TOPLUMDA KAN BAĞIŞI KONUSUNDA YANLIŞ BİLİNENLER Dr. Kamil AKSOY Antalya Atatürk Devlet Hastanesi
Ülkemizdeki kan bağışçı sayısı yeterli değildir. Yanlış inanışlar potansiyel kan bağışını olumsuz etkilemektedir.
Ön yargıyı yıkmak, atomu parçalamaktan daha zordur. A.EINSTEIN
Kan bağışı ile ilgili olarak ülkemizde karşı şılaşılan yanlış bilinenler;
Kan verirsem kanım m biter! Çok kan alınıyor! Kan bağış ğışlarsam kansız z kalırım m!
Kan bağış ğışlayınca kanım sulanır r mı m? Kemik iliğinden yeni kan hücrelerinin üretilmesi ile birlikte, bağış sonrası ilk birkaç günde azalan viskozite normale dönmeye başlar. Bu fizyolojik bir durumdur. Sağlıklı insanı hiçbir şekilde olumsuz etkilemez.
Kan vermek kan fazlalığı ığına iyi gelir mi? Viskozite azaltılması için tedavi amacıyla kan alınması terapötik flebetomi işlemidir. Kan bağışı olarak kabul edilmez.
Kan bağış ğışlamak tansiyon yüksekliğini ini tedavi eder mi?
Kolesterol seviyesini düşürür d r mü? m Kan bağışının kolesterol seviyelerini düşürücü etkisi olup olmadığı tartışmalı bir konudur.
Varislere iyi gelir, tedavi eder mi? Varis tedavisinde yeri yoktur.
Kan vermek sıtmays tmayı iyileştirir, Sarılığ ığa a iyi gelir, Kaşı şıntılarım m geçer er mi? Kan bağışının sıtma, sarılık ve kaşıntılı hastalıkları tedavi edici bilinen bir etkisi yoktur.
Kan bağış ğışlarsam dinçle leşirim!
Kan bağışı çok zaman alır r! Donör sorgulama formu Donör muayenesi Flebotomi
Benden yaş geçti çok yaşlıyım m! Bağışçıların yaşı 18 ile 65 arasında olmalıdır.
Zayıfım m kan veremem! Vücut ağırlığı 50 kg olan her sağlıklı birey kan verebilir.
İlaç aldım m kan veremem! İntravenöz uyuşturucu kullanım öyküsü olanlar, Vücut geliştirme steroidleri ve hormonları, İnsulin ile tedavi edilen diyabet hastaları, Teratojenik etkisi kanıtlanmış ilaçlar(tegison), İlaç kullanımı bağışçı reddini gerektiren bir hastalık nedeniyle.
Kan bağış ğışlarsam iştahi tahım m artar, kilo alırım, kilo veririm! Halk arasında kan bağışının iştahı arttırdığı, kilo aldırdığı veya zayıflattığına dair yanlış inanışlar vardır.
Bağı ğımlılık k yapar mı? m Kan bağışının bağımlılık yaptığı, tehlikeli olduğu konusunda tespit edilmiş bir durum söz konusu değildir.
Kan bağış ğışlarsam halsiz kalırım, bayılırım m! Kan bağışçısının uygunluğu değerlendirilirken aç, yorgun, uykusuz kişilerden kan bağışı kabul edilmemelidir. Böyle durumlarda bağışçılarda halsizlik ve senkop atakları görülebilir. Bağış sonrasında bir süre dinlenerek, ikram edilen sıvıları almalıdır. Sigara kullanıyorsa kan bağışından sonra 30 dakika sigara içmemelidir. Sigara kullanımı, baş dönmesi ve bulantıya neden olabilir.
Kan alırken bedavaya alıyorsunuz, verirken parayla mım satıyorsunuz? Sosyal Güvenlik Kurumunca hastanelere ödenen para, giderlerin karşılığıdır. Kar amacı güdülmemektedir.
Benim kanım m sık s k bulunan bir kan grubundan, bu nedenle ihtiyaç yoktur! Çok sık bulunan kan gruplarına ihtiyaç da aksine çok olmaktadır.
Kanımı bir bayana verirseniz onun çocuğu u bana benzer mi?
Kan verince cinsel gücüm g olumsuz etkilenir mi?
Kan verdiğim im kişi i ile kardeş olur muyum?
Kan bağışı ğışında iğneler i çok kalın n ve çok can yakıyor yor! Genel olarak negatif etkilenim iğne acısı ve bayılma korkusu ndan kaynaklanmaktadır. İğneler özel olarak silikon kaplı, 16 gauge kalınlığındadır. Daha küçük çaplı iğneler eritrosit hemolizine neden olur. Ağrı yapabilir. Bu; insan hayatını kurtarmada katlanılabilir bir ağrıdır.
AIDS bulaşı şır, hastalık k bulaşı şır r mı m? Enfeksiyonla bulaşı önlemek için damara girilmeden önce kullanılan antiseptik solüsyonun tamamen kuruması için en az 30 saniye beklenmeli veya cilt kuru ve steril bir gazlı bezle silinmelidir. İğne ile damara ilk denemede girilemezse, ikinci bir damara giriş yeni bir iğne ile ve farklı alandan yapılmalıdır.
Sonuç olarak; Toplumun kan bağışı konusunda iyi bilgilendirilmesi, kan bağışlamama nedenlerinin saptanması ve önlenmesi donör kazanım programlarının temel hedeflerini oluşturmalıdır. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için eğitim yapılmalıdır. Eğitim çalışmaları sırasında da yukarıda sözü edilen yanlış inanışlarda toplum belleğinden silinmelidir. Böylece yanlış bilgilerin, batıl inançların, tedirginliklerin, ön yargıların önüne geçilerek toplumda kan bağışı konusunda yeterli bilgi ve bilincin oluşturulması sağlanabilir. Bilinçli kan bağışçıları tedirginlik yaşamazlar, tabuları yoktur.
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER