YIBO-4 Biyoloji Doç. Dr. Şükran Yalçın Özdilek Y.İ.B.O. Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji-Fizik, Kimya, Biyoloji- ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı 101-08 Şubat 2010 (TÜSSİDE-Gebze)
İyi bir proje önerisi nasıl olur? Plan Problemin belirlenmesi Problemin öneminin belirtilmesi Kuramsal temellere dayalı olarak hipotezlerin belirlenmesi Varsayımların açık bir şekilde ortaya konması Proje amaçlarının açık bir şekilde ortaya konması Kontrollü deney düzeneklerinin kurulması, metodoloji Verilerin toplanması Verilerin analiz edilmesi Projenin uygulama takviminin belirlenmesi Proje bütçesinin açık ve net bir şekilde ortaya konması Proje ekibi ve yetkinliğinin belirlenmesi Olası olumsuzluklara karşı B planının belirlenmesi
Problemin belirlenmesi Bilimsel bir araştırmada problem olabildiğince daraltılmalıdır. Problem: Çevre kirliliğinin balıklar üzerine etkileri nedir? Problem: Sudaki organik kirliliğinin Sazan balığının (Cyprinus carpio) büyüme, beslenme ve üremesi üzerine etkileri nelerdir?
Alt problemler oluşturulmalıdır Ana problemle ilgili alt problemler belirlenir. Sudaki organik madde miktarının yüksek veya düşük olduğu ortamlarda yetiştirilen C. carpio bireylerinin birim zamanda boy artışları arasında fark var mıdır? Sudaki organik madde miktarının yüksek veya düşük olduğu ortamlarda yetiştirilen C. carpio bireylerinin yıllık yumurta verimleri arasında fark var mıdır?.
Konu ve önemi Proje konusunun bir önemi olmalı, bilimsel bir boşluğu doldurabilir, İnsanlığın yararına doğrudan veya dolaylı bir buluş olabilir, Bir çevre sorununa çözüm getirebilir, Teknolojik bir yararı olabilir, Lağım sularının doğal kaynaklara karışmasıyla sazan balıklarının yaşadıkları doğal sularda genel olarak bir organik madde kirliliği sorunu var ve bu tür balıkların bu sorundan nasıl etkilendikleri önemli bir besin kaynağı olması bakımından
Problemle ilgili önceden bilinenler Problem cümlesi ile ilgili önceki çalışmalar toparlanmalıdır. Literatürde bu alanda neler biliniyor, bilinmeyen eksik olan ne?
Hipotezler Probleme verilecek geçici çözüm yolları olmalı Her alt probleme ait bir hipotez olmalı
Varsayımlar Her hipotezi açıklayacak Eğer. İse, dır şeklinde tamamlanan bir varsayım cümlesi olmalı.
AMAÇLAR Proje ile elde edilmek istenen amaçlar açıkça ortaya konmalıdır.
YÖNTEM Her bir alt problem-hipotez-varsayımı açıklayabilecek bir deney düzeneği olmalı, toplanacak veriler de bu sorulara cevap verebilmeli Materyalin belirlenmesi Kontrollü deney düzeneklerinin belirlenmesi Verilerin toplanması Verilerin analizi
Zaman çizelgesi Hangi işlevlerin ne zaman yapılacağının belirlenmesi önemlidir. Ayrıca projede bazen bir işlem başka bir işlemi başlatacak öneme sahiptir. Projede bunlar açıkça belirlenmeli
Proje ekibi Proje çoğu zaman bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Hangi işlevleri kimin yapacağı açıkça ortaya konmalıdır. Bu kişilerin bu alanlarda yetkinliğinin ortaya konması da önemlidir.
Proje bütçesi Proje için mevcut malzemeler donanım listesi belirlenmeli, bunlar içinden mevcut olanlar neler, ayrıca nelere ihtiyaç bulunuyor, bunların toplam bedeli nedir?
B planı Olası olumsuzluklara karşı projenin B planı mutlaka düşünülmelidir.
İyi bir proje nasıl uygulanır? Plana sadık kalmak önemli İyi bir proje hazırlandıysa uygulaması sorun olmaz. Öncelikle materyaller ve alt yapı eksikliği giderilir. Proje önerisinde belirtildiği üzere belirtilen zamanlarda belirtilen işler sırasıyla yapılır.
İyi bir proje nasıl rapor edilir? Konu Problem Neden Bu Problem Ele Alındı? Nasıl Bir Çözüm Beklendi? Neden Böyle Bir Çözüm Olacağı Beklendi Dayanağınız Neydi? Bunu Göstermek İçin Nasıl Bir Deney Düzeneği Ya Da İşlemler Yaptınız? Verileri Nasıl Topladınız? Verileri Nasıl Analiz Ettiniz? Sonuç Beklentilerinizi Karşıladı Mı? Bu Sonuç Problemin Çözümüne Nasıl Katkıda Bulundu? Bilinmeyen kaldı mı? Daha nasıl çalışmalar yapılabilir?
İyi bir proje nasıl sunulur? Hazırladığınız raporu görsel verilerle destekleyerek çarpıcı hale getirmeli ve öyle sunmalısınız.
1. Soruları belirle 2. Uygun yöntemi seç Seçilen yöntemin eksik ve güçlü yanlarını vurgula 3. Önceki çalışmaları toparla Seçtiğin teknik uygulayacağın sistemlere başarılı bir şekilde uygulanabilir mi? Deneysel veriler veya doğrulayıcı hesaplamalar benzer veya aynı sistemlerde kullanılmış mı? 4. Araştırman ile proje arasında ilişki kur (eğer mümkünse)
Proje sunum posterinde neler olmalı? Amaç Özel (alt) amaçlar, sorular ve bunların nasıl cevaplanacağı Önem Önceki Çalışmalar (yöntem ile ilgili önceki çalışmalar, önceki uygulamalar, deneysel veriler) Yöntem (işlem basamakları & veri toplama yolları, veri analiz hesaplamaları, bilgisayar hesaplamaları) Sonuçlar (Tablolar, grafikler, şekiller) Tartışma (Sorular cevaplanıyor mu, Çalışmanın nitel ve nicel sonuçları neler, çalışmanın muhtemel uzantıları neler olabilir, eğer varsa bu çalışmanın sonuçları diğer sonuçlarla karşılaştırılabilir Kaynaklar