HASTANE ÇALIŞMA ORTAMININ ÇALIŞANLARIN PSİKOLOJİK SEMPTOMLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 1

ULUSLARARASI HAKEMLİ İŞ GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞAN SAĞLIĞI DERGİSİ UHİGÇSD HASTANE ÇALIŞMA ORTAMININ ÇALIŞANLARIN PSİKOLOJİK SEMPTOMLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 1 EFFECT OF HOSPITAL WORK ENVIRONMENT ON PSYCHOLOGICAL SYMPTOMS OF EMPLOYEES Ali Bestami KEPEKÇİ 1, Ulaş ÇINAR 2 1 İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri MYO, Anestezi Bölümü, İstanbul / Türkiye 2 İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü, İstanbul / Türkiye ORCID ID: 0000-0002-5215-9545 1, 0000-0003-3924-0768 2 Öz: Amaç: Güvenli bir çalışma ortamı iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel amaçlarından bir tanesidir. Psikolojik risk etmenlerinin tespiti; fiziksel, kimyasal ve biyolojik risk etmenlerine göre çok daha zordur. Çalışma ortamı diğer risklerden mümkün olduğunca arındırılsa dahi ortamın yapısal ve çevresinden kaynaklanan özellikleri çalışanlar üzerinde bir takım psikolojik etkilere sebebiyet verebilir. Psikolojik semptomların tespiti için geliştirilmiş olan ve 90 sorudan oluşan SCL-R-90 testi istatistiksel olarak yorumlandığında; Somatizasyon, Anksiyete, Obsesyon, Depresyon, Psikotik, Paranoid ve Fobik semptomlarının yanı sıra tüm verilerin ortalaması olan Genel Semptom İndeksi verilerine ışık tutmaktadır. Yöntem: Bu çalışmada; hastanelerin ameliyathane, servis, büro ve acil servis departmanlarında çalışan kişilere SCL-R-90 testi uygulanarak psikolojik semptomlar belirlenmiştir. Bulgular: Belirlenmiş olan semptomlar farklı departmanlar özelinde gruplanarak SPSS paket programı kullanılarak Mann Whitney U analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuç: Çalışma sonucunda özellikle ameliyathane çalışanlarının Anksiyete ve Genel Semptom İndeksi verilerinde bir anlamlılık yakalanmıştır. Anahtar Kelimeler: İSG, Hastane, SCL-R-90 Abstract: Aim: A safe working environment is one of the main objectives of occupational health and safety practices. Identification of psychological risk factors is much more than difficult physical, chemical and biological risk factors. Even if the work environment is cleaned as much as possible from other risks, the structural and environmental characteristics of the environment can cause some psychological effects on employees. When the SCL-R-90 test, which was developed for the detection of psychological symptoms and consists of 90 questions, is interpreted statistically; Somatization, Anxiety, Obsessive, Depression, Psychotic, Paranoid and Phobic Symptoms besides that General Symptom Index data which is the average of all data. Method: In this study; Psychological symptoms were determined by applying the SCL-R-90 test to the persons working in the operating room, service, office and emergency departments of the hospitals. Findings: The identified symptoms were assessed grouped in different departments by Mann Whitney U analysis using the SPSS program. Conclusion: As a result of the study, a significant difference was obtained especially in the Anxiety and General Symptom Index data of the operating room workers. Key Words: OHS, Hospital, SCL-R-90 Doi: 10.17372/UHIGCSD.2017.4.5 1. Sorumlu Yazar: Ali Bestemi KEPEKÇİ, İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri MYO, Anestezi Bölümü; alibestemi.kepekci@yeniyuzyil.edu.tr, Geliş Tarihi / Received: 13.08.2017, Kabul Tarihi/ Accepted: 30.12.2017 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma Makalesi- Research Article) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None Etik Kurul Raporu: Var Sayı: 2017/27 Tarih: 13.12.2017 44

GİRİŞ Günümüzde; artan nüfus ve gelişen teknoloji ile birlikte sanayileşmedeki sürekli artış önlenemez bir gerçektir. Bu doğrultuda; hızla zorlaşan yaşam koşulları; insanları, iş hayatlarında da ağır şartlar altında çalışmak zorunda bırakabilmektedir. Çalışma hayatının zararlı etkenlerinden, insan ve çevresinin maruziyetini mümkün olduğunca en aza indirmek için iş sağlığı ve güvenliği alanındaki çalışmalar hızla artmaktadır. Güvenli bir çalışma ortamı iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel amaçlarından bir tanesidir. Psikolojik risk etmenlerinin tespiti; fiziksel, kimyasal ve biyolojik risk etmenlerine göre çok daha zordur. Çalışma ortamı diğer risklerden mümkün olduğunca arındırılsa dahi ortamın yapısal ve çevresinden kaynaklanan özellikleri çalışanlar üzerinde bir takım psikolojik etkilere sebebiyet verebilir (Bond, 2007). Psikososyal riskler, iş sağlığı ve güvenliği alanının yeni ve gittikçe artan riskleri olarak tanımlanmaktadır (AİSGA, 2007). İş yoğunluğu, işyeri ortamı, işin duygusal yönü, harcanan iş gücü, iş ve iş dışı yaşam arasındaki denge v.b. konular çalışanların psikolojisi üzerinde farklı etkilere sebebiyet verebilmektedir (Vatansever, 2013). Sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde; çalışma koşullarındaki farklılıklar, iş üzerindeki kontrolün yetersiz oluşu, iş taleplerinin yüksek oluşu, destekleyici iş ilişkilerinin azlığı, bakımın kalitesi ile ilgili kaygılar, diğer sağlık ekibi üyeleri ile olan iş ilişkileri, yer değişikliği, çalışma sistemleri gibi nedenler ile çalışanlar daha yoğun baskılar altında kalmakta ve iş ortamında büyük ölçüde stres yaşamaktadırlar (Özgür ve ark., 2008). Hizmet sektöründe çalışmak sürekli mükemmellik beklentisinden dolayı çalışma ortamını daha stresli hale getirir. Bu durum sağlık sektöründe üst düzeydedir. Mükemmellik beklentisine, hizmet sırasında yapılacak hatanın hastanın hayat kaybına sebebiyet verecek olması kaygısını artıracağı aşikardır. Sağlık hizmeti, farklı düzeyde ve farklı alanlarda eğitim almış sağlık çalışanlarının bir arada ortak bir hizmet sunmalarını gerektirir. Bir ameliyat sırasında ilkokul mezunu bir yardımcı personel, orta dereceli okul mezunu hemşire, meslek yüksek okulu mezunu bir tekniker, anabilim dalı başkanı öğretim görevlisi aynı hastaya tedavi hizmeti sunmak için ekip olmuşlardır. Eğer gerekli diyalog sağlanırsa, başarılı ve uyumlu bir ekip çalışması sunulan hizmetin etkinliğini ve sürecin çıktılarını olumlu yönde etkiler, kalitesini yükseltir (İlhan ve Akçay, 2009). Ama bu sağlanamazsa farklı eğitim düzeylerindeki kişilerin hayattan farklı beklentileri nedeniyle özellikle kişiler arası duyarlılık semptomları daha yüksek olacaktır. Sağlık ekibinin vazgeçilmez üyeleri olan yardımcı sağlık personeli ve hekimler arasındaki ilişki çok önemlidir. Emreden emir alan yerine bir ekip ruhu oluş- 45

turulmasının çok önemli olduğu, bu ilişkilerin rahatsız edici boyuta ulaşması durumunda stresin arttığı, yardımcı sağlık personelinin moralinin, iş memnuniyetinin ve kuruma bağlılığının olumsuz etkilendiği birçok çalışmada gösterilmiştir (Patrick, 2000). Sağlık çalışanları çoğu zaman uzun süreli tek başına vardiyalı ve uygun beslenme ve dinlenme ortamları bulunmadan çalışmak durumundadır. Ayrıca, aşırı dikkat gerektiren ağır çalışma koşullarının bulunduğu ameliyathaneler gibi departmanların çok stresli ve izole bir ortam olması, bu birimde çalışanların ruh sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Stres bireyde migren, hipertansiyon, koroner arter hastalıklarına neden olabileceği gibi davranışsal ve psikolojik sorunları da ortaya çıkarmaktadır (Eti Aslan ve Kan Öntürk, 2011). SCL-90-R, psikolojik problemlerin total analizi için tasarlanmış 90 çok-boyutlu sorudan oluşan bir testtir. Bu 90 sorudan her biri 0 (hiç değil) ve 4 (son derece) arasında derecelendirilmiştir. Bu soruların cevapları, somatizasyon, obsesif-kompulsif, kişilerarası duyarlılık, depresyon, anksiyete, öfke-düşmanlık, fobik kaygı, paranoid düşünce ve psikotiklik olarak sınıflandırılan dokuz belirtiyi tanımlamaktadır. Bu yöntem gürültü v.b. fiziksel etmenlerin çalışanların psikolojik semptomları üzerindeki etkisinin araştırılması amacı ile de kullanılmıştır (Kepekçi ve Çınar, 2016). AMAÇ Bu çalışmanın amacı, hastanelerde farklı departmanlarda çalışan kişilerin psikolojik semptomlarını belirlemek ve çalıştıkları departmanın özelliklerinin bu semptpomlara hangi derecede etken faktör olduğunu irdelemektir. KAPSAM Bu çalışma kapsamında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde çeşitli semtlerde faaliyet gösteren 10 farklı hastanedeki çalışan 400 kişiye SCL-R 90 testi uygulanarak psikolojik semptomlar belirlenmiş ve bu semptomların çalışılan departman, cinsiyet ve nöbet tutma durumuna göre ilişkisi araştırılmıştır. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Bu çalışmada, alan araştırması yöntemi kullanılarak aktif olarak hizmet veren hastanelerde çalışan 400 kişi ile deney grubu oluşturulmuştur. Bu gruptaki hastane çalışanlarının 160 ı büroda, 90 ı ameliyathanede, 110 u servis bölümünde, 40 ı acil bölümünde çalışmaktadır. Tablo 1. de verilen örneklem büyüklükleri incelendiğinde ve deney grubundaki kişi sayısının, gerçekleşme ihtimalleri eşit tutulduğunda %95 doğruluk oranı ile 100 milyon kişiyi temsil ettiği görülmektedir. 46

Tablo 1. Örneklem Büyüklükleri (α=0.5) (Yazıcıoğlu ve Erdoğan, 2004) Evren Büyüklüğü 0.03 örnekleme hatası (d) p=0.5 q=0.5 0.05 örnekleme hatası (d) p=0.5 q=0.5 0.10 örnekleme hatası (d) p=0.5 q=0.5 100 92 80 49 500 341 217 81 750 441 254 85 1000 516 278 88 2500 748 333 93 5000 880 357 94 10000 964 370 95 25000 1023 378 96 50000 1045 381 96 100000 1056 383 96 1000000 1066 384 96 100 milyon 1067 384 96 Çalışanların tamamının psikolojik semptomlarını belirlemek amacı ile Symptom Check List-90- Revised (SCL-90-R) testi uygulanmış ve istatistiksel olarak yorumlanmıştır. Belirlenen bireysel semptomların karşılaştırılmalı istatistiksel değerlendirilmeleri SPSS (SPSS for Windows, Version 21.0, SPSS Inc, U.S.A) paket programı kullanılarak Mann- Whitney Test Metodu ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan istatistiksel karşılaştırmalar sonucu cinsiyet, nöbet tutma durumu ve çalışılan departmanlara göre farklılıklar araştırılmış ve sonuçlar irdelenmiştir. ARAŞTIRMANIN KISITLARI Araştırmanın kısıtları; İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde çeşitli semtlerde faaliyet gösteren 10 farklı hastanedeki çalışanlar araştırmaya dahil edilmiştir. BULGULAR Tüm çalışanlara uygulanan SCL-R-90 testinin sonucuna göre semptomları yüksek olan çalışanlar sayısal olarak Tablo 2. de yüzdesel olarak Tablo 3. de verilmiştir. 47

Tablo 2. Semptomları Yüksek Olan Çalışan Sayıları Büro Çalışanları (n=160) Ameliyathane Çalışanları (n=90) Servis Çalışanları (n=110) Acil Çalışanları (n=40) Somatizasyon 70 50 0 0 Anksiyete 40 40 0 0 Obsesyon 50 40 0 10 Depresyon 50 50 10 10 Kişiler Arası Duyarlılık 80 60 10 10 Psikotik 30 40 0 0 Pararanoid 90 50 10 10 Öfke 40 30 0 10 Fobik 20 40 0 0 Ek 40 60 20 0 Genel Semptom İndeksi 60 50 0 10 Tablo 3. Semptomları Yüksek Olan Çalışanların Yüzdesel İfadeleri Büro Çalışanları (n=160) Ameliyathane Çalışanları (n=90) Servis Çalışanları (n=110) Acil Çalışanları (n=40) Somatizasyon 44% 56% 0% 0% Anksiyete 25% 44% 0% 0% Obsesyon 31% 44% 0% 25% Depresyon 31% 56% 9% 25% Kişiler Arası Duyarlılık 50% 67% 9% 25% Psikotik 19% 44% 0% 0% Pararanoid 56% 56% 9% 25% Öfke 25% 33% 0% 25% Fobik 13% 44% 0% 0% Ek 25% 67% 18% 0% Genel Semptom İndeksi 38% 56% 0% 25% 48

Elde edilen veriler doğrultusunda büro ve ameliyathane çalışanlarının servis ve acil servis çalışanlarına göre semptom bulgularının oldukça fazla olduğu görülmektedir. Ameliyathanede çalışanların yüzdesel veriler dikkate alındığında diğer çalışanlara göre bütün semptomlarda en yüksek değere sahip olduğu gözlemlenmektedir. Cinsiyete göre yapılan istatistiksel incelemenin sonuçları Tablo 4. de verilmiştir. Tablo 4. Cinsiyete Göre İstatistiksel Değerlendirme Erkek (n=60) Bayan (n=340) pvalue a Somatizasyon 1,60±0,93 0,69±0,66,006 Anksiyete 1,25±1,24 0,47±0,68,029 Obsesyon 1,70±0,92 0,74±0,77,009 Depresyon 1,73±1,18 0,66±0,73,005 Kişiler Arası Duyarlılık 1,67±1,18 0,75±0,80,020 Psikotik 1,13±1,13 0,37±0,58,016 Pararanoid 1,75±0,85 0,78±0,73,005 Öfke 1,47±1,15 0,57±0,93,040 Fobik 0,62±0,99 0,32±0,51,259 Ek 1,29±0,96 0,59±0,59,021 Genel Semptom İndeksi 1,45±0,97 0,60±0,61,007 Değerler incelendiğinde erkeklerin kadınlara göre Fobik semptomu dışında tüm semptom değerlerinin daha yüksek olduğu istatistiksel olarak kanıtlanmıştır. (p<0.05) Nöbet tutma durumuna göre yapılan istatistiksel incelemenin sonuçları Tablo 5. te verilmiştir. 49

Tablo 5. Nöbet Tutma Durumuna Göre İstatistiksel Değerlendirme Nöbet Tutmayanlar (n=250) Nöbet Tutanlar (n=150) pvalue a Somatizasyon 0,66±0,58 1,11±0,95,045 Anksiyete 0,40±0,48 0,90±1,14,042 Obsesyon 0,68±0,50 1,22±1,19,037 Depresyon 0,62±0,63 1,14±1,15,042 Kişiler Arası Duyarlılık 0,78±0,72 1,05±1,17,274 Psikotik 0,28±0,36 0,83±1,02,015 Pararanoid 0,80±0,62 1,13±1,05,177 Öfke 0,53±0,73 0,99±1,31,052 Fobik 0,23±0,43 0,58±0,77,060 Ek 0,61±0,61 0,84±0,81,157 Genel Semptom İndeksi 0,56±0,46 1,00±1,00,040 Değerler incelendiğinde nöbet tutanların nöbet tutmayanlara göre Somatizasyon, Anksiyete, Obsesyon, Depresyon, Psikotik, ve Genel Semptom İndeksi semptom değerlerinin daha yüksek olduğu istatistiksel olarak kanıtlanmıştır. (p<0.05) Departmanlar arası istatistiksel inceleme sonucu elde edilen değerler Tablo 6. da verilmiştir. 50

Somatizasyon Tablo 6. Çalışanlar Arasındaki İstatistiksel Değerlendirme Büro Çalışanları (n=160) Ameliyathane Çalışanları (n=90) Servis Çalışanları (n=110) Acil Çalışanları (n=40) pvalue a 1,02±0,91 1,25±0,68 0,39±0,29 0,33±0,34,016 Anksiyete 0,71±0,93 1,03±0,98 0,16±0,25 0,28±0,36,087 Obsesyon 1,17±1,16 1,06±0,47 0,41±0,40 0,63±0,51,032 Depresyon 0,93±1,01 1,29±0,99 0,32±0,41 0,67±0,49,151 Kişiler Arası Duyarlılık 1,15±1,06 1,32±0,76 0,24±0,33 0,61±0,86,022 Psikotik 0,67±0,93 0,73±0,70 0,10±0,18 0,28±0,36,061 Pararanoid 1,23±0,91 1,17±0,72 0,41±0,40 0,58±0,87,011 Öfke 0,98±1,17 1,04±1,11 0,11±0,21 0,50±0,79,053 Fobik 0,34±0,64 0,73±0,80 0,16±0,25 0,18±0,36,398 Ek 0,74±0,73 1,10±0,80 0,39±0,50 0,43±0,35,173 Genel Semptom İndeksi 0,90±0,89 1,09±0,65 0,27±0,27 0,45±0,45,036 Elde edilen veriler incelendiğinde, ameliyathane çalışanlarında Somatizasyon, Kişiler Arası Duyarlılık ve Genel Semptom İndeksi semptomlarının diğer departmanda çalışanlara göre daha yüksek olduğuna dair bir anlamlılık gözlemlenmektedir. Ayrıca, büro çalışanlarında Obsesyon ve Paranoid semptomlarının diğer departman çalışanlarına göre daha anlamlı olduğu görülmektedir. SONUÇ Hastane çalışanlarının psikolojik semptomlar açısından değerlendirildiği bu çalışmada elde edilen sonuçlar bütünü ile değerlendirildiğinde; erkeklerin bayanlara göre neredeyse bütün semptomlara daha yatkın olduğu, nöbet tutma durumunun psikolojik semptomlar üzerinde olumsuz yönde etkili olduğu, ameliyathane ve büro çalışanlarının psikolojik semptomlara diğer departmanlara göre daha yatkın olduğu söylenebilir. 51

Cinsiyete göre elde edilen bulgular birçok çalışmaya göre farklı sonuçlar verebilmektedir. Ancak bu çalışmada elde edilen bulgunun erkek çalışan sayısının örneklem içerisinde oldukça az sayıda olması ve mevcut erkeklerin de psikolojik semptomlarının yüksek olması nedeni ile gerçekleştiği düşünülmektedir. Ameliyathane çalışanlarında semptomların fazla görülmesine sebep olarak, gerek ortamın fiziki koşulları gerekse de yapılan işin hayati önem arz etmesi ve çalışanlar üzerinde oluşturduğu stres ve baskı unsurlarının bütünü gösterilebilir. Bu doğrultuda literatürde yapılan bazı çalışmalar elde edilen bulgular ile örtüşmektedir. Ameliyathane ve yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ruhsal durumlarının değerlendirildiği küçük örneklem boyutlu bir çalışmada, ruhsal belirtilerden, somatizasyon, obsesif-kompülsif özellik, kişilerarası duyarlılık ve depresyon açısından risk altında olduğu belirtilmiştir. Bunun yanı sıra hemşirelerin çocuk sahibi olma durumunun somatizasyon, depresyon ve hostilite belirtileri, meslekte çalışma yılının obsesif-kompülsif ve paranoid belirtileri, hemşire olarak çalışmaktan memnuniyet durumunun ise depresyon belirtisi geliştirmede etkili olduğu bulunmuştur ve bu doğrultuda ameliyathane ve yoğun bakım hemşirelerinin ruh sağlığı ile ilgili bazı uyarıcı bilgiler vermiştir (Özgür ve ark., 2008). Başka bir çalışmada aynı doğrultuda bulgular elde edilmiş ve önlem olarak, ameliyathane mimari yapısının uygun olması, dinlenme odası ve kafeteryanın bulunması, renk seçiminin amaca uygun yapılması, yemeklerin zamanında ve uygun şekilde getirilmesi ve korunması, stresi azaltmak için, uygun dinlenme koşullarının ve çay, kahve hizmetlerinin sağlanması, iyi iş karşılığında kişinin ödüllendirilmesi, belli aralıklarla hizmet içi eğitim düzenleyerek uygun iletişim kanalları, sorunların ekiple paylaşımı, işin pozitif yanlarına odaklanma ve stresle baş etmede yeni yöntemler kazanma gibi konuların ele alınması ayrıca tüm ameliyathanedeki sağlık çalışanlarının depresyon anksiyete düzeylerinin belli aralıklarla ölçülerek izlenmesi belirtilmiştir (Parlar 2008; Sönmez ve Yavuz 2009). Büro çalışanları genellikle vezne, bilgi işlemkayıt vb. en fazla insan ile sürekli diyalog halinde bulunan, hastane içerisindeki en fazla gürültüye ve baskıya maruz kalan departmanlarda görev yapmaktadırlar. Bu doğrultuda semptomlardaki yüksekliğin, kişisel verilerden bağımsız olarak çalışma koşullarındaki belirtilen durumlardan kaynaklandığı söylenebilir. Nöbet tutma durumunun psikolojik semptomlar üzerindeki olumsuz etkisi, uyku düzensizliği ile birlikte bir anlamlılık ifade etmektedir. Bu doğrultuda vardiyalı çalışan ve ağırlıklı olarak nöbet tutan hastane perso- 52

nelleri üzerinde yapılan bir araştırmada, uyku kalitesi ile ruhsal sağlık durumları arasında ilişki olduğu, GSA dan alınan puana göre bu çalışanların anksiyete ya da depresyon düzeyinde ruhsal bir sorunu olduğu belirlenmiştir (Günaydın, 2014). Buna göre; uykunun fizyolojik ve ruhsal önemini vurgulayan eğitim programları düzenlenmeli, kurum yöneticilerinin duyarlılığı artırılmalıdır. Personel sayısı olabildiğince artırılmalı, nöbet sayısı azaltılmalı, çalışanların çalışma ve dinlenme saatleri düzenlenmelidir. KAYNAKÇA AISGA (2007). İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Yeni Ortaya Çıkan Psikososyal Riskler, İSG Bülteni 74/TR ISSN 1681-2123 BOND, J.P.E., (2007). Psychosocial Factors at Work and Risk of Depression: A Systematic Review of the Epidemiological Evidence, Occupational and Environmental Medicine, Volume 65, Issue 7 ETİ ASLAN, F., KAN ÖNTÜRK, Z., (2011). Güvenli Ameliyathane Ortamı; Biyolojik, Kimyasal, Fiziksel ve Psikososyal Riskler, Etkileri ve Önlemler, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:4, Sayı:1 GÜNAYDIN, N., (2014). Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Uyku Kalitesi ve Genel Ruhsal Durumlarına Etkisi, Journal of Psychiatric Nursing; 5(1): 33-40 KEPEKÇİ, A.H., ÇINAR, U., (2016). Relationship Between Noisy Environment and Psychological Symptoms in Employees with Tinnitus International Refereed Journal of Occupational Health and Safety, Vol: 01, Pg: 1-10 ÖZGÜR, G., YILDIRIM, S., AKTAŞ, N. (2008). Bir Üniversite Hastanesinin Ameliyathane ve Yoğun Bakım Hemşirelerinde Ruhsal Durum Değerlendirmesi, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2) İLHAN O, AKÇAY G. (2009). İyileştirme Ekipleri Kalite Ve Hasta Güvenliği. Kırılmaz H. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı. 1. Baskı. Ankara: Turunç Matbaacılık, 389-397 PATRICK S. (2000). Managers Shoulder Burden Of Retaining Staff. Dallas Business Journal 14(7): 11 PARLAR, S., (2008). Sağlık çalışanlarında göz ardı edilen bir durum: sağlıklı çalışma ortamı. TAF Prev Med Bull, 7(6): 547-554 53

SÖNMEZ, M., YAVUZ, M., (2009). Ameliyathanede personel güvenliği. Yavuz M, Özbayır T, Korkmaz FD, Kaymakçı Ş. Eds. 6.Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongre Kitabı. İzmir: Meta Basım, 255-257 VATANSEVER, Ç., (2013). Risk Değerlendirme de Yeni Bir Boyut: Psikososyal Tehlike ve Riskler, Çalışma ve Toplum, Sayı:40 YAZICIOĞLU, Y., ERDOĞAN, S., (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: ss. 49-50 54

EXTENDED ABSTRACT Abstract: Aim: A safe working environment is one of the main objectives of occupational health and safety practices. Identification of psychological risk factors is much more than difficult physical, chemical and biological risk factors. Even if the work environment is cleaned as much as possible from other risks, the structural and environmental characteristics of the environment can cause some psychological effects on employees. When the SCL-R-90 test, which was developed for the detection of psychological symptoms and consists of 90 questions, is interpreted statistically; Somatization, Anxiety, Obsessive, Depression, Psychotic, Paranoid and Phobic Symptoms besides that General Symptom Index data which is the average of all data. Method: In this study, an experimental group was formed with 400 people working in active hospitals. 160 of the hospital employees in this group work in the office, 90 in the operating room, 110 in the service department and 40 in the emergency department. Psychological symptoms were determined by applying the SCL-R-90 test to the persons working in the operating room, service, office and emergency departments of the hospitals. Results: The identified symptoms were assessed grouped in different departments by Mann Whitney U analysis using the SPSS program. According to the results obtained, it can be said that the duty of keeping guard is more effective on the psychological symptoms than the other departments, that the operating room and office workers are more likely to have psychological symptoms than the other departments, that men are more susceptible to almost all symptoms than women. Conclusion: It can be shown that the symptoms are overemphasized in the employees of the operating room, the physical conditions of the environment, the work being vital and the stress and pressure elements on the employees. In this respect, some studies made in the literature overlap with the findings obtained. Findings obtained according to sex can give different results according to many studies. However, it is thought that the number of male employees in this study is very small in the sample and that the current male has a high psychological symptom. The negative effect of the seizure state on the psychological symptoms is significant with sleep disorder. According to this; educational programs emphasizing the physiological and spiritual importance of sleep should be organized and the sensitivity of institution managers should be increased. The number of personnel should be increased as much as possible, the number of seizures should be reduced, and the working and resting hours of the employees should be arranged. 55