i Prof. Dr. Mehmet Kâmil YILDIRIM Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevhis DEREN-YILDIRIM İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi İCRA VE İFLAS HUKUKU Genişletilmiş Gözden Geçirilmiş 6. Baskı İstanbul 2015
ii Yayın No. : 3217 Hukuk Dizisi : 1572 6. Baskı - Nisan 2015 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 333-279 - 4 Copyright Bu kitabın bu basısı için Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı -Cilt Kapak Tasarım : Beta Basım A.Ş. : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12028) İkitelli Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: 38-40-42-44 Başakşehir/İSTANBUL 0212 565 01 22-0212 565 02 55 : Gökhan Ayrancı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No. 16136) Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
iii Biricik kızımız Serra ya sevgiyle
iv
v ALTINCI BASKIYA ÖNSÖZ Günümüze kadar beş bası yapan İcra Hukuku isimli sistematik kitabımızın 6. basısına Külli Takip Hukuku konuları olan İflas Hukuku, Konkordato Hukuku, sermaye şirketleri ve kooperatiflerin yeniden yapılandırılması ve nihayet tasarrufun iptali davaları başlıklarını içeren 33 paragraftan oluşan ikinci bir kitap eklenmiştir. Kitabın yayına hazırlanmasında yoğun bir şekilde emek harcayan Beta Yayıncılık yöneticisi Sayın Seyhan Satar olmak üzere tüm yayınevi mensuplarına ve tapeyi gerçekleştiren sevgili Şadan Özdemir Hanım a teşekkür eder, 6. basının Türk Hukuk uygulamasına ve doktrinine yararlı olmasını umarız. Harem, 23 Mart 2015 Prof.Dr. Mehmet Kamil YILDIRIM Prof.Dr. Nevhis DEREN-YILDIRIM
vi
vii İÇİNDEKİLER Önsöz...v Kısaltmalar... xxxi BİRİNCİ KİTAP I. BÖLÜM BORÇ İÇİN TAKİP HUKUKUNA GİRİŞ...1 1 GENEL OLARAK...1 I. Kavram...1 II. III. IV. Tarihçe...3 İcra Hukukuna Hakim Olan İlkeler...4 İcra-İflas Hukukunun Kaynakları...8 2 CEBRİ İCRANIN KONUSU...12 I. Bir Paranın Ödenmesine Veya Teminat Gösterilmesine Yönelik Talepler...12 II. İlâmların İcrası...12 3 TAKİBİN TARAFLARI...13 I. Genel Olarak...13 II. III. IV. Taraf Ehliyeti...13 Takip Ehliyeti...15 Takip Arkadaşlığı...16 4 TAKİP SİSTEMLERİ VE TAKİP TÜRLERİ...18 I. Takip Sistemleri ve Türleri...18 II. Takip Türlerinin Uygulama Alanı...18 1. Külli Takip...18 2. Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip...19 3. Haciz Yoluyla Takip (Cüzi İcra)...19
viii 4. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip...20 III. Takip Türünün Belirlenmesi...21 5 BORÇ İÇİN TAKİP HUKUKUNDA İCRA TEŞKİLATI...23 I. Genel Olarak...23 II. İcra Memuru...23 III. İflas Memuru...24 IV. İcra Mahkemesi (İcra Tetkik Mercii)...24 V. Diğer (Genel) Mahkemeler...26 VI. Diğer Organlar...27 6 BORÇ İÇİN TAKİP PROSEDÜRÜ...28 I. Genel Olarak...28 II. Giriş Muhakemesi (Einleitungsverfahren)...28 II. BÖLÜM HUKUKİ ÇARELER...30 7 ŞİKAYET...30 I. Genel Olarak...30 II. Şikayet konusu...31 III. Şikayet Sebepleri...31 IV. Şikayetin Tarafları (Beschwerdelegitimation)...33 V. Şikayet Süresi...33 VI. Yetkili İcra Mahkemesi...36 VII. Şikayet Prosedürü (Muhakemesi)...36 VIII. Şikayetin Hükümleri...38 8 MAHKEMEDE DAVA YOLU...39 I. Genel Olarak...39 II. Milletlerarası Yetki...39 III. Yetki...39 IV. Takip Hukuku Davalarında Yargılama Türleri...39 V. Kanun Yolları...41 9 SORUMLULUK...42 I. Genel Olarak...42 II. Ceza Sorumluluğu...42
ix III. Disiplin Sorumluluğu...42 IV. Hukuki Sorumluluk...42 III. BÖLÜM TAKİP PROSEDÜRÜNÜN GENEL ESASLARI...44 10 TAKİP YERİ...44 I. Kavram...44 II. Mülkilik İlkesi...46 III. Genel Takip Yeri...47 IV. Özel Takip Yerleri...47 V. Yetki İtirazı...48 11 SÜRELER...49 I. Genel Olarak...49 II. Takip Hukuku Süreleri...49 III. Maddi Hukuka İlişkin Süreler...51 IV. Borçluya Tanınan Toparlanma Zamanı...51 V. Tatil Zamanı...52 VI. Talikler...52 12 TEBLİGAT...53 13 TAKİP MASRAFLARI...58 I. Masraf Türleri...58 II. İcra Harçları...59 III. Vekalet Ücreti...60 IV. Adli Yardım...61 IV. BÖLÜM GİRİŞ MUHAKEMESİ...62 14 GİRİŞ MUHAKEMESİ -GENEL OLARAK-...62 15 TAKİP TALEBİ...64 I. Kavram...64 II. Şekil...65 III. İçeriği...65 IV. İşlevi ve Etkisi...66
x 16 ÖDEME EMRİ...68 I. Genel Olarak...68 II. III. IV. Kavram, Amaç ve Etkileri...68 Ödeme Emrinin İçeriği...69 Ödeme Emrinin Şekli...71 V. Ödeme Emrinin Tebliği...72 VI. İcra Dairesine Ödeme...73 17 İTİRAZ...74 I. Kavram...74 II. III. IV. VI. Şekli...74 İtiraz Süresi...77 İtirazda Bulunma Hakkı Olanlar...77 Gecikmiş İtiraz...78 18 İTİRAZIN KESİN KALDIRILMASI...80 I. Kavram...80 II. III. IV. İtirazın Kesin Kaldırılması Prosedürü...80 İtirazın Kesin Kaldırılmasının Şartları...84 1. Genel Olarak...84 2. İtirazın Kesin Kaldırılmasına Elverişli Belge Türleri...84 3. İtirazın Kesin Kaldırılmasını Sağlayacak Bir Belgede Bulunması Gereken Hususlar...85 3a. Kredi Sözleşmesinden Doğan Alacaklarda İtirazın Kaldırılmasını Sağlayacak Belgeler...86 4. İbraz Olunan Belgeler...88 5. İtirazlar...88 Etkileri...89 19 İTİRAZIN GEÇİCİ OLARAK (Muvakkaten) KALDIRILMASI...91 I. Kavram...91 II. III. IV. İtirazın Geçici Olarak Kaldırılması Prosedürü...91 İtirazın Geçici Olarak Kaldırılmasının Şartları...93 1. Genel Olarak...93 2. İtirazın Geçici Olarak Kaldırılmasını Sağlayacak Belgede Bulunması Gereken Hususlar...93 Etkileri...94 V. Borçtan Kurtulma Davası...95
xi 1. Genel Olarak...95 2. Şartları...95 3. Yargılama...96 4. Etkileri...96 20 İTİRAZIN İPTALİ DAVASI...98 I. Genel Olarak...98 - Hukuki Niteliği...98 II. Şartları... 100 III. Yargılama... 101 IV. Etkileri... 102 20a MAL BEYANI... 106 I. Mal Beyanında Bulunma Yükümlülüğü... 106 II. Yükümlülüğe Aykırı Davranışın Müeyyideleri... 107 V. BÖLÜM BORÇLUNUN MADDİ HUKUK YÖNÜNDEN KORUNMASI... 110 21 BORÇLUNUN MADDİ ANLAMDA KORUNMASI... 110 22 TAKİBİN İPTALİ VE TAKİBİN TALİKİ... 112 I. Genel Olarak... 112 II. Takibin İptali... 114 III. Takibin Taliki... 114 IV. Borçlu Şirket veya Kooperatif için İflasın Ertelenmesi Yoluna Başvurulmuş Olması... 115 23 MENFİ TESPİT DAVASI... 116 I. İsviçre de Menfi Tespit Davası-Genel Olarak... 116 II. Türk İcra İflas Kanunu nda Menfi Tespit Davaları... 116 III. Dava... 118 1. Davacı-Borçlunun İkame Etmesi Gereken Hususlar... 118 2. Menfi Tespit Davasında İspat Yükü... 121 3. Yetki-Görev... 122 IV. Davanın Sonuçları... 123 1. Davanın Reddi... 123 2. Davanın Kabulü... 124
xii 24 İSTİRDAT DAVASI... 125 I. Genel Olarak... 125 - İşlevi - Hukuki Niteliği... 125 II. Dava... 125 1. İstirdat Davasının Şartları... 125 2. İspat Yükü-Deliller... 126 3. Yetkili Mahkeme... 127 III. Davanın Sonuçları... 127 VI. BÖLÜM HACİZ YOLUYLA TAKİP... 129 25 HACİZ TALEBİ... 129 I. Kavram... 129 II. Şekil... 129 III. Şartları... 129 IV. Haciz Talebinin Geri Alınması ve Yenilenmesi... 130 V. Etkileri... 130 26 HACİZ... 131 I. Genel Olarak... 131 II. Kavram... 131 III. Yetkili İcra Dairesi... 131 IV. Prosedür... 132 V. Borçlunun Hakları ve Yükümlülükleri... 135 - Borçlunun Yükümlülükleri... 136 VI. Haczin Konusu... 136 - Haczin Konusu Olarak Menkul ve Gayrımenkul Mallar... 136 - Haczi Caiz Olmayan Mallar... 137 - Haczedilmezlikten Feragat... 152 VII. Hacizde Tertip... 155 VIII. Haczin Kapsamı... 156 IX. Muhafaza Tedbirleri... 156 X. Haczin Tesirleri... 159 1. Borçlunun Hukuki Durumu... 159 2. Alacaklının Hakları... 160 3. Üçüncü Şahsın Hukuki Durumu... 161
xiii a. Genel Olarak... 161 b. Borçlunun Üçüncü Kişilerdeki Mal ve Alacaklarının Haczi... 161 XI. Haciz Tutanağı... 172 27 İSTİHKAK PROSEDÜRÜ... 175 I. Kurumun Amacı... 175 II. Konusu... 175 III. Prosedür... 177 IV. Hazırlık Safhasında İstihkak Prosedürü... 177 1. Üçüncü Kişinin Talebinin Bildirilmesi... 177 2. Üstün Hakka Kimin Sahip Olduğuna İlişkin Karine... 179 V. İstihkak Davası... 182 1. Hukuki Nitelik... 183 2. Yargılama... 185 a. İstihkak Davasında Yetki... 185 b. Yargılama... 186 3. Etkileri... 194 28 HACZE İŞTİRAK... 196 I. Genel Olarak... 196 II. Hacze Adi İştirakin Şartları... 197 III. Hacze İştirak Prosedürü... 199 IV. Hükümleri... 200 V. Hacze İmtiyazlı İştirak... 201 1. Hacze İmtiyazlı İştirakin Haklılığı, İşlevi ve İçeriği... 201 2. Hacze İmtiyazlı İştirakin Şartları... 202 3. Hacze İmtiyazlı İştirakin Dermeyan Edilmesi... 203 a. İştirak beyanı... 203 b. Zaman sınırı... 203 4. İştirak Prosedürü... 203 a. Genel Olarak... 203 b. Önprosedür... 203 c. İştirak davası... 204 aa. Yargılama... 204 bb. Hükmün Etkileri... 204
xiv VII. BÖLÜM PARAYA ÇEVİRME... 206 29 PARAYA ÇEVİRME HAKKINDA GENEL ESASLAR... 206 I. Paraya Çevirme Talebi... 206 1. Kural ve İstisnaları... 206 2. Paraya Çevirmeyi Talep Etme Hakkı Olanlar... 206 3. Şekil ve Satış Talebine İlişkin Süreler... 207 a. Şekil... 207 b. Satış Talebine İlişkin Süreler... 207 4. Satış Talebinin Etkileri... 211 II. Paraya Çevirmenin Esasları... 211 1. Yetki... 211 2. Paraya Çevirme Prensibi (Versilberungsprinzip)... 211 3. Paraya Çevirmenin Kapsamı... 212 4. Paraya Çevirme İle İlgili Prensipler... 212 5. Paraya Çevirme Türleri... 214 III. Paraya Çevirmenin Hukuki Niteliği ve İptali (İhalenin Feshi)... 215 30 MENKUL MALLARIN, ALACAKLARIN VE DİĞER HAKLARIN PARAYA ÇEVRİLMESİ... 217 I. Kavramlar... 217 II. Paraya Çevirme Süresi... 218 1. Kural... 218 2. İstisnaları... 218 III. Açık Artırma Yolu... 219 1. Artırma Hazırlıkları Safhası... 219 2. Artırma Safhası... 221 3. İhale Hükümleri... 223 IV. Pazarlıkla Satış... 225 1. Genel Olarak... 225 2. Pazarlıkla Satış Prosedürü... 226 V. Alacakların Devri... 226 1. Genel Olarak... 226 2. Mahcuz Alacakların İfa Yerine Devri... 227
xv a. Bütün Alacaklılara İfa Yerine Devri Faraziyesi... 228 b. Münferit Alacaklılara İfa Yerine Devri Faraziyesi... 228 3. Mahcuz Alacağın Takibi Hakkının Alacaklıya İfa Uğruna Devri... 228 VI. Diğer Hakların (İntifa Hakkının ve Muhtelif Hisselerin) Paraya Çevrilmesi... 229 1. Genel Olarak... 229 2. Paraya Çevirme Prosedürü... 230 31 GAYRIMENKULLERİN PARAYA ÇEVRİLMESİ... 232 I. Genel Olarak... 232 1. Paraya Çevirmenin Konusu ve Türü... 232 2. Satış Süresi ve Vaktinden Evvel Satış... 232 3. Paraya Çevirmeye Yetkili İcra Dairesi... 233 4. Teferruata Uygulanacak Usul... 233 5. Birden Fazla Taşınmazın Satışındaki Durum... 233 II. Paraya Çevirme Hazırlığı... 234 1. Genel Olarak... 234 2. Artırmanın İlânı ve Yüklerin Bildirilmesi... 234 a. Bildirme Süresi... 236 b. Mükellefiyetler Listesi... 236 aa. İşlevi ve İçeriği... 236 aaa. İşlevi... 236 bbb. İçeriği... 237 bb. Mükellefiyetler Listesinin Hazırlanması (Erstellung)... 238 aaa. Bilgilerin Mükellefiyetler Listesine Kaydedilmesi Safhası... 238 bbb. Listenin Tamamlanması Safhası... 238 ccc. Yüklerin Belirlenmesi (Listenin Düzeltilmesi) Safhası... 239 aaaa. Mükellefiyetler Listesi Hakkındaki İhtilafın Halli Prosedürü... 239 bbbb. Mükellefiyetlerin Belirlenmesi Davası... 240 cccc. Şikayet Prosedürü... 240 cc. Mükellefiyetler Listesinin Hükümleri... 241 aaa. Mükellefiyetler Listesinin Kesin Hüküm Etkisi... 241 bbb. Mükellefiyetler Listesinin Artırma Şartnamesinin Bir Cüzü Olması... 241
xvi dd. Yeniden Kıymet Takdiri... 241 ee. Artırma Şartnamesi... 242 III. Artırma Prosedürü... 244 1. Karşılama Prensibi... 244 2. Artırma Prosedürü... 245 a. Malın yüklerle birlikte ve ari olarak iki kez satışa çıkarılması... 245 b. Elektronik Ortamda Teklif Verme... 246 c. İhale... 246 aa. Alıcı... 246 bb. Hakların İntikali... 247 cc. Ödemede Temerrüde Düşülmesi... 248 c. İhalenin Feshi (İptali)... 250 aa. Genel Olarak... 250 bb. İhalenin Feshi Sebepleri... 250 cc. Fesih Prosedürü... 251 dd. Feshin Sonuçları... 252 32 PARALARIN PAYLAŞTIRILMASI... 253 I. Genel Olarak (Şartları)... 253 II. Paylaştırma Prosedürü... 254 III. Sıra Cetveli (Kollokationsplan)... 255 IV. Sıra Cetvelinin Yapılması ve Tebliği... 257 V. Sıra Cetvelinin İptali... 258 1. Şikayet Yoluyla İptal... 258 2. Sıra Cetveline İtiraz Davası... 261 a. Davanın Şartları ve Hukuki Niteliği... 261 b. Sıra Cetveline İtiraz Davası Yargılaması... 263 VI. Aciz Vesikası... 266 1. Aciz Vesikasının İçeriği... 266 2. Şartları ve Türleri... 266 a. Şartları... 266 b. Türleri... 267 3. Aciz Vesikasının Hükmü... 267 a. Kesin Aciz Vesikasının Hükümleri... 267 aa. Takip hukukuna ilişkin hükümleri... 267
xvii bb. Maddi Hukuka İlişkin Hükümleri... 268 b. Muvakkat Aciz Vesikasının Hükmü... 269 VIII. BÖLÜM ÖZEL TAKİP YOLLARI... 271 33 KAMBİYO SENETLERİNE MAHSUS HACİZ YOLU İLE TAKİP... 271 I. Genel Olarak... 271 II. Takip Talebi... 272 III. Ödeme Emri... 272 IV. Ödeme Emrine Karşı Şikayet... 273 V. Ödeme Emrine İtiraz ve İtirazın Kabulü Prosedürü... 274 1. İmzaya İtiraz... 274 2. Borca İtiraz... 275 34 REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİP... 278 I. Genel Olarak... 278 II. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlâmsız Takip Prosedürü... 281 1. Giriş Muhakemesi... 281 a. Takip Talebi... 281 b. Ödeme Emri... 282 c. İtiraz ve İtirazın Kaldırılması... 283 2. Paraya Çevirme... 284 a. Talep... 284 b. Satışa Hazırlık (Ön Safha)... 284 c. Paraya Çevirme Prosedürü (Dar Anlamda Paraya Çevirme)... 285 3. Dağıtım (Paylaştırma)... 285 a. Paylaştırma Prosedürü... 285 b. Rehin Açığı Belgesi... 286 aa. Rehinli Malın Satışında... 286 bb. Rehin Açığı Belgesinin Lehdarı... 286 cc. Rehin Açığı Belgesinin Etkileri... 286 III. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip Prosedürü... 287 1. Genel Olarak... 287 2. Takip Talebi... 288 3. İcra Emri... 289 4. Kredi Kurumlarına İlişkin Özel Düzenleme... 289
xviii 35 KİRALANAN GAYRİMENKULLERİN İLÂMSIZ İCRA YOLUYLA TAHLİYESİ... 291 I. Genel Olarak... 291 II. Kira Bedelinin Ödenmemesi Sebebiyle İlâmsız Tahliye... 291 1. Genel Olarak... 291 2. Takip Talebi... 291 3. Ödeme Emri... 292 4. Ödeme Emrine İtiraz ve İtirazın Kaldırılması... 292 III. Kira Müddetinin Sona Ermesi Sebebiyle İlâmsız Tahliye... 293 1. Genel Olarak... 293 2. 6570 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Gayrimenkullerde Tahliye... 293 3. 6570 Sayılı Kanuna Tabi Olan Gayrimenkullerde Tahliye... 294 IV. Kiralanan Gayrimenkulde Üçüncü Kişinin Bulunması... 295 36 KİRALAYANIN HAPİS HAKKININ KORUNMASI... 297 I. Genel Olarak... 297 II. Hapis Hakkı İçin Defter Tutulması... 297 1. İşlevi... 297 2. Şartları... 297 3. Defterin Hükmü... 298 III. Hapis Hakkına Tabi Olduğu Halde Kaçırılan Eşyanın Geri Alınması... 298 IX. BÖLÜM İLÂMLARIN İCRASI...... 299 37 İLAMLARIN İCRASI... 299 I. Genel Olarak... 299 II. İlâmların Henüz Kesinleşmeden İcra Kabiliyetini Haiz Olması... 299 III. İlâm ve İlâm Niteliğindeki Belgeler... 301 IV. Müşterek Hükümler... 301 1. Yetki... 301 2. İlâmlı İcra Takibine Başlama... 302 V. Para ve Teminat Verilmesi Hakkındaki İlâmların İcrası... 306 1. İcra Emrinin İçeriği... 306 2. İlâmlı İcra Takibine İtiraz... 307 a. Genel Olarak... 307
xix VI. b. İtiraz Süresi... 308 c. İtiraz Sebepleri... 308 aa. Zamanaşımı İtirazı, Mühlet Tanındığı İtirazı... 308 bb. Borcun İtfa Edildiği İtirazı... 309 cc. İlamların İcrasına İlişkin Uyuşmazlıklara Dair Örnekler... 309 d. İtiraz Prosedürü... 311 e. İtirazın Etkileri... 311 Konusu Para veya Teminat Verilmesi Dışındaki Alacaklar Hakkında İlâmların İcrası... 312 1. Genel Olarak... 312 2. Menkul Teslimi... 312 3. Gayrimenkullerin Tahliye ve Teslimine İlişkin İlâmların İcrası... 314 a. Genel Olarak... 314 b. Prosedür... 314 4. Bir Şeyin, İşin Yapılmasına veya Yapılmamasına Dair İlâmların İcrası... 318 5. Çocuk Teslimine ve Çocukla Şahsi İlişki Kurulmasına İlişkin İlâmların İcrası...... 318 6. İrtifak Haklarına İlişkin İlâmların İcrası... 319 7. Gemilere ve Bunlarla İlgili Ayni Haklara İlişkin İlamların İcrası... 320 X. BÖLÜM İCRA TAKİBİNİN TEMİNATI... 321 38 İHTİYATİ HACİZ... 321 I. Genel Olarak... 321 II. Şartları... 322 III. Prosedür... 324 1. İhtiyati haciz talebi... 324 2. Görev-Yetki... 324 3. Prosedürün Türü... 324 4. Karara Karşı Müracaat Yolları... 325 5. İhtiyati Haczin İcrası... 326 6. İhtiyati Haczin Etkileri... 327 7. İhtiyati Haczi Tamamlayan Merasim (m. 264)... 328 8. Tazminat Davası... 329
xx 4 İKİNCİ KİTAP I. BÖLÜM 1 İFLAS KAVRAMI, İFLASIN TARİHÇESİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ... 333 A. İflas Kavramı...... 333 B. İflasın Tarihçesi... 334 C. İflasın Hukuki Niteliği... 336 I. İflasın Hukuki Niteliğini Alacaklıların Kazandıkları Haklar Aracılığı ile Açıklayan Teoriler... 336 II. İflasın Hukuki Niteliğini Borçlunun Kısıtlanması Aracılığı ile Açıklayan Teoriler... 338 III. Kamu Hukuku Teorisi... 338 2 İFLAS SEBEBİ...... 340 A. Şekli İflas Sebebi... 340 B. Maddi İflas Sebebi... 340 3 İFLASA TABİ KİŞİLER...... 342 A. TTK. Uyarınca Tacir Sayıldıkları İçin İflasa Tabi Olan Kişiler... 343 I. Gerçek Kişiler... 343 II. Tüzel Kişiler... 344 B. Tacir Olmadıkları Halde TTK. Uyarınca Tacirler Hakkındaki Hükümlere Tabi Olan Kişiler... 345 C. Tacir Olmadıkları Halde Özel Kanun Hükümleri Uyarınca İflasa Tabi Olan Kişiler... 345 I. Ticareti Terk Edenler... 345 II. Kollektif ve Komandit Şirket Ortaklarının İflası... 346 III. Terekenin İflası... 347 IV. Konkordato Mühletinin Kaldırılması, Konkordatonun Tasdik Olunmaması veya Konkordatonun Tamamen Feshedilmesi Halinde İflas... 348 V. Banka Yöneticilerinin, Denetçilerin ve Menfaat Temin Eden Ortakların İflası... 348 4 İFLAS TAKİBİNİN KONUSU... 350
xxi II. BÖLÜM 5 İFLAS YOLUYLA TAKİP TÜRLERİ... 352 6 YETKİ... 353 A. Yetkili İcra Dairesi... 353 B. İflas Davasında Yetki... 354 7 İFLAS YOLUYLA ADİ TAKİP... 355 A. Takip Talebi... 355 B. Ödeme Emri (İflas Ödeme Emri)... 355 C. Ödeme Emrine İtiraz... 356 D. İflas Davası... 358 I. Borçlunun İflas Ödeme Emrine İtiraz Etmemiş Olması Halinde... 360 II. Borçlunun İflas Ödeme Emrine İtiraz Etmiş Olması Halinde... 360 III. Muhafaza Tedbirleri... 363 8 KAMBİYO SENETLERİNE DAYALI İFLAS YOLUYLA TAKİP... 364 A. Genel Olarak... 364 B. Takip Talebi... 364 C. Ödeme Emri... 365 D. Ödeme Emrine İtiraz ve Şikayet... 366 I. Borçlunun 5 Günlük Süre İçinde Borcu Ödememesi veya İtiraz ile Şikayette Bulunmaması... 366 II. Borçlunun İtiraz ve Şikayette Bulunması... 367 9 DOĞRUDAN DOĞRUYA İFLAS (=TAKİPSİZ İFLAS)... 368 A. Genel Olarak... 368 B. Alacaklının Talebi İle Doğrudan Doğruya İflas... 369 I. Borçlunun Yerleşim Yerinin Belli Olmaması... 369 II. Borçlunun Taahhütlerinden Kurtulmak Amacıyla Kaçması... 369 III. Borçlunun Alacaklıların Haklarını İhlal Eden Hileli İşlemler Yapması veya Buna Teşebbüs Etmesi... 370 IV. Borçlunun Haciz Yoluyla Takip Sırasında Mallarını Saklaması... 370 V. Borçlunun Ödemelerini Tatil Etmiş Olması... 370 VI. 301. Maddedeki Hal Varsa... 371 VII. İlama Dayalı Alacağın İcra Emriyle İstenildiği Halde Ödenmemesi... 371
xxii VIII. Doğrudan Doğruya İflası Talep Edecek Alacaklılar ve Uygulanacak Usul... 372 C. Borçlunun Talebi ile Doğrudan Doğruya İflas... 372 I. Borçlunun Kendi Arzusu ile İflasını İstemesi... 372 II. Borçlunun Kendi İflasını İsteme Zorunluluğu... 373 III. Borçlunun Kendi İflasını İstemesindeki Usul... 373 D. Borca Batık Durumda Olan Sermaye Şirketleri ile Kooperatifler İçin Zorunlu İflas... 374 E. Terekenin Doğrudan Doğruya İflas Hükümleri Çerçevesinde Tasfiyesi... 376 10 SERMAYE ŞİRKETLERİ VE KOOPERATİFLER HAKKINDA İFLASIN ERTELENMESİ... 378 A. Genel Olarak... 378 B. İflasın Ertelenmesinin Şartları... 380 I. İflasın Ertelenmesinin Şekli Şartları... 380 1. Borca Batıklık Beyanı... 380 2. Şirketin Erteleme Talebi... 381 3. Bilançoların Mahkemeye Verilmesi... 381 4. Masrafların Peşin Olarak Ödenmesi... 381 5. Fevkalade Mühletten Yararlanılmamış Olması... 382 6. İyileştirme Projesinin Sunulması... 382 II. İflasın Ertelenmesinin Maddi Şartları... 383 1. Borca Batık Olma... 383 2. Mali durumun iyileştirilmesi ümidi... 383 C. İflasın Ertelenmesi Kararının Sonuçları... 390 1. İflasın Ertelenmesi Kararı... 390 2. İflasın Ertelenmesi Tedbirleri... 390 D. İflasın Ertelenmesi Kararının Etkileri... 391 1. İflasın Ertelenmesinin İcra Takiplerine Etkisi... 391 2. Zaman Aşımı ve Hak Düşürücü Sürelere Etkisi... 391 3. Tasarrufun İptali Davasına Etkisi... 392 4. Diğer Etkileri... 392 5. İflasın Ertelenmesinin Maddi Hukuk Sözleşmelerine Etkisi Konusu... 392 6. İflasın Ertelenmesinin Sona Ermesi... 396
xxiii 11 İFLASIN KALDIRILMASI... 397 A. Kavram... 397 B. Genel Anlamda İflasın Kaldırılması... 397 I. İflasın Kaldırılması Sebepleri... 397 II. Süre... 398 III. Yetkili ve Görevli Mahkeme... 398 IV. Kanunyoluna Başvuru ve İlan... 399 V. İflasın Kaldırılmasının Hukuki Sonuçları... 399 C. Özel Anlamda İflasın Kaldırılması... 399 12 MADDİ İFLAS HUKUKU KAVRAMI... 401 13 İFLASIN BORÇLUNUN MALLARI HAKKINDAKİ HUKUKİ SONUÇLARI... 402 A. İflas Masası... 402 I. Genel Olarak... 402 II. İflas Masasına Giren Mallar (=İflas Masasının Konu Bakımından Sınırları)... 402 III. İflas Masasının Zaman Bakımından Sınırları... 405 IV. İflas Masasının Yer Bakımından Sınırları... 406 B. Rehinli Malların Masaya Girmesi... 407 C. Üzerinde İhtiyati Haciz ve Kesin Haciz Bulunan Malların Masaya Girmesi... 409 D. İptal Davası Açma Hakkının Masaya Geçmesi... 410 14 İflasın borçlu üzerindeki sonuçları... 412 A. Borçlunun Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması... 412 I. Genel Olarak... 412 II. Müflisin Tasarruf Ehliyetinin Sınırlanmasının Hukuki Sonuçları... 413 B. Müflisin Hiçbir Ödeme Kabul Etmemesi... 414 C. Müflisin Masaya Giren Mallara Yönelik Davalarda Dava Takip Yetkisini Yitirmesi... 415 D. Müflis Aleyhindeki Takiplerin Durması ve Düşmesi... 418 15 İFLASIN ALACAKLILARIN HAKLARI ÜZERİNDEKİ SONUÇLARI... 420 A. Genel Olarak... 420 B. Müflisin Borçlarının Muaccel Hale Gelmesi... 420 C. İflasın Açılması İle Faizlerin İşlemeye Devam Etmesi... 421 D. Şartın ve Belirsiz Vadeye Bağlı Alacakların İflas Masasına Yazılması... 422
xxiv E. Konusu Para Olmayan Alacakların Para Alacağına Çevrilmesi... 423 F. İflasın Açılmasından Önce Borçluya Mal Satıp Teslim Eden Satıcının Akti Feshedememesi... 425 G. İflasta Takas... 425 I. Genel Olarak... 425 II. Takasa İtiraz... 427 H. İflasın Müflisin Kefil Olduğu Borçlara Etkisi... 428 I. Müşterek Borçluların Aynı Zamanda İflası... 429 İ. Müfliste Birlikte Borçlu Olanlardan Birinin Borcu Kısmen Ödemiş Olması... 430 J. Kollektif Şirket İle Sınırsız Sorumlu Ortaklarının İflası... 431 16 ADİ VE REHİNLİ ALACAKLILARIN SIRASI... 433 A. Rehinli Alacakların Sırası... 434 B. Adi Alacakların Sırası... 435 C. Sıralar Arasındaki İlişki... 437 I. Aynı Sıradaki Alacakların Durumu... 437 II. Sıralar Arasındaki İlişki... 437 17 ŞEKLİ İFLAS HUKUKU KAVRAMI... 438 18 İFLAS PROSEDÜRÜNÜN (TASFİYENİN) ORGANLARI VE TASFİYENİN YÜRÜTÜLMESİ... 439 A. İflas Masasının Tespiti... 439 B. Borçlunun Hazır Bulunması, İflas Dairesine Malları Hakkında Bilgi Verme ve Mallarını İflas Dairesi Emrine Hazır Bulundurma Ödevi (Mükellefiyeti)...... 440 C. İflas Defterinin İçeriği... 440 D. Defterin Müflis Tarafından Tanınması... 441 E. Muhafaza Tedbirleri... 441 F. Tasfiye Usulünün Belirlenmesi... 442 I. Genel Olarak... 442 II. Mal Yokluğunda Tasfiyenin Tatili... 442 1. Esaslar... 442 III. Adi Tasfiye ve İlanı... 443 1. İflasın İlanı... 443 2. Amaç... 443 3. İçeriği... 443
xxv 19 İFLAS MASASININ İDARESİ... 445 A. Aktif Masanın İdaresi...... 445 B. Alacaklar Toplanması... 445 I. Birinci Alacaklılar Toplanmasının Görevleri... 447 C. İflasın İdaresi... 448 I. Genel Olarak... 448 II. İflas İdaresinin Hukuki Niteliği... 448 III. İflas İdaresinin Görevleri... 450 IV. İflas Alacaklarının Tahkiki... 450 D. Sıra Cetveli (Sıra Düzeni)... 455 E. Mükellefiyetler Listesi... 456 F. Sıra Cetvelinin İlanı... 456 G. Alacakların Geç Bildirilmesi (Geç Kalan Müracaatlar)... 457 20 İFLASTA İSTİHKAK DAVASI (=MASADAN ÇIKARMA VE MASAYA DAHİL ETME DAVALARI)... 458 A. Genel Olarak... 458 B. Masadan Çıkarma ve Masaya Dahil Etme Davalarının (= İflastaki İstihkak Davalarının) Hukuki Niteliği... 459 I. Masadan Çıkarma Davasının (İflastaki İstihkak Davasının) Hukuki Niteliği... 459 II. Masaya Dahil Etme Davası... 459 C. Mahcuz mala istihkak davası... 460 I. Ön Prosedür... 460 II. Davanın Koşulları... 460 1. İstihkak İddiası... 460 2. Malın Masanın Elinde Olması... 461 3. Davanın Tarafları... 461 4. Yetkili ve Görevli Mahkeme... 461 5. Yargılama Usulü ve Teminat... 461 6. Davanın Sonucu... 462 21 SIRA CETVELİNİN İPTALİ... 463 A. Şikayet Yolu Bakımından... 463 B. Sıra Cetvelinin İptali Davası (sıra cetveline itiraz davası)... 463 C. Sıra Cetveline İtiraz Davasının Sınırları... 464 D. Sıra Cetveline İtiraz Davasının Şartları... 465
xxvi I. Davanın Tarafları... 465 II. Hukuki Menfaat... 465 III. Temlik... 466 IV. Dava Açma Süresi... 466 V. Yetki... 466 E. Yargılama... 466 I. Dava Malzemesinin Getirilmesi... 466 II. İspat Yükü... 467 III. Davanın Sonlandırılması... 467 IV. Sıra Cetveline İtiraz Davasında Verilen Kesin Hükmün Etkileri... 468 V. İflasta Kamu Alacaklarının Durumu... 468 22 İKİNCİ ALACAKLILAR TOPLANMASI... 472 A. Genel Olarak... 472 B. İkinci Alacaklılar Toplanmasının Görevleri... 472 23 PARAYA ÇEVİRME (VERWERTUNG)... 475 A. Satış Usulünün Belirlenmesi ve Satışın Yapılması... 475 B. Cebri Artırma... 475 C. İflasta Pazarlıkla Satış... 476 24 PAYLAŞTIRMA... 478 A. Genel Olarak... 478 B. Pay Cetveli... 478 C. Muvakkat Dağıtmalar... 479 D. İflas Açığı Belgesi... 479 E. Yeni Mal İktisabının Tespiti... 480 I. Esaslar... 480 II. Yeni Mal İktisabı Kavramı... 480 III. Yeni Mal İktisabı İtirazı Hakkında Kararın Sonuçları... 481 25 BASİT TASFİYE... 482 A. Esaslar... 484 B. Basit Tasfiyenin Unsurları... 485 C. Basit Tasfiyenin Özellikleri... 486 D. Basit Tasfiyenin Uygulanması... 490 E. İflasın Resmi Makamlar veya Hususi Teşekküller Tarafından İdaresi Konusu... 492
xxvii F. Basit Tasfiye Kurumunun Güncel Durumu... 494 26 İFLAS SUÇLARI... 495 A. Genel Olarak... 495 B. Taksirli İflas... 498 I. Taksirli İflas Suçunun Maddi Unsurları... 498 II. Taksirli İflas Suçunun Manevi Unsuru... 498 III. Yaptırım... 498 C. Hileli İflas... 498 I. Hileli İflas Suçunun Maddi Unsuru... 498 II. Hileli İflas Suçunun Manevi Unsuru... 499 III. Suçun Yaptırımı... 500 27 İTİBARIN YERİNE GELMESİ... 501 A. Adi İflasta İtibarın İadesi... 501 B. Taksiratlı (Taksirli) İflasta İtibarın İadesi... 501 C. Hileli İflasta İtibarın İadesi... 501 D. İlan... 502 III. BÖLÜM 28 KONKORDATO KAVRAMI VE TÜRLERİ... 503 A. Kavram...... 503 B. Konkordato Türleri... 504 I. Ortaya Çıkış Biçimine Göre Konkordato... 504 II. İçeriğine Göre Konkordato... 504 III. Yapılış Zamanına Göre Konkordato... 505 29 İFLAS DIŞI KONKORDATO (=ADİ KONKORDATO)... 506 A. Konkordato Talebi...... 506 B. İhtiyati Tedbirler...... 507 C. Konkordato Mühleti (=Talebin İncelenmesi ve Konkordato Mühleti Verilmesi)... 508 D. Konkordato Mühletinin Sonuçları... 511 I. Mühletin Alacaklılar Bakımından Sonuçları... 511 II. Mühletin Borçlu Bakımından Sonuçları... 513 E. Konkordato Mühletinin Kaldırılması... 514
xxviii F. Konkordato Komiseri... 515 I. Hukuki Niteliği... 515 II. Konkordato Komiserinin Görevleri... 515 G. Alacaklılar Toplantısı... 516 H. Konkordatonun Ticaret Mahkemesince Tasdiki... 518 K. Konkordatonun Mahkemece Tasdiki Şartları... 519 L. Konkordatonun Mahkemece Tamamlanması... 521 M. Konkordato Kararı ve İlanı... 522 N. Konkordatonun Tasdikin Hukuki Sonuçları... 523 I. Alacaklılar İçin Mecburi Olması... 523 II. Hacizlerin Düşmesi... 524 III. Konkordatonun Dışında Yapılan Vaatler... 525 IV. Konkordatoya Kabul Oyu Vermeyen Alacaklının Müşterek Borçlu ve Kefillere Müracaatı... 525 V. Rehinli Taşınır ve Taşınmazın Paraya Çevrilmesinin Ertelenmesi... 526 O. Konkordatonun Feshi... 527 I. Bir Alacaklı Bakımından Konkordatonun Feshi... 527 II. Konkordatonun Tamamen Feshi... 528 30 İFLAS İÇİ (İFLASTAN SONRA) KONKORDATO... 530 31 MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE KONKORDATO (TASFİYE KONKORDATOSU)... 532 A. Genel Olarak... 532 B. Malvarlığın Terki Suretiyle Konkordatonun İçeriği... 533 C. Malvarlığının Tasfiyesi... 534 I. Tasfiye Organları... 534 II. Tasfiye Katılacak Alacakların Belirlenmesi... 536 III. Paraya Çevirme... 537 IV. Paraların Paylaştırılması... 538 V. Tasfiyenin Sona Ermesi... 539 IV. BÖLÜM 32 SERMAYE ŞİRKETLERİ İLE KOOPERATİFLERİN UZLAŞMA YOLUYLA YENİDEN YAPILANDIRILMASI... 540 A. Genel Olarak... 540 B. Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılaşma Koşulları... 542
xxix I. Yeniden Yapılanma Talebinde Bulunabilecek Kimseler... 542 II. Yeniden Yapılandırma Projesi... 542 III. Projeden Etkilenen Alacaklıların Bilgilendirilmesi, Toplantıya Davet Edilmesi ve Oylama... 545 IV. Projenin Asliye Ticaret Mahkemesince Tasdiki... 546 V. Tasdik Kararının Sonuçları... 547 VI. Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılanma Projesinin Feshi... 548 VII. Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırma Projesinin İhlali... 549 V. BÖLÜM 33 TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI... 550 A. Genel Olarak... 550 B. Kavram... 552 C. İptalin Şartları... 552 I. Aciz Vesikası veya İflasın Açılmış Olması... 552 II. İptalin Unsur Vakıaları, Süreler ve Karineler... 557 D. İptal Davasında Yargılama... 565 E. İptal Davasının Kabulünün Sonuçları... 566
xxx
xxxi KISALTMALAR CETVELİ Art Artikel (madde) b Bent BGE Amtliche Sammlung der Entscheidungen des Bundesgerichtes (İsviçre Federal Mahkemesi Kararları resmi derlemesi) BK Borçlar Kanunu Bkz. Bakınız c Cümle yahut Cilt E. Esas EO Executionsordnung (Avusturya İcra Kanunu) f Fıkra HMK 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu HUMK Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu İBD İstanbul Barosu Dergisi İBK İçtihâdı Birleştirme Kararı İc.İf.D./İİD. (Yargıtay) İcra İflas Dairesi İİK İcra-İflas Kanunu İÜHFM İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası K Karar Karş. Karşılaştırınız m. Madde M.K Medeni Kanun MÖHUK Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu OR Obligationenrecht RG Resmi Gazete RKD Resmi Kararlar Dergisi s Sayfa S Sayı
xxxii SchKG StGB TBK TCK TTK vd. VVAG VZG Yeni Art YKD ZGB ZPO ZZP Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs vom 11 April 1889 (İsviçre İcra İflâs Kanunu) Strafgesetzbuch 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Türk Ceza Kanunu Türk Ticaret Kanunu ve devamı Verordnung des Bundesgericht über Pfändung und Verwertung von Anteilen an Gemeinschaftsvermögen vom 17 Januar 1923 Verordnung des Bundesgericht über die Zwangsverwertung von Grundstücken vom 23 April 1920 İsviçre de 1994 değişikliğinden sonraki madde numarası Yargıtay Kararları Dergisi Zivilgesetzbuch Zivilprozessordnung Zeitschrift für Zivilprozessrecht