ANTALYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU 2007 U2008
İÇİNDEKİLER TUA.COĞRAFİK KAPSAMUT... 1 TUA.1. GİRİŞUT...1 TUA.2. İL VE İLÇE SINIRLARIUT...4 TUA.3. İLİN COĞRAFİ DURUMUUT...10 TUA.4. İLİN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJİK DURUMUUT...10 TUA.5. JEOLOJİK YAPI VE STRATİGRAFİUT...16 TUA.5.1. Metamorfizma Ve MaĞmatizmaUT...28 TUA.5.2. Tektonik Ve PaleocoğrafyaUT...28 TUB - DOĞAL KAYNAKLARUT... 29 TUB.1. ENERJİ KAYNAKLARIUT...29 TUB.1.1. GüneşUT...29 TUB.1.2. Su GücüUT...29 TUB.1.3. KömürUT...29 TUB.1.4. DoğalgazUT...29 TUB.1.5. RüzgarUT...29 TUB.1.6. BiyokütleUT...29 TUB.1.7. PetrolUT...30 TUB.1.8. Jeotermal SahalarUT...30 TUB.2. BİYOLOJİK ÇEŞİLİLİKUT...30 TUB.2.1. OrmanlarUT...30 TUB.2.1.1 Odun Üretimine Ayrılan Tarım AlanlarıUT...30 TUB.2.2. Çayır ve MeraUT...30 TUB.2.3. Sulak AlanlarUT...30 TUB.2.4. FloraUT...30 TUB.2.5. FaunaUT...30 TUB.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas YörelerUT...30 TUB.3. TOPRAKUT...30 TUB.4. SU KAYNAKLARIUT...30 TUB.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve BarajlarUT...30 TUB.4.2. Yer altı Su KaynaklarıUT...30 TUB.4.3. AkarsularUT...30 TUB.4.4. Göller ve GöletlerUT...30 TUB.5. MİNERAL KAYNAKLARUT...31 TUB.5.1. Sanayi MadenleriUT...31 TUB.5.2. Metalik MadenlerUT...31 TUB.5.3. Enerji MadenleriUT...32 TUB.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal MalzemelerUT...32 TUC - HAVA (ATMOSFER VE İKLİM)UT... 33 TUC.1. İKLİM VE HAVAUT...33 TUC.1.1. Doğal DeğişkenlerUT...33 TUC.1.1.1. RüzgarUT...33 TUC.1.1.2. BasınçUT...36 TUC.1.1.3. NemUT...36 TUC.1.1.4. SıcaklıkUT...38 TUC.1.1.5. BuharlaşmaUT...40 TUC.1.1.6. YağışlarUT...41 TUC.1.1.6.1 YağmurUT...41 TUC.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve KırağıUT...42 I
... TUC.1.1.7. SellerUT...46 TUC.1.1.8. KuraklıkUT...50 TUC.1.1.9. MikroklimaUT...50 TUC.1.2. Yapay EtmenlerUT...50 TUC.1.2.1. Plansız KentleşmeUT...50 TUC.1.2.2. Yeşil AlanlarUT...50 TUC.1.2.3. Isınmada Kullanılan YakıtlarUT...50 TUC.1.2.4. Endüstriyel emisyonlarut...68 TUC.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan EmisyonlarUT...68 TUC.2. HAVAYI KİRLETİCİ GAZLAR VE KAYNAKLARUT...69 TUC.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve DumanUT...69 TUC.2.2. Partikül Madde(PM) EmisyonlarıUT...71 TUC.2.3. Karbonmonoksit EmisyonlarıUT...75 TUC.2.4. Azot Oksit (NOx) EmisyonlarıUT...75 TUC.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun EmisyonlarıUT...75 TUC.3. ATMOSFERİK KİRLİLİKUT...75 TUC.3.1. Ozon Tabakasının İncelemesinin EtkileriUT...75 TUC.3.2. Asit Yağışlarının EtkileriUT...75 TUC.4. HAVA KİRLETİCİLERİNİN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİUT...76 TUC.4.1. Doğal Çevreye Olan EtkileriUT...76 TUC.4.1.1. Su Üzerindeki EtkileriUT...76 TUC.4.1.2. Toprak Üzerindeki EtkileriUT...76 TUC.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki EtkileriUT...76 TUC.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki EtkileriUT...77 TUC.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Olan EtkileriUT...79 TUD - SUUT 80 TUD.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMIUT...80 TUD.1.1. Yer altı SularıUT...80 TUD.1.2. AkarsularUT...90 TUD.1..3. Göller, Göletler ve RezervuarlarUT...93 TUD.1.4. DenizlerUT...94 TUD.2. DOĞAL DRENAJ SİSTEMLERİUT...95 TUD.3. SU KAYNAKLARININ KİRLİLİĞİ VE ÇEVREYE ETKİLERİUT...98 TUD.3.1. Yer altı Suları ve KirlilikUT...98 TUD.3.2. Akarsularda KirlilikUT...99 TUD.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda KirlilikUT...100 TUD.3.4. Denizlerde KirlilikUT...101 TUD.4. SU VE KIYI YÖNETİMİ, STRATEJİ VE POLİTİKALARUT...101 TUD.5. SU KAYNAKLARINDA KİRLİLİK ETKENLERİUT...105 TUD.5.1. TuzlulukUT...105 TUD.5.2. Zehirli GazlarUT...105 TUD.5.3. Azot Ve Fosforun Yol Açtığı KirlilikUT...105 TUD.5.4. Ağır Metaller ve İz ElementlerUT...107 TUD.5.5. Zehirli Organik BileşiklerUT...108 TUD.5.5.1. SiyanürlerUT...108 TUD.5.5.2. Petrol ve TürevleriUT...109 TUD.5.5.3. Polikloro Naftalinler ve BifenillerUT...110 TUD.5.5.4. Pestisitler ve Su KirliliğiUT...110 TUD.5.5.5. Gübreler Ve Su KirliliğiUT...111 TUD.5.5.6 Deterjanlar ve Su KirliliğiUT...111 TUD.5.6. Çözünmüş Organik MaddelerUT...113 TUD.5.7. PatojenlerUT...113 TUD.5.8. Askıda Katı MaddelerUT...114 TUD.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su KirliliğiUT...114 TUE - TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMIUT... 116 TUE.1. GENEL TOPRAK YAPISIUT...116 II
TUE.2. TOPRAK KİRLİLİĞİUT...128 TUE.2.1. Kimyasal KirlenmeUT...128 TUE.2.1.1 Atmosferik KirlenmeUT...128 TUE.2.1.2. Atıklardan KirlenmeUT...129 TUE.2.2. Mikrobiyal KirlenmeUT...129 TUE.3. ARAZİUT...129 TUE.3.1. Arazi VarlığıUT...129 TUE.3.1.1. Arazi SınıflarıUT...129 TUE.3.1.2. Kullanma DurumuUT...129 TUE.3.2. Arazi ProblemleriUT...132 TUF - FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELERUT... 136 TUF.1. Ekosistem TipleriUT...136 TUF.1.1. OrmanlarUT...138 TUF.1.1.1. Ormanların Ekolojik YapısıUT...138 TUF.1.1.2. İlin Orman EnvanteriUT...139 TUKaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2006UT...139 TUF.1.1.3. Orman Varlığının YararlarıUT...139 TUYANGIN ZARARLARINI AZALTICI FAALİYETLER VE ORGANİZASYONUT...142 TUF.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet KonularıUT...145 TUF.1.2. ÇAYIR VE MERALARUT...146 TUF.1.3. Sulak AlanlarUT...147 TUF.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.)ut...147 TUF.2. FLORAUT...148 TUF.2.1. Habitat ve TopluluklarıUT...148 TUF.2.2. Türler ve PopulasyonlarıUT...153 TUF.3. FAUNAUT...164 TUF.3.1. Habitat ve TopluluklarUT...164 TUF.3.2.Türler ve PopulasyonlarıUT...168 TUF.3.3. Hayvan Yaşama HaklarıUT...176 TUF.3.3.1. Evcil HayvanlarUT...176 TUF..3.3.1.1. Sahipli HayvanlarUT...176 TUF.3.3.1.2. Sahipsiz HayvanlarUT...177 TUF.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan Ve Olması Muhtemel Olan Evcil HayvanlarUT...181 TUF.3.3.3. Hayvan Hakları İhlaliUT...181 TUF.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliğiUT...181 TUF.4. HASSAS YÖRELER KAPSAMINDA YER ALAN ALANLARUT...181 TUF.4.1. Milli ParklarUT...181 TUF.4.2. Tabiat ParklarıUT...183 TUF.4.3. Tabiat AnıtıUT...184 TUF.4.4. Tabiat Koruma AlanlarıUT...185 TUF.4.5. Orman İçi Dinlenme YerleriUT...185 TUF.4.6. Biyogenetik Rezerv AlanlarıUT...189 TUF.4.7. Biyosfer Rezerv AlanlarıUT...189 TUF.4.8. Özel Çevre Koruma BölgeleriUT...189 TUF.4.9 Av hayvanları Koruma ve Üretme SahalarıUT...194 TUF.4.10. Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki KıyılarUT...195 TUF.4.11. Endemik Bitki ve Hayvanların Yaşama Ortamı Olan AlanlarUT...197 TUEndemik Bitkiler:UT...197 TUF.4.12. Koruma Altına Alınan Yabani Flora- Faunanın Yaşama Ortamı Olan AlanlarUT...198 TUF.4.13. Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Yaşama ve Besleneme Ortamı Olan AlanlarUT...198 TUF.4.14. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma AlanlarıUT...199 TUF.4.15. Sit AlanlarıUT...205 TUF.4.15.1. Kentsel SitUT...205 TUF.4.15.2. Tarihi SitUT...205 TUF.4.15.3. Arkeolojik SitUT...205 TUF.4.15.4. Doğal SitUT...211 III
TUF.4.16. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesinde Yeralan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal AlanlarUT...212 TUF.4.16.1.Kültürel Miras Kapsamına Giren AlanlarUT...212 TUF.4.16.1.1. AnıtlarUT...212 TUF.4.16.1.2 Yapı TopluluklarıUT...212 TUF.4.16.1.3. SitlerUT...212 TUF.4.16.2. Doğal Miras Kapsamına Giren AlanlarUT...212 TUF.4.17. Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit AlanlarıUT...212 TUF.4.18. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine Göre Belirlenen Kıta İçi Yüzeysel Suları Kapsayan İçme ve Kullanma Suyu Rezervuarları UT...213 TUF.4.18.1. Mutlak Koruma AlanlarıUT...213 TUF.4.18.2. Kısa Mesafeli Koruma AlanlarıUT...213 TUF.4.18.3. Orta Mesafeli Koruma AlanlarıUT...213 TUF.4.18.4. Uzun Mesafeli Koruma AlanlarıUT...213 TUF.4.19. Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliği nde Belirlenen Hassas Kirlenme BölgeleriUT...213 TUF.4.20. Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu AlanlarUT...214 TUF.4.21. Tarım AlanlarıUT...215 TUF.4.21.1. Tarımsal Gelişim AlanlarıUT...216 TUF.4.21.2. 1. 2. 3. Sınıf Tarım AlanlarıUT...217 TUF.4.21.3. Özel Mahsul Plantasyon AlanlarıUT...217 TUG - TURİZMUT... 218 TUG.1. YÖRENİN TURİSTİK DEĞERLERİUT...218 TUG.1.1 Yörenin Doğal DeğerleriUT...218 TUG.1.1.1. KonumUT...218 TUG.1.1.2. Fiziki ÖzelliklerUT...229 TUG.1.2. Kültürel DeğerlerUT...230 TUG.2. Turizm ÇeşitleriUT...230 TUG.3. TURİSTİK ALTYAPIUT...231 TUG.4. TURİST SAYISIUT...245 TUG.5. TURİZM EKONOMİSİUT...253 TUG.6. TURİZM - ÇEVRE İLİŞKİSİUT...253 TUH - TARIM VE HAYVANCILIKUT... 255 TUH.1. GENEL TARIMSAL YAPIUT...255 TUH.2. TARIMSAL ÜRETİMUT...255 TUH.2.1. Bitkisel ÜretimUT...256 TUH.2.1.1. Tarla BitkileriUT...256 TUH.2.1.1.1. BuğdaygillerUT...256 TUH.2.1.1.2. BaklagillerUT...256 TUH.2.1.1.3. Yem BitkileriUT...256 TUH.2.1.1.4. Endüstriyel BitkilerUT...256 TUH.2.1.2. Bahçe BitkileriUT...256 TUH.2.1.2.1. Meyve ÜretimiUT...256 TUH.2.1.2.2. Sebze ÜretimiUT...256 TUH.2.1.2.3. Süs Bitkileri:UT...256 TUH.2.2. Hayvansal ÜretimUT...256 TUH.2.2.1. Büyükbaş HayvancılıkUT...256 TUH.2.2.2. Küçükbaş HayvancılıkUT...257 TUH.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim)UT...257 TUH.2.2.4. Su ÜrünleriUT...257 TUH.2.2.5. Kürk HayvancılığıUT...257 TUH.2.2.6. Arıcılık Ve İpekböceği YetiştiriciliğiUT...257 TUH.3. ORGANİK TARIMUT...257 TUH.4. TARIMSAL İŞLETMELERUT...257 TUH.4.1. Kamu İşletmeleriUT...257 TUH.4.2. Özel İşletmelerUT...258 TUH.5. TARIMSAL FAALİYETLERUT...258 IV
TUH.5.1. Pestisit KullanımıUT...258 TUH.5.2. Gübre KullanımıUT...258 TUH.5.3. Toprak KullanımıUT...258 TUKAYNAKLAR:UT...261 TUI - MADENCİLİKUT... 262 TUI.1. MADEN KANUNUNA TABİ OLAN MADENLER VE DOĞAL MALZEMELERUT...262 TUI.1.1. Sanayi MadenleriUT...264 TUI.1.2. Metalik MadenlerUT...265 TUI.1.3. Enerji MadenleriUT...266 TUI.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal MalzemelerUT...267 TUI.2.UT TUMADENCİLİK FAALİYETLERİNİN YAPILDIĞI YERLERİN ÖZELLİKLERİUT...269 TUI.3. CEVHER ZENGİNLEŞTİRMEUT...269 TUI.4. MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİUT...269 TUI.5. MADENCİLİK FAALİYETLERİ SONUCUNDA ARAZİ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARIUT...269 TUKAYNAKLARUT...269 TUJ - ENERJİUT... 270 TUJ.1.1. Birincil Enerji KaynaklarıUT...270 TUJ.1.1. TaşkömürüUT...270 TUJ.1.2. LinyitUT...270 TUJ.1.3. AsfaltitUT...270 TUJ.1.4. Bitümlü ŞistUT...270 TUJ.1.5. Ham PetrolUT...270 TUJ.1.6. DoğalgazUT...270 TUJ.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)UT...270 TUJ.1.8. OrmanUT...271 TUJ.1.9. HidrolikUT...273 TUJ.1.10. JeotermalUT...273 TUJ.1.11. GüneşUT...273 TUJ.1.12. RüzgarUT...273 TUJ.1.13. BiyokütleUT...273 TUJ.1.1. İkincil Enerji KaynaklarıUT...273 TUJ.2.1. Termik EnerjiUT...273 TUJ.2.2. Hidrolik EnerjiUT...273 TUJ.2.3. Nükleer EnejiUT...274 TUJ.2.4.Yenilenebilir Elektrik Enerjisi ÜretimiUT...274 TUJ.3. ENERJİ TÜKETİMİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMIUT...275 TUJ.4.ENERJİ TASARRUFU İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARUT...276 TUK - SANAYİ VE TEKNOLOJİUT... 277 TUK.1. İL SANAYİNİN GELİŞİMİ, YER SEÇİMİ SÜREÇLERİ VE BUNU ETKİLEYEN ETMENLERUT...277 TUK.2. GENEL ANLAMDA SANAYİNİN GRUPLANDIRILMASIUT...278 TUK.3. SANAYİNİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMIUT...284 TUK.4. SANAYİ GRUPLARINA GÖRE İŞ YERİ SAYILARI VE İSTİHDAM DURUMUUT...284 TUK.5. SANAYİ GRUPLARINA GÖRE ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ve ENERJİ KULLANIMIUT...285 TUK.6. SANAYİDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI ALINAN ÖNLEMLERUT...286 TUK.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava KirliliğiUT...286 TUK.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su KirliliğiUT...286 TUK.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak KirliliğiUT...286 TUK.6.4.Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü KirliliğiUT...286 TUK.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan AtıklarUT...286 TUK.7. SANAYİ TESİSLERİNİN ACİL DURUM PLANIUT...287 V
TUL - ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞMEUT... 288 TUL.1. ALTYAPIUT...288 TUL.1.1. Temiz Su SistemiUT...288 TUL.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma SistemiUT...290 TUL.1.3. Yeşil AlanlarUT...291 TUL.1.4. Elektrik İletim HatlarıUT...291 TUL.1.5. Doğal Gaz Boru HatlarıUT...291 TUL.2. ULAŞIMUT...292 TUL.2.1. KarayollarıUT...292 TUL.2.1.1. Karayolları GenelUT...293 TUL.2.1.2. Ulaşım PlanlamasıUT...293 TUL.2.1.3. Toplu Taşım SistemleriUT...294 TUL.2.1.4. Kentiçi YollarUT...296 TUL.2.1.5. Araç SayılarıUT...297 TUL.2.2. DemiryollarıUT...298 TUL.2.2.1. Kullanılan Raylı SistemlerUT...298 TUL.2.2.2. Taşımacılıkta DemiryollarıUT...298 TUL.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaşımacılığıUT...299 TUL.2.3.1. LimanlarUT...299 TUL.2.3.1. TaşımacılıkUT...300 TUL.2.4. HavayollarıUT...300 TUL.3. HABERLEŞMEUT...300 TUL.4. İLİN İMAR DURUMUUT...301 TUL.5. İLDEKİ BAZ İSTASYONLARI SAYISI-UT...301 TUM - YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUSUT... 303 TUM.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMAUT...303 TUM.1.1. Kentsel AlanlarUT...303 TUM.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna EtkileriUT...303 TUM.1.1.2. Kentsel Büyüme DeseniUT...304 TUM.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme AlanlarıUT...304 TUM.1.1.4. Kentsel Alanlarda YoğunlukUT...304 TUM.1.1.5. Kentsel Yenileme AlanlarıUT...304 TUM.1.1.6. Endüstri Alanlarda Yer SeçimiUT...304 TUM.1.1.7. Tarihi,Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli AlanlarUT...305 TUM.1.2. Kırsal AlanlarUT...305 TUM.1.2.1. Kırsal Yerleşme DeseniUT...305 TUM.1.2.2. Arazi MülkiyetiUT...305 TUM.2. ALTYAPIUT...305 TUM.3. BİNALAR VE YAPI ÇEŞİTLERİUT...305 TUM.3.1. Kamu BinalarıUT...305 TM.3.2. OkullarT... T305T TM.3.3. Hastaneler ve Sağlık TesisleriT... T309T TM.3.4. Sosyal ve Kültürel TesislerT... T309T TM.3.5. Endüstriyel YapılarT... T310T TM.3.6. Göçler ve Hareketli BarınaklarT... T310T TM.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer YapılarT... T310T TM.3.8. Bürolar ve DükkanlarT... T310T TM.3.9. Kırsal Alanda YapılaşmaT... T310T TM.3.10. Yerel Mimari ÖzelliklerT... T311T TM.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel MateryallerT... T312T TM.4. SOSYO-EKONOMİK YAPIT... T312T TM.4.1. İş Alanları veişsizlikt... T312T TAntalya ili genelinde turizm ve tarıma(seracılık) dayalı iş alanları yoğunluktadır.t... T312T TM.4.2. GöçlerT... T313T TM.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik)T... T314T TM.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet dağılımıt... T314T TM.4.5. Konut Yapım SüreçleriT... T314T TM.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme BölgeleriT... T315T VI
TM.5. YERLEŞİM YERLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİT... T315T TM.5.1. Görüntü KirliliğiT... T315T TM.5.2. Binalarda Ses İzolasyonuT... T315T TM.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü ZonlarıT... T315T TM.5.4.Ticari ve Endüstriyel GürültüT... T315T TM.5.5. Kentsel AtıklarT... T315T TM.5.6. Binalarda Isı YalıtımıT... T315T TM.6. NÜFUST... T316T TM.6.1. Nüfusun Yıllara Göre DeğişimiT... T316T TM.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve EğitimGruplarına Göre DağılımıT... T316T TM.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus YoğunluklarıT... T317T TM. 6.4. Nüfus Değişim OranıT... T318T TKAYNAKLART... T319T TN - ATIKLART... T320T TN.1. EVSEL KATI ATIKLART... T320T TN.2. TEHLİKELİ ATIKLART... T320T TN.3. ÖZEL ATIKLART... T321T TN.3.1. Tıbbi AtıklarT... T321T TN.3.2. Atık YağlarT... T321T TN.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık YağlarT... T321T TN.3.4. Pil Ve AkülerT... T321T TN.3.5. Cips Ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan KüllerT... T321T TN.3.6. Tarama ÇamurlarıT... T321T TN.3.7. Elektrik Ve Elektronik AtıklarT... T322T TN.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş AraçlarT... T322T TUN.4. DİĞER ATIKLARUT...322 TUN.4.1. Ambalaj AtıklarıUT...322 TUN.4.2. Hayvan KadavralarıUT...322 TUN.4.3. Mezbaha AtıklarıUT...322 TUN.5. ATIK YÖNETİMİUT...322 TUN.6. KATI ATIKLARIN MİKTAR VE KOMPOZİSYONUUT...324 TUN.7. KATI ATIKLARIN BİRİKTİRİLMESİ, TAŞINMASI VE TRANSFER İSTASYONLARIUT...325 TUN.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERİUT...325 TUN.8.1. Katı Atıkların DepolanmasıUT...325 TUN.8.2. Atıkların YakılmasıUT...328 TUN.8.3. KompostUT...328 TUN.9. ATIKLARIN GERİ KAZANIMI VE DEĞERLENDİRİLMESİUT...328 TUN.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERİNDEKİ ETKİLERİUT...328 TUKAYNAKLARUT...329 TUO - GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİMUT... 330 TUO.1. GÜRÜLTÜUT...330 TUO.1.1. Gürültü KaynaklarıUT...330 TUO.1.1.1. Trafik GürültüsüUT...330 TUO.1.1.2. Endüstri GürültüsüUT...331 TUO.1.1.3. İnşaat GürültüsüUT...332 TUO.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan GürültüUT...332 TUO.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan GürültülerUT...335 TUO.1.2. Gürültü İle MücadeleUT...336 TUO.1.3. Gürültünün Çevreye Olan EtkileriUT...336 TUO.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan EtkileriUT...336 TUO.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan EtkileriUT...336 TUO.1.4. GÜRÜLTÜNÜN İNSANLAR ÜZERİNE OLAN ETKİLERİUT...336 TUO.1.4.1.Fiziksel EtkileriUT...336 TUO.1.4.2. Fizyolojik EtkileriUT...336 TUO.1.4.3. Psikolojik EtkileriUT...336 TUO.1.4.4. Performans EtkileriUT...337 VII
TUO.2. TİTREŞİMUT...337 TUP - AFETLERUT... 339 TUP.1. DOĞAL AFETlerUT...339 TUP.1.1. DepremlerUT...339 TUP.1.2. Heyelan ve ÇığlarUT...339 TUP.1.3. SellerUT...339 TUP.1.4. Orman Otlak ve Sazlık YangınlarıUT...341 TUP.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik ve Abiyotik Faktörlerin EtkileriUT...343 TUP.1.6. FırtınalarUT...343 TUP.2. DİĞER AFETLERUT...343 TUP.2.1. Radyoaktif MaddelerUT...343 TUP.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli AtıklarUT...343 TUP.2.3. Tehlikeli MaddelerUT...343 TUP.3. AFETLERİN ETKİLERİ VE YARDIM TEDBİRLERİUT...343 TUP.3.1. Sivil Savunma BirimleriUT...343 TUP.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme TedbirleriUT...343 TUP.3.3. İlkyardım ServisleriUT...343 TUP.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanıUT...343 TUP.3.5. Tehlikeli Maddelerin Sınırlar Arası Taşınımı İçin Alınan TedbirlerUT...344 TUP.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel KazalarUT...344 TUR - SAĞLIK VE ÇEVREUT... 345 TUR.1. TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİUT...345 TUR.1.1. Sağlık Kurumlarının DağılımıUT...345 TUR.1.2. Bulaşıcı HastalıklarUT...346 TUR.1.2.1. İçme Ve Kullanma SularıUT...348 TUTablo 121: Bakteriyolojik Analiz SonuçlarıUT...348 TUR.1.2.2. DenizlerUT...352 TUR.1.2.3. Zoonoz HastalıklarıUT...352 TUR.1.3. Gıda HijyeniUT...353 TUR.1.4. Aşılama ÇalışmalarıUT...354 TUR.1.5. Bebek ÖlümleriUT...354 TUR.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş Ve Cins Gruplarına Göre DağılımıUT...357 TUR.1.7. Aile Planlaması Ve ÇalışmalarıUT...358 TUR.2. Çevre Kirliliği Ve Zararlarından Oluşan Sağlık RiskleriUT...360 TUR.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriUT...360 TUR.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriUT...361 TUR.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriUT...361 TUR.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriUT...361 TUR.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriUT...361 TUR.2.6. İyonize Radyasyondan KorunmaUT...362 TUR.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriUT...362 TUS - ÇEVRE EĞİTİMUT... 363 TUS.1. KAMU KURULUŞLARININ ÇEVRE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ FAALİYETLERİUT...363 TUS.2. ÇEVRE İLE İLGİLİ GÖNÜLLÜ KURULUŞLAR VE FAALİYETLERİUT...363 TUS.2.1. Çevre VakıflarıUT...363 TUS.2.2. Çevre DernekleriUT...364 TUS.2.3. Çevreyle İlgili FederasyonlarUT...368 TUKAYNAKLARUT...368 TUT. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMAUT... 369 TUT.1. ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN VE ÇEVRESEL TAHRİBATIN ÖNLENMESİUT...369 TUT.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJİK DEENGELER ESAS ALINARAK VERİMLİ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİUT...370 VIII
TUT.3. EKONOMİK VE SOSYAL FAALİYETLERİN, SONUÇLARININ ÇEVRENİN TAŞIMA KAPASİTESİNİ AŞMAYACAK BİÇİMDE PLANLANMASIUT...370 TUT.4. ÇEVRENİN İNSAN-PSİKOSOSYAL İHTİYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASIUT..371 TUT.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZİ KULLANIM PLANLAMASIUT...371 TUT.6. ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİUT...371 TUKAYNAKLARUT...372 IX
TABLOLAR TUTablo 1: Antalya nın Temel Coğrafik ÖzellikleriUT 1 TUTablo 2: Antalya İli nin Tarihsel KronolojisiUT 3 TUTablo 3: Antalya daki Dağlar.UT 11 TUTablo 4: Antalya daki Önemli Ovalar.UT 14 TUTablo 5: Güneşlenme SüreleriUT 29 TUTablo 6: Antalya İli Ortalama Rüzgar HızlarıUT 33 TUTablo 7: Antalya İli Maksimum Rüzgar HızlarıUT 34 TUTablo 8: Antalya İli Basınç DeğerleriUT 36 TUTablo 9: Antalya İli Nem DeğerleriUT 36 TUTablo 10: İlçelere Ait Ortalama Nispi Nem Değerleri (%)UT 37 TUTablo 11: Antalya İli Sıcaklık DeğerleriUT 38 TUTablo 12: İlçelere Ait Sıcaklık DeğerleriUT 39 TUTablo 13: Antalya İli Buharlaşma DeğerleriUT 40 TUTablo 14: Antalya İli Yağış MiktarlarıUT 41 TUTablo 15: İlçelere Ait Yağış MiktarlarıUT 41 TUTablo 16: Antalya İline Ait Kar, Dolu, Sis ve Kırağı DeğerleriUT 42 TUTablo 17: KARLA ORTULU GUNLER SAYISIUT 44 TUTablo 18: 2001 ve 2002 yıllarına ait meteorolojik verilerut 45 TUTablo 19: Manavgat Çayı ve kollarının taşkını sonucu meydana gelen zararlarut 49 TUTablo 20: Kükürtdioksit ve Partikül Madde Değerleri(1995-2004)UT 69 TUTablo 21: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2002 Yılı)UT 71 TUTablo 22: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2003 Yılı)UT 72 TUTablo 23: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2004 Yılı)UT 73 TUTablo 24: CO nun Miktarları TesirleriUT 78 TUTablo 25: Hava Kirleticilerin Sağlığa Etkileri.UT 78 TUTablo 26: Yeraltı Suyu SulamalarıUT 90 TUTablo 27: İlde Bulunan Başlıca AkarsularUT 92 TUTablo 28: Su YüzeyleriUT 100 TUTablo 29: Antalya İli Arazi SınıflarıUT 129 TUTablo 30: Açık AlanlarUT 136 TUTablo 31: Orman Durumu ve Ağaç CinsiUT 139 TUTablo 32: Antalya İlindeki İlçelere Göre Ormanlık Alan DağılımıUT 146 TUTablo 33: Çayır ve Mera VarlığıUT 146 TUTablo 34: Flora Habitat ve TopluluklarıUT 148 TUTablo 35: Flora Habitat ve TopluluklarıUT 149 TUTablo 36: Flora Habitat ve TopluluklarıUT 150 TUTablo 37: Flora Habitat ve TopluluklarıUT 151 TUTablo 38: Flora Habitat ve TopluluklarıUT 152 TUTablo 39: Flora Habitat ve TopluluklarıUT 153 TUTablo 40: Fauna Habitat ve TopluluklarUT 164 TUTablo 41: Fauna Habitat ve TopluluklarUT 165 TUTablo 42: Fauna Habitat ve TopluluklarUT 166 TUTablo 43: Fauna Habitat ve TopluluklarUT 167 TUTablo 44: Evcil HayvanlarUT 176 TUTablo 45: Sahipli HayvanlarUT 176 TUTablo 46: Antalya il sınırları içerisindeki Milli ParklarUT 181 TUTablo 47: Tabiat anıtlarıut 184 TUTablo 48: Tarım İl Müdürlüğünce Onaylanmış Su ürünü İşletmeleriUT 195 TUTablo 49: Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma AlanlarıUT 199 TUTablo 50: Kentsel Sit AlanlarıUT 205 TUTablo 51: Arkeolojik Sit AlanlarıUT 205 TUTablo 52: Doğal Sit AlanlarıUT 211 TUTablo 53: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2003 Yılı)UT 213 TUTablo 54: Antalya İlinde İşletme Ve Yatırım Halinde Bulunan Tesis Ve Yatak KapasiteleriUT 231 TUTablo 55: Antalya İlinde Bulunan Turizm İşletmesi Belgeli Tesis Ve Yatak SayılarıUT 233 TUTablo 56: İlçelerde Bulunan Turizm İşletmesi Belgeli Tesis Ve Yatak SayılarıUT 235 TUSayılarıTablo 57: Antalya İlinde Bulunan Geçici Belgeli Tesisler Ve Yatak SayılarıUT 237 TUTablo 58: İlçelerde Bulunan Geçici Belgeli Tesisler Ve Yatak SayılarıUT 237 X
TUTablo 59: Antalya İlinde Bulunan Yatırım Belgeli İşletmeler Ve Yatak SayılarıUT 239 TUTablo 60: İlçelerde Bulunan Yatırım Belgeli İşletmeler Ve Yatak SayılarıUT 240 TUTablo 61: Antalya İlinde Bulunan İşletmedeki Tesisler ToplamıUT 241 TUTablo 62: Antalya İlindeki Konaklama Tesisleri, Oda Ve Yatak SayılarıUT 242 TUTablo 63: 2005 yılında İlimize Gelen Turistlerin Milliyetlerine Göre DağılımıUT 245 TUTablo 64:2005 YILINDA İLİMİZE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN SAYISI VE BAĞLI BULUNDUKLARI ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMIUT 247 TUTablo 65: 2003 Yılı Antalya İli Hudut Kapılarından Giriş YapanlarUT 249 TUTablo 66: 2004 yılı Antalya İli Hudut Kapılarından Giriş YapanlarUT 249 TUTablo 67:2005 yılı Antalya İli Hudut Kapılarından Giriş YapanlarUT 250 TUTablo 68: 2003-2005 Yılı Glen Turist Sayısı KarşılaştırmasıUT 251 TUTablo 69: Ocak Sahaları İle İlgili İl Mahalli Çevre Kurulu KararlarıUT 262 TUTablo 70: Barit rezervleriut 264 TUTablo 71: Enerji Maden YataklarıUT 266 TUTablo 72: Antalya İl Ve İlçelerinde Bulunan Kurumlara Ait Kum-Çakıl OcaklarıUT 267 TUTablo 73: Antalya İl Ve İlçelerinde Bulunan Şahıslara Ait OcaklarUT 268 TUTablo 74: Antalya Orman Bölge Müdürlüğünün 2005 Yılı Üretim Programı GerçekleşmesiUT 271 TUTablo 75: Toprak Ve Su Kaynakları Hidroelektrik Enerji PotansiyeliUT 273 TUTablo 76: Hidroelektrik Enerji PotansiyeliUT 273 TUTablo 77: Enerji ProjeleriUT 274 TUTablo 78: Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre DağılımıUT 275 TUTablo 79: Fiziki Gerçekleşme OranlarıUT 278 TUTablo 80: Antalya OSB de Üretime Geçen Tesislerin Ünvanları ve Faaliyet AlanlarıUT 279 TUTablo 81: Sanayinin Tesislerinin İlçelere Göre DağılımıUT 284 TUTablo 82: Sanayi Gruplarına Göre İş yeri Sayıları ve istihdam Durumu TabloUT 284 TUTablo 83: Kullanılan Elektiriğin Abone Gruplarına TablosuUT 285 TUTablo 84: İçme Suyu ProjeleriUT 288 TUTablo 85: Yerüstü Su KaynaklarıUT 289 TUTablo 86: Su YüzeyleriUT 289 TUTablo 87: Antalya Merkez ve ilçelerdeki arıtma tesisleriut 290 TUTablo 88: Yolların NitelikleriUT 293 TUTablo 89: Antalya da Yıllara Göre Tescil İşlemi Gören AraçlarınUT 297 TUTablo 90: Motorlu Araçların İl Merkezi Ve İlçelere Göre DağılımıUT 297 TUTablo 91: İlimiz ve ilçelerindeki Motorlu taşıt sayısıut 297 TUTablo 92: Antalya Havalimanı Yıllara Göre İç Hat Uçak TrafiğiUT 300 TUTablo 93: Antalya Havalimanı Yıllara Göre Dış Hat Uçak TrafiğiUT 300 TUTablo 94: Santral Hat Kapasiteleri Ve Prensibal/Lokal Hat KaapsiteleriUT 300 TUTablo 95: Baz İstasyonları SayısıUT 301 TUTablo 96: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları( Resmi ve Özel)UT 305 TUTablo 97: İlimizde, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi İlköğretim Ve OrtaöğretimUT 306 TUTablo 98: Akdeniz Üniversitesi Öğrenci Sayısı (2007-2008)UT 307 TUTablo 99: Akdeniz Üniversitesi Lisansüstü Öğrenci SayısıUT 309 TUTablo 100: -İl genelinde Bulunan Sağlık KuruluşlarıUT 309 TUTablo 101: İşsizlik OranlarıUT 312 TUTablo 102: İl geneline Ait Taşınmaz Mal DurumuUT 313 TUTablo 103: Kullanım Amaçlarına Göre Tamamen veya Kısmen Biten Yeni ve İlave YapılarUT 314 TUTablo 104: 2000 Nüfus Tespiti geçici sonuçları ile 1997 Genel Nüfus Sayımı Kıyaslaması ve Yıllık Artış OranlarıUT 316 TUTablo 105: Yıllara Göre Cinsiyet OranlarıUT 316 TUTablo 106: İl Geneline Ait Nüfus YoğunluklarıUT 317 TUTablo 107: Yıllara Göre Nüfus Değişim OranlarıUT 318 TUTablo 108: 2001 Yılı Katı Atık DağılımıUT 320 TUTablo 109: Tıbbi Atık DağılımıUT 321 TUTablo 110: Katı Atıkların MiktarlarıUT 324 TUTablo 111: Antalya İlindeki Katı Atık Bertaraf TesisleriUT 327 TUTablo 112: Ses Seviyesi TablosuUT 330 TUTablo 113: Müsaade Edilen Maksimum Fabrika Gürültüsü SeviyeleriUT 331 TUTablo 114: Antalya İlindeki Cadde ve Kavşaklardaki Gürültü DüzeyiUT 332 TUTablo 115: Antalya Atatürk Hava Limanındaki Gürültü DüzeyiUT 335 TUTablo 116: Taşkın Koruma Ve Rusubat Kontrol Tesisleri-1UT 339 TUTablo 117: Son 6 Yıllık Yangın DurumuUT 341 XI
TUTablo 118: Orman Yangınları İle Mücadele Haberleşme OrganizasyonuUT 342 TUTablo 119: İl Genelinde Bulunan Sağlık KuruluşlarıUT 345 TUTablo 120: Bulaşıcı Hastalıklara Yakalanma SayılarıUT 346 TUTablo 121: Bakteriyolojik Analiz SonuçlarıUT 348 TUTablo 122: Su Üretim Kaynaklarına Ait Kimyasal Analiz Sonuçları-1UT 349 TUTablo 123: Su Üretim Kaynaklarına Ait Kimyasal Analiz Sonuçları-1UT 351 TUTablo 124: Deniz Suyu Analiz SonuçlarıUT 352 TUTablo 125: Zoonoz Hastalıklara Yakalananların SayısıUT 352 TUTablo 126: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan İşlemlerUT 353 TUTablo 127: 2004 Yılı Aşılama Sonuçları (0-7 AYLIK)UT 354 TUTablo 128: Antalya İli 0 Yaş Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2004)UT 354 TUTablo 129: - Antalya İli 1-4 Yaş Çocuk Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2004)UT 356 TUTablo 130: 2002 Yılı Aylara Göre Ölümlerin Yaş ve Cins Gruplarına DağılımıUT 357 TUTablo 131: Ölümlerin İlk 10 Nedene Göre Dağılımı. ( Antalya İli Sağlık Müdürlüğü)UT 358 TUTablo 132: Aile Planlaması Yöntem Kullanım Oranlarının Yıllara DağılımıUT 358 TUTablo 133: Tüm Sağlık Kuruluşlarında Aile Planlaması Hizmeti Verilen Kişi Sayısının Yıllara DağılımıUT 358 TUTablo 134: Tüm Sağlık Kuruluşlarında Uygulanan Aile Planlaması Çalışmalarının Yıllara Göre DağılımıUT 359 TUTablo 135: 2004 Yılı Aile Planlaması Uygulama Kursu Alan Personel DurumuUT 359 TUTablo 136: Fenilketonüri Tarama Programı Çalışmalarının Yıllara Göre DağılımıUT 359 TUTablo 137: Asye / İshal Vakaları ve Penisilin / Ors Sarfının Yıllara Göre DağılımıUT 360 TUTablo 138: 2004 Yılında sonuçlandırılan Proje Tanıtım Dosyaları Dağılımı UT 371 XII
ve GRAFİKLER TUGrafik 1: 2004 yılı aylık SOUBU2UBU PM değerleriut 74 TUGrafik 2: 2003 yılı aylık UBU SOUBU2 ve PM değerleriut 74 TUGrafik 3:İlimizdeki Akarsuların uzunluk ve debileriut 93 TUGrafik 4: Çayır Ve Mera VarlığıUT 147 TUGrafik 5: Baz İstasyonu SayılarıUT 302 TUGrafik 6: İşsizlik OranlarıUT 312 TUGrafik 7: Yıllara Göre Cinsiyet OranlarıUT 317 TUGrafik 8: İl Geneline Ait Nüfus YoğunluklarıUT 318 TUGrafik 9: Antalya İlindeki Cadde ve Kavşaklardaki Gürültü DüzeyiUT 334 HARİTALAR TUHarita 1:Antalya Çevresi Rüzgar frekans HaritasıUT...34 TUHarita 2: İlimizdeki Barajlar Ve Sulama ProjeleriUT...89 TUHarita 3: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü haritasıut...137 TUHarita 4 :TCK 13. Bölge Yol satıh haritasıut...292 TUHarita 5: 13. Bölge Yol HaritasıUT...295 XIII
A.COĞRAFİK KAPSAM A.1. GİRİŞ Yeryüzünde geçmişin gizemini zaman içinde bizlere sunan Antalya Bölgesi, sahip olduğu arkeolojik ve doğal güzellikleri sayesinde Türk Rivierası adını almış bulunmaktadır. Deniz, tarih, güneş, doğanın sihirli bir uyum içinde bütünleştiği Antalya Akdeniz in en güzel ve en temiz kıyılarına sahiptir. 640 km uzunluğundaki Akdeniz kıyıları, antik kentler, anıt mezarlar, şirin limanlar, altın kumsallar, Akdeniz mavisi kumsallar, denizle kucaklaşan ormanlar, tropikal bitkiler, akarsular ve şelalelerle bezenmiştir. Mitolojide efsaneleşen bu sahillerin gerisinde karlı Toros Dağları yükselmektedir. Türkiye nin güneyinde tarih boyunca önemli bir yerleşim yerinin merkezi olma niteliğini bugünde sürdüren doğal güzellikleri bakımından çok zengin bir ilimizdir. Bugünkü önemi, ekonomik ve turistik niteliklerden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, Antalya dünya çapında bir turizm merkezi olmak için gerekli niteliklere fazlasıyla sahiptir. Tablo 1: Antalya nın Temel Coğrafik Özellikleri ANTALYA ENLEM (KUZEY) 36 06' 37 27' BOYLAM (DOĞU) 32 27' 29 14' 2 YÜZÖLÇÜMÜ (KMP P) 20.591 YÜKSEKLİK (M) 42 EN YÜKSEK DAĞ (M) 3070 2 EN BÜYÜK OVA (KMP P) 440 EN UZUN AKARSU (KM) 93 BARAJ SAYISI 4 GÖLET SAYISI 9 DOĞAL GÖL SAYISI 4 KIYI UZUNLUĞU (KM) 640 ADA SAYISI 11 1
ANTALYANIN TARİHİ GELİŞİMİ Antalya tarihi, taş devrine kadar dayanır. Bunun kanıtı Yağca Köyü civarında Karain Mağarasında bulunan paleolitik çağ buluntularıdır. Karataş Semahöyük kazılarında çok miktarda eski Tuna Çağı buluntuları çıkarılmıştır. Antalya nın tarihi devirlerinin başlangıcı karanlıktır. Hititlerin çivi yazılı tabletlerinde geçen Ahhiyava ya da Arzova ülkesinin Pamfilya (Antalya) olabileceği bazı tarihçiler tarafından ileri sürülmektedir. Fakat Side de bulunan birkaç buluntu dışında, bu bölgede Hititlere ilişkin hiçbir esere rastlanmamıştır. Yunan efsanelerinde Truva savaşından sonra kafilelerinin Kalkhas yönetiminde Pamfilya ya ulaşmış oldukları bildirilmektedir. Antalya sınırları içinde yerleşen Lidyalıların kökleri kesin olarak bilinmemektedir. Hitit ve Mısır kaynakları da (M. Ö. 2000) Lükki ya da Lükka adlı bir kavimden söz etmektedir. Bu kavmin Likya lılar olması olasıdır. Bu kavimden kesin olarak ilk kez Lidya kralı Kroissos döneminden söz edilmiştir. Yunanistan da doğu yönüne doğru gelişen ilk göçten sonra M.Ö. 7-8 yy da ikinci bir göç hareketi olmuştur. Bu göç sırasında Yunanlılar Pamfilya ya gelerek Perge, Aspendos, Side gibi kentlere yerleşmişlerdir. Bu kentlerin adlarının Yunanca olmayıp Anadolu dillerinde olması Yunanlıların yeni kentler kurmadığını var olan kentlere egemen olduklarını göstermektedir. Antalya Bölgesi ilk zamanlar Lidya krallığına bağlıydı. Kral Kroisos un Pers kralı Kyros a yenilmesiyle (M.Ö. 546) bu bölgeye İskendere kadar Persler hakim olmuştur. M.Ö.334 de) Makedonya kralı İskender, Likya üzerinden Pamfilya ya yürümüş (Silyon dışında) buradaki kentleri ele geçirmiştir. Psidya daki Termessos kenti İskender e teslim olamayarak karşı koymuştur. Termossos yörede İskenderin alamadığı kentlerden biridir. Apemeia barışından (M.Ö. 188) sonra Romalılar bu bölgeyi Bergama Kralığına bırakmıştır. Bergama Kralı II. Attalos (M.Ö. 159-138) bir liman kentti olarak Antalya yı (Attalea) kurmuştur. M.Ö. 138 yılında Bergama krallığı Roma İmparatorluğu topraklarına katıldığında Pamfilya nın durumu kesin olarak belirlenmiştir. M.Ö. 102 de Anadolu da Klikya adlı bir eyalet kurulunca bu eyalete bağlanmıştır. M.Ö. 36 yılında Antonius Pamfilya ve Likyayı birleştirerek bir eyalet meydana getirmiştir. Antalya Bölgesi M.S. II. yy dan, M.S. III. Yy ın ortalarına kadar tarihin en görkemli dönemini yaşamıştır. Bizans egemenliği sırasında M.S. 5 ve 6. Yy larda Antalya Bölgesi nde ikinci bir gelişme devri görülmektedir. Bu yy da kentlerin sur dışına çıkmasıyla bölgenin bir barış dönemi yaşadığı anlaşılmaktadır. Antalya Bölgesi, Anadolu Selçuklularınca Süleyman Şah döneminde alınmış ancak 1117 yılında yapılan anlaşma ile Antalya yine Bizanslılara bırakılmıştır. Antalya ya ikinci yerleşme I. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında olmuş (1206) ve Ertokuş Antalya subaşılığına getirilmiştir. Bu hükümdar zamanında (1204-1211) İznik ve Trabzon Rum İmparatorluklarıyla, Antalya nın yerleşik halkı, Selçuklulara kıyılarını kapatmıştır. I. Gıyaseddin öldürülünce Hıristiyanlar Kıbrıs la birleşerek Antalya yı geri almışlardır. Ancak üç gün sonra, I. İzzetin Keyhüsrev tarafından kent tekrar ele geçirilerek Selçuklulara bağlanmıştır. 1336 yılından sonra Moğolların çekilmesiyle Anadolu da beylikler dönemi başlamıştır. Antalya ise Hamitoğulları Beyliği nin bir kolu olan Tekelioğullarının yönetimine geçmiştir. Yıldırım Beyazıt döneminde de Antalya Osmanlı egemenliğine 2
girmiş ve yönetim 1391 de Firuz Bey e verilmiştir. Teke sancağı adıyla anılmaya başlanmıştır. Antalya I. Dünya Savaşı na kadar bir Osmanlı Sancağı olarak kalmış, Kurtuluş Savaşı başlangıcında kısa bir süre İtalyanlar tarafından işgal edilmiş, 9 Temmuz 1921 tarihinde İtalyanların Antalya yı işgali sona ermiş ve bu tarihten sonra Türkiye Cumhuriyeti nin bir ili olmuştur. Tablo 2: Antalya İli nin Tarihsel Kronolojisi M. Ö. 700-54 Lıdyalılar dönemi M. Ö. 546-336 Persler dönemi M. Ö. 336-301 Helenistik dönem M. Ö. 301-188 Selökid krallığına bağlı peleistarkos devleti egemenliği M. Ö. 180-65 Pamfilya korsanları dönemi M. Ö. 65 Roma devri M.S. 395 M.S. 655 M.S.1085 M.S. 1103 M.S. 1206 M.S. 1207 M.S. 1221 M.S. 1308 M.S. 1361 M.S. 1373 M.S. 1426 M.S 1808 Bizans egemenliğinin başlaması Antalya önlerinde Bizans ve İslam donanmaları arasında zat-el şenarı savaşı yapıldı. Süleyman Şah Antalya yı aldı. Bizans ordusu, Antalya yı Anadolu Selçuklularından geri aldı. Anadolu Selçukluları kenti geri aldı. Antalya kenti bütünü ile Selçukluların eline geçti. Keykubat, Antalya Körfezi nin doğusundaki Kalonorasa yı ele geçirdi. Antalya da Teke Beyliği kuruldu. Antalya Kıbrıs Krallığı na bağlandı. Mehmet Bey Antalya yı geri aldı. Antalya Bölgesi tümüyle Osmanlı Devletine bağlandı. Antalya da Kadı Paşa isyanı çıktı ve bastırıldı. 24.04.1919 Mondoros antlaşması gereğince Antalya yı İtalyanlar işgal etti. 31.05.1921 İtalyan birlikleri Antalya dan çekilme kararı aldı. 01.06.1921 İtalyanlar Antalya yı boşaltmaya başladı. 3
P dir. Eski çağ ülkelerinden Pamphylia nın tümü, Psidia nın güneyi, Isaura nın batı yakası ve Likya nın doğusunu kaplayan bugünkü Antalya ili ılımanlığı, doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleri ile Türkiye nin önde gelen turizm merkezlerinden biridir. Bugünkü önemi, ekonomik ve turistik niteliklerinden kaynaklanmaktadır. Turunçgiller ve pamuk ürünleri ile dış pazara açılan Antalya, doğal güzellikleri ve tarihsel kalıntılarıyla da turistlerin ilgisini çeken bir dinlenme yeridir. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar kentin, Anadolu nun iç bölgeleriyle ilişkileri, ulaşım yetersizliği yüzünden pek kısıtlı kalmıştır. Ulaşımı bu denli güç oluşunun nedeni, Antalya yı çevreleyen sarp ve yüksek dağların geçit vermemesidir. Bu ün de diğer illerle demiryolu bağlantısı yoktur. A.2. İL VE İLÇE SINIRLARI AKSEKİ Antalya nın Kuzeydoğusunda yer alan Akseki ilçesi, asfalt olan Antalya-Mersin yolunun 88 km sinden ayrılan Antalya - Konya yolu üzerindedir. Doğusunda Gündoğmuş, Bozkır, batısında Manavgat, İbradı, kuzeyinde Beyşehir, Seydişehir, güneyinde yine Manavgat ve Gündoğmuş ilçeleri yer alır. İlçe 1288 yılında kurulmuştur. Roma İmparatorluğu dönemlerinden bu yana toplumların yaşadığı bilinmektedir. 1872 yılından Alanya dan ayrılmıştır. 1901 yılında Antalya Konya Eyaleti dahilinde bağımsız bir sancak olmuş bu arada Akseki İlçesinin sınırları daraltılmış, bazı köyler Manavgat, bazı köyler Seydişehir İlçesine verilerek buralarda ilçe teşkilatı kurulmuştur. 1936 yılında bazı köyler alınarak Gündoğmuş İlçesi oluşturulmuştur. 1991 yılında içerisinde İbradı İlçesi oluşturulmuş ve Akseki İlçesine bağlı 13 köy İbradı İlçesine bağlanmış böylece Akseki İlçesinin bugünkü idari teşkilatı oluşmuştur. Akseki iş adamı ve tüccarlarıyla ün salmıştır. Ekilebilir toprakların azlığı nedeniyle tarım önemsizdir. Bu yüzden el sanatları ve ticaret daha çok gelişmiştir. İlçede önemli bir sanayi kuruluşu yoktur. Tarım daha çok kadınların uğraştığı bir yan gelir kaynağıdır. İncir ve Üzüm yetiştirilir. İlaç sanayinde kullanılmak üzere ihraç edilen nergis soğanı, İncir ambalajında kullanılan defne yaprakları, kereste, canlı hayvan, av derisi, tereyağı, peynir ve bal, ilçe ticaretinde önemli bir yer tutar. İlçe yerleşme düzeyinde toplu köyler egemendir. Köylerle ulaşım, vadi boylarını izleyen patikalardan sağlanır. Yerleşimler, dağ ve tepelerin yamaçlarında yoğunlaşır. Yüzölçümü 2390 km2 dir. İlçe merkezi 31-50 boylam, 37-05 enlem daireleri ile sınırlıdır. Alanya dan sonra Antalya nın en eski ilçesidir. ALANYA Antalya-Mersin karayolunun 135.km sinde bir yarımada üzerinde kurulmuş olan Alanya İlçesi, Manavgat-Gündoğmuş-Hadim(Konya)-Gazipaşa ilçeleriyle çevrili olup 2 yüzölçümü 2085 kmp Kalonoros 1220 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından fethedilerek ismi Sultan ın ismine izafeten Alaiye olarak değiştirilir. Fetih tarihinden hemen sonra (1221-1231) imar hareketine başlanmış, bugünkü görülen tüm eserler Selçuklulardan kalmadır. Alaiye Alanya 8 km uzunluğundaki 3 kademe surları, burçları, 4
P dir. sarnıçları, hamamları, bedesteni, tersanesi, kızıl kule ile 1231 den itibaren Selçukluların kışlık başkenti ve üç şehri Emir-üs Sevahil olmuştur. 1292 yılında Karamanoğulları Beyliğine geçen Alaiye 1472 yılında Fatih devrinde Gedik Ahmet Paşa tarafından fethedilmiştir. Alaiye ismi 1935 de Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Büyük Önder Atatürk ün emirleriyle Alanya olarak değiştirilmiştir. Alanya, üçüncü zaman mahsulü olan Torosların bir parçasını teşkil eden 250 km yükseklikte yarımada ile Toroslardan bir pay sistemiyle ayrılarak bugünkü kıyı düzlüğünden oluşmuştur. Kıyı düzlüğü zamanla Sak, Oba ve Dim Çaylarının getirdiği alüvyonlarla dolarak bugünkü durumunu almıştır. Birinci zaman teşekkülü olan sist bir arazi üzerine oturan Toroslar mavi-siyah kalkerlerden oluşmaktadır. Alanya bu durumdan dolayı deprem bölgesi dışında kalmaktadır. Akdeniz ikliminin en belirgin örneği Alanya da yaşanmaktadır. Kışları ılık ve yağışlı, yazları kuraktır. Yer altı suyu zengindir. Turunçgiller yetiştirilen ve seracılık yapılan ilçede son yıllarda pamuk üretimi de yaygınlaşmaya başlamıştır. Başlıca ekonomik etkinliklerden biri de turizmdir. Alanya da yerleşim alanları iki ana bölgede incelenebilir. Kale bölgesi ve nüfusun önemli bir bölgesini barındıran kıyıdaki alanları, eski dokunun egemen olduğu Kale bölgesindeki yoğunlaşmalar tepede ve rüzgara kapalılık nedeniyle doğu yamaçtadır. Nüfus artışı sonucu kuzey yamaçta da yerleşmeler başlamıştır. Kale içindeki eski dokudaki yapı türü bağ tipidir. Bu konutlarda giriş katı taş, ikinci kat ise çatma yada ahşaptır. Önceleri giriş katları ahır olarak kullanılmıştır. İkinci kat çatma türde, yapıldığında dolgu malzemesi olarak tuğla kullanılmıştır. Konutların hepsi toprak damlıdır. Kıyıdaki yeni yerleşmelerde bahçeli konutlar çoğunluğu oluşturmaktadır. Bahçelikte hayli yaygındır. Betonarme binalar gittikçe çoğalmaktadır. Yerleşim doğu yönünde yayılmaktadır. Alanya yeraltı suyu bakımından zengindir. Dim Çayı, Oba Çayı, Kargı Çayı, Sedre Çayı ve Sak Suyu gibi akarsuları vardır. Bu sular tarımda kullanılmaktadır. Bitki örtüsü 750-1000 m ye kadar makilik bodur ağaçlar 1000 m den sonra karaçam ve sedir ormanları görülür. ELMALI Antalya nın batısında yer alan ilçe, Elmalı Dağı nın Güney eteklerinde 2 kurulmuştur. Yüzölçümü 1549 kmp İlçemiz kuzey-doğudan Korkuteli, kuzeyden Gölhisar, batıdan Fethiye, güneyden Kaş, güneydoğudan Finike ve Kumluca ilçelerinin sınırları ile çevrilidir. Denizden yüksekliği 1,100m dir. Kışların sert geçmesi sebebiyle soğuğa dayanıklı elma, armut ve ayva gibi mutedil iklim meyve türleri yetişmektedir. Finike ve çevresinin yaylası durumunda olan Elmalı nın nüfusu yaz aylarında artar. Antalya ya uzaklığı 127 km, Korkuteli' ne uzaklığı 53 km dir. İlçede meyvecilik ve tahıl ekimi yapılır. Ham deri üretilir. FİNİKE Türkiye nin güneyinde Akdeniz Bölgesinde Antalya iline bağlı 30-31 boylam, 36-37 enlem daireleri arasında yer almıştır. Yüzölçümü 655 km2 dir. Antalya iline 116 km uzaklıktadır. Finike gerek coğrafi durumu gerekse tabii özellikleri bakımından ayrı bir güzellik arz eder. Bir çok bölgelerinde aynı zamanda tarihi zenginliklerle bir özellik arz eden şirin bir kasabadır. İlçeye verilen Finike ismi tarihte bilhassa deniz ticaretinin merkezi olarak bilinen Finikelilerin ticaret merkezlerinden biri olmasıyla bu kavime ilaveten verilmiş olduğu sanılmaktadır. 5
P dir. Kasabanın 5 km kuzeyinde Zengeder (Zengederus) Mevkiindeki Likya medeniyetinden kalan kaya mezarları yine aynı mevkii de kurulan Romalılara ait Likya şehrinden zamanımıza kadar intikal eden anfitcetr gözetleme kuleleri ve kale yıkıntıları ile kasabanın 60 km kuzeybatısında Eniz Güncalı (Ernez) (Erinos) (Erina) şehir kalıntıları yine 35 km kuzeyinde Arif Köyü hudutları içinde (Aykırıçay) Arican-Dos şehri hsrebeleri yine merkez ilçenin 5 km batısında Bondağ (Boldağ) Köyü sınırları içinde mevcut kale, Sarnıç, Kale Kalıntıları Finike nin tarihi değerleri hakkında az çok bilgi verebilecek durumdadır. Finike 1330 yılına kadar Elmalı ilçesine bağlı bir nahiye iken bu tarihte ilçe olmuş ve teşkilatlandırılmıştır. İlk kaymakam Ali Vefa Bey dir.1958 yılına kadar şimdiki Kumluca Bucağı olan Altınkaya (Güdene) Finikeye bağlı idi. Böylece ilçe oldukça geniş denebilecek kadar bir mülki sınıra sahiptir. Finike nüfusunun faaliyet durumuna bakılınca, Finike ekonomisinin büyük oranda tarıma bağlı olduğu görülür. Tarımda ana ürün narenciye, turfanda sebzecilik olup, dağ köylerinde hayvancılık, hububat ağırlıktadır. İlçemizde son 5-10 yıldır turizm sektörüde ekonomik olarak kendini göstermeye başlamıştır. Ancak ilçenin toprakları daha fazla tarıma müsait olduğundan, bu sektörün bir Kaş ve Kemer de olduğu gibi gelişme göstermesi mümkün görülmemektedir. GAZİPAŞA Halen içinde yaşayanların bildiği ad Seliti-Selindi dir. Bu isim sel indi kelimesinin konuşmada değişmesinden geldiği ve bu adında Gazipaşa ya kışın ani su inmeleri ile herhangi bir tehlike teşkil eden 5 çayın kışın coşup, inişinin yani tehlikenin bir deyimi olarak kaldığı tevatüren söylenmektedir. Bu sular yazın kuruyarak faydasız kalmaktadır. 2 1948 de ilçe olan Gazipaşa nın yüzölçümü 931 kmp Antalya- Mersin yolu üzerinde yer alan ilçe Antalya kentine 190 km uzaktadır. Roma idaresinde iken Mezopotamya'daki Yahudilerdeki harbe giden Roma Kralı Triyanos harp dönüşünde hasta olmuş ve burada ölmüştür. Mezarı da sahildeki kalıntılar içindedir. Bu krala izafeten Triyonopolos adını taşımıştır. 1335 yılına kadar Selinde adını taşırken 1336 yılında Konya yı işgal eden asi Delibaşa komşu halk güçleri kurtuluş aleyhine Delibaş a katıldığı halde silahlı halk güçleri tehdide rağmen katılmamış bilakis Delibaş a karşı sarılmış ve Delibaş taraftarı kişileri tutup hükümete teslim etmiş ve kurtuluş savaşının kulsi değerinin fiili olarak anlayıp koruduğu için büyük kurtaranının adı (Gazipaşa) ilçemize büyük insanın şeref payı olarak ve yine Gazipaşa mızın şerefi için verilmiştir. GÜNDOĞMUŞ Gündoğmuş ilçesi rivayete göre Konya nın İksile köyünden çeşitli sebeplerle ayrılan bir ailenin buraya gelip ve sonradan köye Eksere denildiği söylenmektedir. Eksere köyü 1936 yılında önce idari bölüm bakımından Akseki ilçesine bağlı bir köy idi 1936 yılında kaza olarak Gündoğmuş adı verilmiştir. 2 Yüzölçümü 1323 kmp P dir. Akseki yolundan doğuya ayrılan asfalt yüzeyli il yolu üzerindedir. Antalya kentine uzaklığı 153 km dir. Tarıma elverişli alanı sınırlı olan Gündoğmuş ilçesinde hayvancılık ve kerestecilik yapılmaktadır. İBRADI Isparta, Antalya ve Konya İlleri arasında kalan Batı Toroslar kesiminde Antalya nın 180 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Roma imparatorlu zamanından kalma Erimna şehri hudutları içersindedir. Ortaçağdan kalma çeşitli harabelere rastlanmaktadır. Tarihte Aleyiye ye bağlı Kaza-i İbradi olarak geçmektedir. 6