T.C. TİCARET BAKANLIĞI Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİM KOOPERATİFLERİ EKİM, 2018 ANKARA
TÜRKİYE DE KOOPERATİFLER Anayasa Madde 171 «Devlet, milli ekonominin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır.» Ülkemizde, 3 Bakanlığın faaliyet alanı içinde yer alan 38 türde 51 bin kooperatif, 6,5 milyon kooperatif ortağı bulunmaktadır. 2
KOOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - 1939 yılında Ticaret Vekaleti Bünyesinde kurulmuştur. - Kooperatiflere yönelik politika oluşturma, mevzuat çalışmaları, denetim, eğitim, potansiyel alanlarda kooperatifleşmeyi geliştirme ve farkındalık oluşturma gibi konularda çalışmalar yürütülmektedir. 12 bin kooperatif 30 Farklı Tür 1,5 Milyon Ortak 3
YENİLENEBİLİR ENERJİ KOOPERATİFLERİ NE HEDEFLİYORUZ? Yerli ve Milli Kaynakların Vatandaşımız Tarafından Değerlendirilmesi! Artan; - Dışa Bağımlılık, - Cari Açık, - Çevre Kirliliğini Azaltmak! Sermayeyi Tabana Yaymak! ALTERNATİF ÇÖZÜM YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİM KOOPERATİFLERİ 4
ABD 47 eyalette 42 milyondan fazla tüketiciye elektrik sağlamaktadır. Enerji ihtiyacının %5 ini karşılamakta, iletim hatlarının %12 sine; dağıtım hatlarının ise %42 sine (2,6 milyon mil) sahiptir. 71 bin kişiye istihdam sağlayarak 12 milyar dolarlık yerel yatırım gerçekleştirilmiştir. Danimarka Rüzgar birincil enerji kaynağı 2000 e yakın Yenilenebilir Enerji Kooperatifi, 400 bin kişi kooperatif ortağı(nüfus 5 milyon 750 bin) Enerji Kanunu ile yatırımlara %20 vatandaş katılımı şartı Birleşik Krallık 2008 den bu yana farklı yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimi konusunda 249 kooperatif kurulmuş ve bu kooperatifler aracılığı ile 12,7 milyon Sterlin enerji yatırımı yapılmıştır. 5
Kosta Rika 1960 lardan beri ülke nüfusunun yüzde 98 inden fazlasına elektrik sağlanmakta, Enerji Koop. Fed. olan Conelectricas R.L. toplam 43MW kurulu kapasitesi ile dört dağıtım merkezine elektrik satan iki hidroelektrik santralin sahibi ve işleticisidir. Bangladeş 1970 lerin sonlarında başlamış şuan 70 tane kırsal enerji kooperatifi mevcuttur. Kırsal bölgelerdeki yaklaşık 30 milyon insan elektriğe kavuşmuştur. 47,650 civarında kasabayı elektrik şebekesine bağlamıştır. Güney Sudan Yei Elektrik Kooperatifi (YECO), şuan 325 ten fazla aboneye hizmet vermekte ve 16,000 den fazla insan istifade etmektedir. NRECA tarafından yürütülen bir proje sonucu oluşmuştur 6.
7
ALMANYA 1600 saat yıllık güneşlenme süresi Yaklaşık 43 GW GES Yaklaşık 30 GW kapasiteli tesis kooperatiflere ait 812 tane Yenilenebilir Enerji Kooperatifi 165 bin kooperatif ortağı 1.8 milyar Euro tesis yatırımı TÜRKİYE 2.741 saat yıllık güneşlenme süresi 4,7 GW GES Kooperatife ait 5 MW kapasite 26 YEK/8 tanesi tesis kuruluşu aşamasında 578 Kooperatif ortağı 6 milyon Dolarlık tesis yatırımı 8
Gerekçe - Enerji sektöründe kooperatiflerin yer alması, - Yenilenebilir kaynakların enerji üretiminde payının artırılması, - Enerji verimliliği ve arz güvenliği oranlarının yükseltilmesi, - BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkı sağlanması, - Ülke enerji politikasına vatandaşın dahil edilmesi. 17 İş Geliştirme Merkezi 800 Küçük Sanayi Sitesi ve Toplu İşyerleri PROJE HEDEF KİTLESİ Nüfusu 7,3 milyonu aşan 21.549 Orman Köyü 2.500 Sulama Kooperatifinin Tarımsal Sulama Alanları 9
KURULUŞ ŞARTLARI? Aynı dağıtım bölgesi içinde yaşayan en az 7 gerçek veya tüzel kişi, Abonelik türleri aynı olan gerçek veya tüzel kişiler, Kendi nam ve hesaplarına işlem yapmak üzere kooperatif tüzelkişiliği aracılığı ile, Tüketim Birleştirme kapsamında Bakanlık onayı ile kurulmaktadır. 10
ME VCUT DURUM Türkiye de 2012 yılından bu yana 26 yenilenebilir enerji üretim kooperatifi kuruluşu gerçekleşmiştir. Söz konusu kooperatiflerden; Kayseri de Mobilyacılar KSS tarafından kurulan kooperatif 6 milyon Dolar değerindeki 5 MW GES çatı kurulumunu tamamlamış ve üretime geçti. Çorum da 650 ve 500 kw olmak üzere mesken aboneleri tarafından kurulan iki YEK finansman için IPARD desteği alarak tesis kurulum faaliyetine başladı. 11
MEVCUT DURUM Amasya da sulama kooperatifleri tarafından kurulmuş olan kooperatif, 800 kw GES finansmanı için Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı na başvurdu. UNDP işbirliğiyle «Orman Köylerine Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri ile Güneş Enerjisi Santrali Kurulması Projesi» kapsamında Elazığ, Çorum, Afyon ve Konya illerindeki 4 orman köyünde kooperatif kurularak 400 kw kapasiteli GES tesis çalışmalarına başlandı. 12
Yerli ve Milli Enerji Politikası kapsamında; SONUÇ VE ÖNERİLER Parçası olduğumuz ülkeye aidiyet duygusu, Toplumsal sorumluluk bilinci içinde; Sermayelerin yerinde, vatandaşımız tarafından ve ülke içinde değerlendirilmesi amacıyla çalışmalar yürütülmeli. Bu amaçla atılacak adımlar; Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü Hedef belirleme, Bilinç oluşturma, Araç( finansman, bilgi vs.) edinme, Sürdürülebilirliği sağlama olmalıdır. 13
Muhakkak surette birleşmede kuvvet vardır. Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir. (1931, İZTO) Gazi Mustafa Kemal Atatürk 14
Teşekkürler g.ayanoglu@ticaret.gov.tr 15