Yrd. Doç. Dr. Veli YILANCI Yrd. Doç. Dr. Fatma ZEREN ArĢ. Gör. AyĢe ARI



Benzer belgeler
TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET

IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model

RASYONEL BEKLENTİLER-YAŞAM BOYU SÜREKLİ GELİR HİPOTEZİNİN TESTİ

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİ İLE OECD ÜLKELERİNDE SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ GEÇERLİLİĞİNİN TESTİ

TÜRKİYE DEKİ AR-GE HARCAMALARININ ANALİZİ: EKONOMETRİK BİR YAKLAŞIM THE ANALYSIS OF R&D EXPENDITURES IN TURKEY: AN ECONOMETRIC APPROACH

DOĞU ASYA VE PASİFİK ÜLKELERİNDE İŞSİZLİK HİSTERİSİ: PANEL VERİ YAKLAŞIMI

Altın Fiyatlarını Etkilemesi Beklenen Faktörler Üzerine Bir İnceleme

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: DÖNEMİ

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN:

Hisse Senetleri, Banka Kredileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği

BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN PANEL VERİ ANALİZİ İLE İNCELENMESİ : TÜRKİYE ÖRNEĞİ

EURO/TL VOLATİLİTESİNİN TÜRKİYE - AVRUPA BİRLİĞİ TİCARET PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: AMPİRİK BULGULAR *

Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliğinin Test Edilmesi: Zaman Serisi ve Panel Veri Analizi

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi

Yrd. Doç. Dr., Gaziantep Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, **

REEL EFEKTİF DÖVİZ KURUNUN DURAĞANLIĞININ YAPISAL KIRILMALI PANEL BİRİM KÖK TESTLERİ KULLANILARAK SINANMASI *

Piyasa Etkinliğinin Analizi: E7 Ülkeleri Örneği. Çisem BEKTUR 1 Mücahit AYDIN 2 Gürkan MALCIOĞLU 3

LINEAR AND NONLINEAR COINTEGRATION RELATIONSHIP BETWEEN STOCK PRICES AND EXCHANGE RATES IN TURKEY

Testing the Weak- Form of the Efficient Market Hypothesis: The Case of Turkey

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü

DOĞRUSAL OLMAYAN BİRİM KÖK TESTİ İLE BIST 100 ENDEKSİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yrd. Doç. Dr. Bülent Doğru

Jell Sınıflandırması: Q 20, Q42, 047, C22

Türkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi

Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi Journal of Social Research and Behavioral Sciences

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables

İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI*

KREDİ HACMİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ROLÜNÜN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

PİYASA ETKİNLİĞİNİN YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİ İLE İNCELENMESİ: TÜRKİYE PAY SENEDİ PİYASASI UYGULAMASI

1. Adı Soyadı: Hüseyin KALYONCU 2. Doğum Tarihi: 04 Mart Unvan: Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu:

ÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü

Ege University Working Papers in Economics

TÜRKİYE VE MENA ÜLKELERİNDE SAĞLIĞIN YAKINSAMASI: PANEL BİRİM KÖK TESTİ *

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

TÜRKİYE DE İŞSİZLİK HİSTERİSİS HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN AMPİRİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

ZAMAN SERİSİ ANALİZİ VE YAPISAL KIRILMA 1

TÜRKİYE DE EĞİTİM-EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK VE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı

IS- MP: Kısa Dönem Makroekonomik Model

İktisat Bölümü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2011.

Reel Çıktıdaki Dalgalanmalar Geçici mi yoksa Kalıcı mı? OECD Ülkeleri için Bir Panel Veri Analizi

7.Ders Bazı Ekonometrik Modeller. Đktisat (ekonomi) biliminin bir kavramı: gayrisafi milli hasıla.

REKLAM VE TANITIM İLE YURTDIŞI SATIŞLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ: BİST TE İŞLEM GÖREN GIDA FİRMALARI ÜZERİNDE UYGULAMA

Yayınlar. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SSCI kapsamında taranan)

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 37 Temmuz 2013

Türkiye de Kamu Harcamaları ve Büyüme İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı

Hava Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Zamanla Değişen Panel Nedensellik Analizi. Özet

Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi Geçerliliğinin Fourier Birim Kök Testleri ile İncelenmesi: OECD Ülkeleri Örneği

KONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, (*)

TÜRKİYE DE BÖLGESEL GELİRİN YAKINSAMASI: GELİR DAĞILIMI AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME # DEÜ İşletme Fakültesi İktisat Bölümü

SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ ve VARYASYONLARININ TÜRKİYE İÇİN SINANMASI

İŞSİZLİK HİSTERİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: TÜRKİYE ve SEÇİLMİŞ AB ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ

İKTİSADİ KRİZLER, DOĞAL AFETLER, TERÖR FAALİYETLERİ TÜRKİYE YE GELEN TURİSTLER ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? ÖZET

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ

ENFLASYON, FAĠZ ORANI VE BÜYÜMENĠN YURTĠÇĠ TASARRUFLAR ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...

Satın Alma Gücü Paritesi Teorisinin Geçerliliği: G7 Örneği

ENFLASYON VE NOMİNAL FAİZ ORANLARI ARASINDAKİ UZUN DÖNEM İLİŞKİNİN FİSHER HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE TEST EDİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1

Gibson Paradoksunun Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Açısından Geçerliliğinin Araştırılması

ÇKE HİPOTEZİ YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ? PANEL VERİ ANALİZİ. Burcu ÖZCAN Fırat Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü

Döviz Kuru Hareketleri ve Bütçe Açığı, Enflasyona Yol Açar Mı? Gelişmekte Olan Asya Ülkeleri Üzerine Bir Panel Nedensellik Analizi

Tufan Samet ÖZDURAK THEMIS MAKRO İKTİSAT

İŞSİZLİK PETROL FİYATLARI İLİŞKİSİ: YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) * ÖZET

Doğum Tarihi ve Yeri: / Konya. Lisans (İktisat-İşletme, Maliye) Special Student

Doç.Dr. ABDURRAHMAN NAZİF ÇATIK

Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama

Türkiye de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

SAĞLIK HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: MERKEZİ VE DOĞU AVRUPA (CEEC) ÜLKELERİ ÜZERİNE PANEL VERİ ANALİZİ

SESSION 1. Asst. Prof. Dr. Utku Altunöz (Sinop University, Turkey) Abstract

Reel Döviz Kurlarının Durağanlığı: E7 Ülkeleri İçin Ampirik Bir İnceleme

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

The effects of exchange rate volatility on the turkish export: an empirical investigation

Dr. Öğr. Üyesi, Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü,

SESSION 2D: Finans II 591

FİNANSAL AKTİF FİYATLARI VE BORSA GETİRİSİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

YAPISAL KIRILMALARI GÖZ ÖNÜNE ALARAK TÜRK İMALAT SANAYİ EKONOMİK DEĞİŞKENLERİ ARASINDA UZUN DÖNEM İLİŞKİLERİN ARAŞTIRILMASI *

Türkiye de Sanayi Üretim Endeksinin Periyodik Durağanlık Özellikleri

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi,

Okun Yasasının Farklı Gelişme Düzeyindeki

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İktisat Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1991 Yüksek Lisans İktisat Bilkent Üniversitesi 1994

SİSTEMATİK ÖRNEK, ORTALAMA ÖRNEK VE MEVSİMSEL BİRİM KÖKLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA 1*

Feldstein-Horioka Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması: ARDL Modeli Uygulaması

TÜRKİYE DE KAMU-ÖZEL İMALAT SANAYİNDE ÜCRET VE İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

ELEKTRİK TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN AMPİRİK ANALİZİ: G-8 ÜLKELERİ

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ

AZERBAYCAN İÇİN PARA TALEBİ İSTİKRARININ ARDL YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ AN ANALYSIS OF MONEY DEMAND STABILITY IN AZERBAIJAN BY USING ARDL APPROACH

1. Açık Bir Ekonomide Denge Çıktı (Gelir)

JAPON EKONOMİSİNİN ANA BAŞLIKLAR İTİBARİYLE ANALİZİ

Finansal Yatırım ve Tüketim Kararları Çerçevesinde Dönemlerarası Tüketim Ertelemesi

Rebound Effect for Energy Consumption: The Case of Turkey. Enerji Tüketiminde Rebound Etkisi: Türkiye Örneği

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 1,

Transkript:

TÜKETĠM-GELĠR ORANI GÜNEYDOĞU ASYA ÜLKELERĠNDE DURAĞAN MI?: PANEL BĠRĠM KÖK TESTĠ Yrd. Doç. Dr. Veli YILANCI Yrd. Doç. Dr. Fatma ZEREN ArĢ. Gör. AyĢe ARI ÖZ Bu çalışmada 9 Güneydoğu Asya ülkesi için (Bruney, Endonezya, Filipinler, Kamboçya, Laos, Malezya, Singapur, Tayland ve Vietnam) 1970-2010 dönemine a tüketim-gelir oranının stokastik özellikleri incelenmiştir. Bu amaçla Im vd.(2005) nin geliştirmiş olduğu panel LM birim kök testleri kullanılmış ve tüketim-gelir oranının söz konusu ülkeler için durağan olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç, ortalama tüketim eğiliminin uzun dönemde bir sabe yakınsamadığını ve şokların geçici etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmada elde edilen sonuçlar nispi gelir hipotezi, sürekli gelir hipotezi ve yaşam boyu gelir hipotezlerini desteklemektedir. Anahtar Kelimeler: Tüketim-gelir oranı, Durağanlık, Panel birim kök testi, Yapısal kırılma JEL sınıflandırması: C12, C33, D12 IS THE CONSUMPTION-INCOME RATIO STATIONARY IN SOUTHEAST ASIA COUNTRIES?: PANEL UNIT ROOT TEST ABSTRACT This paper investigates the stochastic properties of the consumption income ratio for a sample of 9 Southeast Asia countries (Bruney, Endonezya, Filipinler, Kamboçya, Laos, Malezya, Singapur, Tayland ve Vietnam) over the period 1970-2010. For that purpose, we employ panel LM un root test proposed by Im et al. (2005). Our findings suggest that, the consumption income ratio is stationary in all of the countries. Thus, average propensy to consume converges towards a constant in the long run and shocks does not make permanent effect. These results supportes the relative income hypothesis, the permanent income hypothesis and the life cycle hypothesis. Keywords: Consumption-income ratio, Stationary, Panel un root test, Structural break JEL classification: C12, C33, D12 Sakarya Üniversesi, İ.İ.B.F., Finansal Ekonometri Bölümü, yilanci@sakarya.edu.tr İnönü Üniversesi, İ.İ.B.F.,Ekonometri Bölümü, fatma.zeren@inonu.edu.tr İstanbul Üniversesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, ayseari187@yahoo.com 130

1.GĠRĠġ Tüketim-gelir oranının veya ortalama tüketim eğiliminin (Average propensy to consume; APC) durağanlık mertebesi teorik ve ampirik leratürde sıkça inceleme konusu olmuştur. Ortalama tüketim eğiliminin tasarruf miktarını etkilemesi sebebiyle APC nin uzun dönem davranışının incelenmesi ve durağan olup olmadığının belirlenmesi, tasarruf oranına ilişkin bilgi elde edilmesi açısından önem taşımaktadır. Tasarruflar ise, özellikle ülkedeki ticari açıklık üzerinde belirleyici rol üstlenmektedir. Ortalama tüketim eğilimindeki artış tasarrufları azaltırken, yetersiz tasarruf miktarı ile karşı karşıya kalınması durumunda ulusal yatırımlar yabancı sermaye ile finanse edilmeye çalışılacaktır. Bu uygulamanın neticesinde ise faizlerde yükselme ve döviz kurunda değerlenme gözlenecektir. Böylece ihracatta düşüş kaydedilecektir. Kısaca, ortalama tüketim eğilimi, tasarruflar vasıtasıyla dolaylı olarak ülkedeki ticari açıklık üzerinde belirleyici rol üstlenmektedir (Cerrato vd., 2013:104). Tüketim harcamalarını açıklamaya yönelik hipotezler, APC nin durağanlığı konusunda çatışmaktadır. Keynes in mutlak gelir hipotezi, Marx ın tüketim teorisi ve Deaton (1977) nun tasarruf teorisi, APC nin uzun dönemde dengeden uzaklaşan ve ortalamaya dönmeyen bir eğilim gösterdiğini iddia etmektedir. Daha sonraki yıllarda geliştirilen nispi gelir hipotezi, sürekli gelir hipotezi ve yaşam boyu gelir hipotezi ise uzun dönemde APC nin sab ya da sabe yakınsadığını savunmaktadır. APC nin durağanlığını dolayısıyla tüketim teorilerinin geçerliliğini araştıran çalışmalar farklı bulgulara ulaşmıştır. Tüketim-gelir oranının ortalamaya dönüp dönmediği birim kök testleri ile sınanmaktadır. APC serisinin seviyesinde durağan olmadığının bulunması, APC nin ortalamaya dönmeyen bir özellik sergilediğini ve herhangi bir geçici şokun APC üzerinde kalıcı etki yaratacağını gösterir. APC nin durağan olduğunu sonucunun elde edilmesi ise tüketim ve gelir arasında uzun dönemde bir denge olduğuna işaret etmektedir. Bir başka deyişle bu durumda APC, uzun dönemde bir sabe yakınsamakta ve şoklar sadece geçici etkiye sahip olmaktadır. APC nin durağanlığını sınayan ilk çalışmalarda Genelleştirilmiş Dickey Fuller (ADF) birim kök testlerinin kullanılması ADF testlerinin gücünün düşük olması nedeniyle eleştirilmiştir. APC nin sınanmasında son yıllarda geliştirilen panel ve asimetrik birim kök testleri bu eleştirilerin üstesinden gelinmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda, bu çalışmada yapısal kırılmaya izin veren panel LM birim kök testine başvurulmuştur. Panel LM birim kök testinin ana avantajı yapısal kırılmaların veri aracılığı ile içsel biçimde belirlenmesidir. Çalışmada öncelikle tüketim harcamalarını açıklamaya yönelik teorilere kısaca değinilecektir. Sonraki kısımda panel LM birim kök testi metodolojisi açıklanacaktır. Analizlerden elde edilen bulgulara değinildikten sonra, çalışma sonuç kısmıyla sona erecektir. 131

2. TÜKETĠM TEORĠSĠ VE APC NĠN DURAĞANLIĞINA ĠLĠġKĠN AMPĠRĠK BULGULAR Tüketim harcamalarının arkasındaki sebepleri inceleyen tüketim teorileri Keynes ile başlamıştır. Genel Teori kabında psikolojik kanundan bahseden Keynes (1936) e göre kişiler, gelirleri arttıkça tüketimlerini artırmakta ancak tüketimdeki artış oranı gelirdeki artış oranından düşük olmaktadır. Böylece kişilerin gelirleri doğrultusunda bir harcama alışkanlığı oluşturduğunu savunan Keynes, Mutlak Gelir Hipotezinde tüketim fonksiyonunun, harcanabilir gelirin istikrarlı bir fonksiyonu olduğunu belirtmiştir. Sonraki yıllarda ortaya atılan Duesenberry (1949) nin nispi gelir hipotezi ise, bireylerin hem çevresindeki kişilerin tüketim harcamalarını göz önünde bulundurduğunu, hem de geçmişteki harcama düzeyinin altına inmediğine değinerek mutlak gelir hipotezinin aksine uzun dönemde APC nin sab olacağına işaret etmiştir. Friedman (1957) nın Sürekli Gelir Hipotezi ile Ando ve Modigliani (1963) nin Yaşam Boyu Gelir Hipotezinde, tüketim kararlarının geleceğe dönük beklentiler doğrultusunda oluştuğu kabul edilmektedir. Bir başka ifadeyle kişiler, cari dönem gelirine bakarak değil, uzun vadeli bir yaşamı dikkate alarak tüketim kararlarını vermektedir. Kısaca, kişilerin yaşamı boyunca dengeli bir tüketim harcaması yaptığı kabul edilmektedir. Hadjimatheou (1987) ise APC nin sab olmasının, tasarruf oranının kişi başı gelirden bağımsız ve uzun dönem büyüme oranı ile pozif ilişkili olduğu anlamına geldiğini ifade etmiştir. Bu sebeple, bir ülkenin uzun dönem büyüme oranı değişmediği takdirde, sab bir APC ye sahip olunacaktır. Mikro ekonomik homojenliğe vurgu yapan Davidson vd. (1978) ye göre tüketimin gelir elastikiyeti birdir. Dolayısıyla APC nin doğal logarması dengede sabtir. Özetle, tüketim-gelir oranının durağanlık özellikleri iktisat teorisinde tartışmalı bir konu olmakla birlikte yaygın olarak ileriye dönük modellerin savunduğu gibi APC, ya sab ya da bir sabe yakınsamaktadır. Bu sebeple, genel kanı APC nin durağan olduğu yönündedir. Ancak APC nin durağanlığı konusunda ampirik leratürde bir görüş birliğine varılamamıştır. Örneğin İngiltere yi ele alan çalışmalardan Molana (1991), Drobny ve Hall (1989) ile Hall ve Patterson (1992), ADF birim kök testlerini kullanmış ve APC nin durağan olmadığına dair kanıtlara ulaşmıştır. Benzer sonuçları yine ADF birim kök testlerinden faydalanarak Horioka (1997) Japonya için elde etmiştir. Öte yandan Ungern-Stemberg (1986) ve King vd. (1991) ise durağan bir süreç tesp etmiştir. Son yıllarda yapılan çalışmalardan Sarantis ve Stewart (1999) ise APC nin durağanlığını test eden bu ilk çalışmalarda kullanılan ADF türü testlerin zayıflığının önüne geçmeyi amaçlamıştır. Bu doğrultuda Im, vd. (1997) ile Taylor ve Sarno (1998) tarafından geliştirilen panel birim kök testlerini kullanmış ve birim köklü bir süreçle karşılaşmıştır. 24 OECD ve 33 OECD üyesi olmayan ülkenin gelir-tüketim oranını 1951 2003 dönemi için sorgulayan Cerrato vd. (2013), doğrusal ve doğrusal 132

olmayan panel birim kök testlerini kullanmış, OECD ülkelerinin % 61 inin, OECD üyesi olmayan ülkelerin ise % 68 inin birim köklü gelir-tüketim oranına sahip olduğu sonucunu elde etmişlerdir. 14 Avrupa ülkesi için yine panel birim kök testlerini tercih eden Tsionas ve Christopoulos (2002), APC nin durağan olmadığına dair bulgulara ulaşmıştır. Aynı çalışmada asimetrik düzeltmenin dikkate alındığı modelde ise durağanlığın en az 1 rejimde hâkim olduğu tesp edilmiştir. Sarantis ve Stewart (1999) ın ülke örneğini yapısal değişimleri dikkate alarak tekrar analiz eden Cook (2005), önceki bulgunun aksine birim kökün varlığını reddeden sonuçlara ulaşmıştır. 23 OECD ülkesini 1960 2005 dönemi için panel birim kök testi ile analiz eden Romero-Ávila (2009) nın elde ettiği sonuçlar tüketim-gelir oranının durağan olduğunu göstermektedir. Gomes ve Franchini (2009) ise 10 Güney Amerika ülkesini ele almış ve ADF ile minimum LM testleri yardımıyla analiz yapmıştır. Bu çalışmada elde edilen bulgular, ADF testlerinde serinin durağan olmadığını gösterirken, yapısal kırılmalı LM testinde sadece Uruguay ın gelir-tüketim serisinin durağan olmadığını göstermektedir. Farklı bootstrap yöntemlerini kullanan Fallahi (2012) de, OECD ülkelerinin çoğunluğunda APC nin durağan olmadığını tesp etmiştir. 3. EKONOMETRĠK METODOLOJĠ Im, vd. (2005) tarafından geliştirilen panel LM birim kök testi, Lee ve Strazicich (2003) in geliştirmiş olduğu tek değişkenli LM birim kök testinin panel veri için uyarlanmış şeklidir. Bu testin en önemli avantajı, yapısal kırılmaların veri aracılığı ile içsel biçimde belirlenmesidir. Ayrıca, farklı ülkeler farklı kırılma zamanlarına izin vermesi ve hem sıfır hem de alternatif hipotez altında yapısal kırılmaya izin vermesi de bu testin diğer avantajlarıdır. Bu test için aşağıdaki model dikkate alınır: y x e, e i ei, t1 (1) t 1,2,...,T Burada i, ülkelerden meydana gelen yatay-kes birimleri i 1,2,..., N; t, zaman periyodu ; e, hata terimi ve x, dışsal değişkenler vektörüdür., sıfır ortalamalı hata terimidir ve bu hata terimi için yatay-kes birimleri boyunca değişen varyansa izin verilmekte, fakat çapraz korelasyonun olmadığı varsayılmaktadır. Modele bir kırılmanın eklenmesi sonucu x, 1, t, D, DT şeklinde tanımlanır. D, ortalamadaki değişimi, kukla değişkendir. i ülkesi için kırılma tarihinin gibi tanımlanır: DT ise trenddeki değişimi gösteren T B, i de olduğu durumda kukla değişken aşağıdaki 133

D 1 t TBi, iken, 0 diğer durumlarda. ve DT t TB, i t TB, i iken, 0 diğer durumlarda. Modele iki kırılmanın dâhil edilmesiyle x,, t, D1, D2, DT1, DT2 1 olarak belirlenir. D1 ve D2, sırasıyla birinci ve ikinci kırılmayı gösteren kukla değişkenlerdir. Böyle bir durumda kukla değişkenler aşağıdaki gibi tanımlanır. D1 1 tt iken, 0 diğer durumlarda. B1, D2 1 ttb 2 iken, 0 diğer durumlarda. ve DT1 t T iken, B1 t TB 1, 0 diğer durumlarda. DT 2 t T iken, B2 t TB2 0 diğer durumlarda. Panel LM test istatistiği, her ülke için tahmin edilen LM birim kök t-test istatistiğinin ortalamasıyla elde edilir. LM NT N 1 N i1 LM i Im vd. (2005), LM nın beklenen değeri ELM ve varyansını i T V LM kullanarak standartlaştırılmış panel LM birim kök test istatistiğini oluşturmuşlardır. Bu test istatistiği şu şekildedir: LM T N LM NT E LM V LM T T ELM T ve V LM T için sayısal değerler, Im vd. (2005) nin çalışmasında mevcuttur. Bu testin asimptotik dağılımı, standart normal dağılımdır ve yapısal kırılmanın varlığından etkilenmemektedir. 4.VERĠ VE AMPĠRĠK BULGULAR Bu çalışmada 1970-2010 arası yıllık veriler kullanılarak, veri mevcudiyetine göre Bruney, Endonezya, Filipinler, Kamboçya, Laos, Malezya, Singapur, Tayland ve Vietnam dan oluşan 9 Güneydoğu Asya ülkesinin tüketim-gelir oranının durağanlığı incelenmiştir. Veri seti Penn World 134

Table dan elde edilmiştir. Tüketimin 2005 baz yıllı kişi başına reel gayrisafi yurt içi hasıladaki payı, tüketim/gelir verisi olarak tercih edilmiştir. Ampirik analiz Gauss programıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, uygun gecikme uzunluğu genelden özele t-anlamlılık yöntemiyle belirlenmiş olup, sınamalarda Model C dikkate alınmıştır. Öncelikle kırılmasız LM ve panel LM testi kullanılmış ve elde edilen test sonuçları Tablo 1 de özetlenmiştir: Tablo 1. Kırılmasız LM ve Panel LM testi Sonuçları Ülke Test Ġstatistiği Bruney -2.764 (5) Endonezya -4.789 (9) * Filipinler -1.883 (8) Kamboçya -2.069 (5) Laos -2.091 (5) Malezya -1.729 (3) Singapur -2.77 (1) Tayland -1.509 (0) Vietnam -2.598 (9) Panel LM test istatistiği -2.888* Not: *; %1 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı göstermektedir. %1, % 5 ve %10 düzeyi için krik değerler LM testi için sırasıyla -3.73, -3.11, -2.80, panel LM testi için ise sırasıyla 2.326, 1.645 ve 1.282 şeklindedir. Parantez içerisindeki değerler uygun gecikme uzunluklarını göstermektedir. Tablo 1 deki sonuçlar incelendiğinde, sadece Endonezya nın tüketim/gelir verisinin durağan olduğu görülmektedir. Panel LM testi ise tüm panelin durağan olduğuna işaret etmektedir. Yapısal kırılmaları dikkate almamak, yapısal kırılma durumunda elde edilen sonuçların hatalı olmasına neden olabilir. Bu nedenle tek kırılmalı LM ve panel LM testleri uygulanmış ve test sonuçları Tablo 2 de verilmiştir. 135

Tablo 2. Tek Kırılmalı LM ve Panel LM testi Sonuçları Ülke Test Ġstatistiği Kırılma Tarihi Bruney -6.524 (5) * 1987 Endonezya -6.193 (9) * 1994 Filipinler -4.153 (8) 1996 Kamboçya -3.732 (5) 1987 Laos -3.952 (9) 1986 Malezya -4.55 (4) ** 1991 Singapur -4.522 (5) ** 1984 Tayland -5.954 (8) * 1990 Vietnam -3.995 (5) 1989 Panel tek kırılmalı LM testi sonuçları -14.085* Not: * ve ** %1 ve %5 düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlılığı göstermektedir. %1, % 5 ve %10 düzeyi için krik değerler panel LM testi için sırasıyla 2.326, 1.645 ve 1.282 şeklindedir. Parantez içerisindeki değerler uygun gecikme uzunluklarını göstermektedir. Tek kırılmalı LM testi için uygun krik değerler Lee ve Strazicich (2004) te yer almaktadır. Tablo 2 de görüleceği gibi bir kırılmaya izin verildiği durumda, Bruney, Endonezya, Malezya, Singapur ve Tayland ın tüketim/gelir verisi durağan olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar tek kırılmalı Panel LM testi için tüm panelin durağan olduğunu göstermektedir. Veri yaratma sürecinde iki kırılma olması halinde tek kırılmaya izin vermek de yanıltıcı sonuçlara ulaşılmasına neden olacaktır. Bu durum dikkate alınarak iki kırılmaya izin veren birim kök testleri tüketim/gelir serisine uygulanmış ve elde edilen test sonuçlar Tablo 3 te sunulmuştur. 136

Tablo 3. Ġki Kırılmalı LM ve Panel LM testi Sonuçları Ülke Test Ġstatistiği 1. Kırılma Tarihi 2. Kırılma Tarihi Bruney -8.102 (5) * 1985 1988 Endonezya -8.926 (9)* 1989 1992 Filipinler -5.708 (9) ** 1982 1996 Kamboçya -5.358 (7) *** 1989 1995 Laos -6.282 (9) ** 1988 2003 Malezya -10.52 (7) * 1990 1996 Singapur -6.69 (7) * 1981 1999 Tayland -7.675 (8) * 1990 2004 Vietnam -6.762 (7) * 1990 1998 Panel iki kırılmalı LM testi sonuçları -25.283* Not: *, ** ve *** sırasıyla %1, %5 ve %10 düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlılığı göstermektedir. %1, % 5 ve %10 düzeyi için krik değerler panel LM testi için sırasıyla 2.326, 1.645 ve 1.282 şeklindedir. Parantez içerisindeki değerler uygun gecikme uzunluklarını göstermektedir. İki kırılmalı LM testi için uygun krik değerler Lee ve Strazicich (2003) te yer almaktadır. İki kırılmaya izin verildiğinde ele alınan tüm ülkelerde tüketim/gelir serisinin durağan olduğu görülmektedir. Aynı zamanda iki kırılmalı Panel LM test istatistiği de tüm panelin durağan olduğunu göstermektedir. 6. SONUÇ Tüketim-gelir oranının durağanlığına yönelik ilgi son yıllarda artmıştır. İktisat teorisinde, ortalama tüketim eğiliminin sab ya da sabe yakınsadığını söyleyen nispi gelir hipotezi ve sürekli gelir hipotezi gibi yaklaşımların aksine ortalama tüketim eğiliminin ortalamaya dönmediğini savunan mutlak gelir hipotezi gibi yaklaşımlar da mevcuttur. Tüketim teorilerinin geçerliliğine ilişkin kanıt arayan ampirik çalışmalar ise APC nin durağanlığına ilişkin farklı sonuçlara ulaşmıştır. Bu nedenle APC nin uzun dönem davranışı konusunda bir fikir birliği sağlanamamıştır. Bu çalışmada da APC nin durağanlığı, veri mevcudiyetine göre Bruney, Endonezya, Filipinler, Kamboçya, Laos, Malezya, Singapur, Tayland ve Vietnam dan oluşan 9 Güneydoğu Asya ülkesi 1970-2010 dönemi için sınanmış, bu amaçla tek ve iki kırılmalı panel LM birim kök testleri kullanılmıştır. Kullanılan panel LM birim kök testi sonuçları, ele alınan tüm ülkelerde tüketim/gelir serisinin durağan olduğunu göstermiştir. Ayrıca iki kırılmalı LM test istatistiğine göre de tüm ülkelerin tüketim/gelir serisinin durağan olduğu bulunmuştur. Dolayısıyla, 9 Güneydoğu Asya ülkesinde APC nin uzun dönemde sab ya da sabe yakınsayacağı ve dolayısıyla şokların kalıcı bir etki gösteremeyeceği ifade edilebilir. Bu durumda Bruney, Endonezya, Filipinler, Kamboçya, Laos, 137

Malezya, Singapur, Tayland ve Vietnam da nispi gelir, yaşam boyu gelir ve sürekli gelir hipotezlerinin geçerliliği desteklenmektedir. KAYNAKÇA Ando, A., Modigliani, F. (1963) The life-cycle Hypothesis of Saving: Aggregate Implications and tests, American Economic Review, 53:55 84. Cerrato, M., De Peretti, C. ve Stewart, C. ( 2013) Is The Consumption Income Ratio Stationary? Evidence From Linear And Non-Linear Panel Un Root Tests For OECD And Non-OECD Countries, http://www.gla.ac.uk/media/media_95523_en.pdf, (05.06.2013) Cerrato, M., C. de Peretti ve Stewart, C. (2008) Is The Consumption-Income Ratio Stationary? Evidence From A Nonlinear Panel Un Root Test For OECD And Non- OECD Countries. Discussion Paper 2008-27, Department of Economics, Universy of Glasgow. Cook, S. (2005) The Stationary Of Consumption Income Ratios: Evidence From Minimum Lm Un Root Testing. Applied Economics Letters, 89: 55 60. Davidson, J. E. H., Hendry, D. F, Sbra, F. ve Yeo, S. (1978) "Econometric Modelling of the Aggregate Time-Series Relationship Between Consumers' Expendure and Income in the Uned Kingdom", Economic Journal, 80: 661 692. Deaton, A.S., (1977) Involuntary Saving Through Unanticipated Inflation, American Economic Review, 6: 899 910. Drobny, A. ve Hall, S.G. (1989) An Investigation Of The Long-Run Properties of Aggregate Non- Durable Consumers Expendure in the Uned Kingdom, Economic Journal, 99:454 460. Duesenberry, J. S. (1949) Income, Saving And The Theory Of Consumer Behavior, Cambridge: Harvard Universy Pres. Friedman, M., (1957) A Theory of the Consumption Function, Princeton, NJ Princeton Universy Press, Fallahi, F. (2012) The stationary of consumption income ratios: Evidence from bootstrapping confidence intervals, Economics Letters, 115:137 140. Gomes, F. A. R. ve Franchini, D. D.S. (2009) The Statinary Of Consumption-Income Ratios: Evidence From South American Countries, Economia Aplicada, 13(4): 463-479. Hadjimatheou, G. (1987). Consumer Economics After Keynes: Theory and Evidence Of The Consumption Function, Sussex: Wheatsheaf Books. 138

Hall, S.G. ve Patterson, K.D., (1992) A Systems Approach to The Relationship Between Consumption and Wealth, Applied Economics, 24: 1165 1171. Horioka, C.Y. (1997) A Cointegration Analysis Of The Impact of The Age Structure of The Population On The Household Saving Rate in Japan, Review of Economics and Statistics, 79: 511 515 Im, K.S., Pesaran, H.M. ve Shin, Y. (1997) Testing For Un Roots in Heterogeneous Panels Mimeo, Department of Applied Economics, Universy of Cambridge. Im, K.S., Lee, J. ve Tieslau, M. (2005) Panel LM Un Root Tests wh Level Shifts Oxford Bulletin of Economics and Statistics 67: 393 419. Keynes, J. M. (1936) The General Theory of Employment, Interest And Money London: MacMillan, King, R.G., Plosser, C.I., Stock, J.H. ve Watson, M.W. (1991) Stochastic Trends And Economic Fluctuations, American Economic Review, 81: 819 840. Lee, J., ve Strazicich, M. C. (2003) Minimum Lagrange Multiplier Un Root Test wh Two Structural Breaks, The Review of Economics and Statistics, 85:1082-1089. Lee, J., ve Strazicich, M. C. (2004) Minimum LM Un Root Test wh One Structural Break, Working Papers 04-17, Department of Economics, Appalachian State Universy. Molana, H. (1991) The Time Series Consumption Function: Error Correction, Random Walk And The Steady State, Economic Journal, 101: 382 403. Romero-Ávila, D. (2009) Are OECD Consumption Income Ratios Stationary After all?, Economic Modelling, 26: 107 117. Sarantis, N. ve Stewart, C. (1999) Is the Consumption Income Ratio Stationary? Evidence from panel un root tests, Economics Letters, 64: 309 314 Taylor, M.P. ve Sarno, L. (1998) The Behaviour of Real Exchange Rates During The Post-Bretton Woods Period, Journal of International Economics, 46: 281 312. Tsionas, E., ve D. Christopoulos (2002) Non-Sationary In The Consumption-Income Ratio: Further Evidence From Panel And Asymmetric Un Root Tests, Economics Bulletin, 3: 1 5. Ungern-Sternberg, T.V. (1986) Inflation and the Consumption Function, Weltwirtschaftliches Archiv 122:741 744. 139