Endüstriyel Simbiyoz ve İskenderun Körfezi Projesi Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı 16 Ekim 2014 ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ PANELİ Konya
Kısaca Endüstriyel Simbiyoz
ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ Doğadaki simbiyoz kavramının endüstriyel işletmelere uyarlanmasıdır. Endüstriyel sistemler arasındaki simbiyotik ilişkileri ifade eder. 2000 li yıllara kadar Endüstriyel Simbiyoz un literatürdeki tanımı: Endüstriyel simbiyozun en temel uygulaması birbirine yakın işletmeler arasında madde (atık, yan ürün, su) ve enerji değişimi ve yeniden kullanılmasıdır.
ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ 2000 li yıllardan bu yana konu üzerinde önemli çalışmalar yapılmış ve deneyimler kazanılmıştır. Bu dönemdeki en önemli gelişmelerden biri İngiltere deki Ulusal Endüstriyel Simbiyoz Programı olmuştur. Buradaki deneyimler ve değerlendirmelerin de etkisiyle bu kavramın tanımı tekrar yapılmıştır. Buradaki en kritik iki husus işbirliklerinin madde ve enerji değişimi ile sınırlı olmaması ve işbirliği için fiziksel yakınlığın şart olmamasıdır.
ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ OLASI İŞBİRLİĞİ ALANLARI Hammadde/ Malzeme - ortak satın alma - müşteri/ tedarikçi ilişkileri - yan-ürün uygulamaları - yeni hammadde/ malzeme pazarları Hayat Kalitesi/ Halkla ilişkiler - Entegre iş ve rekreasyon - Ortak eğitim fırsatları - Gönüllü ve halk programları - Bölgesel planlamaya dahil olma Ulaşım/ Lojistik - ortak tedarik - ortak sevkiyat - araçların birlikte bakım ve onarımı - alternatif paketleme - saha içi ortak nakliye - entegre lojistik Üretim Süreçleri - kirlilik önleme - fire azaltımı ve firelerin yeniden kullanımı - üretim tasarımı - ortak altyükleniciler - ortak ekipman/ teçhizat kullanımı - teknoloji paylaşımı ve entegrasyonu
ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ OLASI İŞBİRLİĞİ ALANLARI İnsan Kaynakları Bilgi ve İletişim Sistemleri Pazarlama - - eleman alımı - ortak fayda programları - sağlık programları - ortak hizmetler (güvenlik vb.) - eğitim - esnek çalışan atamaları - iç iletişim sistemleri - dışarı ile bilgi paylaşımları - izleme sistemleri - bilgisayar çözümleri - yönetim bilgi sistemleri Yeşil Etiket - Yeşil Markete Erişim - Ortak Pazarlama - Ortak Girişim - Yeni Katma Değerli Şirketler Çevre/ Sağlık/ Güvenlik Enerji - - kazaların önlenmesi - acil durum müdahalesi - atık azaltımı - çevre dostu tasarım - çevre bilgi sistemleri paylaşımı - ortak idari izinler Yeşil Binalar - Enerji Denetimi - Ortak Üretim - Enerji Firması Yan Ürünleri - Alternatif Yakıtlar
KAZANIMLAR Kaynak tüketiminde azalma Depolamaya giden atık miktarında, tehlikeli atık miktarında azalma CO 2 salımında azalma Su tasarrufu Üretim maliyetlerinde düşüş Ek satışlar Yaratılan iş, istihdam Özel sektör yatırımları İnovasyon ve girişimciliğe katkı Çevresiyle uyumlu/rekabetçi endüstriyel bölgeler İşbirliği kültüründe gelişme Mevzuata uyum, vs.
İskenderun Körfezi nde Endüstriyel Simbiyoz (ES) Projesi Uygulama Aşaması
ARKA PLAN İskenderun Körfezi nde Endüstriyel Simbiyoz Projesi - Uygulama Aşaması 27 Aralık 2010 tarihinde Proje Süresi: 1.1.2011 28.2.2014 Proje Bütçesi: 720.000 ABD Doları Uygulayıcı Kuruluş: TTGV Finansman: BTC (600.000 ABD Doları) + TTGV ve diğer ayni katkı (120.000 ABD Doları) İşbirliği: International Synergies Ltd. Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı Şirketi ve TTGV arasında yapılan hibe anlaşması ile Proje başladı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Prof. Dr. Göksel Demirer)
İSKENDERUN KÖRFEZİ NDE ES PROJESİ Uygulama Aşaması Amaç: ES yaklaşımının, firmalar arası işbirliği ve dayanışmayı artırarak hem çevresel hem ekonomik getiriler sağlayan bir mekanizma olarak İskenderun Körfezi çevresinde hayata geçirilmesi; Bu bölgesel uygulamadan edinilen deneyimle, kaynak verimliliğini artırarak düşük karbon ekonomisi ve sürdürülebilirlik politikalarına da hizmet edecek, Ulusal bir ES Programı nın geliştirilmesi için de önemli bir adım atılması öngörülmektedir.
İSKENDERUN KÖRFEZİ NDE ES PROJESİ Uygulama Aşaması / Hedefler 1 Teknik ve İdari Altyapı 2 Yaygınlaştırma ve Paydaşlarla İletişim 3 Veri Tabanı ve İletişim Ağı 4 Simbiyoz Olanakları ve Örnek Projeler 5 Bölgesel Sürdürülebilirlik ve Ulusal Model Önerisi
İdari ve Teknik Altyapı Bölgesel ve sektörel analiz çalışmaları gerçekleştirildi, proje ilk faz çıktıları değerlendirildi, raporlar hazırlandı. Literatür çalışması yapıldı, örnek uygulamalar derlendi. International Synergies deneyimleri - danışmanlık desteği alındı.
İdari ve Teknik Altyapı Proje danışma kurulu oluşturuldu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Çukurova Kalkınma Ajansı Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı Adana Sanayi Odası Ceyhan Ticaret Odası Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Hacı Sabancı OSB Müdürlüğü BOTAŞ BOTAŞ Int. Ltd. (BIL) İSKEN Toros Tarım Tiltay Gıda ve Ex-Imp Firmaları Sektörler Arası İşbirliğine Dayalı İstihdamı Geliştirme ve Girişimciliği Destekleme Projesi International Synergies Ltd. ODTÜ BTC TTGV
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim 5 Mayıs 2011 tarihinde İngiltere Büyükelçiliği nde Projenin Lansmanı gerçekleştirildi.
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim Saha ziyaretleri gerçekleştirilerek sanayi kuruluşları ve ilgili paydaşlarla görüşmeler gerçekleştirildi. Bölgede 3 bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi. 4 Danışma Kurulu Toplantısı gerçekleştirildi.
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim Proje web sitesi hazırlandı. Proje faaliyetler ve ES kavramı/uygulamaları ile ilgili güncel veri akışı sağlanıyor: www.endustriyelsimbiyoz.org İnternet sitesi ile bize ulaşan > 10750 farklı kişi mevcut Bunlardan >2500 tanesi sitemizi takip ediyor.
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim Medya ile ilişkiler yürütüldü. Proje faaliyetleri ve ES konusu yerel/ ulusal medyada yer aldı.
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim Uluslararası konferanslara katılım sağlandı; bildiriler ve çeşitli dergilerde yayınlar çıktı.
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim - EUR-ISA Üyeliği ve Açılış Toplantısı
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim - Endüstriyel Simbiyoz Konferansı 2014 (Kapanış Etkinliği) (19-20 Şubat 2014 Hilton Oteli/ Ankara)
Yaygınlaştırma ve paydaşlarla iletişim - Proje belgeseli hazırlandı (türkçe ingilizce) ve yayınlanmaya devam ediyor. -.
Bölgede ES olanaklarının belirlenmesi ve uygulamalar ES olanaklarının belirlenmesine yönelik çalıştaylar/ toplantılar/ eğitimler ve Ar-Ge proje pazarı gerçekleştirildi. Firmalar bir araya getirildi, bağlantılar kuruldu. 500 e yakın ES olanağı belirlendi. Firmalara ES olanakları ile ilgili raporlar gönderildi. 22 Eylül 2011 ADASO 9 Kasım 2012 - ADASO 1 Aralık 2011 - MTSO 7 Mart 2012 - CTO 16 Mayıs 2012 - ADASO 11 Nisan 2013 - ADASO
Bölgede ES olanaklarının belirlenmesi ve uygulamalar Ar-Ge Proje Pazarı TÜBİTAK desteğiyle, ADASO, ÜSAM ve Çukurova Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirildi. Ar-Ge Proje Pazarı nda 40 proje sunuldu, 60 ikili görüşme yapıldı. Yeni işbirlikleri geliştirildi.
Bölgede ES olanaklarının belirlenmesi ve uygulamalar 10 ES olanağı detaylı olarak ele alındı. Ar-Ge çalışmaları ve uygulamalar gerçekleştirildi. Fizibilite çalışmaları (teknik, ekonomik, çevresel, yasal, etki alanı)
Bölgede ES olanaklarının belirlenmesi ve uygulamalar Örnek Projeler/ Potansiyel Kazanımlar (8 Proje) Atık (ton/yıl) 327.250 Su tasarrufu (m 3 /yıl) 6.500 Doğal kaynak ikamesi 276.253 Arazi kazancı (m 2 ) 45.000 İşgücü tasarrufu (adam.gün/ yıl) 3.465 Enerji Tasarrufu(kWh/yıl) 33.581.155 CO2 azaltımı (tco2/yıl) 36.680 Yeni istihdam (kişi) 21 Yatırım maliyeti ($) 6.965.000 Yıllık net kazanç ($) 6.370.546 Geri ödeme süresi 1,1 yıl Yeni ürün (çeşit) (adet) 10 Yeni girişim (adet) 6 Katılım sağlayan kurum/kuruluş sayısı 27 Katkı sağlayan üniversite sayısı 5
Bölgede ES olanaklarının belirlenmesi ve uygulamalar Kalkınma Bakanlığı, Çukurova Kalkınma Ajansı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işbirliği ile Endüstriyel Simbiyoz Kapsamında Çevre Mevzuatı Toplantısı gerçekleştirildi. (14 Ocak 2013) Örnek projeler üzerinden değerlendirmeler yapıldı.
Bölgede ES olanaklarının belirlenmesi ve uygulamalar ES süreçlerinin farklı aşamalarında yararlanılabilecek finansman kaynakları değerlendirildi.
Bölgesel Sürdürülebilirlik ve Ulusal Model Çalışmaları - Bölgesel bazda uygulamaya yönelik çalışmaların devam etmesi ve mevcut çıktıların değerlendirilmesi amacıyla bir yerel ara yüz ile çalışılması planlanmıştır. - Adana ÜSAM (Üniversite-Sanayi Ortak Araştırma Merkezi) ile bu kapsamda işbirliği yapılabileceği değerlendirilmiştir. - Bu kapsamda yaratılabilecek kaynaklar ile çalışmalar sürdürülebilecektir.
Bölgesel Sürdürülebilirlik ve Ulusal Model Çalışmaları Dünya daki mevcut modellerin/programların incelenmesi (İngiltere, Danimarka, Güney Kore, ABD, Kanada, Çin, Meksika, Avustralya, Japonya,.)
Bölgesel Sürdürülebilirlik ve Ulusal Model Çalışmaları Danışma Kurulu görüşleri doğrultusunda Endüstriyel Simbiyoz konusunun bölge planlarına entegrasyonuna yönelik Kalkınma Ajansları Çalıştayı Kalkınma Bakanlığı koordinasyonu ve işbirliği (31 Ocak 1 Şubat 2013) 19 Bölge Planında ES Sanayinin %95 i Pek çok politika dokümanında ES ile bağlantılı vurgular yer almaktadır.
ES Ağı ve Veri Tabanı Çalışmaları
ES Ağı ve Veri Tabanı Çalışmaları
ES Ağı ve Veri Tabanı Çalışmaları Özel sektör, kamu, üniversiteler, uzmanlar, şemsiye kuruluşlar, vb. ile oluşan bir simbiyoz ağı oluştu. 320 kuruluştan >450 kişi ULUSAL BÖLGESEL 225 Firma 52 Kamu 33 Üniversite ve Araştırma Kurumu 17 STK-Oda-Birlik- Dernek 96 Firma 20 Kamu 14 Üniversite ve Araştırma Kurumu 9 STK-Oda-Birlik- Dernek
PROJE NELERİ TETİKLEDİ? TRAKYA BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ PROGRAMI BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ PROGRAMI İSKENDERUN KÖRFESİ NDE ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ PROJESİ
TEŞEKKÜRLER Ferda Ulutaş Çevre Projeleri Grubu Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Cyberplaza B-Blok Kat: 5-6 Bilkent/Ankara fulutas@ttgv.org.tr