Des gn Schneider Eylül-Ekim Y l: 2 Say : 11 KAOSTAN LHAM ALAN M MAR: REM KOOLHAAS / PORSELEN BARDAKLARIN ÖDÜLLÜ TASARIMCISI:OYA AKMAN / SIRADIfiI B R M MAR: OSCAR NIEMEYER / SADE, BEYAZ VE MODERN ST: RICHARD MEIER / SCHNEIDER ELECTRIC YAfiAM TEKNOLOJ LER
Umarım dünya gözüyle görürüm, bir stanbul akflamında, Kadıköy iskelesine yanaflan vapurun penceresinden, meydanda bir ıflık çemberi gibi dönen atlıkarıncayı. Olur, Eminönü Meydanı'nda da olur, neden olmasın ki? Befliktafl'tan kalkan vapurun yanafltı ı Üsküdar kıyılarında da olur. stanbul'un neresine konulursa razıyım, çünkü insana yaflama sevinci katar atlıkarınca... Bir atlıkarınca görmek günün tüm yorgunlu unu alır yüreklerden, en suratsız, en karamsar insanı bile güldürür. stanbul akflamında ıflıldayan atlıkarınca, gece gezmesine gitmek için hazırlanan bir kadının kula ına taktı ı küpe gibidir, o denli zarif, o denli ıflıl ıflıl... flte böyle tanımlıyor Sunay Akın atlıkarıncanın hayatımızdaki ıflıltısını Kupa Canbazları adlı kitabında... Eskiden bayramlarda ilk gün el öpmeler, ziyaretler yapıldıktan sonra hemen ertesi gün bu sevgiyle dolu tören yerini atlıkarıncalara, dönme dolaplara bırakırdı. Arife günü akflamından yataklarımızın baflucunda sabaha kadar sevgiyle sarmaladı ımız ayakkabılarımızı, bayramlıklarımızı giyer, sevinçle koflardık kurulan bayram yerlerine. O zaman yedi imiz flekerlerin daha bir tadına varır, gözlerimizin ıflıltısı, atlıkarıncanın ıflıltısıyla birleflir, kalplerimizde sanki sonsuza dek sürecek bir mutluluk yaratırdı. Ne güzel bayramlardı. Bakarsınız belki kurulur gerçekten, Üsküdar'da, Kadıköy meydanında atlıkarıncalar. Biz de çocuklarımızla yaflarız bu ıflıltıyı yeniden. Hepinize yi Bayramlar diliyorum. Sayg lar mla, fierife Oktay serife.oktay@tr.schneider- electric.com 3
mtiyaz Sahibi Ç NDEK LER BPM Halkla liflkiler Tan t m Ltd. fiti. ad na M. Bülent Güven 12 Sorumlu Yaz flleri Müdürü Fatma Necla Özden Editör fierife Oktay 16 Yay n Kurulu Meltem Çak c U ur Oktar lker flgör Tasar m Dan flman Batur Can Yönetim yeri Prof. Avni Dilligil Sokak, Çelik fl Merkezi A Blok No: 9 D: 5 Mecidiyeköy / stanbul Tel: 0212 288 97 23-288 95 62-288 96 72 26 8 Bask ESEN OFSET MATBAACILIK SAN. VE T C. A. fi. kitelli Organize San. Bölgesi Atatürk Bulvar No: 103 34260 kitelli/ stanbul Tel: 0212 549 25 68 Faks: 0212 549 25 74 Yay n türü Yerel, süreli, iki ayda bir yay nlan r Yay n Yeri ve Tarihi stanbul, Eylül-Ekim 2008 40 Derginin içindeki ilanlar ücretsizdir ve ilan verenlerin sorumlulu undad r. Dergimizdeki makale ve röportajlarda geçen görüfl ve elefltiriler beyan veren kiflilere ve yazarlara aittir. ki ayda bir ücretsiz yay nlan r. Bas n bültenleri için info@bpmlook.com 4
8 PROF L Kaostan ilham alan mimar REM KOOLHAAS 44 ALIfiVER fi Cihangirden sonra, stiklal Caddesi nden hemen önce: ÇUKURCUMA 12 RÖPORTAJ SERTER KARATABAN Yarat c l k vard r 16 PROF L Yüksek Modernist Mimarl n Son Uzman IEOH MING PEI 22 PROF L Can Yalman dan kültürel miras m z n zengin formlar na yeni yorum ORIENTILE 36 RÖPORTAJ Porselen bardaklar n ödüllü tas r mc s OYA AKMAN 52 MEKAN Attelia Shine Luxury Hotel 56 GEZ Denizi, kumsal ve Postmodern Mimarisiyle: MIAMI 60 HOB Sporda son trend DO A DOSTU PLANÖRLER 62 MODA Giorgio Presca WE ARE ANIMALS 66 ED TÖRÜN SEÇ M 1987 Konyal ve Cafe Piruhi
GÜNDEM Art City stanbul Art City stanbul 08, 16 12 Ekim 2008 tarihleri aras ndan Antrepo, Tophane de gerçekleflecek. Etkinlik, "Art stanbul", "Art Youth", "Art Focus", "Art Market" ve "Art of Living" olmak üzere sanat n her yönüyle ele al nd 5 farkl bölümden olufluyor. Yurtiçi ve yurt d fl ndan tan nm fl sanat galerilerinin yer alaca Art stanbul bölümü, etkinli in ana modülünü oluflturuyor. Türkiye nin Genç Tasar m Giriflimcisi Osman Can Özcanl British Council ile stanbul Modern Sanat Müzesi iflbirli i ile bu y l ilk kez gerçeklefltirilen Uluslararas Genç Tasar m Giriflimcisi Yar flmas, ngiltere Baflkonsoloslu u nda düzenlenen bir ödül töreniyle son buldu. 25 35 yafl aras nda, en az 3 y ld r tasar m alan nda çal flan, iyi derecede ngilizce bilen ve yarat c fikirlerine güvenen adaylara aç k olan yar flmay, jürinin karfl s na fleffaf ekmek k zart c, origami katlanabilir DVD player ve ozpack (oz çantas ) tasar mlar yla ç kan Osman Can Özcanl kazand. Yar flman n birincisi olarak, Türkiye de Y l n Genç Tasar m Giriflimcisi unvan n kazanan Osman Can Özcanl, Eylül ay nda ngiltere de düzenlenecek Y l n Uluslararas Genç Tasar m Giriflimcisi yar flmas na kat lacak Endüstriyel tasar m e itimi alan ve Amerika da Wisconsin- Madison Üniversitesi nde nsan Etkeni ve Ergonomi konusunda uzmanlaflan 28 yafl ndaki Osman Can Özcanl, bir süre fiikago da Inventables LLC de bafl araflt rmac ve konsept ürün tasar mc s olarak çal flm fl. Özcanl ayn zamanda, Origami DVD Oynat c isimli tasar m yla 2005 te IDEA bronz ödülünün de sahibi. Kentin Genç Tasar mc lar stanbul Modern in Kentin Genç Tasar mc lar ad alt nda bafllatt atölye çal flmalar 30 Eylül 2008 tarihine kadar sürüyor. Etkinlikte tasar m n temel ö elerinden hareket edilerek, tasar m kültürünün geçmifline ve gelece ine uzanan uygulamalar yap l yor, nesneler tan t l yor, geometrik flekiller kullan larak s ra d fl mekânlar ve nesneler gerçeklefltiriliyor. Cama Resim Yapmak Polonya l ressam Barbara Idzikowska n n, cam üzerinde, insan figürünü ve figürün camda ifade edilmesini kapsayan resim atölyesi, 12-25 Ekim 2008 tarihleri aras nda, Cam Oca nda gerçekleflecek. Cama Resim Yapmak isimli atölye çal flmas nda, fleffaf ve renkli camlar üzerinde, boya, alt n folyo, kumlama, gravür tekniklerinin uygulanmas, farkl parçalar bir araya getirme, resim için do ru oran ve ölçüleri bulma, konusunda çal flmalar yap lacak. Deneme yan lma yoluyla geliflen yarat c süreç içinde, ilginç bir yolculuk vaat eden etkinlik ayr ca, kat l mc lar na, Basia Lipska ile yoga yapma f rsat n da sunacak. Cam üzerine yapt resim çal flmalar yla ünlenen ve dünyan n bir çok ülkesinde e tim veren Barbara Idzikowska, cam n do ru kullan ld nda, çizimin varl n hem saklayan hem de güçlendiren bir malzeme oldu unu belirtiyor. Detayl bilgi için : www.camocagi.org 6
ArkiPARC 08 Gayrimenkul, mimarl k ve inflaat sektörlerini bir araya getirmeyi amaçlayan buluflmalar serisi ArkiPARC, 15 17 Ekim 2008 tarihleri aras nda "Kentsel Kalite için Diyalog" temas alt nda, stanbul, Askeri Müze ve Kültür Sitesi nde gerçekleflecek. "Kentsel Kalite" için söylenecek sözü olan herkesin kat l m na aç k olan buluflmada, yerli ve yabanc konuflmac lar n kat l m ile düzenlenecek konferans ve panellerin yan s ra, fiziksel çevrenin niteli inin iyilefltirilmesine katk sa layan kifli ve kurumlar ArkiPARC ödülleri için yar flacak. santralistanbul da Gerilimli S n rlar Aura Seikkula n n küratörlü ünde, befl ça dafl sanatç n n kat l m yla gerçekleflen Gerimli S n rlar sergisi, 30 Ekim 2008 tarihine kadar santralistanbul Ana Galeri, 2. katta sanatseverlerle buluflmaya devam ediyor. Saskia Holmkvist, Sini Pelkki, Jussi Puikkonen, Carrie Schneider ve Sauli Sirviö nün foto raf ve video enstalasyon ifllerinden oluflan Gerilimli S n rlar sergisi, birbirine derinden ba l olan bölge ve bask nl k temalar üzerinde duruyor. Tasar m Kültürü ve Yönetimi 10. Y l nda stanbul Bilgi Üniversitesi'nin iki y l süren ön çal flmalar sonucunda, 1999 y l nda do an Tasar m Kültürü ve Yönetimi Sertifika Program 10. y l na etkinliklerle bafll yor. Program, teorisyen ve uygulamac lardan oluflan bir kadroyla tasar m ile iliflkili her alan n n, hem kültür hem de yönetim taraf nda çal fl yor ve bu alanda dünyan n en önemli lisansüstü okullar ndan biri olan Domus Academy ile iflbirli i yap yor. ç Mimarl k Sempozyumu çmimarl k alan nda yaflanan geliflmeleri çok boyutlu ortak bir platformda toplayarak tart flmaya açmak, mesleki ve akademik anlamda bilgi paylafl m n güçlendirerek desteklemek amac ile Ekim 2008'den bafllayarak iki y lda bir düzenlenmesi planlanan "Ulusal çmimarl k Sempozyumlar "n n ilki, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, ç Mimarl k Bölümü taraf ndan 22-24 Ekim 2008 tarihlerinde M.S.G.S.Ü. Oditoryumunda gerçeklefltirilecek. Temas "Mekan Tasar m nda Gelece e Yönelik Yaklafl mlar" olarak belirlenen sempozyumun ana tema kapsam nda; teknoloji, estetik, malzeme, kuram ve sürdürülebilirlik alt bafll klar n içeren konularda çal flma ve görüfllerini paylaflmak üzere, ilgili disiplinlerde faaliyet gösteren akademik ve profesyonel tüm meslek insanlar, bildiri ve projeleri ile sempozyumda yer alacaklar. Shoe-Art stanbul 2008: Sanat Ayaklan yor 1 Eylül / 30 Ekim 2008 tarihleri aras nda gerçeklefltirilecek olan Shoe- Art stanbul kapsam nda, Türkiye' nin önde gelen sanatç lar, önemli tasar mc lar ve ünlü kiflileri "dev ayakkab " heykellerine, kendi renk ve bak fl aç lar yla hayat verecek. Bu eflsiz tasar mlar stanbul'un en seçkin ve en canl noktalar nda 2 ay boyunca sergilenecek. Etkinlik sonunda "ayakkab lar" aç k art rmayla sat lacak ve müzayededen elde edilecek gelir yard m derneklerine ve vak flara ba fllanacak. 7
PROF L Kaostan lham Alan Mimar REM KOOLHAAS 8
Rem Koolhas düflünmenin baflar n n büyük k sm oldu unu daha hiç bina infla etmeden üne kavuflarak ispatlad. Rem Koolhaas 1944 y l nda Rotterdam da dünyaya geldi. Babas bir sinema okulunun yöneticisi ve sanat elefltirmeniydi. Babas n n Endonezya Hükümeti taraf ndan davet edilmesi üzerine, sekiz yafl ndayken bu egzotik ve tropikal ülkeye tafl nd. Tam dört y l bu ülkede yaflad. Kariyerine ilk olarak Haagse Post gazetesinde muhabir olarak bafllad. Daha sonra önce Hollanda da ard ndan da Hollywood ta senaryo yazarl yapt. Daha sonra ald radikal kararla 1968 y l nda Architectural Assosiation da mimarl k e itimine bafllad. 1972 y l nda burs kazanarak Amerika da e itim flans yakalad. New York ta yaflad s rada flehir için bir retroaktif manifesto niteli i tafl yan Delirious New York kitab n yazd. Bu kitap k sa süre içinde klasik mimarl k kitaplar aras na girdi Koolhaas, daha hiç bina infla etmeden mimarl k dünyas nda üne kavuflmufl oldu. LK fi RKET OMA Koolhaas 1975 y l nda Madelon Vriesendorp, Elia ve Zoe Zenghelis ile birlikte ilk flirketi olan OMA y kurdu. fiirketin temel amac, modern binalar tasarlamakt. 1978 y l nda Den Haag Parlementosu Ek Binas için aç lan yar flmaya kat lan ekip, yar flmay kazand. Bu binay tasarlad ktan sonra da Amsterdam da IJ-Plein toplu konut projesini tasarlad. 9
PROF L Çizgilerinde kaostan etkilenen, kaosa hayran olan mimar, kendi düzen anlay fl n binalar na yans t r. ÜNLÜ PROJELER Dutch House, La Villa dall Lava, Netherlands Dance Theatre, Koolhas n Avrupa da üne kavuflmas n sa layan projelerden sadece birkaç d r. Mimar n güncel projeleri aras nda da önemli yap tlar bulunuyor. San Francisco daki Prada binas, Seattle daki Seattle Halk Kütüphanesi, Berlin deki Hollanda Konsoloslu u bunlara birkaç örnek. Koolhaas n Pekin deki CCTV binas tam 500 bin metrekare üzerinde yer al yor. Sarmal fleklinde, ilginç bir dönüfle ve görüntüye sahip bina, tam bir mühendislik harikas olarak nitelendirilebilir. Bu bina sayesinde, genelde iki boyutlu olan gökdelenlere üçüncü bir boyut eklenmifltir. GAZETEC -M MAR Gazetecilik ve mimarl k her ne kadar iki çok farkl meslek olarak alg lansa da Koolhaas ortak bir nokta ç karmay baflarm fl. ki meslekte de k sa sürede, hiç bilmedi iniz konular kavraman z gerekir, diyen mimar bir binan n yap m süreci çok uzun oldu undan dolay hayattaki baz kültürel olaylar kaç rd n düflünüyor. Bu nedenle de mimarl k d fl nda da çal flmalar n devam ettiriyor, s k s k yaz yaz yor. Çizgilerinde kaostan etkilenen, kaosa hayran olan mimar, kendi düzen anlay fl n binalar na yans t yor. Prameium Imperiale ve Pritzker gibi çok ünlü ödüllere de sahip olan mimar n birçok özgün sergisi de bulunmaktad r. 10
RÖPORTAJ Vedat Korkmaz Evi SERTER KARATABAN: Önemli olan ruhun ortaya ç kar lmas Projelerin tamam nda öncelikle bir ruh ortaya ç kar yoruz. Siz bu ruh kelimesinin yerine fikir, konsept ne isterseniz diyebilirsiniz. Benim için önemli olan aflama bu ruhun ortaya ç kar lmas d r. Bunun program, müflteri istekleri, mevzuatlarla hiç ilgisi yoktur. Burada yarat c l k vard r. Bütün mimarl k orada bafllar ve biter. Gerisi bilginizin ve estetik anlay fl n z n yans mas d r. 12
Serter Karataban son günlerde ad n s kça duymaya bafllad m z mimarlardan. 1997 y l nda kurdu u Fores Mimarl k da çal flmalar n Y. Mimar Dr. Nihat Gök ile birlikte sürdüren Karataban, ilginç ve s ra d fl projeleriyle gündeme geliyor. Ticari mekanlarda fonksiyon kadar, tasar m n da önemine inanan ve bu dengeyi projelerine yans tan Karataban sorular m z yan tlad. Yaflad m z binalardan, kulland m z gereçlere kadar, tasar m n geldi i nokta ve önemini, nas l de erlendiriyorsunuz? Tasar m alan nda dünyada ve Türkiye de gelinen noktalar aras nda da ciddi fark oldu u bir gerçek. Özellikle endüstriyel tasar m Türkiye de henüz yeterince anlafl labilmifl de il. Mimari tasar ma gelirsek, bugün Türkiye de iyi binalar yap l yor. Bu binalar özellikle bat da olan bitenden çokça etkilenmifl, kabuk tasar mlar ile ön plana ç kan binalar. Yap lanlar elefltirmek ya da yermek için söylemiyorum çünkü Japon mimarlar da geçti imiz yüzy l n ortalar nda formlar, do ay hatta daha da ileri giderek yap lar taklit ederek mimarl k alan nda ilerlemeye bafllad lar. Be enilir ya da be enilmez bugün geldikleri nokta önemlidir. Türkiye bence bugün bu aflamalardan geçmektedir. Ancak herfleyde oldu u gibi bizler bu geçiflleri çok h zl yafl yoruz. Özellikle 1950 lerden sonra yaflanmaya bafllayan ve günümüze kadar gelen mimars z binalar n yaratt kirlilik, korkar m ki önümüzdeki elli sene içinde mimarl binalar n ortaya ç karaca kirlili in yan nda önemsiz kalacak. Mimaride tasar m n s n rlar hangi noktaya kadar geniflliyor ve sizce nereye kadar gidecek? Mimaride tasar m n s n rlar diye birfleyden söz etmek zor. Asl nda eskiden çok daha genifl s n rlar içerisinde mimarl k yap l rken, bugün bu alan daralm fl durumda. Özellikle Türkiye de baz üreticilerle, kendilerini mimarl a hizmet eder gibi gösteren tekelci bir tak m mimarl k organizasyonlar gerçek anlamda mimarl n geliflmesine, ilerlemesine ket vuruyor. Türkiye de mimari kültürden parlementoda dahi söz edilmezken bunun halka inmesi zaten imkans z. Böyle de olunca s n rlar n geniflletmek diye birfleyden söz etmek de yanl fl oluyor. Ancak bu soruyu teknoloji tabanl olarak sorduysan z, geçilen aç kl klar, kullan lan malzemeler, yap lan bina otomasyonlar ele al nd nda teknoloji ve insan n hayal gücü nereye kadar gidebilirse mimari de oraya gidecektir. Dünyada çokça karfl laflt m z fakat ülkemizde pek de hofl zaz Apartman karfl lanmayan deneysel mimari zaten bunlar araflt rmakta ve gelifltirmekte. Türkiye de bir mimari proje uygulanamazsa ya da uygulansa dahi kullan lamazsa iyi bir mimari proje say lmaz ve do ruluk pay da vard r. Yapt n z çal flmalar içinde flu ana kadar, sizi en çok tatmin eden, en be endi iniz proje hangisi oldu? Bu projenin sizi etkileyen aflama ve detaylar n biraz anlat r m s n z? Her projenin kendine özgü bir hikayesi var. Ben çal flt m projelerle duygusal bir ba kuruyorum. Çok zor, karmafl k ve enteresan bir program olan Vedat Korkmaz evi için herhalde 6 ay tasar m yap ld büroda. Ancak proje bitti inde ben bu evi niye kendim için tasarlamad m dedim. Bunlar n d fl nda Ünimar Uluslararas Nakliyat Firmas için yapt m iç mekan ve bir ifl merkezi projesi, Cumhuriyetköy de yapt m ofis, showroom ve lojmandan oluflan 3 ayr bina ve Baflar Holding için haz rlanan heliport projesi be endi im projelerdendir. Bu aralar yapmakta oldu umuz Kurukahveci Mehmet Efendi Müzesi projesi konu olarak, firma olarak, firma sahipleri olarak bakt mda çal flmaktan çok keyif ald m bir proje. Biz büro olarak fonksiyonu ön planda tutan bir büroyuz. Genel olarak çok iddial bir insan de ilimdir ancak, flunu görüyorum ki bizim yapt m z binalar n, mekanlar n çözümlerine eflde er kalitede çözüm getiren mimari büro bugün Türkiye de birkaç taneden daha fazla de il. Daha güzel demiyorum, dikkat ederseniz, mimari çözüm kalitesinden bahsediyorum. 13
RÖPORTAJ Mimar olarak örnek ald m tek insan flu anda beraber çal flma flans na sahip oldu um Nihat Gök. En spesifik mesleki hedefiniz nedir? Kiflisel olarak söyleyebilirim ki, mimar olarak ö renmemin bir sonu olmayacak, ancak bu süreci dolu dolu yaflamak ve ö rendiklerimi bu mesle e gerçekten gönül veren baflkalar na aktarabilmek hedeflerimden bir tanesi. fiahsi olarak bir çok toplum yarar projede bulunuyorum fakat kurumsal olarak henüz erken. leride firmam n önder olaca, özellikle Türk kültürünün ve dilinin korunmas ve yaflat lmas konular nda çal flmalar yapmak istiyorum. Mimar olarak örnek ald m tek insan flu anda beraber çal flma flans na sahip oldu um Nihat Gök. Onunla birlikte inan yorum ki zaten her zaman yapmaktan keyif ald m z projelerimiz olacak. Bu projelerin, sahiplerine, kullan c lar na, topluma karfl e itsel bir görevi oldu unu düflünüyorum. Tüm projeleri de bu bak fl aç s yla ele al yoruz. Kurumsal olarak bir di er hedefimiz de, ayaklar yerel basan büyük bir organizasyona sahip olabilmek. Globalleflmenin getirdi i gerçeklik do rultusunda, her alanda farkl laflmak önem kazan yor. Mimaride sizin farkl laflt n z veya farkl laflmaya yöneldi iniz noktalar neler? Bu daima söylenir ancak, biz daha çok kurumsal müflterilerimizle baflar l olabiliyoruz, çünkü beklentilerinden daima fazlas n alabiliyorlar. 7-8 y ld r iliflkimizin devam etti i birçok müflterimiz var. Portföyümüzün birço unu Nestle, Fhp Vileda, Lafarge, Firmenich, Midship, ZTE Çin Halk Cumhuriyeti Telekom, SMS2 Timing gibi çok uluslu ya da uluslaras firmalar ve Baflar Holding, Ünimar Uluslararas Nakliyat, Polaris Denizcilik, Arkas-Emes Bulk Denizcilik, Akbaflo lu Holding, BMS Holding, Alt n Kablo, Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumlar gibi Türkiyede önde gelen firmalar oluflturuyor. Öncelikle hepsini dinliyor, anl yor ve sorunlar na en uygun çözümü getirirken, vizyonlar na uygun tasar mlar yap yoruz ve iliflkimiz mütemadiyen devam ediyor. Hiçbir firmaya sadece bir kez tasar m ya da uygulama yapmad m z n fark nday z. Genelde bu tip kurumlar taraf ndan tercih edilmemizin bir di er sebebi de çok h zl olmam z. Günümüzde, özellikle kurumlara hitab ediyorsan z, süratli olmal s n z, fakat bu sürat, hizmet etti iniz firmalara maliyet ya da düflük kalite olarak yans mamal. Tasar m aç s ndan yurtd fl nda ve/veya Türkiye'de sizi en çok etkileyen mimari projeler hangileri? Ben bunu spesifik bir bina için de il de bir mimari yaklafl m ve mimar olarak yan tlarsam e er, dünyada Richard Rogers, Werner Sobek, Jean Nouvel, Peter Zumthor, Herzog&de Meuron ortakl n be eniyorum. Ö renciyken Alvaro Siza dan çok etkilenmifltim. Mimar Sinan n tüm yap lar n ve Gaudinin tüm eserlerini be eniyorum ve ikisine de hayran m. Türkiyede günümüzde yap lan binalardan Vay be! dedi im bir bina henüz yok. Ancak Türkiye de de sayg duydu um ve izledi im mimarlar var. Cafer Bozkurt, Boran Ekinci, bunlardan birkaç. "Bunu mutlaka ben yapmal y m" dedi iniz bir "hayal-projeniz" var m? Her projemi büyük bir mutlulukla yap yorum ancak, y llard r zaman zaman alevlenen büyük bir kütüphane yapma hayalim var. On milyon kitaptan az olmayacak büyük bir merkez. Ciddi olarak yapt m çal flmalar var bu konuda. Mu la Valili i ve Mu la Belediyesi için bir araflt rma projesi de haz rlam flt m ancak, çeflitli sebeplerden bu proje flimdilik ask da. Umar m bir gün bu hayalimi de gerçeklefltiririm. 14
PROF L Çin Bankas Kulesi, Pritzker Mimarl k Ödülü kazanan Ieoh Ming Pei in en bilindik yap tlar ndan birisi... 16
Yüksek modernist mimarl n son uzman IEOH MING PEI Müzelerden gökdelenlere, okul binalar ndan kütüphanelere kadar 100 ün üzerinde önemli yap t bulunan Ieoh Ming Pei için Amerikan mimarisinde bir fenomen, bir tart fl lmaz deha diyebiliriz Pritzker Mimarl k Ödülü kazanan Ieoh Ming Pei, 20. yüzy l n en baflar l mimarlar aras nda gösteriliyor. Daha çok isminin bafl harfleriyle, I. M. Pei olarak an lan Çinli-Amerikal mimar n en sevdi i malzemeler kayaç, beton, cam ve çeliktir. Çevreye duyarl yap tlar yla dikkat çeken mimar, yüksek modernist mimarl n en son uzman olarak an l yor. 26 Nisan 1917 y l nda Çin in Guandong eyaletinde dünyaya gelen Pei nin ailesi 15. yüzy ldan itibaren hep Jiangsu eyaletinin Suju kentinde yaflam fl. Bankac olan babas, bir dönem Çin Bankas n n yönetmenli ini yapm fl, ard ndan da Central Bank of China n n baflkanl k koltu una geçmifl. Ailesinin Hong Kong a tafl nmas yla birlikte Pei de buraya yerleflmifl ve orta okula kadar burada yaflam fl. Sonras n da ise babas n n görevi nedeniyle fiangay n yolunu tutmufl. EV, DÜNYA M RASI L STES NDE Pei nin ailesinden kalan konutu Suju da meflhur bir bahçe. Öyle ki Dünya Miras Listesi nde Suju nun Geleneksel Bahçesi olarak listelenmifl. Aslan Orman Bahçesi ismini tafl yan evde birçok su havuzu ve heykel mevcut. Zaten çevreye duyarl 17
PROF L yap tlar yapan ve çal flt mimarlara ilk olarak ne kadar yeflil olup olmad klar n soran Pei, binalar n do a ile nas l bütünlefltiklerinden yak ndan ilgileniyor. Ve s k s k eserlerinde fl k ve gölge oyunlar kullan yor. Pei, ilk e itimini Hong Kong un St Paul Koleji nde alm fl ard ndan da Amerika n n yolunu tutmufl. Pennsylvania Üniversitesi nde mimarl k okuyan Pei, daha sonra ö renimine fianghay daki St. John Üniversitesi nde devam etti. 1940 y l nda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü nden B.A mimarl k diplomas ald. Her zaman projeleri ve üstün zekas yla dikkat çeken Pei, Harvard Tasar m Okulu nda okuduktan sonra da Princeton da Milli Korunma Araflt rma Komitesi ne üye oldu ve 1954 y l nda Amerika Birleflik Devleti vatandafl oldu. HER DA M SADE VE YARATICI Pei yi kariyeri boyunca birlikte çal flt tüm mimarlar hayranl kla anlat rken onu, mimarisinin insanl k d fl bir geometriye tapmas yla elefltirenler de oldu, sanat n güçlülere hizmet amaçl yozlaflt rd n söyleyenler de. Ama onun çizgileri her daim sade ve yarat c bir duyarl l a sahip oldu. Washington da National Gallery e yapt ilave yap, flimdiden klasik yap tlar aras na girmeyi baflard bile. John F. Kennedy Kütüphanesi, Çin Bankas Kulesi, Paris teki Louvre Piramiti Pei nin en bilindik yap tlar ndan sadece birkaç d r. 18
RÖPORTAJ Schneider Electric Pazarlama Direktörü U UR OKTAR Biz Enerji Uzman y z... Bizim temel hedefimiz, müflterilerimizin daha rekabetçi çözümlere, konfor, güvenlik ve kaliteden ödün vermeden ulaflmalar n sa lamak ve onlar bu yönde destekleyen ürün ve hizmetler sunmak. Dünyada artan enerji taleplerini karfl lamak için yenilenebilir enerji kaynaklar n n kullan lmas yoluna gidiliyor. Ancak bunun da tek bafl na çözüm olmad n biliyoruz. Bu konuda bize neler söyleyebilirsiniz? En önemli yenilenebilir enerji kaynaklar su, günefl, rüzgar ve jeotermal enerjidir. Bunlardan çeflitli oranlarda Türkiye'de de faydalan lmakta ve baz lar için önemli yat r mlar söz konusu. Bu enerji kaynaklar n n karbon at n n olmamas ve çevre dostu olmas, son y llardaki düzenlemelerle birlikte yat r mc lar n bu konulara e ilmesini sa lam flt r. Özellikle su ve rüzgar konusunda h zla devam eden yat r mlar var. Dünyada rüzgar enerjisi üretimi son 10 y lda 10 kattan fazla artm fl ve 95.000 MW'a ulaflm fl, önümüzdeki 3 y lda da 2 kat daha artaca ve 180.000 MW'a ulaflaca tahmin ediliyor. Türkiye'de de 1998 y l nda bafllayan ve 2006 y l na kadar sessizli e bürünen sektörde, bugüne kadar yap lan yat r mlar n toplam 250 MW. Dünya ile k yasland nda bu rakam, oldukça düflük ve biz bu konuda henüz daha yolun bafl nday z. Almanya bu konuda Avrupa'da lider ve toplam 22.000 MW güce ulaflm fl, listenin sonundaki Yunanistan' n yat r mlar ise 750 MW civar nda. Günefl enerjisi kullan m bak m ndan f rsatlar sunan ülkemizde de henüz endüstriyel anlamda büyük yat r mlar bafllam fl de il. Bu konuda ise teknolojinin biraz daha geliflmesini beklemek durumunda gibiyiz, çünkü yat r m geri dönüfl h z çok yavafl ve yat r m maliyetleri hala çok yüksek. Yine de yenilenebilir enerjiler önümüzdeki dönemde h zl bir art fl trendi gösterece e benziyor. Özellikle geleneksel yak tlar n k tlaflmas, enerji talebinin ve birim maliyetlerin artmas karfl s nda çok fazla alternatif yok. Nükleer enerji ise hala çok tart fl lan bir konu ve her iki görüflünde taraflar n n kendilerine göre do ru aç klamalar var. Yenilenebilir enerji kaynaklar n n kullan m n n yayg nlaflmas n desteklemeliyiz. Baz ülkelerde, konut sahibi, evinde kulland elektrik, komflusunun ki ile ayn hattan gelmesine ra men, tercih etti i kaynak çeflidini belirtiyor ve buna göre tariflendirme yap l yor. Seçti i kayna a göre (kömür, petrol, su, rüzgar vb) komflusundan farkl bir fatura birim fiyat ödüyor. Herkesin en ucuz kaynak alternatifini iflaretleyece ini düflünüyoruz ama çevre bilinci yüksek ülkelerde böyle bir uygulama var ve herkes en ucuz kayna iflaretlemeyebiliyor. Bir yandan enerji tasarrufu yap l rken, di er yandan enerjinin verimli kullan m yollar aran yor. Bu iki kritik konu aras ndaki temel fark nedir? Enerji maliyetlerinin artmas ve kaynaklar n k tl, bizi iki konuya odaklanmaya itiyor: Birincisi, daha az ve daha do ru flekilde enerji tüketmek (enerji verimlili i), ikincisi ise daha temiz ve yenilenebilir kaynaklardan enerji üretmek. Enerji üretim zincirinin en bafl nda harcanan 3 birim enerji, enerji kullan c s na gelene kadar 66% oran nda kay plara u rayarak 1 birim enerji olarak kullan m m za sunuluyor. Bu da demektir ki, e er biz enerji tüketimimizi 1 birim düflürürsek, 3 birim daha az enerji üretmemiz yeterli olacakt r. Yani tüketim zincirinin en 20
sonunda yap lacak verimlilik art fl, enerji üretimi dolay s yla maliyetler ve çevre konusunda oluflan bask y azaltmaya yard mc olacakt r. Enerji verimlili i ile ilgili tart flmalar ve bilinçlendirme çal flmalar n n, buna ba l olarak teknolojik geliflmelerin temelinde böyle bir gerçek var. Enerji verimlili i ile ilgili gerçekler yeterince biliniyor mu ve çözüm do ru yerlerde aran yor mu? Ne yaz k ki enerji verimlili i dendi inde akla genellikle daha az enerji tüketen cihazlar n kullan m geliyor. Ampul ve beyaz eflya sektörleri bu konuda en iyi iletiflimde bulunan sektörler. Halbuki daha do ru enerji tüketmekte enerji verimlili i anlam nda ciddi f rsatlar sunuyor. Örne in evde bir ampülü de ifltirdi inizde ve tasarruflu ampul takt n zda enerji verimlili i sa lam fl olursunuz, ama odadan veya evden ç kt n z halde o ampul yanmaya devam ediyorsa, yine de enerjiyi verimli kullan yor say lmazs n z. Ayn flekilde kliman n daha az enerji tüketenini kullanmak tek bafl na yeterli olmaz. As l tasarruf, ofisten ç kt n zda kliman n otomatik olarak saat ayarl bir flekilde devreden ç kmas ve siz ofise gelmeden 1 saat önce çal flmaya bafllamas n sa lamakt r. Bu anlamda konuyu aktif ve pasif enerji verimlili i fleklinde ikiye bölmek uygun olur. Pasif enerji verimlili i, tasarruflu ampul kullanmak, aktif enerji verimlili i de lamban n yanma saatlerini kontrol etmek anlam na gelecektir. Enerji verimlili i sa lamada ne gibi f rsatlar var? Kendimiz ve çevremiz için ne yapabiliriz? Pasif verimlilik konusunda bilgi sahibiyiz, özellikle bahsetti iniz aktif verimlilik konusunda ne yap labilir? Öncelikle ölçme, izleme, haberleflme, kontrol ve kumanda konular nda bilinçlendirme çal flmalar n n yap lmas gerekiyor. Biz Türkiye'nin farkl flehirlerinde son kullan c lara yönelik seminerler vererek, bu konuyla ilgili kanun ve yapt r mlar n, çözümlerin ve f rsatlar n daha iyi anlafl lmas için çaba sarf ediyoruz. Birebir toplant larla ve seminerlerle bu konunun gündemde olmas n ve endüstri çal flanlar taraf ndan da uygulanmas n sa lamaya çal fl yoruz. nan yoruz ki, her iflletmede, her evde, her binada yap labilecek pek çok fley var ve bunlara dikkat çekmeye çal fl yoruz. Bu konuda yay nlar ç kart yoruz. Her sektör çal flan n n da olaylara bu flekilde bakmas n sa lamaya çal fl yoruz. Asl nda çevremizde pek çok f rsat var: Gece çal flmayan bir süpermarkette, belli reyonlar n ayd nlatmalar gereksiz yere aç k m kal yor? Ya da daha az aç l p kapanan so utucular n daha düflük ayarda çal flmas sa lanabilir mi? Ofisinizi terk ederken kap dan kart n zla ç k fl yapt n zda merkezi sistem sizin oday boflaltt n z anlay p odan zla ilgili enerji sarfiyat yapan kaynaklar, ayd nlatma ve havaland rmay kapat yor mu? Ya da terk edilen bir toplant salonu, uzun süre hareket olmad n fark etti inde belli sistemleri devreden mi çkar yor? Fabrikan zda uzun süre boflta çal flan blower'lar, ürün hatlar m var? flletmenizdeki benzer hatlar aras nda enerji maliyetlerinde uçurumlar m var? Ya da belli sistemler sürekli enerji kesintisi mi yap yor? Bu durum üretim kayb na m neden oluyor? Bu sorular ço altabiliriz. Çevremize bu gözle bakarsak, problem olarak gördü ümüz pek çok konuda f rsatlar n bizi bekledi ini görebiliriz. Bu ve buna benzer pek çok konuda, biz enerji uzman oldu umuzu söylüyoruz ve tüm çözümlerimizi enerji verimlili i sa lamak üzere dizayn ediyoruz. Enerji verimlili i konusunda Schneider Electric olarak plan ve hedefleriniz neler? Schneider Electric'in ürün ve çözümleri daha çok aktif enerji verimlili i üzerine uzmanlaflm flt r. Arge yat r mlar n ve ürün gelifltirme çal flmalar yaparken hep enerji verimlili i ekseninden bak yoruz. Ölçmedi iniz birfleyi kontrol edemezsiniz ve yönetemezsiniz. Bu nedenle ölçüm yapan flebeke analizörlerinden bafllayarak, enerji scadas, birbiriyle haberleflen koruma ve kontrol cihazlar, motor yolvericiler, güç kalitesi çözümleri, ölçme ve haberleflme fonksiyonlar n tafl yan güç da t m ürünleri (kesiciler), iklimlendirme kontrolü, ev ve bina otomasyonu, endüstriyel otomasyon gibi baflka firmalarda birbirinden farkl düflünülen pek çok ürün ve çözümü entegre olarak müflterilerimize sunmay baflar yoruz. Bizi pek çok rakibimizden ay ran en önemli özellik, bunlar entegre olarak ve tek elden sunabiliyor olmam z. Bunlar n birlikte ve belli bir iflletme mant nda çal flabiliyor olmas, müflterilerimize enerjiyi verimli kullanmalar n sa layan entegre çözümler sunmam z sa l yor. Bizim temel hedefimiz, müflterilerimizin daha rekabetçi çözümlere, konfor, güvenlik ve kaliteden ödün vermeden ulaflmalar n sa lamak ve onlar bu yönde destekleyen ürün ve hizmetler sunmak. Stratejik planlar m z da bu hedef do rultusunda flekilleniyor. 21