SOLUNUM SİTEMİ
Nasus: burun Rhin: burun Dorsum nasi: burun sırtı Apex nasi: burun ucu Cavitas nasi: burun boşluğu Nares: burun deliği Radix nasi: burun kökü Ala nasi: burun kanadı
radix nasi dorsum nasi apex nasi ala nasi nares
Concha(Konka): burun boşluğunun dış duvarında bulunun kıkırdak dokudan oluşan yaprak benzeri yapılar.(boynuzcuk) Regio olfactoria:koku bölgesi Regio respiratoria: burun boşluğunun solunum ilgili alt bölgesi Sinus panasalis: burun boşluğu çevresindeki kemikler içindeki boşluklar.
regio olfactoria concha nasalis superior concha nasalis media regio respiratoria concha nasalis inferior
cellulae ethmoidales sinus frontalis sinus maxillaris sinus sphenoidalis
LARYNX: GIRTLAK Hem solunum yolu olarak ve hem de ses çıkarmakla görevli bir organdır. Ayrıca yabancı cisimlerin solunum yoluna geçişini engelleyen bir refleks merkezi durumundadır. hyoid kemik Larynx yukarıda ligamentler ve kaslar ile hyoid kemiğe tutunduğu için hyoid kemik ile birlikte hareket eder. Larynx aşağıda ise trachea ile devam eder. trachea
Epitelhium: boşluğa bakan yüzeyi örten epitel doku Plica vocales: ses telleri Thorax: göğüs boşluğu Trachea: soluk borusu Cartilağo trachea: trachea kıkırdakları U şeklinde. Bronchus: Akçiğer içindeki ilk ve çapı sonrakilere göre daha büyük olan dallar Brochiolus: Bronşdan ayrılan ve daha derinlere uzanan dallar
Hava burun veya ağız yolu ile boğaz olarak da bilinen farinks e (hava ve yiyeceklerin ulaştığı yere) ulaşır. Farinksten geçen hava ses tellerini içeren larinks e (ses ve solunum organı) ve oradan da soluk borusu denilen trakea ya ulaşır. Trakeadaki hava vücut ısısına göre ayarlanır, filtre edilir, nemlenir ve akciğerlere ulaşır. Trakea akciğerlerde bronş lara, ve daha sonrada bronşiol lere ayrılır. Bronşioller, gaz değişiminin meydana geldiği (O2 nin kana verilip CO2 nin alındığı) hava kesecikleri denilen alveol lerde sonlanır.
Trachea: Solunum yollarının larynx ten sonra gelen bölümü olup 6. boyun omuru seviyesinden başlar. 4. göğüs omuru seviyesinde iki ana bronşa (bronchus principalis dexter ve bronchus principalis sinister) ayrılarak sonlanır. İkiye ayrılma noktasına bifurcatio trachea denir. Ortalama 12 cm uzunluğunda ve 2.5 cm genişliğindedir. bronchus principalis dexter bronchus principalis sinister bifurcatio trachea
arbor bronchialis: bronş ağacı
Akciğerler sağ (pulmo dexter) ve sol (pulmo sinister) olmak üzere iki tanedir. Sağ akciğer 625 gr, sol akciğer 565 gr dır. Tam doldurulmuş bir akciğerin hacmi, içerisindeki hava ile birlikte 6500 cc kadardır. Dış ortamdan akciğerlere hava alınmasına inspiration, akciğerlerden dış ortama hava verilmesine expiration denir. Normal bir solunum dakikada 15-20 defa gerçekleşir ve her solunumda 500 cc hava alınıp verilir. Çocuklarda solunum sayısı biraz fazla, yaşlılarda ise biraz azdır.
solunum
Akciğerlerin dış yüzeyi 1 m 2 dir. İç yüzeyleri ise 70 m 2 kadardır. Bu yüzey artışını iki akciğer içerisinde bulunan 200-600 milyon alveol sağlar. Her bir alveol ortalama 0.075-0.0125 mm çapındadır. Bu kesecikler tek katlı yassı epitel ile kaplanmıştır. Alveoller kan ile akciğerler arasında gaz alış verişini sağlayan birimlerdir. alveol
Pleura: Akciğerlerin dış yüzünü ve göğüs boşluğunun iç yüzünü döşeyen seröz bir zardır. Pleura, her iki akciğeri ayrı ayrı saran iki kese şeklindedir. Sağ ve sol pleura boşlukları birbirinden bağımsızdır. Plevra parietalis akciğerleri bir torba gibi saran dış zardır.plevra visseralisis akciğer sokusuna sıkıca tutunup bütün yarıklara giren ve bütün lopları ayrı ayrı saran iç zardır. pleura
İki plevra arasında, kayganlığı sağlayan bir sıvı bulunur.bu sıvı viseral plevradan salgılanır ve her iki plevradan emilir. Akciğerler ve kaburgalar arasında yer alan bu iki zar ve aralarındaki sıvı ventilasyon sırasında meydana gelebilecek sürtünmeyi azaltır
Mediastinum: Thorax içinde, sağ ve sol iki akciğer arasında kalan boşluğa mediastinum denir. diaphragma mediastinum
Ventilation: havalanma Vital kapasite: tam bir inspirasyondan sonra tam ekspresyonla çıkarılan hava miktarı (4600 ml) Fonksiyonel rezidual kapasite: normal bir ekspresyondan sonra akciğerde kalan hava miktarı (2300 ml)
SEMPTOMLARLA İLİŞKİN TERİMLER Dyspnea: nefes darlığı apnea: geçici olarak solunum yapmama Hemoptysis: öksürükle kan gelmesidir Tachypnea: sık soluma Aphonia: ses kaybı Dysphonia: ses kısıklığı nedeniyle konuşmada güçlük Epistaxis: burun kanaması Ekspektorasyon: Öksürerek akciğerlerden balgam çıkarma
Cyanosis(Siyanoz): Oksijen yetersizliğinin neden olduğu, deri ve mükoz membranların mavi-mor renk alması Bronşoraji: Bronştan gelen kanama Hypoxemia(Hipoksemi):Kandaki oksijen miktarının yetersiz olması Hypoxia (Hipoksi): dokuların, organların oksijensiz kalması, yeterli oksijen almamaları Rhinits: (rinit)burun müköz membranın enfeksiyonu,nezle. Hypercapnia(Hiperkapni):Kandaki karbondioksit seviyesinin yükselmesi
Solunum tipleri ve Bozuklukları Öpne: Normal, kolay ve sessiz solunum. Apne:kalıcı veya geçici bir süredurması. Bradipne:10 un altında solunum. Takipne: 24 ün üstünde solunum. Hiperpne:Solunum derinliğinin artmasıdır. Hipopne: Solunum derinliğinin azalmasıdır. Hiperventilasyon: Solunum hızı ve derinliğinin artmasıdır. Hİpoventilasyon Kusmaul Solunum:Dispne ve hiperventülasyonla bseyreden solunumdur.meobolik asidozda.
Cheyne Stoks Solunum:Düzenli olarak hipoventilasyon ya da apne aralıkları ardından da hiperpne görülür.ağır kalp yetmezliği,kibas,üremi de görülür. Biot Solunum:Takipne ve apne periyodik olarak birbirini izler.intrakranial basınç artışında görülür. Dispne: Güç ve sıkıntılı solunum. Ortopne: Rekümbent pozisyonda görülen dispne. Oturur pozisyonda normale döner.
TANISAL TERİMLER Septum deviation: burun bölmesinin sağa veya sola doğru eğrilik göstermesi Rhinitis: burun mukozasının iltihabı Laryngitis: larinks in iltihabı Sinusitis? Bronchitis: bronşların iltihabı Chronic bronşit:bronşların uzun süreli iltihabı
Hemotorax: göğüs boşluğuna kan dolması Pyothorax: göğüs boşluğuna irin dolması Atelectasis: akciğerlerin bir bölümünün sönmesidir. Pulmonary embolism: Pulmoner arter dallarından birinin tıkanması sonucu gelişen hastalık. Pneumonia: Akciğer parankimasının yani alveollerin ve intersitisiyel dokunun akut enfeksiyonudur. Lobar pneumonia: sadece bir lobu tutan pnömonidir.
Bronşial ca:bronş kanseri Pleuritis: plevra iltihabı Ampiyem: plevra boşluğunda cerahat toplanması Bronchopneumonia: akciğer dokusun bronşları da içine alan iltihabı. Bronchiectasia(bronşektazi): Bronş duvarlarındaki incelmeden dolayı bronşların kronik genişlemesi. Bronkospazm: Bronş düz kasların ani kasılması
ARDS(Acute respiratory distress )solunum bozukluğu sendromu:bir çok nedenden ötürü akciğerde gelişen ödemin sebep olduğu solunum bozukluğu Asthma(astım):Bronşiallerde gelişen spazm nedeni ile ya da müköz membranların ödeminin neden olduğu dispne ve hırıltılı solunum ile karakterize bir hastalık Atelectasis (Atelektazi): Akciğer dokusunun havasız kalması sonucu alveollerin çökmesi, büzüşmesi, akciğerlerin kollapsı
Emphysema: Amfizem: alveollerde aşırı hava veya gaz toplanması sonucu alveollerin şişmesi ile karakterize hastalık,alveollerin duvarlarındaki değişiklikler akciğer elastikiyetini bozar ve gaz değişimini engeller, akciğer dokusu bozulur. KOAH(Chronic obstructive pulmonary disease) Kronik engellenmiş pulmoner hastalığı: Kronik bronşit ve amfizem ile birlikte seyreden akciğer hastalığı Plevral efüzyon:plevral boşlukta sıvı birikimi
Pnömoni: Akciğer enfeksiyonu Pnömokizis: Akciğer ödemi Pnömokonyoz: Tozla ilgili bir iş kolunda uzun süre çalışanlarda görülen akciğer hastalığı Pnömotoraks: akciğer ya da göğüs kafesi duvarının delinmesiyle sebep olunan plevra boşluğundan hava toplanması
Diagnostik testler İnspeksiyon : direk gözlem ile inceleme Perküsyon:Kısa ve keskin vuruşlar yaparak algılanan seslerin değerlendirilmesi Oskültasyon: Steteskopla seslerin dinlenmesi Thorasentes: Göğüs duvarına iğne ile girilerek plevra boşluğundan sıvı çekme, toraks ponksiyonu Akciğer biyopsi: Patolojik inceleme için akciğer dokusundan küçük bir parça
Spirometri: Akciğer hacmi ve kapasitesinin doğrudan ölçümü için yapılan pulmoner fonksiyon testi
AMELİYALLARA İLİŞKİN TERİMLER Nasal polipektomi: Burun poliplerinin çıkarılması Tracheostomy: trakeanın deri ile ağızlaştırılarak hava yolu açılmasıdır Lobectomy: akciğerin bir lobunun çıkarılması Thoracotomy: toraksın açılması işlemi Rhinoplasti ( rinoplasti): burun estetik ameliyatı.
Terapötik Terimler Cardiopulmonary resuscitation, CPR:Kalp akciğer canlandırılması. Endotrakeal intubasyon: Burun yada ağız boşluğundan trake içine tüp takılarak hava yolu açıklığının sağlanması Ekstübasyon : Bu tüpün çıkartılması işlemi Spirometri İntermitant pozitif basınçlı respiratör:ippb Ventilatör: Yapay solunum sağlayan cihaz
İlaçlar Antikoagulan: kan damarlarında tromboz ya da emboliyi çözen ya da oluşumunu engelleyen ilaçlar Antihistamin:Histamin etkileri nötralize eden Ekspektoran: Balgam söktürücü Histamine: Özellikle mast hücreleri, kandaki bazofil, lökosit, ve akciğerler olmak üzere tüm vücut dokularında bulunur. Bu madde, alerjik reaksiyonlarda, enflamasyonlarda zarar görmüş hücreler tarafından salgılanır, bronşial düz kasların kasılmasına neden olur, damar genişletici etkisiyle damar geçirgenliğini artırır kan basıncını düşürür, kalp hızının artmasına yol açar. Sedatif: Sakinleştirici