YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE ÇEVRE TEMİZLİĞİ VE DEKONTAMİNASYON Sevim Filikçi VKV Amerikan Hastanesi Kalp Cerrahisi Yoğun Bakım Hemşiresi İstanbul
Hastanelerin Yüzey Ortam Temizliği Yüzeylerin temizlik ve dezenfeksiyonunda; Çevredeki insan sayısı, Aktivite miktarı, Nem oranı, Mikrobiyolojik üremeyi destekleyecek materyallerin varlığı, Mikroorganizmaların üreme hızı, Yüzeylerin dikey yada yatay olması, Doğrudan temas potansiyeli, Yüzeyin, vücut maddeleri ve çevresel mikroorganizma kaynakları ile kontaminasyon potansiyeli dikkate alınmalıdır.
Kullanılan Yaygın Dezenfektanlar Dezenfektanlar %1 Sodyum Hypoklorit %5 solüsyon sulandırılır. 1:5 temiz su Ağartıcı toz 7g/litre ile %70 klorin elde edilebilir Alkol (%70) Isoproply, ethyl alcohol, methyleated spirit Öneriler Kan ve vücut sıvıları ile kontamine olan materyallerin dezenfeksiyonunda Tuvaletlerde/banyolarda likit ağartıcılar kullanılmalı Düz metal yüzeyler, masa üstleri ve ağartıcı kullanılmayan diğer yüzeyler
Çevresel Temizlikte genel esaslar: Temizlik en az kirli alandan en çok kirli alana doğru Hasta bölgeleri, Hasta bölgesinin yanındaki alanlar Koridorlar En son tuvaletler temizlenir. Temizlik solüsyonu temizlenecek bölgenin risk durumuna göre hazırlanır.
Temizlenecek bölgeye göre kova ve bez rengi seçilir.
Çevresel Temizlikte genel esaslar: Temizlikten sorumlu personel temizlik sırasında kendisini direk temastan korumak amaçlı eldiven kullanmalıdır. Temizlik maddeleri ile dezenfektanlar birbiri ile karıştırılmamalıdır. Hazırlanan solüsyonlar kirlendikçe ve izolasyon odalarında kullanımdan sonra değiştirilmelidir. Temizlik malzemeleri temizlik sonrası uygun şekilde yıkanıp kurutulmalıdır.
Paspas Arabası Kullanımı Paspas arabası ile ilgili günümüzde Çift kova yöntemi Mop yöntemi
Çift Kova Yöntemi: Malzemeler; 2 kovalı araba, pres ve paspas. Mavi kovada temiz deterjanlı/dezenfektanlı su, kırmızı kovada durulama suyu bulunur. Paspas, mavi kovada ıslatılıp preste sıkılır ve daha sonra sıkma presinin ağzı kırmızı tarafa monte edilir.
Paspas ile 10-15 m 2 alan S şeklinde paspas hareketleri ile silinir sonra paspas kırmızı kovada yıkanır ve iyice sıkılır. Daha sonra paspas, mavi kovada temiz deterjanlı/dezenfektanlı suya batırılıp yıkanır ve kırmızı kovada iyice sıkılır. Bu şekilde devam eden işlem sonucunda mavi kovada bulunan temiz deterjanlı/dezenfektanlı su kirlenmeden biterken kırmızı kovada kirli su birikir.
Temizlik malzemeleri kullanımdan sonra yıkanmalı ve kuru saklanmalıdır, çünkü ıslak ortam mikroorganizmaların üremesine ve patojenlerin yayılımına neden olabilir.
Mop Yöntemi: Malzemeler; yeteri kadar mop, mop sapı, mop pres ve arabası. Temiz deterjanlı/dezenfeksiyonlu suya batırılan mop, preste sıkılır (aynı kovanın içine) ve yüzey silinir. Kirlenen mop yıkanmak üzere kirli torbasına konulur ve yenisi ile temizlenecek alan temizleninceye kadar işleme devam edilir.
Temizlik Kova ve Bezlerinin Kullanımı Temizlik bezi ve kova rengi, temizlenecek alana göre seçilir. Mavi bez ve kova: Masa, etejer, yatak başucu, cam önü, cam ve kapı kolları Sarı bez ve kova: Tüm ıslak alanlar; banyo, duş, küvet, armatür Kırmızı bez ve kova: Klozet, pisuvuar ve sifon tankı
Yoğun Bakım Ünitelerinde İnfeksiyon sıklığı Y.B.Ü lerinde yatan hastalar tüm hastanede yatan hastaların %5 10 Tüm hastane infeksiyonlarının %25 i Y.B.Ü si kaynaklıdır.
Bu oranın yüksekliği Y.B.Ü sinde yatan hastaların: En ağır seyirli, En çok invaziv desteğe ihtiyaç duyan, En fazla antibiyotik kullanan, En kalabalık ortamda bulunan
ALAN SINIFLAMASI Düşük k Risk İdari ofis alanları Steril olmayan depolar Tıbbi kayıt t arşivi Mühendislik ofisleri Çiçek seraları Dış cephe İlave dahili alanlar Orta Risk Günlük k aktivite alanları. Mutfaklar Labaratuvarlar Bekleme salonları OP Klinik Patoloji Eczane İşlem odaları Rehabilitasyon alanları Kafeterya Morg Yüksek Risk Acil MSÜ MB.lab Cleaning standarts for Victorian Public Hospital 2005 Çok Yüksek Y Risk OR Odaları ICU NICU Özel alanlar Immunosuppressed yanık üniteleri Onkoloji üniteleri Inf. hast.ünite.
Yoğun Bakımlarda günlük g çevre temizliğinin hastanenin diğer bölümlerinden farklı olması gerekmektedir.
Sık rastlanan patojenler arasında Closridium difficile, MRSA, VRE, Acinetotbacter baumanni, Pseudomonas aeruginosa
Zemin, yataklar ve yatak örtüleri, perdeler, masalar, hasta önlükleri, hava, duvar bu bakterilerle kontamine olabilirler. Çevresel kontaminasyonun Y.B.Ü lerinde sorun oluşturmaması için temel önlemler alınmalıdır.
Islak temizlik yapılır. Temizlikten sonra düşük düzey bir dezenfektan ile dezenfekte edilebilir. Toz ve bakteri yaydığından elektrik süpürgeleri ile kuru temizlik yapılmamalıdır.
Ziyaretçiler için Ayrı bir giriş kapısı ve alan olmalıdır. lavabo, sabun, kağıt havlu, önlük, maske ve galoş bulundurulmalıdır. Ziyaretçi sayısı ve saatleri sınırlı tutulmalıdır.
Zemin Temizliği Yapılan araştırmalar sonucu infeksiyonların engellenmesinde zemin dezenfeksiyonunun bir rolü olmadığı ve düzenli deterjanlı su ile yapılan temizliğe bir üstünlüğü bulunmamıştır.
Her gün, düzenli olarak Günde en az iki kez Kirlendikçe Hasta taburcu olduğunda bütün alanı kapsayacak şekilde su ve deterjanla ıslak temizlik yapılması yeterlidir. Zemin Temizliği
Zemin Temizliği Mikroorganizmaların var olduğu Kan Mukus Dışkı Balgam İdrar Kontaminasyon Uygun Dezenfektan Önce ortam temizlenir En az etkilenen dezenfektan seçilir. Çünkü bu maddeler kimyasal dezenfektanların yapısını bozabilir veya dezenfektanların mikroorganizmalara etkisini azaltabilir/önleyebilir.
Duvarlar, pencereler, depolama amaçlı kullanılan raf veya benzer yüzeyler Düzenli olarak deterjan veya dezenfektanla ovalanarak temizlenmelidir. Duvarlar ve perdeler gözle görünür kir ve leke olduğunda deterjanla temizlenmelidir
Dolapların tezgahları, çalışma yüzeyleri ve benzeri yatay alanlar Yoğun kontaminasyona maruz kaldığı için Günde bir kez ve gerektikçe temizlenmelidir. Hastalar arasında ise dezenfektan/deterjanla temizlenmelidir. Ovalayarak yapılan temizlik kir ve kontamine mikroorganizmaların fiziksel olarak uzaklaştırılmasını sağlar
Lavabolar ve Tuvaletler Lavabolar klor içeren bir deterjan ile her gün sabah saatlerinde ve kirlendikçe temizlenmelidir. Temizledikten sonra bol sıcak su akıtarak yıkamak yeterlidir. Tuvaletler deterjan ve fırça ile temizlenir. Oturma yerleri ise bir dezenfektanla silinmelidir.
Küvözlerin, açık yatakların ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu Kullanım sonrası ve her bebek değişiminde, Küvöz,açık yatak ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Her gün (içi ve dışı) temizlenmelidir. Bebek uzun süredir izleniyor ise En az haftada bir dezenfeksiyon 1 kg dan küçük bebekler için beş günde birdir.
Küvözlerin, açık yatakların ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu Küvözün ayrılabilir bütün parçaları çıkarılmalı, fırçalanarak yıkanmalı deterjanla ovularak temizlenmelidir. Bebek temiz/dezenfekte edilmiş boş bir başka küvöze transfer edilmelidir. Küvözün tüm parçaları chlorin (200-500 ppm) (% 70) isopropyl alcohol hidrojen peroksitle dezenfekte edilebilir.
Küvözlerin, açık yatakların ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu Hava filtresinin bakımı üretici firmanın önerileri doğrultusunda yapılmalıdır. Yatakların yüzeyinde bütünlük bozulması varsa yenisi ile değiştirilmelidir.
Küvözlerin, açık yatakların ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu En yoğun kontamine olan bölgesi ; Giriş kapısı Kapının kolları Bu nedenle Belirli aralıklarla bu kısımlar yenilenmeli, Her gün, günlük olarak hazırlanmış sabunlu su ile temizlenmeli Dezenfektanlarla en az haftada bir yada her bebek değişiminde dezenfekte edilmelidir
Küvözlerin, açık yatakların ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu Fan temizlenmeli / dezenfekte edilmeli Küvözler kullanılmayacak ise, Nemlendirici bölümüne su konulmadan, dezenfeksiyon sonrası 24 saat boyunca ısıtılarak tam olarak kuruması sağlanmalıdır. Su konulan şişe veya kaplar Haftada bir veya her bebek değişiminde steril edilmeli, Her 24 saatte bir distile su veya steril su doldurulmalıdır.
İzolasyon odası
İzolasyon odası Günde en az bir kez, deterjan ve dezenfektanlı solüsyon ile temizlenir. Temizlik personeli Maske, Önlük, Eldiven, Galoş, Bone kullanılması önerilir.
Yerler: Her şiftte en az iki kez ve gerektikçe Temiz deterjanlı su ile silinir. Kullanılan paspaslar %1 lik sodyum hypoklorit çözeltisinde dezenfekte edilir. Mobilya, yatak, serum askıları, hasta transfer araçları, vb: Deterjanlı su ile temizlenir.
Yastıklar: Plastik koruyucu Hasta aralarında ve gerektiğinde deterjanlı su + % 70 alkol / % 1 sodyum hypokrorid ile dezenfekte edilir. Commod: Oturulan yeri ve kolları deterjanlı su + % 1 2 sodyum hypoklorit ile dezenfekte edilir. Havalandırma Sistemi: Havanın diğer komşu bölümlere yayılmasını önlemek için negatif basınç sağlanır.
Çamaşırlar Patojenlerin havaya yayılmasına engel olmak için çok yavaş hareketlerle bulundukları yerde sıvı geçirmez bir torbaya yerleştirilir + torba sıkıca kapatılır. Kan, vücut sıvıları, sekresyon ve atıkların dışarıya çıkması engellenir. Hasta bakım alanlarından uzak bir yerde birbirinden ayrılır ve düzenlenir Kirli odasında bulunan kirli çamaşır konteynırlarına yerleştirilir.
Atıklar Tıbbi atık torbaları ve Kesici ve delici atıklar, kesici delici alet Tıbbi atıklar, kapları ¾ oranında dolduktan sonra Evsel atıklar, yenileri ile Plastik atık, değiştirilir. Cam şişe vb. atıklar Atık torbaları ağızları sıkıca bağlanır ve atık taşıma araçlarına yüklenir.
Atıklar Tıbbi atıklar ile evsel atıklar asla aynı araçla taşınmazlar. Atık taşıma araçları hergün düzenli olarak temizlenir ve dezenfekte edilirler.
Atıklar Kesici ve delici atıklar Delinmeye, yırtılmaya dayanıklı, Su geçirmeyen, Karıştırılması mümkün olmayan, Üzerinde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK ibaresi bulunan plastik kaplarda toplanırlar.
Havalandırma Sistemi Nem oranı % 30 60 Sıcaklık ise 22 22,5C o Yenidoğan Yoğum Bakım Ünitelerinde ise ortam ısısı 22 26C o Havalandırma sistemi Bakterilerin çevreye saçılmasını mümkün olduğunca önlemeli Kirli havayı atıp yerine temiz hava almalı Saatte en az altı kez hava değişimi olmalı En az ikisi dış ortamla yapılmalı
Havalandırma Sistemi Hasta alanlarında pozitif basınç Kirli alanlarda negatif basınç Hava akımı engellenmeli Hava yolu ile bulaş azaltılmalıdır. Gerekirse % 99.97 etkinlikle temizleyen HEPA (High Efficiency Particulate Air) kullanılmalıdır.
TEŞEKKÜR EDERİM sfilikci@hotmail.com