ANALİZ EKİM 2014 SAYI: 10 GÜSAM w w w. g u s a m. o r g Uyuşturucu ile Mücadelede Güncel Durum: 2013-2014 Yıllarının Karşılaştırmalı Analizi Doç. Dr. Ekrem MUŞ Ö Z E T 2014 yılı Eylül ayında esrar yakalama oranı, 2013 yılının aynı dönemine göre (85 tondan, 57 tona) % 33 civarında (28 tonluk) bir düşüş göstermiştir. 2013 yılsonunun 167 tonla bittiği değerlendirilirse; bu fark daha da açılabilecektir. 2014 yılı Eylül ayı itibariyle ectacsy yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (3 milyon tabletten 500 bin tablete) yaklaşık 6 kat azalmıştır (2 milyon 500 bin tablet). Yakalanamayan bu miktar, Türk gençliği, sokaklar ve ülkemiz adına çok kaygı vericidir. Türkiye nin captagon trafiğinde son yıllarda nihai pazar haline geldiği ifade edilebilir. 2014 yılı Eylül ayı itibariyle yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (4 milyon tabletten 120 bin tablete) yaklaşık 40 kat (3 milyon 980 bin tablet) azalmıştır. Talep Türkiye de özellikle İstanbul, Antep, Adana, Hatay, Mardin, Urfa illerinde çok fazla olmasına rağmen yakalanamamaktadır. 1
2014 yılı Eylül ayı itibariyle eroin yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (6 tondan, 8,5 tona çıkmıştır) % 40 civarında 2,5 ton eroin yakalaması artmıştır. 2014 yılı Eylül ayı itibariyle Metamfetamin yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (95 kg.-40 kg.) % 55 civarında düşmüştür. 2014 Eylül ayı itibariyle yaklaşık 445 kg. bonzai yakalanmıştır. 2013 yılına göre (76 kg.) yaklaşık 6 kat artmıştır. Bu madde henüz ülkenin bütün illerinde bulunmayıp, özellikle büyük şehirlerde daha çok görülmektedir. Torbacılarla mücadelede, projeli çalışma (teknik takip) yapılmadan veya gizli soruşturmacı görevlendirmesi yapmadan yakalama yapmak oldukça zordur. Çünkü bu grupların gram gram sattıkları uyuşturucuyu delillendirmenin başka yöntemi bulunmamaktadır. 17/25 Aralık 2013 sonrası yasalaşan 6 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete nin 28933 mükerrer sayısı ile yayımlanarak yürürlüğe giren 21.2.2014 gün ve 6526 sayılı kanun ile özellikle örgütlü suçlarla mücadeleyi (uyuşturucu, yolsuzluk, mali suçlar) ve güvenlik birimlerinin mahkeme kararlarıyla yaptıkları telefon ve fiziki takip faaliyetlerini takip etmeye yönelik teknik dinleme ve izleme faaliyetlerini zorlaştırmıştır. 2
Giriş Türk halkını tehdit eden uyuşturucu madde türler ine göre mevcut durumu ele alarak 2013-2014 yıllarında farklı uyuşturucu maddelerinde yapılan yakalamaların analiz ve değerlendirmeleri istatistiksel veriler ışığında aşağıda ele alınmıştır. Grafik 1 incelendiğinde hem olay sayısında hem de şüpheli sayısında her yıl artış olduğu gözlenmektedir. Grafik 1. 2008-2012 arası Genel Uyuşturucu İstatistikleri (2013 yılı KOM Uyuşturucu Raporu) a) Eroin Maddesi: Türkiye, Afganistan kaynaklı uluslararası Eroin kaçakçılığı sevkiyatında, yıllardan beri en çok kullanılan Balkan Rotası üzerinde bulunmaktadır. Bu rota, Afganistan dan yasadışı yollarla çıkartılan özellikle eroin maddesinin, İran üzerinden Türkiye ve devamında Edirne den Avrupa ya karayolu ile ulaşmasında kaçakçıların en çok kullandıkları, en çok sevdikleri, taşımada en az masraf yaptıkları, en çok yol tecrübesine sahip oldukları bir rotadır. Bu rota, alanında uzman, profesyonel ve kaçakçılık konularında uluslararası işbirliğinin önemine inanmış Türk Polisinin yoğun, fedakâr ve tecrübe dolu çalışmaları sonrası uyuşturucu kaçakçılarının korkulu rüyası haline gelmiştir. Uyuşturucu kaçakçıları, Türkiye nin ve Türk Polisinin riskli, kendilerine göre güvensiz, yakalanma riski en yüksek seviyeye gelmesi nedeniyle kaçakçılık rotalarını değiştirmek zorunda kalmışlardır. 3
Bu değerlendirme bizzat kurum merkezi Avusturya/ Viyana da olan ve uyuşturucu alanında dünyadaki bütün trendleri gözetip tek değerlendirme yapan, dünyanın farklı ülke ve bölgelerinde ofisi bulunan, Türkiye nin de her yıl Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile binlerce dolar yardım yaptığı, uyuşturucu alanında en üst söz sahibi Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (United Nations Office on Drugs and Crime - UNODC) tarafından yapılmıştır. Kurumun 2012 yılı Dünya Uyuşturucu Raporunda, yine aynı kurumun Küresel Afgan Afyon (haşhaş bitkisinden elde edilen maddeler) ticaretine ilişkin raporunda ve İngiliz Polis Teşkilatı tarafından yıllık yayınlanan ve uluslararası nitelikteki 2012 tarihli raporunda ve Türkiye ve Türk Polisinin başarılı çalışmaları övgülerle bahsedilmiştir. Türk polisinin yapmış olduğu başarılı çalışmalar sonucunda, Balkan Rotası riskli hale gelmiş ve kaçakçılar için kâbus başlamıştır. Çünkü özellikle eroin maddesinin bağımlıları daha çok Avrupa da yaşamakta ve bu maddeyi en çok Avrupalılar kullanmaktadır. Türkiye deki eroin bağımlıları ise daha çok Avrupa ülkeleri ile bağı olan özellikle turistik yerlerde, gurbetçilerin yoğun olduğu şehirlerde ve büyükşehirlerde yaşayanlar ile İran sınırındaki illerde yaşayanlardır. Dolayısı ile Türkiye eroin yakalamakla, insanlık suçu olması nedeniyle aslında ağırlıklı olarak Avrupa vatandaşları iç in mücadele etmektedir. Talep özellikle Avrupa dan çok olduğu için bu talebin karşılanması gerekmektedir. Eroin, kaçakçılar için ayrıca çok kazançlı bir pazardır, kilosu Afganistan da 100 450 dolar olan madde, Avrupa da (İngiltere, Hollanda, Almanya) 15bin-25bin dolara pazarlanmaktadır. Bu nedenle hedefe ulaşmak için farklı rotalara ihtiyaç vardır. Burada ikinci Rota olarak kabul edilen Kuzey Rotasıdır. Yani Afganistan dan çıkıp İran, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Rusya, Ukrayna ve Avrupa ya ulaşımdır. Bu rota kaçakçıların hiç sevmedikleri bir rotadır. Çünkü güzergâh ülkelerinin farklı tutum davranışları ile yozlaşmış birçok ilişki nedeniyle ellerindeki maldan daha fazla masraf yapılmakta ve birden çok ülkeyi geçmeleri nedeniyle uzun ve kontrolsüz bir rotaya girmektedirler. Ama buna 4
rağmen alternatif olarak mecburen kullanmaktadırlar. Üçüncü rota ise Güney Rota dediğimiz denizyolu ile konteynerler içerisinde, en büyük sevkiyatların yapıldığı çok büyük kaçakçıların kullandığı gemiyle Avrupa ya ulaş mak için ayların sürdüğü bir rotadır. Bu rotayı da kaçakçılık kapasitesi ve gücü orta seviyede olanlar kullanamaz. Çünkü maddenin, orta düzeydekiler için paraya hızlı olarak dönmesi gerekmektedir. Uyuşturucu Kaçakçıları arasındaki iletişim çok hızlı ve güç lüdür. Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan yıllık uyuşturucu ve d iğer faaliyetlere ilişkin değerlendirme raporlarından da elde edilen bilgiler ışığında kaçakçıların arasındaki iletişim çok üst düzeyde olduğu görülmektedir. Örneğin hangi ülkenin hangi şehrinde hangi araç ya da hangi konteynerde ne yakalanmış, bu madde hangi organizasyona aittir, hangi ülke polisleri ne tür teknikler kullanır, hangi ülke polisleri zula yakalamada meşh urdur ya da hangi ülke polisleri, gümrük ve jandarma birimleri neden motive olurlar. Bu kriterleri bütün kolluk birimlerinden hatta UNODC den bile daha önce öğrenirler. Çünkü onlar için zaman ve para çok önemli olduğu için her duruma göre şekil alırlar. Şu anda uluslararası kolluk birimlerinin yaptıkları toplantılar ile kaçakçıların resmi kararlarla alınan telefon görüşmelerinde Türkiye nin artık kaçakçılar için riskli olmadığı, çok profesyonel araç zulalarının bile yapılmasına gerek kalmadığı, Türkiye de Hükümetin, çok uzman ve deneyimli kolluk görevlilerini uzaklaştırdığı, önceleri maddeyi riske etmemek için küçük kilolar halinde (5-80 kg. arası) çok sık sevkiyat yapılırken şimdi hiç korkmadan 200 kg. üzeri taşınması gerektiği, yakalanan yakalansın ellerinde daha çok mal bulunduğu şeklinde konuşmalar geçmektedir. Şimdi bu değerlendirmeyi kısmen doğrulayan 2014 yılında eroin yakalama olaylarına bakalım. Olaylarla ilgili açık kaynaklardan (internet) üzerinden yapılan incelemede hangi ilin ne kadar yakalama / nasıl yakalama yaptığını bütün detayları ile öğrenebilirsiniz. 5
1. 5 Nisan 2014 tarihinde Erzurum ilinde polisin yaptığı çalışmada 34 plakalı bir Tırın içerisindeki ceviz torbaları içerisine konmuş, kaçakçılarca herhangi bir zulaya gerek kalmaksızın, bir şoförle bir likte 577 kilo eroin yakalamıştır. Bu yakalama, herhangi bir planlı çalışma yani savcılık üzerinden soruşturma almaksızın ve telefon dinleme yapmaksızın bir seferde yapılan çok büyük bir yakalamadır. 17/25 Aralık 2013 süreci öncesi bütün illerde yoğun uygulama yapılmasına rağmen, projesiz böyle bir yakalama yakın tarihte olmamıştır. Bu da kaçakçıların çok pervasız ve kendilerine çok güvendiklerinin göstergesidir. 2. 23 Nisan 2014 tarihinde Bitlis ilinde polisin yaptığı çalışmada 33 plakalı bir kamyonette bir şoförle birlikte tam 210 kilo eroin yakalamıştır. 3. 10 Mart 2014 tarihinde İstanbul ilinde Beylikdüzü ilçesinde hırsız bir şahıs 34 plakalı Mercedes Vito marka bir aracın kelebek camını kırmak suretiyle araçtan bir çantayı çalıyor, daha sonra çantada uyuşturucu olduğunu görünce korkup 155 polisi arayıp oradan kaçıyor. Daha sonra Asayiş ekipleri bakıyorlar ki çantada uyuşturucu var. Narkotik Polislerini arıyorlar. Çevrede Vito arabayı buluyorlar ve o arabada ayrıca 5 çanta içerisinde daha eroin buluyorlar. Daha sonra polisler arabayı almaya gelecek kişiyi bekliyorlar. Sonra bir kişi geliyor onu yakalayıp konuştuklarında, o şahıs ikinci bir araba daha olduğunu ve 34 plakalı Ssang Young marka cipte de madde olduğunu söylüyor. O cipte de 10 adet benzer spor çantası bulunuyor. Toplam iki arabada, bir şahısla birlikte, 16 çantada toplam 445 kilo eroin yakalanıyor. Bu yakalama, herhangi bir planlı çalışma yani savcılık üzerinden soruşturma almaksızın ve telefon dinleme yapmaksızın tesadüfen hırsızlık sonrası yakalanıyor. Bu durum aslında hem İstanbul narkotik polisinin hem de Türkiye genelinde kaçakçılıkla mücadelenin nasıl yapıldığını/ yapılmadığını göstermektedir. 6
4. 9 Mart 2014 tarihinde Ağrı ilinde polisin yaptığı çalışmada 58 plakalı bir BMC kamyonette bir şoförle birlikte tam 458 kilo eroin yakalamıştır. Görüldüğü gibi sadece 4 olayda 1 TON 690 KİLO eroin yakalanmıştır. Burada en önemli sorunlardan birisi de herhangi savcılık üzerinden projeli çalışma yapılmaksızın sadece taşıyıcı olan bir kişinin yakalanmasıdır. Böyle durumda proje yapılmaz ise; bu eroinin esas sahipleri, alıcıları, ana taşıyıcı organizasyonu, parayı esas temin eden ve en önemlisi ise uluslararası boyutunun görülememesidir. Böylece suçun esas örgüt ve organizasyon yapısındakiler yakalanmadığından bu kişiler suç işlemeye devam edeceklerdir. Eroin maddesine yönelik yukarıda yapılan değerlendirmeden de anlaşılacağı üzere; ulusal ve uluslararası uyuşturucu kaçakçıları, bütün ağırlıklarını Türkiye ye vermişler ve 2014 yılında da eroin yakalamalarının bu kaçakçı bolluğundan dolayı yakalamaların artacağı tahmin edilmiştir. Nitekim 2014 yılı Eylül ayı itibariyle yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (6 tondan, 8,5 tona çıkmıştır) % 40 civarında 2,5 ton eroin yakalaması artmıştır. Grafik 2-3 incelendiğinde yakalanan eroin miktarında artış olduğu ve yakalamanın yaklaşık yarısının İstanbul ilinin gerçekleştiği gözlenmektedir. Grafik 2. 2008-2012 arası Yakalanan Eroin (2013 yılı KOM Uyuşturucu Raporu) 7
Grafik 3. 2012 yılında Yakalanan Eroinin İllere Dağılımı b) Bonzai (Sentetik Uyuşturucu) Maddesi: Türkiye de bağımlılar arasında çok hızla yayılan, isminden dolayı bağımlılar arasında psikolojik olarak itibar gören, birçok Dünya ülkesinde yasa kapsamında olmayan ve ülkemizde de türevleri yasa kapsamında bulunmaması nedeniyle mücadeleyi zorlaştıran Bonzai maddesine yönelik, ciddi farkındalık oluşmuştur. Bonzai nin, birçok insanın ölümüne neden olduğu basın yayın organlarında son aylarda önemle vurgulanması, olumsuz algının güçlenmesini sağlamıştır. Hatta TV açıkoturumları, köşe yazarları, evler, okullar ve gençler arasında konuşulmak suretiyle, bu bilinç halkımızı bu maddeden daha da uzaklaştıracaktır. Eğer yasal düzenlemeler yapılmazsa, 2014 yılı sonrası bu madde yakalamasının artacağı tahmin edilmekteydi ve nitekim 2014 Eylül ayı itibariyle yaklaşık 445 kg bonzai yakalanmıştır. 2013 yılına göre (76 kg) yaklaşık 6 kat artmıştır. Bu madde henüz ülkenin bütün illerinde bulunmayıp, özellikle büyük şehirlerde daha çok görülmektedir. Gerekli düzenlemeler yapılırsa daha fazla yaygınlaşmasının önüne geçilebilir. c) Esrar Maddesi: Dünya genelinde en çok kullanılan uyuşturucu türü esrardır. UNODC 2012 Dünya Uyuşturucu Raporunda, dünya genelinde esrar kullanıcı sayısının 119 224 milyon aralığında olduğu tahminine yer verilmektedir. Esrar, aynı zamanda en çok üretimi ve kaçakçılığı gerçekleştirilen uyuşturucudur. Çünkü 8
arsız bir bitki olması nedeniyle su ve gübrenin verildiği her ortamda kolayca yetişebilmektedir. Ülkemizde de en çok kullanılan ve kaçakçılığa konu olan uyuşturucu esrardır. Ottur günahı yoktur gibi yanlış inanışlar nedeniyle maalesef sokakta genç yetişkin ayrımı olmaksızın Türkiye nin bütün il ve ilçelerinde kullanıcıları bulunmaktadır. Maddenin piyasada kolay bulunabiliyor olması, yukarıda sayılan maddelerin aksine fiyatının ucuz olması bu madd enin bağımlılarının sayısı günden güne artmaktadır. 2013 yılında yaklaşık 167 ton civarında esrar yakalamaları yapılarak Cumhuriyet tarihinin yakalama rekoru kırılmıştır. Bu maddenin insanlar arasında dağılımını önlemek ve piyasada bulunurluğunu azaltmak için; çok sayıda operasyon ve yakalama yapmak gereklidir. Ayrıca başta Diyarbakır olmak üzere esrarın hammaddesi olan Kenevir bitkisinin ekiminin yapıldığı ve zehir tarlaları olarak adlandırılan alanlarda ciddi operasyonlar yapılmalıdır. Böylece hem terörün hem de kaçakçıların çok önemli finans kaynağının önüne geçile bilecektir. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2014 yılı Eylül ayında yakalama oranı, 2013 yılının aynı dönemine göre (85 tondan, 57 tona) % 33 civarında (28 tonluk) bir düşüş göstermiştir. 2013 yılsonunun 167 tonla bittiği değerlendirilirse; bu farkın daha da açılacağı ve yakalanam ayan esrar maddesinin ülke içinde veya dışında kullanılacağı değerlendiril mektedir. 9
Grafik 4. 2008-2012 arası Esrar Olay Sayısı (2013 yılı KOM Uyuşturucu Raporu) d) Ecstasy (sentetik uyuşturucu) Maddesi: Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca yayınlanan Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele 2012 Raporuna göre; özellikle üniversite gençliğini hedef alan, turistik ve eğlence yerlerinin yoğun bulunduğu büyük illerdeki pavyon, gazino ve otellerde çok popüler olan tablet şeklinde sentetik yani fabrikasyon türü bir uyuşturucudur. Türkiye, ecstasy için nihai bir pazardır. Ülk emizde ele geçirilen tabletler ağırlıklı olarak Hollanda ve Belçika kaynaklıdır. Ecstasy, Avrupa ülkelerinden hava, deniz ve karayolu ile ülkemize getirilmektedir. Karayoluyla ecstasy girişi ülkemizin kuzey batısından, sıklıkla Bulgaristan ve son dönemde Yunanistan üzerinden gerçekleşmektedir. TIR araçlarında sürücü kabininde, yasal yük arasında veya zulalı bölmelerde ülkemize yoğun ecstasy girişleri olmaktadır. Eroinde ülkemiz transit iken, ecstasy de ise hedeftir. Her yıl normal şartlar içerisinde ecstasy yakalamalarının bir önceki yıla göre çok artması gerekmektedir. Hatta kolluk birimlerince 2013 yılında yakalanan miktar ise Türkiye tarihinde gelmiş geçmiş en çok ecstasy yakalaması olarak kayıtlara girmiştir. 10
Bu maddeyi ülkeye girdiği anda, sokak satıcıları ya da kullanıcılara dağılmadan toplu olarak yakalamak genel ilkedir. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2014 yılı Eylül ayı itibariyle yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (3 milyon tabletten 500 bin tablete) yaklaşık 6 kat azalmıştır (2 milyon 500 bin tablet). Yakalanamayan bu miktar, Türk gençliği, sokaklar ve ülkemiz adına çok kaygı vericidir. Aslında basın ve medyada bu konunun çokça vurgulanması gerekmektedir. Sahil bölgelerindeki eğlence mekânlarının, havaların soğumasıyla birlikte şehirlere taşınacağını ayrıca üniversitelerin de açılacağını değerlendirirsek, Ecstasy tehlikesi kapımızın önünde beklemektedir. Yine rapora göre 2009 2012 arasındaki süreçte son dört yılda ecstasy operasyon sayısında %608, şüpheli sayı sında ise %312 artış söz konusu olmuştur. Raporu) Grafik 5. 2008-2012 arası Ecstasy Olay Sayısı (2013 yılı KOM Uyuşturucu e) Captagon (sentetik uyuşturucu) Maddesi: Captagon kaçakçılığından en çok Suudi Arabistan ve Arap Yarımadası olmak üzere diğer Arap ve Ortadoğu ülkeleri etkilenmektedir. Ancak son yıllarda Türkiye nin captagon trafiğinde çoğunlukla nihai pazar haline geldiği ifade edilebilir. 2014 yılı Eylül ayı itibariyle yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (4 milyon tabletten 120 bin tablete) yaklaşık 40 kat (3 milyon 980 bin tablet) azalmıştır. Talep Türkiye de özellikle İstanbul, Antep, Adana, Hatay, Mardin, Urfa illerinde çok fazla olmasına rağmen 11
yakalanamamaktadır. Suriye karışıklığı nedeniyle bu maddenin kullanıcıları da artmıştır. Grafik 6. 2008-2012 arası Captagon Olay Sayısı (2013 yılı KOM Uyuşturucu Raporu) f) Metamfetamin (sentetik uyuşturucu) Maddesi: Türkiye ye İran üzerinden gelip, bir kısmı ülkedeki bağımlılar arasında kullanılıp, büyük bir kısmı da Uzakdoğu ülkelerine başta Japonya, Yeni Zelanda, Tayland, Malezya ve Endonezya gibi ülkelere transit geçiş yapılan bir maddedir. İran a sınır illerle büyük şehirlerde bağımlıları bulunmaktad ır. Ayrıca mülteci İranlıların bulunduğu Aksaray, Nevşehir ve Kayseri illerinde de kullanıcıları bulunmaktadır. Doğudan gelen İran otobüs ve araçlarında mutlaka yakalama yapmak mümkündür. 2014 yılı Eylül ayı itibariyle Metamfetamin yakalama oranı 2013 yılının aynı dönemine göre (95 kg den, 40 kg ye) % 55 civarında düşmüştür. Raporu) Grafik 7. 2008-2012 arası Metamfetamin Olay Sayısı (2013 yılı KOM Uyuşturucu 12
g) Sokak Satıcıları (Torbacılar): Yurtiçi uyuşturucu sokak satıcılarıyla yani torbacı denen gruplarla mücadele sokakların, okulların, alışveriş merkezleri ve halkın yoğun olduğu parklar, mahalle araları, terkedilmiş mekânların daha güvenli hale gelmesi için çok önemlidir. Çünkü uyuşturucu satan sokak satıcıları yani torbacılar, aynı zamanda hırsızlık, fuhuş, cinayet, gasp vb. suçları da yoğun olarak işlemektedirler. Yani sokak satıcılarıyla mücadele aynı zamanda asayiş olaylarıyla da mücadele demektir. Çoğu zaman bu suçlular, örneğin hırsızlıktan tutuklanmayabiliyor ama sokak satıcısı olduğu delillendirildiği takdirde mutlaka tutuklanmakta ve sokaklar nefes almaktadır. Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca yayınlanan Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele 2012 Raporuna göre; 2012 yılında ilk defa 81 İl KOM Birimi tarafından sokak satıcılarına yönelik projeli çalışma başlatılmış ve bu çalışmalar operasyona dönüştürülmüştür. Yapısal olarak sokak dağıtımıyla mücadele için il KOM Birimlerinin çalışmaları istihbari ve stratejik analizlerle desteklenerek mücadele kapasitelerinin artırılması sağlanmalıdır. Torbacılarla mücadelede, projeli çalışma yapılmadan yani teknik takip yapmadan veya gizli soruşturmacı görevlendirmesi yapmadan yakalama yapmak oldukça zordur. Çünkü bu grupların gram gram sattıkları uyuşturucuyu delillendirmenin başka yöntemi bulunmamaktadır. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, sokak satıcılarına yönelik dinlemeli ya da projeli çalışmaların sayısında ciddi oranda düşüşler bulunduğu değerlendirilmektedir. SONUÇ 2014/2015 eğitim ve öğretimin başladığı şu günlerde Özellikle okul önlerinde, halkın yoğun bulunduğu park, bahçe ve mesi re yerlerinde uyuşturucu satan torbacılar, gençlerimizi ve çocuklarımızı ciddi şekilde tehdit etmektedir. 13
Torbacı olarak adlandırılan uyuşturucu satıcıları arasında zaman zaman sokak ve yer paylaşımı nedeniyle çatışmalar çıktığı, hatta polislerle ve kendi aralarında silahla çatıştıkları bilinmektedir. Bunun en tipik örneği, Başkent Ankara da yakın tarihte Bülent Aramaz isimli uyuşturucu satıcısının Dikmen semtinde polisle çatışması sonucu öldürülmesidir. Ayrıca İstanbul Gülsuyu ndaki torbacıların kendi arasındaki çatışmalarında da hayatını kaybeden masum vatandaşlarımız olmuştur. 17/25 Aralık 2013 sonrası yasalaşan 6 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete nin 28933 mükerrer sayısı ile yayımlanarak yürürlüğe giren 21/2/2014 gün ve 6526 sayılı kanun ile özellikle örgütlü suçlarla mücadeleyi (uyuşturucu, yolsuzluk, mali suçlar) ve güvenlik birimlerinin mahkeme kararlarıyla yaptıkları telefon ve fiziki takip faaliyetlerini takip etmeye yönelik teknik dinleme ve izleme faaliyetlerini zorlaştırmıştır. Böylece bu kanundan sonra Türkiye geneli Kaçakçılık, Terör, Asayiş gibi birimler mahkemelerden dinleme ve izleme kararları alamamaktadırlar. Bu durum kolluk birimlerini çok zor durumda bırakmaktadır. Bu değişiklik sonrası hırsızlar, uyuşturucu kaçakçıları, sigara kaçakçıları, otopark, haraç, gasp, fuhuş, kumar gibi çete ve mafya yapılanmaları maalesef Türk halkını tehdit eder duruma gelmiştir. Park ve bahçeler ile okul etrafları, geleceğimiz olan çocuklar için daha az güvenli hale gelmiştir. 21.02.2014 tarihinde 6526 sayılı kanunla yapılan değişiklik uyarınca, CMK nın 135 inci maddesinde düzenlenen özel soruşturma yöntemlerinden olan iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması tedbiriyle ilgili değişikliklere göre; Mahkeme kararının sebebi yönünden; 21.02.2014 öncesi iletişim tespit kararını mahkemeden almak için Suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı yeterli iken; 21.02.2014 sonrası iletişim tespit kararını mahkemeden almak için Suç işlendiğine ilişkin somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı 14
güvenlik kuvvetleri somut delili zaten elde etse iletişim dinleme tedbirine gerek kalmayacaktır. Mahkeme kararının veren Makam yönünden; 21.02.2014 öncesi iletişim tespit kararını almak için Hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararıyla işlem yapılırken; 21.02.2014 sonrası iletişim tespit kararını almak için Ağır ceza mahkemesi veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının kararıyla, alınacak tedbire ağır ceza mahkemesince oy birliğiyle karar verilir. İtiraz üzerine bu tedbire karar verilebilmesi için de oy birliği aranır hükmü ile dinleme kararları sadece Ağır Ceza Mahkemelerinden ve oy birliği ile karar alınmasını zorunlu kılmıştır. Çok acil adam öldürme, cinayet, terör gibi konularda acil durumlarda savcının verdiği kararın onanması veya normal karar almak için üç kişilik mahkeme heyetinin üçünün de oyu gerektirmektedir. Bir üye hayır dese karar alınamamaktadır. Bu da her türlü suçla mücadelede kolluğu adeta çalışamaz hale getirmiştir. Böylece suçla mücadeledeki pratiklik ve hızlılık yerini yavaşlamaya bırakmıştır. Mahkeme kararının Süresi yönünden; 21.02.2014 öncesi iletişim tespit kararının süresi Tedbir kararı en çok üç ay için verilebilir; bu süre, bir defa daha uzatılabilir hükmü gereği yani örgütsüz suçlarda bu süre 6 aya kadar çıkabilirken; 21.02.2014 sonrası iletişim tespit kararının süresi Tedbir kararı en çok iki ay için verilebilir; bu süre, bir ay daha uzatılabilir. hükmü ile en fazla 3 aya düşürülmüştür. Hayatın olağan akışı içerisinde bir cinayet suçunun, hırsızlık ya da uyuşturucu kaçakçılarının 3 ay içerisinde bütün organizasyonu ile tespit edilip, delilleri ile birlikte hâkim önüne çıkartmak çok ama çok zorlaşmıştır. Günümüzde telefon takip tedbirinin basın yayın organlarında çokça deşifre edildiği de göz önünde tutulursa, artık bu tedbiri kullanmak çok zorlaşmıştır. 15
17/25 Aralık 2013 operasyonundan sonra Emniyet Teşkilatındaki yapılan tayinler operasyonel şubelerinde çalışan personelin görev yerlerinin değiştirilmesi ve branş yönetmeliğindeki değişiklikler de Emniyet te kurumsal hafızanın azalmasına neden olmuştur. Suç ve suçlularla mücadelede etkin soruşturma yapabilen tecrübeli kişiler kendi alanları dışında başka birimlere atanmışlar ya da açığa alınmışlardır. Operasyonel birimlere yeni atanan personel ise branş eğitimi almadıkları için yetersiz ve deneyimsiz bir durumdadır. Biran önce toplumun güvenlik önceliği olarak, suç ve suçlu ile mücadelede etkin politikalara dönülmez ise suç ve suçlu oranlarında patlamaların yaşanması oldukça normal ve kaçınılmazdır. 16