ABD DE İŞ KURMAK Zara Law Offices 111 John Street Suite 510 New York, NY 10038 Tel: 1-212-619 45 00 Fax: 1-212-619 45 20 www.zaralawny.com 1
Giriş Amerikan Dolarının son zamanlardaki zayıflığı yabancı şirketlerin ABD de yatırım ypmaları için son yıllardaki en büyük fırsatı sunabilir. Yabancı şirketlerin ABD de iş kurarken karşılaştıkları en önemli meselelere dikkat çekmek amacıyla bu kısa kılavuzu hazırladık. 2
ABD de İş Kurmak: Planlama Safhası 3
ABD de İş Kurmak: Planlama Safhası ABD de yeni bir iş kurmadan önce başta göz önüne alınacak ve hazırlanacak en önemli şeyler şunlardır: Hangi tür işletmenin sizin ihtiyaçlarıyla tam anlamıyla uyuştuğu ve bu işletmenin nerede tescil edileceği İşletmenin türüne bağlı olarak, uygulanacak şirkete ait ve şahsi vergi sonuçları Yeni işletmenin ismi Yapılacak maliyetin analizi İşte yer alacak bireylerin göçmenlik statüsü ve vize gerekleri İyi bir iş planı hazırlama Ofis yeri bulma ve kiralama; telefon ve internet bağlantısı temin etme; bir web sitesi geliştirip bunun reklamını yapma; bir domain adı tescil ettirme Bir muhasebeci tutma Bir banka hesabı açma ve başlangıç harcamaları için ücret depozit etme 4
ABD de Nasıl İş Yapılır? Yabancı şirketinizi ABD de iş yapmaya yetkili yabancı işletme olarak tescil ettirebilirsiniz. Avantajları: 1. Defter tutma, denetim vb. bakımından uygundur. 2. Tüm gelir ve gider hesapları aynı mekanda olur. Dezavantajlar: 1. ABD Vergi Sistemi 2. Yabancı şirketinizin sorumluluk risk alanı Çoğu durumda daha iyi olan seçenek ABD hukuku altında yeni bir işletme kurup tescil ettirmektir. 5
ABD Vergi Sistemi 6
ABD Vergi Sistemi Bir ABD Ticareti veya İşiyle Etkili Bir Biçimde Bağlantılı Gelir Eğer yabancı şirketinizi ABD de tescil ettirmeyi seçerseniz, genel olarak ABD vergilerini yalnızca bir ABD ticareti veya işiyle etkili bir biçimde bağlantılı gelir den ödemekle yükümlü olursunuz. Ancak, bir yabancı işletmenin gelirinin ABD ticareti veya işiyle etkili bir biçimde bağlantılı olduğunun değerlendirmesi oldukça geniştir. ABD deki federal vergi otoriteleri (IRS) böyle iş aktivitelerini ABD ticareti veya işiyle çok az bağlantılı sayabilmektedir. Başka bir deyişle, gelir ABD deki işinizle çok az ilgili olsa da yabancı şirketinizin geliri ABD de vergilendirilebilir. 7
Vergiyle İlgili Diğer Hususları İyi bir muhasebeci tutmanın önemi ABD vergi sistemi karmaşıktır. İşletmeniz uygulancak tüm vergi kanunları ve bunların sonuçları hakkında bilgili iyi bir muhasebecinin hizmetlerini gerektirecektir. ABD sıklıkla düşük vergili bir ülke olarak düşünülür, ancak vergilerin yalnızca Federal hükümet düzeyinde değil, aynı zamanda eyalet ve yerel hükümetler düzeyinde de koyulduğunu unutmamak gerekir. Bundan başka, şirketler yalnızca gelir vergisiyle değil, diğer vergilerle (örneğin değer artış vergisi, emlak vergisi) de yükümlüdür. Genelde ABD şirketleri dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergilendirilirler, fakat çifte vergilendirmeden kaçınmak için birçok ülke ile ABD arasında imzalanmış vergi antlaşmaları vardır. 8
Sorumluluk ABD de tescil ettirdiğiniz yabancı işletme aleyhine ABD de dava açılırsa, işletmenin ABD dışındaki varlıkları bu davada riske girebilir. Ancak, ABD de yeni bir işletme kurarsanız, bir davacı yalnızca ABD deki işletmeyi dava edebilir ve yalnızca onun varlıklarından alabilir. Dava takibi riskini azaltmak için, ABD deki aktivitelerinizi ABD de yeni kuracağınız bir işletme ile görmenizi tavsiye ederiz. Ancak şunu da aklınızda bulundurmalısınız ki eğer yetersiz sermaye ile ABD de bir şirket kurup ticari işlere başlarsanız veya düzgün bir biçimde iş, ortak, pay sahibi kayıtları tutamazsanız şirketin borçlarından kişisel sorumluluğunuz doğabilir. (bu Şirket perdesini delmek olarak adlandırılır). Bu eğer ABD deki ticari işletmenin sahiplerinden birisiyse yabancı şirketiniz için de geçerlidir. 9
ABD Hukukunda Bulunan Temel İşletmeler* Ticari işletmelerin kurulması hususu bu işletmelerin kuruldukları eyaletin kanunlarına tâbidir. İşletmenin türüne bağlı olarak, başvuru şartlarında, eyalet vergilerindeki vergilendirmelerde vs. eyaletten eyalete farklılıklar olabilir. Sınırlı Sorumlu Şirket (LLC) Ticari Şirket (Corporation ) Ortaklık (Partnership) * New York kanunlarındaki işletme türleri ve bunların başvuru şartları hakkındaki detaylar için lütfen New York ta Ticari İşletme Kurma Rehberi isimli rehberimize bakınız. 10
Sınırlı Sorumlu Şirket (LLC) Bu bizim ABD de şirket kurmak isteyen müşterilerimize en sık önerdiğimiz işletme türüdür. Bir LLC nin sahipleri, yani üyeleri, genellikle şirketin borçlarından korunurlar. Şirketin yükümlülükleri için yalnızca üyelerin sermayeye yaptıkları katkı kullanılabilir. Üyeler şirketin borçlarını kişisel olarak teminat altına almadıkça bu borçlardan kişisel varlıklarıyla sorumlu olmazlar. LLC nin önemli bir özelliği tek basamaklı vergiye tâbi olmasıdır (ticari şirketten farklı olarak): LLC nin geliri vergilendirilmez, bunun yerine her üye LLC nin vergilendirilebilir gelirinden payı oranında vergilendirilir. Öte yandan, bazı koşullarda üyeler LLC nin zararlarını kişisel vergi iadelerinde kesebilirler. 11
Sınırlı Sorumlu Şirket (LLC) - 2 LLC nin üyelerinin Amerikan vatandaşı veya oturma izni sahibi (örneğin yeşil kart sahibi) kimseler olması gerekmemektedir. ABD de yerleşik olmayıp ABD Sosyal Güvenlik Numarasına sahip olmayan yabancı vatandaşlığa sahip kişiler vergi beyannamesi düzenleyebilmek için ABD vergi otoritelerinden ITI numarası almalıdırlar. Yabancı vatandaşlıktaki kişiler doğru vizeyi ve çalışma iznini almadıkça şirket için çalışamazlar (bu LLC nin üyeleri için de geçerlidir). Çoğu eyalette belli türdeki işler için LLC kurulamaz (örneğin bankacılık, sigortacılık). Ek olarak, eyalet kanunlarının lisans alınmasını öngördüğü belli profesyonel hizmetlerin (ilaç, mühendislik, hukuki hizmetler vs.) sunulmasında Profesyonel Sınırlı Sorumlu Şirket kurulması gerekmektedir. Bu genellikle Profesyonel Sınırlı Sorumlu Şirketin üyelerinin o iş için lisanslı olmaları gerektiği anlamına gelmektedir. 12
Ticari Şirket (Corporation) Çifte vergilendirmeye tâbidir: Brüt kâr Zorunlu ve Makul Harcamalar = Vergilendirilebilir Net Kâr. Tüm ticari şirketler bu ilk derece vergilendirmeye tâbidir. İkinci derece vergilendirme pay sahiplerine, yönetim kurulu üyelerine ve çalışanlara ödenen maaşlardan ve ikramiyelerden toplanan vergilerdir. Bir ticari şirket İç Gelir Kanununun S maddesinde düzenlenen Ortaklık olarak vergilendirilme seçeneğinden yararlanarak çifte vergilendirmeden kaçınabilir. Vergi dolayısıyla bu şekilde kurulan işletmelere genellikle S tipi Ticari Şirket denilmektedir. Ancak, S tipi Ticari Şirket olabilmek için belli şartlar vardır. Örneğin, tüm pay sahiplerinin ABD vatandaşı veya oturma izni sahibi olmaları gerekir. 13
Genel Ortaklık (General Partnership) Genel Ortaklık, varlıklarını veya emeklerini ortakça sahiplendikleri bir işe sermaye olarak koyan iki (2) veya daha fazla kişinin tam kişisel sorumluluğuyla ve işin kârını ve zararını paylaşmak üzere kurulur. Genel Ortaklığın kârları ve zararları Genel Ortaklık seviyesinde vergilendirilmeden Genel Ortaklara geçer. Bundan başka, belli şartlarda bazı genel ortaklar kişisel gelir vergisi beyanlarında Genel Ortaklığın zararlarındaki paylarını düşebilirler. Genel Ortaklıkta Ticari Şirketteki resmi kurumsal hiyerarşi yoktur ve genel ortakların her birinin şirketin yönetiminde hakları vardır. Her birinin yaptığı sözleşmeler Genel Ortaklığı bağlar. 14
Sınırlı Ortaklık (LP) İki (2) çeşit ortak vardır: Sınırlı Ortaklar ve Genel Ortaklar. Sınırlı ortak sınırlı ortaklığın borçlarından koyduğu sermaye ile sınırlı olarak sorumludur. Genel Ortak sınırsız sorumludur: Sınırlı ortaklığın borçlarından yalnızca koyduğu sermayeyle sınırlı olarak değil, kişisel varlıkları ile de sorumludur. Sınırlı ortaklar sınırlı ortaklığa yalnızca para veya başka bir eşya koyabilirler. Hizmet veya emek koyamazlar. Eğer sınırlı bir ortak sınırlı ortaklığa emeğiyle katkıda bulunur, çalışırsa, alacaklılar bu ortağın genel ortak sayılması gerektiğini, dolayısıyla ortaklığın borçlarından sınırsız sorumlu olduğunu iddia edebilirler. 15
Joint Venturelar (İş Ortaklıkları) Joint Venture iki (2) veya daha fazla tarafın belli bir iş girişimini gerçekleştirmek için girdikleri sözleşmesel bir ilişkidir. Tüm taraflar girişimin kârlarını ve zararlarını paylaşmak üzere anlaşırlar. Tıpkı Ortaklık gibi, Joint Venturelar da herhangi bir iş sahasında iş yapabilirler. Joint Venture Ortaklığın paylaşılmış yönetim, her bir üyenin işlemleriyle ticari işlerde diğer üyeleri bağlayabilmesi, kârların bölünmesi, zararlardan ortak sorumluluk gibi çoğu unsurunu taşır. Ancak Joint Venture, Ortaklıktan farklı olarak özel bir uğraş alanı ve faaliyet periyodu öngörür, yani amaç gerçekleşince, faturalar ödenince, kârlar (veya zararlar) bölününce Joint Venture sona erer. Bir Joint Venture Ticari İşletme (C corporation), Ortaklık veya başka bir hukuki yapıda kurulabilir. İşletmenin türü seçilirken vergilendirme ve sorumluluk hususlarına odaklanılmalıdır. 16
Yazılı Anlaşmalar İyi kaleme alınmış satım sözleşmesi imzalamadan kesinlikle ABD de ürünlerinizi satmayın. Müşterilerinizle işlemlerinizi teminat altına alın. (ör. teminat anlaşması, şahsi teminat) Bunlar ve ilgili konular hakkında daha detaylı bilgiler için lütfen İhracat Riski Yönetimi isimli kılavuzumuza bakınız. 17
Personel Alımı 18
Personel Alımı Özel bir çalışma sözleşmesi yoksa, ABD deki çalışanların irade ile çalıştıkları kabul edilir. Bu, bir bildirime veya özel bir sebep göstermeye gerek olmaksızın çalışanın herhangi bir zamanda işten çıkabileceği veya çıkarılabileceği anlamına gelmektedir. Ancak bir işveren olarak uymanız gereken, asgari ücretten iş yeri güvenliğine kadar birtakım konularda Federal, Federe (eyaletin vaz ettiği) ve yerel kanunlar vardır. ABD nin ayrımcılığı yasaklayan özel kanunlarının olduğunu aklınızda bulundurun. Bu kanunlarla çalışanlara ne mülakat sırasında ne de başka herhangi bir zamanda yaşları, medeni durumları, cinsel tercihleri, dini inanışları ve diğer kişisel bilgileri hakkında soru sorulması yasaklanmıştır. 19
Personel Alımı - 2 Çalışanla yazılı anlaşma yapmanız gereken durumlar: Çalışanı şirketinize belli bir süre için bağlamak istiyorsanız. Şirketinizle ilgili korumak istediğiniz gizli bilgiler varsa. Çalışanınızın gelecekte sizin rakiplerinizden biri için çalışmasını engellemek istiyorsanız. 20
Çalışan & Bağımsız Çalışan Farkı Vergi ve birtakım başka sebeplerle bir çalışan ile bir bağımsız çalışan arasındaki fark önemlidir. Eğer bir kişiyi belli bir proje için işe alırsanız ve bu kişi sizin kontrolünüz altında olmayıp projeyi kendisi gerçekleştiriyorsa, bu kişinin genellikle bir bağımsız çalışan olduğu kabul edilir. Şirketinizde genel görevleri yerine getirmesi için kendisini nezaretinizde veya yöneterek çalıştırdığınız kişi ise genellikle sizin bir çalışanınız olarak kabul edilir. 21
Çalışan & Bağımsız Çalışan Farkı İşverenler çalışanlarının vergilerini maaşlarından keserek öderler. Bir bağımsız çalışanı işe aldığınızda bu kişi kendi vergilerini kendisi öder. Ancak işe çalışan veya bağımsız çalışan almanızda yalnızca bu faktör etkili olmamalıdır. Genellikle işe aldığınız kimse üzerindeki kontrolünüz arttıkça bu kişinin çalışan olarak kabul edilmesi daha olası hâle gelmektedir. IRS işe aldığınız kişilerin çalışan mı yoksa bağımsız çalışan mı olduğunu kendi kriterlerine göre belirlemektedir. 22
Çalışan/Bağımsız Çalışan Ayrımında IRS nin Kullandığı Kriterler Taraflar arasında yazılı bir sözleşmenin bulunup bulunmadığı ve varsa hükümleri. İşverenin kişiye işi nasıl yapacağına dair emir verme ve onun yaptığı işi kontrol etme yetksinin olması. İşe alınanın işi yaparken kullandığı araç gerecin kime ait olduğu. İşe alınana sağlık sigortası vb. hakların verilip verilmediği. İşverenin işe alınanın iş harcamalarını ödeyip ödemediği. 23
Ofis Yeri Kiralama 24
Ofis Yeri Kiralama Evinizi ofis olarak kullanmanız genellikle önerilmemektedir, çünkü: Müşterileriniz üzerinde profesyonel olmadığınız etkisini bırakır. Evinizin kirasını ofis kirası gideri olarak düşmeniz mümkün olmayabilir. Eğer evinizi ofis olarak kullanırsanız ancak evinizin ofis olarak kullandığınız kısmı için denk düşen kira giderini vergiden düşebilirsiniz. Bu kısmın kirasını hesaplarken gün içinde buranın ofis olarak ne sürece kullanıldığı göz önüne alınacak, vergi otoriteleri tarafından da odanın iş amacı dışında kullanılıp kullanılmadğı da araştırılabilecektir, vb. Ayrı bir yeri ofis olarak kullanmak amacıyla kiraladığınızda ise kira iş vergilerinizden tümüyle düşülebilir hâle gelmektedir. 25
Ofis Yeri Kiralama - 2 Kira kontratınızı imzalamadan önce avukatınıza göstermek yararınızadır. Kira kontratları genellikle mülk sahiplerinin avukatları tarafından onların çıkarlarına hizmet etmek için hazırlanmıştır. Sizin avukatınız daha iyi hükümler için sizden daha etkili bir müzakerede bulunabilecektir. 26
SONUÇ ABD de yabancı işletmenizi kullanmanız için sorumluluk ve vergilerle ilgili geçerli sebepler olması durumu dışında ABD kanunları çerçevesinde yeni bir işletme kurmanız genellikle daha iyidir. Tam olarak anlamadığınız, bir avukatça gözden geçirilmemiş hiçbir şeyi (kira kontratı, üretici ile sözleşme veya herhangi bir ticari belge gibi) imzalamayın. Üreticilerle, alıcılarla ve başkalarıyla yaptığınız tüm sözleşmelerin yazılı olmasına özen gösterin. Ödemeyi alıcılarınızdan avans olarak almadığınız sürece size sattığınız mallarda size teminat nüfuzu verecek teminat sözleşmeleri imzalayın ve/veya üçüncü tarafların teminatını talep edin. Pazarlama bilgisi de içeren, iyi bir iş planı hazırlayın. Bu planı bankalara ve potansiyel yatırımcılara sunmanız gerekebileceğinden dolayı bir profesyonele hazırlatmanız daha iyidir. İyi şanslar! 27