Süspansiyonlar ve Sıvıların İletilmesi 7.Hafta
SÜSPANSİYONLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Süspansiyonlar, kimyasal kararsızlık açısından (formülasyonda etkin madde çözünmemiş halde bulunduğundan) çözeltilere göre daha stabildirler. Ortaya çıkabilecek olası problemler kekleşme, kristal büyümesi, deflokülasyon, etkinlik azalması, ph değişikliği, redisperse edilmenin zorlaşması, çökme, yüzme, kırılma, renk, koku, tad değişikliği şeklinde olabilir.
SÜSPANSİYONLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Süspansiyonların fiziksel kararlılığının değerlendirilmesinde kullanılan ölçütler şunlardır: Partikül büyüklüğü Çökme hacmi Flokülasyon derecesi Zeta potansiyel Yeniden dağılabilirlik (redisperse edilebilme) Reolojik özellikler
SÜSPANSİYONLARIN HAZIRLANMASI Süspansiyonlar laboratuvarda küçük miktarlarda havanda hazırlanır. Etkin madde partikülleri uygun partikül boyutuna getirilmek üzere havanda karıştırılır. Islatıcı bir madde yardımı ile (gliserin, alkol vb.) ıslatılır. Diğer süspansiyon ajanları (tampon, koruyucu vb. gibi) eklenir. Ya da alternatif olarak kuru süspansiyon ajanları etkin madde partikülleri ile karıştırılır ve ıslatılır, bu şekilde pat kıvamına getirilir.
SÜSPANSİYONLARIN HAZIRLANMASI Bu karıştırma işlemi sırasında farklı miktarlarda tozların varlığı söz konusu ise geometrik seyreltme yapılmalıdır. Geometrik seyreltme birden fazla tozun, miktarı en az olan tozdan başlayarak ve her seferinde havandaki toz miktarı kadar ekleme yaparak karıştırılmasıdır. Dispersiyon ortamı havana giderek artan şekilde eklenir. Bu karışım mezüre alınır, havan dispersiyon ortamı ile yıkanarak mezüre aktarılır. Yeter miktar (y.m.) tamamlama varsa buna dikkat edilerek süspansiyon son hacmine veya ağırlığına tamamlanır.
SÜSPANSİYONLARIN HAZIRLANMASI!!!! Laboratuvarda büyük ölçekte süspansiyon hazırlamak için homojenizatörler ve karıştırıcılar, endüstriyel ölçekte ise bilyalı değirmenler ve koloit değirmenleri kullanılır.
UYGULAMA YOLLARINA GÖRE SÜSPANSİYONLAR Süspansiyonları uygulama yollarına göre; Oral Topikal Parenteral Oftalmik süspansiyonlar olarak gruplandırabiliriz.
SÜSPANSİYONLARIN AMBALAJLANMASI VE SAKLANMASI Süspansiyonların geniş ağızlı şişelerde, sıvı kısmın üzerinde hava boşluğu bırakılarak ambalajlanması, etiket üzerinde kullanmadan önce çalkalayınız!!!!! uyarısının bulunması gereklidir. Süspansiyonlar, aşırı ısı, ışık, nem ve dondurucu etkilerden uzakta saklanmadırlar.
POMPALAMA İLE SIVILARIN İLETİLMESİ * Çözeltiler, enerji veren yani sıvıyı basınçla harekete geçiren makinalarla bir yerden bir yere iletilirler. * Genel olarak, dışardan aldığı enerjiyi içinden geçmekte olan sıvıya aktaran su makinalarına pompa denir. Bernoulli Teoremi İçinden bir sıvının geçmekte olduğu sistemlerde herhangi bir noktadaki total mekanik enerji; o noktada sıvının sahip olduğu potansiyel, kinetik ve basınç enerjilerinin toplamına eşittir.
Pompaların Sınıflandırılması Volumetrik Pompalar Pompalar Santrifüj Pistonlu Diyaframlı Paletli Dişli Lokmalı Peristaltik Vidalı (monopomp)
Volumetrik pompalar Pompanın her devrinde sabit hacimde sıvı iletir. Pistonlu, diyaframlı, paletli pompalar, pistonun ileri geri hareketi ile sıvıyı iletir. Diğerleri, dönen bir şaft aracılığı ile çalıştırılır. Dişli, lokma ve vidanın dönüşü ile sıvıyı sıkıştırarak hareketini sağlar. Sıvılara yüksek basma yüksekliği verir. Enerji iletimi kesintilidir.
Santrifüj Pompalar * Salyangoz şeklinde bir muhafaza içinde dönen bir çarktan oluşmaktadır. * Sıvı, merkezden dönmekte olan çark kanatları arasına girer. Çarkın dönmesi ile meydana gelen santrifüj gücü ile sıvı emilir ve hızla dışarıya doğru atılır. * Çok miktardaki sıvıları, kirli ve bulaşık suları akıtmakta tercih edilir. * Yüksek devir hızına sahiptir. * İlettikleri sıvı hacmi sabit değildir. * Enerji iletimi devamlıdır.
Pompaların Değerlendirilmesinde Kullanılan Terimler Debi: Pompanın içinden birim zamanda geçen hacim/ağırlık cinsinden sıvı miktarı (m 3 /sn, L/saat) Basma yüksekliği (Hm): Sıvının, pompanın basma tarafı ile emme tarafı arasındaki enerji farkı (Kg.m) Devir Adedi: Pompanın bir dakika içinde yaptığı devir adedi (devir/dak) Verim: Pompanın içinden geçen sıvıya aktardığı enerjinin, dışarıdan pompa miline verilen enerjiye oranı Güç: Pompanın harekete geçirilmesi için gereken birim zamandaki iş miktarı (joule / sn = Watt)