenmeye çalışılmıştır. A. Kontrol Edilen Yabancı Kurum ve Kazancı Vergi Mevzuatımıza 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile girmiş bulunan Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı ifadesi ile uluslararası vergi kanunları açısından yatırımlarını yurtdışında düşük vergi oranlı ülkelere yönlendiren mükellefler ile Türkiye de yatırım yapan diğer mükellefler arasındaki vergi adaletini sağlamak maksadıyla geliştirilmiştir. Kontrol edilen yabancı kurum kavramı; tam mükellef gerçek kişi ve kurumların doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin, kâr payının veya oy kullanma hakkının en az %50 sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştirakleri ifade etmektedir. Tam mükellef gerçek kişi ve kurumlar tarafından kontrol edilen yabancı kurum kazançları KVK nın 7 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan şartların birlikte gerçekleşmesi halinde Türkiye de vergiye tabi bulunmaktadır. KVK 7. Maddesinin 1. fıkrasında belirtilen ve mükelleflerin kontrol ettikleri yurtdışı iştiraklerinden elde ettikleri kurum kazançlarının Türkiye de vergiye tabi olma şartları aşağıdaki gibidir: 1

a) İştirakin toplam gayrisafi hasılatının % 25 veya fazlasının faaliyet ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşması. b) Yurt dışındaki iştirakin ticarî bilânço kârı üzerinden % 10'dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması. c) Yurt dışında kurulu iştirakin ilgili yıldaki toplam gayrisafi hasılatının 100.000 YTL karşılığı yabancı parayı geçmesi. KVK 7. Maddesinin 3. Fıkrasına göre Kontrol oranı olarak, ilgili hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte sahip olunan en yüksek oran dikkate alınır İlgili Kanun maddesinin birinci fıkrasındaki şartların gerçekleşmesi durumunda yurt dışında kurulu iştirakin elde etmiş olduğu kâr, yurt dışı iştirakin hesap döneminin kapandığı ayı içeren hesap dönemi itibarıyla tam mükellef kurumların, kurumlar vergisi matrahına hisseleri oranında dâhil edilir. Yurtdışı iştiraklerden elde edilen kazançların Türkiye de Kurumlar Vergisine tabi tutulabilmesine ilişkin birlikte gerçekleşmesi gereken şartlara yakından bakalım: 1. Yurt dışı iştirakin ilgili yıldaki toplam gayri safi hasılatının %25 veya fazlasının pasif nitelikli gelirlerden oluşması İlgili madde fıkrasının bu bendinde yer alan pasif nitelikli gelirler ifadesi; yurt dışı iştirakin faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi gelirlerden oluşmaktadır. Dolayısıyla Yurt dışı iştirakin faaliyeti ile orantılı olmayan sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle elde edilen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler de pasif nitelikli gelir sayılacaktır. Örneğin; Yurtdışı iştirakin gayrisafi hasılatının 1.000 Amerikan Doları olduğunu ve bu hasılatı oluşturan bileşenlerin de aşağıdaki unsurlardan oluştuğunu varsayalım. Faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle elde edilen ticari kazanç 300,00 $ Kâr payı 100,00 $ Faiz Geliri 500,00 $ Menkul kıymet alım satım kazancı 100,00 $ Toplam Hasıla 1.000,00 $ 2

Bu durumda pasif nitelikli gelirlerin (Kâr payı + faiz geliri + menkul kıymet alım satım kazancı) toplam gayrisafi hasılata oranı (700/1.000 =) %70 olduğundan kontrol edilen yabancı kurum için belirtilen şart sağlanmış olacaktır. 2. Yurt dışı iştirakin taşıması gereken vergi yükü Yurt dışında kurulu iştirakin kurum kazancının %10 dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması gerekmektedir. Vergi yükü, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki tanıma göre tespit edilecektir. Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-b bendindeki tanımlar aşağıdaki gibidir: b) Kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak eden kurumların, bu iştiraklerinden elde ettikleri aşağıdaki şartları taşıyan iştirak kazançları; 1) İştirak payını elinde tutan şirketin, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az % 10'una sahip olması, 2) Kazancın elde edildiği tarih itibarıyla iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süreyle elde tutulması (Rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle veya yurt dışı iştirakin iç kaynaklarından yapılan sermaye artırımları nedeniyle elde edilen iştirak payları için sahip olunan eski iştirak paylarının elde edilme tarihi esas alınır.), 3) Yurt dışı iştirak kazancının kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması; iştirak edilen şirketin esas faaliyet konusunun, finansal kiralama dahil finansman temini veya sigorta hizmetlerinin sunulması ya da menkul kıymet yatırımı olması durumunda, iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması, 4) İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmesi. Yurt dışındaki inşaat, onarım, montaj işleri ve teknik hizmetlerin yapılabilmesi için ilgili ülke mevzuatına göre ayrı bir şirket kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, özel amaç için kurulduğunun ana sözleşmelerinde belirtilmesi ve fiilen bu amaç dışında faaliyetinin bulunmaması şartıyla, söz konusu şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen kazançlar için bu bentte belirtilen şartlar aranmaz. Bu bent uyarınca vergi yükü, kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülkede ilgili dönemde tahakkuk eden ve kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil olmak üzere toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin, bu dönemde elde edilen toplam dağıtılabilir kurum kazancı ile tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi toplamına oranlanması suretiyle tespit edilir. 3

Dolayısıyla, vergi yükü ile ilgili olarak Tebliğin (5.2.1.5) bölümünde yapılan açıklamalar dikkate alınacaktır. Sonuç olarak yurt dışında kurulu iştiraklerin kurum kazançlarının % 10'dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri gelir üzerinden alınan bir vergi yükü taşıması ifadesi ile nominal vergi oranı değil, efektif vergi yükü karşılaştırmaya esas alınacak; vergi yükü toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin bu dönemde elde edilen toplam dağıtılabilir kurum kazancı ile tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi toplamına oranlanması suretiyle tespit edilecektir. Örneğin; İlgili yurtdışı iştirakinin ticari kazancının 900,00 Amerikan Doları ve ticari kazancın tespitinde Gider Olarak Kabul Edilmeyen Tutarın da 100,00 Amerikan Doları olduğunu varsayarsak kurumun vergiye tabi kazancının 1.000,00 Amerikan Doları olacağını söyleyebiliriz. Söz konusu kazancın %50 sinin vergiden istisna tutulduğu düşünülürse ve ilgili ülkedeki Kurumlar Vergisi oranının %15 olduğu varsayılırsa tahakkuk eden Kurumlar Vergisinin 1.000 / 2 = 500,00 x 0,15 = 75,00 $ olacaktır. Hesaplanan verginin, vergi öncesi kâra oranı 75,00 / 900,00 = %8,33 < %10 söz konusu şart gerçekleşmiş olacaktır. 3. Yurt dışı iştirakin asgari gayrisafi hasılat tutarı Yurt dışındaki iştirakin Kurumlar Vergisi Kanununun uygulamasında kontrol edilen yabancı kurum olarak değerlendirilebilmesi için ilgili yıldaki gayrisafi hasılat tutarının 100.000,00 TL karşılığı yabancı paranın üzerinde olması gerekmektedir. İlgili yıldaki toplam gayrisafi hasılatı bu tutarın altında kalan iştirakler, diğer tüm koşullar bulunsa dahi kontrol edilen yabancı kurum olarak değerlendirilmeyecektir. Yurt dışındaki iştirakin hasılatının TL karşılığının tespitinde, ilgili iştirakin hesap döneminin son gününde geçerli olan T.C. Merkez Bankasınca açıklanan döviz alış kuru esas alınacaktır. Yukarıda belirtilen üç şarttan herhangi birisinin gerçekleşmemesi durumunda söz konusu yurtdışı iştirakinden elde edilen kazanç Türkiye de vergilendirilmez. B. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancının Yurtdışı İştirak Kazancı Karşısındaki Durumu Yukarıda belirtmiş olduğumuz KVK nun 5. Maddesinin 1-b bendinde yer alan şartların tamamının toplu halde yerine getirilmesi durumunda yurtdışı iştirak kazançları istisnaya tabi tutulmuştur. İstisnaya konu edilecek olan kazanç kâr dağıtımına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Kâr dağıtımına konu edilmemiş iştirak kazançlarının kanuni veya iş merkezi Türkiye de bulunan kurumlar tarafından kazanç olarak değerlendirilmesi ve nihai olarak kurumlar vergisi istisnasına konu edilmesi söz konusu değildir. Aynı Kanunun 5. Maddesinde yer alan iştirak kazançlarının istisna kapsamına alınması ile ilgili hükümler ile 7. Maddesinde Kontrol Edilen Yabancı Kurum dan elde edilen gelirlerin 4

belirli şartlar dâhilinde Türkiye de vergiye tabi tutulmasına ilişkin hükümler birlikte ele alındığında dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir: Yurt dışı iştirak kazançları istisnasının düzenlendiği KVK nın 5/1-b maddesine göre istisnadan faydalanabilmek için aranılan şartlardan biri vergi yüküne ilişkindir. Maddeye göre istisnadan faydalanabilmek için diğer şartların yanında, iştirak kazancının iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 15 oranında (bazı faaliyet konuları için % 20) gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması gerekmektedir. Diğer tüm şartlar sağlansa bile % 15 in altında vergi yükü taşıyan yurt dışı iştirak kazançlarının istisnadan faydalanması mümkün değildir. Buna karşın 7. maddede yer alan düzenleme uyarınca kontrol edilen yabancı kurum kazancının dağıtılsın veya dağıtılmasın Türkiye de kurumlar vergisine tabi tutulabilmesi için yurtdışı iştirakin ticarî bilanço kârı üzerinden % 10 dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıması gerekmektedir. Dolayısıyla, sadece vergi yükü kriteri bile iki düzenlemenin uyumsuz olma ihtimalini ortadan kaldırmaktadır. Her iki düzenlemeye ilişkin diğer şartların ayrı ayrı sağlanması koşuluyla, yurtdışındaki iştirakin ticarî bilanço kârı üzerinden % 10 dan az oranda vergi yükü taşıması durumunda yurt dışı iştirakin kurum kazancı dağıtılsın veya dağıtılmasın Kanun un 7. maddesi kapsamında Türkiye de kurumlar vergisine tabi tutulacak, %15 ve üzeri bir oranda vergi yükü taşıması durumunda ise Kanun un 5/1-b maddesi kapsamında kurumlar vergisi istisnasına konu edilebilecektir. KVK nın 5/1-b maddesinde yer alan şartları taşımayan yurt dışı iştirak kazançları vergiye tabi bulunmaktadır. Bununla beraber iştirak kazançlarına ilişkin vergilendirme kâr dağıtımına bağlı olarak yapılmaktadır. İştirakler tarafından dağıtılmayan kârların vergilendirilmesi mümkün değildir. Kâr dağıtımı yapılmadığı durumda, iştirak eden kurum açısından ortada bir kazanç olmayacağı için istisna uygulaması da söz konusu değildir. Buna karşın Kanun un 7. maddesinde, dağıtılsın veya dağıtılmasın ifadesi kullanılmak suretiyle, diğer şartların oluşması durumunda, yurt dışı iştirakin kazancının kâr dağıtımı yapılmasa dahi Türkiye de vergiye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla kontrol edilen yabancı kurum kazancının vergilendirilmesi ile yurt dışı iştiraklerden elde edilen kazançların genel hükümlere göre vergilendirilmesi arasındaki temel fark, kâr dağıtımına ilişkindir. Yurt dışı iştirak kazançlarının genel hükümlere göre vergilendirilebilmesi için kâr dağıtımı şartı aranırken, kontrol edilen yabancı kurum kazançları dağıtılsın veya dağıtılmasın maddede belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi durumunda Türkiye de vergiye tabidir. Yurtdışındaki ilgili ülkeye özel mevzuat gereğince inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetlerin yerine getirilebilmesi için ayrı bir şirket kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, bu zorunluluğun ilgili şirketin ana sözleşmesinde belirtilmesi halinde söz konusu şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen kazançlar da başka bir şart aranmaksızın Türkiye de Kurumlar Vergisinden istisna edilmiştir. Yine bu amaçla kurulan şirketlerden dağıtılan kar payları da Gelir Vergisinden istisna tutulacaktır. 5

C. Vergi Cennetleriyle Mücadele Amacı Taşıyan KVK nun 30/7. Maddesinin Kontrol Edilen Kurum Kazancının Vergilendirilmesi İle Bağlantısı KVK nun 30/7 Maddesine göre; Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam mükellef kurumların bu nitelikteki ülkelerde bulunan iş yerleri dahil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın % 30 oranında vergi kesintisi yapılır. a) Emsaline uygun fiyatlarla satın alınan mal ve iştirak hisseleri için yapılan ödemeler, emsaline uygun fiyatlarla deniz ve hava ulaştırma araçlarının kiralanması için yapılan ödemeler ile yapılan işin tamamlanabilmesi bakımından zorunluluk arz eden geçiş ücreti, liman ücreti gibi ödemeler üzerinden yapılacak kesinti oranını; her bir ödeme türü, faaliyet konusu ya da sektör itibarıyla ayrı ayrı belirlemeye, sıfıra kadar indirmeye veya kanunî seviyesine kadar getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. b) Yurtdışındaki finans kuruluşlarından temin edilen borçlanmalara ilişkin ana para, faiz ve kâr payı ödemeleri ile sigorta ve reasürans ödemeleri üzerinden bu fıkra uyarınca vergi kesintisi yapılmaz. c) Bu fıkraya göre vergi kesintisine tâbi tutulan ödemeler, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre ayrıca vergi kesintisine tâbi tutulmaz. Yukarıdaki düzenlemede yer alan, vergi cennetleriyle mücadele maksadı taşıyan ve bu amaçla vergi kesintisine tabi tutulan ödeme KVK 7. Madde kapsamına giren bir Kontrol Edilen Yabancı Kurum a yapılmış olabilir. Bu da Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancının Türkiye de vergilendirilmesinde mükerrerliğe yol açabilir. Söz konusu mükerrerliğin önlenmesi amacıyla KVK nun Yurtiçinde Kesilen Vergilerin Mahsubu başlıklı 34. Maddesinin 3. Fıkrasındaki aşağıdaki düzenleme ile ortadan kaldırılmıştır. Kontrol edilen yabancı kurumlara yapılan ödemeler üzerinden Kanunun 30 uncu maddesinin yedinci fıkrası uyarınca kesilen vergiler, bu şirketin Türkiye'deki beyannameye dahil edilen kurum kazancı üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. Ancak mahsup edilecek vergi, kontrol edilen yabancı kurumun bu ödemelerden kaynaklanan kazancına isabet eden kurumlar vergisini aşamaz. Örneğin; Vergi Cenneti olarak ilan bilinen ülkelerden birinde yerleşik olan Kontrol Edilen Yabancı Kuruma, bu kurumdan satın alınan mal karşılığı yapılan net 70.000,00 TL lik ödeme üzerinden yapılacak olan 30.000,00 TL lik bir Vergi Kesintisi daha sonra bu Kurum 6

Kazancının Türkiye deki Kontrol Eden Kurumun vereceği beyannameye dahil edilecek olan Kurum kazancından mahsup edilecektir. Ancak burada mahsup edilecek tutar 30.000,00 TL nin tamamı değil, yabancı kurumun 70.000,00 TL lik ödemeden kaynaklanan kazancına isabet eden Kurumlar Vergisi tutarı kadar olabilecektir. D. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Müessesesinin Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Karşısındaki Durumu Yürürlükte bulunan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, Türkiye nin Kurumlar Vergisi Kanununun 7 inci maddesinde yer alan Kontrol edilen yabancı kurum kazancı hükümlerine göre kendi mukimlerini vergileme hakkını sınırlandırmamaktadır. Diğer bir anlatımla, diğer devlet mukimi bir kurum tarafından Türkiye de mukim bir kuruma kâr payı dağıtılsın ya da dağıtılmasın Kurumlar Vergisi Kanununun Kontrol edilen yabancı kurum kazancı hükümleri uygulanacaktır. Ancak, diğer bir devlette mukim olan kurum tarafından kontrol edilen yabancı kurum kazancı olarak Türkiye de vergiye tabi tutulmuş olan kazancın, kâr payı olarak Türkiye de mukim bir kuruma dağıtıldığı durumlarda, Anlaşmalarda yer alan Temettüler in vergilendirilmesi ve Çifte vergilemenin önlenmesi ile ilgili hükümler normal şekilde uygulanacaktır. Kaynak ülke tarafından dağıtılan kâr payları üzerinden bir vergileme yapılması ve bu kâr paylarının Türkiye de kurumlar vergisinden istisna edilmemiş olması durumunda, kâr payının, elde edildiği yıl kurum kazancına eklenerek üzerinden kurumlar vergisinin hesaplanması ve bu kâr payı ile ilgili olarak diğer ülkede ödenen vergilerin anlaşma ve Kurumlar Vergisi Kanununun yurt dışında ödenen vergilerin mahsubuyla ilgili hükümleri çerçevesinde mahsup edilmesi, bu mahsup sonrasında arta kalan bir tutarın mevcut olması halinde, daha önce kontrol edilen yabancı kurum kazancı olarak vergiye tabi tutulmuş bulunan kazanç üzerinden hesaplanıp ödenen kurumlar vergisinin söz konusu kâr payına atfedilen kısmının da kalan tutar üzerinden mahsup edilmesi gerekmektedir. Mahsup edilemeyen kısım, kâr payının Türkiye ye getirilmiş olması kaydıyla iade edilebilecektir. İlgili anlaşma hükümlerinin, dağıtılan söz konusu kâr payının Türkiye de istisna edilmesini öngörmesi halinde ise kâr payının dağıtılıp Türkiye ye getirildiği dönemde daha önce kontrol edilen yabancı kurum kazancı hükümleri çerçevesinde vergilendirilen kazanç üzerinden hesaplanıp ödenen kurumlar vergisinden, dağıtılan kâr payı tutarına isabet eden kısım iade edilebilecektir. 7

E. SONUÇ Kontrol edilen yabancı kurum uygulaması ile, iştirakler aracılığıyla yatırımlarını yurt dışında düşük vergi oranı uygulayan ülkelere yönlendiren mükelleflerin belli şartlar altında buradan elde ettikleri gelirlerinin Türkiye'ye aktarılması beklenmeden vergilendirilmesi amaçlanmaktadır. Kontrol edilen yabancı kurumun vergilendirilebilmesi için bazı şartlar bulunmaktadır. Kontrol edilen yabancı kurumun vergilendirilebilmesi için yukarıda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartlar birlikte gerçekleşmezse vergilendirme yapılamayacaktır. Kontrol edilen yabancı kurum uygulaması ile uluslararası vergi uygulamaları çerçevesinde, ticari ya da sınai mahiyette olmayan yatırımlarını yurt dışında düşük vergi oranlı ülkelere yönlendiren mükellefler ile Türkiye'de yatırım yapan mükellefler arasında oluşan vergi adaletsizliğinin ortadan kaldırılması imkanı sağlanacak ve kontrol edilen yabancı şirketlerle ilgili uluslararası vergi uygulamaları ile de uyum sağlanmış olacaktır. 8