Hastalara yönelik bilgiler Spacer Dozaj aerosolleri için inhalasyon yardımı
DOZAJ AEROSOLLERI KOORDINASYON TEKNIKLERI SPACER KISA TANIMI Astım ve COPD tedavisinde kullanılan ilaçlar genellikle inhale edilir. Bu sayede lokal olarak akciğerde etki gösterirler ve böylece yan etkileri sadece minimum düzeydedir. İnhalasyon yolu ile uygulama için iki ayrı sistem bulunmaktadır: Toz inhalatörleri ve dozaj aerosolleri. Spacer bir inhalasyon desteği olup dozaj aerosolü ve hastanın ağzı arasına yerleştirilir. Spacer çoğu zaman ön odacık olarak da tanımlanır. Spacer sözcüğü İngilizce den gelir ve yaklaşık mesafe koruyucu biçiminde tercüme edilebilir. Toz inhalatörlerinde etken madde toz halindedir ve hastanın aldığı nefes ile serbest hale geçer. Burada dezavantajlı olan husus ise, tozun serbest kalması için hastanın çok güçlü nefes alması gerekir. Özellikle de solumanın güçleştiği akut semptomlarda bu durum sorunlu olabilir. Dozaj aerosolleri bu dezavantaja sahip değillerdir: Dozaj aerosollerinde etken madde basınç altında bir itici gaza gömülüdür. Etken maddenin serbest bırakılması hastanın solunumundan bağımsız olarak bir kartuşun aşağı doğru bastırılması ile gerçekleştirilir. Ancak hastanın solunumu bu püskürtmenin başlatılması ile koordine etmesi gerekmektedir: Aynı şekilde solumanın başlangıcında püskürtmenin de başlatılması gerekir. Bu ise her hasta için kolay değildir. Bu hastalar için Spacer denen sistem geliştirilmiştir. 1 2
SPACER - BILEŞENLERI SPACER AVANTAJLARI Spacer, plastik veya metal bir boru olup modeline göre uzunluğu 10 ila 30 cm. arasında değişir. Esas itibarı ile her üç malzeme türünün ortak yönü şudur: 1 2 3 Hastanın ağzı ile etrafını kapattığı ağızlık parçası Dozaj aerosolünün üzerine oturtulduğu geçme yeri Ağızlık ve dozaj aerosolü geçme yerinin arasına yerleştirilen ve püskürtmenin salındığı odacık Spacer ın iki ucu bulunur: Bir ucuna dozaj aerosolü takılır; diğer ucunda ise hastanın ağzı ile etrafını kapattığı ağızlık parçası bulunur. Bazı modellerde ağızda bir ventil bulunur; bu ventil aerosolün spacer dan çıkmasını önlemeye yöneliktir. Spacer kullanımı koordinasyon sorunu yaşayan hastaların dışındaki kişilere de avantaj sağlar: Gerek dozaj aerosolü ve gerekse toz inhalatörü kullanımında hastalarda ağız ve geniz bölgesinde mantar enfeksiyonları, ses kısıklığı ve lokal bazı yan etkiler görülmektedir. Bunların nedeni akciğere giremeyen ve bunun yerine ağız, geniz ve ses bantlarında kalan büyük etken madde partikülleridir. Büyük bir ihtimale her inhalasyondan sonra ağız esaslı biçimde gargara edilerek bu yan etkileri ortadan kaldırmak mümkündür, ancak spacer bu tür istenmedik etkilerin ortadan kalkmasını da en aza indirebilir. Spacer daha ağza girmeden büyük etken madde partiküllerini yakalar. Bazı hastalarda dozaj aerosollerinde geniz bölgesinde bir soğukluk hissi veya toz inhalatörlerinde öksürük hissi oluşmaktadır. Dozaj aerosollerindeki soğukluk hissi buharlaşan itici gazdan kaynaklanmaktadır ve bir spacer kullanımı ile önlenebilir, çünkü itici gaz spacer da buharlaşmaktadır. 3 4
Aynı şekilde spacer, akciğere ulaşan etken madde miktarını da arttırabilir. Bir yanda sadeleştirilmiş ve dolayısı ile SPACER UYGULAMA geliştirilmiş inhalasyon tekniği (özellikle de koordinasyon sorunlarında) ve diğer yandan ise hızlı etki gösteren etken maddenin engellenmesi sağlanmakta, böylece akciğere daha rahat ulaşmaları sağlanmaktadır. 1. İnhalasyon için önce dozaj aerosolü iyice çalkalanmalı ve daha sonra spacer in arka ucu Spacer çok sayıda avantaja sahip olup dozaj aerosolü için takılmalıdır. iyi bir ilave oluşturmaktadır. Özellikle koordinasyon sorunu yaşayan ve ağızdaki mantar enfeksiyonu ve ses kısıklığından şikayet eden hastalarda spacer kullanımı anlamlı olacaktır. Diğer tüm hastalarda ise spacer zorunlu olarak gerekli değildir; ancak onlara ekstra yarar sağlayabilir (ak- 2. Spacer, düz şekilde tutulmalı ve Spacer ağızlığı dudaklar ile iyice kapatılmalıdır. ciğerde daha fazla etken madde oranı daha az yan etki, daha az soğukluk hissi). 3. Spacer a bir kez püskürtme yapılmalıdır. Daha sonra yavaş ve derin bi- Spacer kullanımında mutlaka şu noktalara dikkat edilmelidir: çimde ağızlıktan soluma yapılmalıdır. Spacer a sadece bir kez püskürtme yapılmalıdır (birden fazla püskürtme yapılması durumunda etken madde partikülleri üstü üste yığılırlar ve daha spacer da çökeldikleri için inhale edilmeleri mümkün değildir). 4. Nefes 10 saniye kadar tutulmalı ve daha sonra yavaşça burundan nefes verilmelidir. İnhalasyon derhal püskürtme sonrasında yapılmalıdır. Spacer kullanımı ile spacer e püskürtme yapılır ve daha Büyük hacimli spacer larda birden fazla nefes alınarak tamamen boşalması sağlanabilir. sonra aerosol solunur. Bu sayede zorluk çıkartan ve zaman açısından soluma ve püskürtmenin başlatılmasının koor- 5 Temizlik amacı ile haftada bir kez sabunlu su ile durulanmalı ve daha sonra açık havada kuruması sağlanmalıdır (su ile durulama veya daha sonra bir bez ile kurulama yapılmamalıdır!). Bu sayede olası elektro-statik yüklenmeler nötr hale getirilebilir veya engellenebilir. dinasyonuna gerek kalmaz. 6
İlaç Firmaları: Mundipharma GmbH Mundipharmastraße 2 65549 Limburg Internet: www.mundipharma.de Sorularınız için lütfen doktorunuza/eczacınıza danışınız. Teslim eden: Kaşe 20118-05/2016 Daha geniş bilgi için www.mundipharma.de/atemwegserkrankungen.html