Fiilde ip / işi ETİLİ İstanbul u dinliyorum, gözlerim kapalı Önce hafiften bir rüzgâr esiyor Yavaş yavaş sallanıyor Yapraklar, ağaçlarda; zaklarda çok uzaklarda Sucuların hiç durmayan çıngırakları İstanbul u dinliyorum gözlerim kapalı. İstanbul u dinliyorum, gözlerim kapalı; uşlar geçiyor, derken; Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık Ağlar çekiliyor dalyanlarda; Bir kadının suya değiyor ayakları; İstanbul u dinliyorum gözlerim kapalı!.. Yukarıdaki şiirde geçen fiilleri bulalım, anlam özelliklerini belirleyip aşağıdaki uygun panolara yazalım. İş Durum luş...................................................... 9
Fiilde ip / işi ETİLİ 2 Aşağıdaki cümlelerde altı çizili fiilleri, anlam özelliklerinden hangisine uyuyorsa " işareti koyunuz. Cümleler İş luş Durum. Pazarda gördüğüm adamı sanki tanıyorum. 2. Bütün gün çözemediği soruyu düşündü. 3. Dün gece bebek hiç durmadan ağladı. 4. Çocuğun tırnakları uzamış. 5. Dün bütün gün havuzda yüzdüm. 6. İstanbul a uçakla gelmişler. 7. Dün kitap fuarından üç tane roman aldım. 8. Hava birdenbire bozdu. 9. Poşetin içinde kalan ekmek küflenmiş. ETİLİ 3 kaçmak Aşağıda verilen eylemleri anlam özelliklerine göre gruplandırınız ve cümle içinde kullanınız. atmak gülmek yapmak yeşermek sararmak...................... 2.... 3.... 4.... 5.... 0 6....
Fiilde ip / işi ETİLİ 4 Aşağıdaki metinde geçen çekimli eylemlerin altını çizerek bunların mastar hâlini aşağıdaki şekillerin içine yazınız. Şiir yazmaya çocuk yaşta başladım. Yazdığım şiirleri ilk olarak değerlime, anneme okudum. İlk eleştirmenim de annem oldu. Yazdığım şiirlerim kaybolmasın diye babam bir defter aldı. Şairlik maceram annemin ve babamın desteği ile başladı ve onların desteğiyle hâlâ devam ediyor.... 2... 3... 4... 5... ETİLİ 5 Aşağıdaki çekimli eylemlerin mastar hâlini yazınız. 3 çalışıyorum 2 yaptık 4 gelmişler yazdınız 5 7 söyleyeceksin 6 çizdiniz 8 atarsınız yüzmüşler 3... 2... 4...... 5 7... 6... 8......
Fiilde ip / işi ETİLİ 6 Aşağıdaki fiilin haber kiplerine göre çekimini yapınız. Gel- Şahıs Şimdiki Zaman yor Gelecek Zaman ecek / acak Geniş Zaman r Görülen Geçmiş Zaman di Duyulan Geçmiş Zaman miş. Tekil Şahıs geliyorum geleceğim gelirim geldim gelmişim 2. Tekil Şahıs 3. Tekil Şahıs. Çoğul Şahıs 2. Çoğul Şahıs 3. Çoğul Şahıs ETİLİ 7 Aşağıda not kâğıtlarında yazılı çekimli fiillerin şahıs ve kiplerini yazınız. okurum yaptın gelmiş yazacağım bekliyorsunuz yüzdük atacaklar alacaklar Fiiller ip Şahıs. okurum 2. yaptın 3. gelmiş 4. yazacağım 5. bekliyorsunuz 6. atacaklar 7. yüzdük geniş zaman -r. Tekil Şahıs 2 8. alacaklar
Fiilde ip / işi ETİLİ 8 Aşağıdaki fiilin dilek kiplerine göre çekimini yapınız. Yap- Gereklilik Şart İstek Emir. Tekil Şahıs yapmalıyım yapsam yapayım 2. Tekil Şahıs......... 3. Tekil Şahıs.......... Çoğul Şahıs......... 2. Çoğul Şahıs......... 3. Çoğul Şahıs......... ETİLİ 9 Aşağıdaki numaralı cümlelerde geçen çekimli fiilleri bulunuz. Haber kipiyle çekimlenenleri soldaki kutucuğa, dilek kipiyle çekimlenenleri sağdaki kutucuğa yazınız.. Yarın akşam sinemaya gideceğiz 2. Bugün o ödevi yapmalıyım. 3. nlar odada oyun oynuyor. 4. Çabuk buraya geliniz. 5. Dün haber vermeden bize geldi. 6. Bu kitabı almalıyım. 7. eden bizimle gelmiyor? 8. Bebek biberonla süt içiyor. 9. Sende bizimle kal. 0. Tabağını bitirmelisin.. çak saat üçte kalkacak. 2. Ali bizimle gelse keşke. 3. Yemeğin üstüne kahve yapayım. 4. Bu resmi ünlü bir ressam yapmış. 5. Bu akşam o kitapları sizden alalım. 6. nlar her pazar yemeğe gider. 7. Bu akşam ablamlara gideceğim. 8. Elimdeki kitabı bitirmeliyim. 9. İstersen sana yardım edeyim. 20. Bugün yarışa katılacağım. Haber kipi Dilek kipi 3
Fiilde ip / işi ETİLİ 0 Aşağıdaki cümlelerde bırakılan boşluklara, mastar hâlinde verilen fiilleri verilen kip ve uygun kişiye göre çekimleyiniz.. Sessiz olun, bebek.. 2. Ben okuldayken Amerika dan dayımlar... 3. Bu akşam sende bize şiir... 4. Bu akşam yemekleri ben... 5. Ayşe ve ben dün gece ders... a. uyumak b. gelmek c. okumak d. yapmak e. çalışmak uyumak Şimdiki zaman + 3. Tekil şahıs gelmek Duyulan geçmiş zaman + 3. Çoğul şahıs okumak yapmak çalışmak Geniş zaman + 3. Çoğul şahıs Gelecek zaman +. Tekil şahıs Görülen gemiş zaman +. Çoğul şahıs ETİLİ Aşağıdaki fiilleri belirtilen zaman ve kişilere göre çekimleyiniz. işiler Duyulan Geçmiş Zaman gel yap at Gelecek Zaman gel yap at. Tekil kişi: ben. Çoğul kişi: biz 4
Fiilde ip / işi ETİLİ 2 Aşağıdaki fiilleri belirtilen zaman ve kişilere göre çekimleyiniz. işiler Geniş Zaman izle yaz dur Şimdiki Zaman izle yaz dur. Tekil kişi: ben. Çoğul kişi: biz ETİLİ 3 Aşağıdaki tabloda verilen çekimli fiillerin kiplerini ve kişilerini belirleyip işaretleyiniz. Duyulan Görülen Şimdiki Geniş Gelecek Fiiller Geçmiş Geçmiş işisi Zaman Zaman Zaman Zaman Zaman yazdım.................. getirdi.................. yapmışlar.................. bitirirsin.................. yapabiliyoruz.................. gelmişsin.................. soracaksın.................. ararız.................. alacaksın.................. atıyor.................. 5
Fiilde ip / işi ETİLİ 4 Aşağıdaki fiilleri, belirtilen kişilere göre istek kipinde çekimleyiniz. işiler sat kal sakla. Tekil kişi: ben. Çoğul kişi: biz ETİLİ 5 Aşağıdaki alanlarda yazılı fiillerin kip ve şahıslarını yazınız.. 2. yazalım...... 4. yapmalıyım... 6 8. unutasınız... 5. dinleneyim... 7. 3. bilesin alsanız... 6. okuyacaksın gelsinler...... 9. siliyordun... 0. atayım...
Fiilde ip / işi ETİLİ 6 Aşağıdaki fiilleri, belirtilen kişilere göre şart ve gereklilik kiplerine göre çekimleyiniz. Şart. Tekil kişi: ben anla bul yat. Çoğul kişi: biz Gereklilik. Tekil kişi: ben anla bul yat. Çoğul kişi: biz ETİLİ 7 Aşağıdaki fiillerin kip ve şahıslarını yazınız. görseler Şart kipi 3. Çoğul kişi yapmalıyım yapmalısınız satsak anlasanız 7
Fiilde ip / işi ETİLİ 8 Aşağıdaki fiilleri, belirtilen kişilere göre emir kipinde çekimleyiniz.. Tekil kişi: ben dur ara in. Çoğul kişi: biz ETİLİ 9 Aşağıdaki fiil kök ve gövdelerini istenilen kip ve kişiye göre çekimleyiniz. Fiilin ök ve Gövdesi Fiilin ipi Fiilin işisi Fiilin Çekimli Hâli. aç (mak) 2. Gel (mek) 3. Önemse (mek) emir istek gereklilik 2. Çoğul kişi. Çoğul kişi 2. Tekil kişi 4. yardım et (mek) şart 3. Çoğul kişi 5. geliştir (mek) emir 2. Çoğul kişi 6. araştır (mak) istek 3. Çoğul kişi 7. al (mak) gereklilik. Tekil kişi 8. affet (mek) şart 2. Çoğul kişi 9. at (mak) emir 3. Çoğul kişi 0. gözle (mek) istek. Tekil kişi. mutlu ol (mak) gereklilik 3. Tekil kişi 8 2. dur (mak) şart 2. Çoğul kişi
Fiilde ip / işi ETİLİ 20 Aşağıdaki tabloda verilen fiilleri olumlu, olumsuz, olumlu soru ve olumsuz soru hâlleriyle yazınız. Şimdiki Zaman kal lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben kalıyorum kalmıyorum kalıyor muyum? kalmıyor muyum?. Çoğul kişi: biz Geniş Zaman otur lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben oturmam oturmam oturur muyum? oturmaz mıyım?. Çoğul kişi: biz Gelecek Zaman at lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben atacağım atmayacağım atacak mıyım? atmayacak mıyım?. Çoğul kişi: biz 9
Fiilde ip / işi ETİLİ 2 Aşağıdaki tabloda verilen fiilleri olumlu, olumsuz, olumlu soru ve olumsuz soru şekillerini yazınız. Görülen Geçmiş Zaman sat lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben sattım satmadım sattın mı? satmadın mı?. Çoğul kişi: biz Duyulan Geçmiş Zaman bekle lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben beklemişim beklememişim beklemiş miyim? beklememiş miyim?. Çoğul kişi: biz ETİLİ 22 Aşağıdaki şekillerdeki çekimli fiillerin hangi zamanda ve hangi kipte çekimlendiklerini yazınız. yatmazlar mı? gelmemiş misin? Gelecek misiniz? aramıyorum durdunuz...... gelecek zamanın............ 2. Çoğul kişi............ lumlu soru...... 20
Fiilde ip / işi ETİLİ 23 Aşağıdaki tabloda verilen fiilleri, istenen kip ve kişiye uygun olarak olumlu, olumsuz, olumlu soru ve olumsuz soru hâlleriyle yazınız. Gereklilik ipi yap lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben yapmalıyım yapmamalıyım yapmalı mıyım? yapmamalı mıyım?. Çoğul kişi: biz İstek ipi al lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben. Çoğul kişi: biz alayım almayayım alayım mı? almayayım mı? Şart ipi söyle lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben söylesem söylemesem söylesem mi? söylemesem mi?. Çoğul kişi: biz 2
Fiilde ip / işi ETİLİ 24 Aşağıdaki fiili emir kipi ile olumlu, olumsuz, olumlu soru ve olumsuz soru şekliyle çekimleyiniz. Emir ipi ver lumlu lumsuz lumlu Soru lumsuz Soru. Tekil kişi: ben ver verme. Çoğul kişi: biz ETİLİ 25 Aşağıda verilen fiilleri istenilen kip ve şahıslara göre alanların içine yazınız. 2 3 al affet gör almalı mıyım? Gereklilik ipi. Tekil şahıs lumlu Soru Şart ipi 2. Çoğul şahıs lumsuz soru İstek ipi. Tekil şahıs lumlu 4 5 6 ara kır yüz Geniş Zaman 3. Çoğul şahıs lumsuz Gelecek Zaman 3. Tekil kişi lumlu soru Şimdiki Zaman 2. Tekil şahıs lumlu 22
Fiilde Anlam ayması (Zaman) ETİLİ 37 Aşağıdaki cümlelerdeki fiillerin yüklemlerini biçim (şekil) bakımından inceleyiniz. Örnek: Ahmet yarın size gelir. İki gün sonra bizde tatile çıkarız. Şekil: Geniş zaman 2 Her kış tatil için buraya geliyorum. Şekil: Şekil: 3 Ali, on yıl önce bu kararı verir. Şekil: 4 Fatih, yirmi bir yaşında İstanbul u fethediyor. Şekil: 5 Şekil: da derhâl toplanacak! ETİLİ 38 Aşağıdaki cümlelerdeki yüklemleri anlam bakımından inceleyiniz. Örnek: Balıkçılar ağlarını her sabah erken topluyorlar. 856 yılında Islahat Fermanı ilan edilir. Anlam: Toplar Geniş Zaman Anlam: Birbirimizi anlamak istiyorsak herkes karşısındakine saygılı olacak. Anlam: Yarın sabah erkenden yola çıkıyoruz. Anlam: Her gün bu yoldan geçiyorum. Anlam: 39
Fiilde Anlam ayması (Zaman) ETİLİ 39 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Dün, okulda sınav olduk. Bir gün Ali Hoca pazara gider. İstanbul a gitmekten vazgeçmişler. Zamanımı boş geçirmeyi sevmiyorum. Bazı günler, okul çıkışı arkadaşlarımla buluşuyorum. Bir zamanlar, o köyde kıtlık yaşanıyor. Siz gidin, ben de biraz sonra geleceğim. Bu kitapları alacak, götürecek, abime vereceksin. Yazar, bir gün şair arkadaşlarını topluyor, onlara kitabından bahsediyor. İstediğin evi yazın alırız. ETİLİ 40 Aşağıda verilen fiilleri belirtilen şekil ve anlamda cümle içinde kullanınız. 2 3 Aşağıda, fiil kipinde zaman ve anlam kayması olan cümlelerin önüne ( ) işareti koyunuz. gel- git- otur- Şekil: Şimdiki zaman Şekil: Gelecek zaman Şekil: Şimdiki zaman Anlam: Gelecek Zaman Anlam: Emir Anlam: Geniş Zaman 4 5 yap- ol- Şekil: Şimdiki zaman Şekil: Gelecek zaman Anlam: Gelecek Zaman Anlam: Gereklilik... 2... 3... 4... 40 5...