Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 OSMANLI TARİHİ İLK Osmanlı Padişahı OSMAN BEY dir. Osmanlıların İLK Başkenti SÖĞÜT dür. Osmanlılarda İLK defa Beylikten Devlete geçiş ORHAN GAZİ zamanında olmuştur. İLK Osmanlı veziri ALLADDİN PAŞA dır. İLK vakfı ORHAN BEY kurdu. İLK düzenli ORDU ORHAN BEY zamanında kuruldu. İLK para ORHAN Bey zamanında bastırıldı. 1327 İLK Medrese İZNİK te ORHAN BEY tarafından kuruldu. Rumeli ye geçiş İLK defa Orhan Beyin kardeşi SÜLEYMEN PAŞA ile olmuştur. Rumeli de İLK ÜSS ÇİMPE KALESİ dir. Osmanlılara katılan İLK beylik KARESİ BEYLİĞİ dir. İLK ALTIN para FATİH zamanında bastırıldı. İLK KAPANI DERYA Baltaoğlu Süleyman Bey dir. Topçu birliği İLK defa I.MURAT zamanında kuruldu. Karamanoğulları ile İLK savaşı I.MURAT yaptı. Top İLK defa I. KOSOVA SAVAŞI ında kullanıldı. Savaş alanında şehit düşen İLK Padişah I. MURAT olmuştur. Haçlılarla İLK defa SIRPSINDIĞI SAVAŞI ında karşılaşıldı.(1364) İLK YENİÇERİ OCAĞI I. MURAT zamanında kuruldu. İstanbul İLK defa YILDIRM BAYEZID tarafından kuşatıldı. Anadolu Türk Birliği İLK defa YILDIRIM BAYEZID tarafından kuruldu. Osmanlılara Orta Avrupa nın kapıları İLK defa NİĞBOLU ZAFERİ ile açıldı.(1396) Anadolu Türk Birliği İLK defa Ankara savaşı SONUNDA BOZULDU.(1402) Osmanlılarda İLK taht kavgaları FETRET DEVRİ inde oldu. İLK deniz savaşı ÇELEBİ Mehmet zamanında VENEDİKLİLER ile oldu. İLK SÜRRE ALAYI ÇELEBİ MEHMET zamanında düzenlendi. Kendi isteği ile taht tan çekilen İLK Padişah II. MURAT olmuştur. Avrupalılar İLK kez Türkleri Balkanlardan atamayacaklarını II. KOSOVA SAVAŞI ından sonra anladılar. Padişah emriyle öldürülen İLK sadrazam ÇANDARLI HALİL PAŞA dır. İLK kez BALKANLARIN fethini tamamlayan FATİH dir. HAVAN topu İLK defa İSTANBUL UN FETHİNDE kullanıldı. İLK Osmanlı KANUNLARI Fatih KANUNNAMESİ dir. FATİH KANUNNAMESİ Osmanlı devletinin İLK ANAYASASI niteliğindedir. Kalelerin topla yıkılabileceği İlk kez İSTANBUL FETHİ ile anlaşıldı. İLK KAPİTÜLASYONLAR Orhan Bey döneminde RAGUZA CUMHURİYETİ ne verildi. Veziri azamlar İLK defa FATİH zamanında DİVANA başkanlık etmişlerdir. İPEKYOLU İLK defa FATİH in Kırım ı fethiyle Osmanlı denetimine girmiştir. İLK defa Osmanlı tahtına iki kez çıkan II.MURAT,son kez çıkan II.MUSTAFA dır. Dünyada İLK defa YİVLİSETLİ toplar II. BAYEZID zamanında yapılmıştır İLK defa Avrupa Devletlerinin Osmanlı devletinin İÇ İŞLERİNE karışmasına neden olan olay CEM SULTAN ın Papaya sığınmasıdır. Osmanlı Devletli İran ile İLK büyük savaşı ÇALDIRAN SAVAŞI dır.(1514) Osmanlı Padişahlarından İLK halife YAVUIZ dur. Osmanlıların Kuzey Afrika daki hâkimiyeti İLK defa MISIR IN FETHİYLE başlamıştır. 1 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 YAVUZ un Mısır ve Hicaz ı feth etmesiyle BAHARAT YOLU İLK defa Osmanlıların denetimine girdi. KANUNİ nin Rumeli ye yaptığı İLK sefer BELGRAD seferidir. Viyana İLK defa KANUNİ tarafından kuşatıldı.(1529) Preveze Deniz savaşından sonra Türkler İLK defa AKDENİZ de üstünlüğü ele geçirdiler.(1538) Kaptanı Derya, Reis ül Küttap İLK defa KANUNİ zamanında divan üyesi oldu. Osmanlılarla İran arasında imzalan İLK antlaşma AMASYA ANATLŞAMASI dır.(1555) İLK defa sefere çıkmayan Padişah II. SELİM dir. İlk defa İstanbul da doğan, İstanbul da ölen padişah II. SELİM dir. Osmanlı Tarihinde İLK defa KANUNU KADİM(yeniçeri Ocağına asker alma kanunu) III. MURAT zamanında bozuldu. İLK defa Sultan I.AHMET zamanında şehzadeleri sancaklara gönderme uygulaması kaldırıldı. Osmanlı İmparatorluğu Avusturya ya karşı siyasal üstünlüğünü ve yaptırım gücünü İLK defa ZİTVATOROK ANTLŞAMASI ile kaybetti.(1606) Osmanlı Tarihinde askerler tarafından öldürülen İLK padişah GENÇ OSMAN (II.OSMAN) dır. Osmanlılarda İLK bütçeyi TARHUNCU AHMET PAŞA yapmıştır. İLK Türk İran sınırı KASRI ŞİRİN antlaşması ile çizildi.(1639) Çeşitli şartlar ileri sürerek,göreve gelen İLK VEZİR,KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA dır. Osmanlılar İLK defa KARLOFÇA (1699) ve İSTANBUL(1700) antlaşmaları ile toprak kaybetti. Osmanlıların Rusya ile imzaladığı İLK antlaşma İSTANBUL ANTLŞMASI dır. Osmanlıların kaybettiği İLK beylik ERDEL BEYLİĞİ dir. Osmanlı Devleti İLK defa PASAROFÇA ANTLŞAMASINDAN sonra Avrupa dan geri kaldığını anlamıştır. Osmanlı Devleti İLK defa Pasarofça Antlaşmasından sonra LALE DEVRİNDE Avrupa yı örnek alarak ıslahatlar yapmıştır. Avrupa ya İLK elçiler Lale devrinde PARİS ve VİYANA ya gönderildi. Osmanlılarda İLK Matbaa GAYRİMÜSLİMLER (YahudiErmeni)tarafından açılmıştır.(15 yy) Osmanlılarda İLK Türk Matbaası Lale Devrinde İBRAHİM MÜTEFERRİKA tarafından açıldı.(1727) İLK kağıt fabrikası Lale Devrinde YALOVA da kuruldu. İLK itfaiye örgütü LALE DEVRİNDE kuruldu. Askeri alanda İLK ıslahatı I.MAHMUT yapmıştır. İLK Mühendis Okulu 1731 yılında Kara Mühendis (Mühendishanei Berri Hümayun)adıyla I. MAHMUT tarafından kuruldu. İLK defa KAPİTÜLASYON lar 1740 yıllında Sürekli hale getirildi. İLK defa Osmanlı Devletinden Halkı Türk ve Müslüman olan bir toprak parçası(kırım)küçük KAYNARCA ANTLŞMASI ile koparılmıştır.(1774) Ruslar İLK kez KÜÇÜK KAYNARCA ANTLŞMASI ile iç işlerimize karışma hakkını elde etmiştir. Rusya ya İlk kapitülasyonlar KÜÇÜK KAYNARCA ANTLŞMASI ile verildi Ulufe alımsatımı İLK defa I. ABDÜLHAMİD tarafından yasaklanmıştır. 2 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 İLK defa Avrupa orduları örnek alınarak kurulan ordu ZİZAMI CEDİD ordusu dur. Avrupa başkentlerinde İLK devamlı elçiler III. SELİM zamanında açıldı. İLK devamlı elçilik LONDRA ya açıldı.(1793) NAPOLYON İlk yenilgisini AKKA kalesi önünde NİZAMI CEDİD ordusuyla yaptığı savaşta aldı. Osmanlı Devletinde İLK Milliyetçilik hareketi SIRP İSYANI dır. İLK defa padişahın yetkileri II. Mahmut un ayanlarla imzaladığı SENEDİ İTTİFAK la (1808) azalmıştır. Osmanlı Devletinde yaşayan azınlıklara İLK defa ayrıcalık BÜKREŞ ANTLAŞMASI ile SIRP lara verildi. Osmanlı Devletinden bağımsızlığını kazan İLK devlet YUNANİSTAN olmuştur.(1829edirne Antlaşması) Boğazlar Sorunu İLK defa HÜNKÂR İSKELESİ ANTLKAŞASI ile ortaya çıktı.(1833) İngilizlere İLK defa kapitülasyonlar BALTA LİMANI TİCARET ANTLAŞMASI ile verildi.(1838) İLK gazete TAKVİMİ VAKAYİ adıyla II. MAHMUT zamanında çıkarıldı.(1831) Nüfus sayımı İLK defa II. MAHUT zamanında yapıldı.(1831) Tımar, Zeamet ve Müsadere(Mallara el koyma) İLK defa II. MAHMUT tarafından kaldırıldı. İLK defa Polis örgütünün temelleri II. MAHMUT zamanında atılmıştır. İLK defa Divan Teşkilatı kaldırılarak Bakanlıklar II. MAHMUT zamanında kuruldu. Öğretim İLK defa II. MAHMUT zamanında zorunlu hale getirildi. İLK Posta Örgütü II. MAHMUT zamanında kuruldu. İLK defa Tercüme Odası, Yabancı Dil Okulu, Devlet Memuru Yetiştiren Okullar II. MAHMUT tarafından açıldı. İLK defa yurt dışına öğrenci II. MAHMUT zamanında gönderildi. KılıkKıyafette İLK değişiklik II. MAHMUT zamanında yapıldı. İLK defa Padişah kendi gücünün üstünde bir gücü TANZİMAT FERMENI ile tanımıştır. Osmanlılarda İLK kağıt para KAİME adıyla 1841 de ABDÜLMECİT tarafından bastırıldı. İLK demir yolu hattı TANZİMAT DÖNEMİNDE döşendi.(1866) Telgraf İLK defa TANZİMAT DÖNEMİNDE kullanılmaya başlandı.(1854) Laik Kanunlar İLK defa TANZİMAT DEVRİNDE çıkarıldı. Askerliğin İLK defa bir bedele bağlanması ISLAHAT FERMENI ile olmuştur.(1856) Osmanlı Devleti Kırım savaşından sonra Avrupalı devletlerin himayesine girerek İLK defa BAĞIMSIZ DEVLET OLMA ÖZELLİĞİNİ kaybetmiştir. Osmanlı Devleti dışarıdan borç parayı İLK defa Kırım Savaşı(1856) sırasında İngilizlerden I.ABDÜLMECİT zamanında almıştır. Osmanlı Devletini Avrupa Devleti sayılması İLK defa 1856 PARİS ANTLAŞMASI ile kabul edilmiştir. İLK OSMANLI ANAYASASI Mithat Paşa başkanlığında bir komisyon tarafından hazırlanarak II. ABDÜLHAMİD zamanında ilan edildi. Osmanlı devletinde, halk yönetime İLK defa I. MEŞRUTİYET döneminde katıldı. Osmanlı Devletinde Mecelle Hukuku İLK defa I. MEŞRUTİYET döneminde uygulamaya konulmuştur. İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİ Türk Tarihinde milliyetçiliği İlk defa resmi bir ideoloji haline getirmiştir. Türk tarihinde parti diktasıyla yönetim İLK defa İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİ nin 3 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 yönetimiyle gerçekleşti. İttihat ve Terakki Partisi (Cemiyeti, Fırkası) devlet yönetimini İLK defa kesin olarak I. BALKAN SAVAŞI sırasında ele geçirdi.(babı Ali Baskını) Balkan savaşı İlk defa KARADAĞ ın Osmanlı devletine savaş açmasıyla başlamıştır. Osmanlı Tarihinde İLK DENİZALTI filosu II. ABDÜLHAMİT zamanında oluşturuldu. Osmanlı devletinin I. Dünya Savaşından sonra paylaşıldığı İLK Antlaşma SYKESPİCOT antlaşmasıdır. T.C.İNKILÂP TARİHİ Türk devletinin tümüne yönelik yapılabilecek bir işgalin İLK belirtisi MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI ında ortaya çıkmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti İlk defa fiilen ORTADAN kalkmıştır. Yurdun işgal edilmesine karşı Osmanlı devletinin kayıtsız kalması karşısında Türk Milletinin İLK tepkisi DİRENİŞ CEMİYETLERİ kurmak olmuştur. İtilaf Devletlerinin İLK işgal ettiği yer MUSUL olmuştur. İLK defa İzmir ve çevresinin Yunanistan a verilmesi PARİS KONFERANSINDA kararlaştırıldı.(18ocak1919) İlk kez ülkeye karşı saldırılara karşı koyma kararı İZMİR MÜDAFAİ HUKUK Kongresinde kabul edilmiştir. Kuvayı Milliye Hareketi İLK defa YUNAN İŞGALİ ne karşı kuruldu. Manda ve Himaye fikri İLK defa PARİS BARIŞ KONFERANSINDAN SONRA İtilaf Devletleri tarafından ortaya atıldı. İşgallere karşı İLK tepki PROTESTO ve MİTİNGLER yoluyla oldu 4 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 Batı da İLK cephe AYVALIK ta açılmıştır. İşgallere karşı kurulan İLK Cemiyet TRAKYA PAŞAELİ CEMİYETİ dir. Batıdaki Cemiyetler İLK defa BALIKESİR KONGRESİNDE birleştirilmiştir. İLK defa Milli Mücadelenin HAKLILIĞI uluslar arası bir heyet tarafından hazırlanan AMİRAL BRİSTOL RAPORU ile ortaya çıkmıştır. İşgallere karşı İLK direniş Güney Cephesinde FRANSIZLARA karşı olmuştur. Vatanın kurtulması konusunda ortak bir çalışma yapılacağı İLK defa AMASYA GENELGESİNDE belirlenmiştir. Milli Mücadele nin GEREKÇESİ, YÖNTEMİ ve AMACI İLK defa AMASYA GENELGE sinde açılanmıştır. Türk Milletine Milli Hâkimiyetini eline alması amacıyla İLK defa AMASYA GENELGESİ nde çağrıda bulunulmuştur. 5 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 Devlet rejiminin değişeceğinin İLK belirtisi AMASYA GENELGESİNDE ortaya atılmıştır. Havza ve Amasya da yayınlanan Tamimlere halkın gösterdiği İLK olumlu tepki PROTESTO VE MİTİNGLERDİR. Osmanlı devletinin Türk Milletine olan sorumluluklarını yerine getirmediği İLK defa AMASYA GENELGESİNDE kamuoyuna duyurulmuştur. AMASYA GENELGESİ M.Kemal in yayınladığı İLK ihtilal bildirisidir. M.Kemal in başkanlığını yaptığı İlk SİYASİ kuruluş TEMSİL HEYETİ dir. İLK defa hâkimiyetin kayıtsız şartsız gerçekleştirileceğine ERZURUM KONGRESİ nde karar verildi. İLK defa Kuvayı Milliye deyimini DOĞU ANADOLU MÜDAFAİ HUKUK CEMİYETİ kullanmıştır. Misakı Milli düşüncesinin ortaya atıldığı İLK SİYASİ teşekkül SİVAS KONGRESİ dir. Kurulacak yeni devletin temelleri İLK defa ERZURUM KONGRESİNDE atılmıştır. 6 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 Milli Mücadele sırasında Hâkimiyetin kayıtsız şartsız gerçekleştirilmesine İlk defa ERZURM KONGRESİNDE karar verildi. İLK defa hükümet kurma fikri ERZURUM KONGRESİ nde ortaya atılmıştır. İLK bölgesel Temsil Heyeti ERZURUM KONGRESİ nde oluşturuldu. İLK defa MİLLİ bir temsil Heyetinin kurulmasına SİVAS KONGRESİ nde gerçekleşmiştir. Milli örgütlenmenin bütün yurdu kapsayacak şekilde ele alınması İLK defa SİVAS KONGRESİNDE gerçekleşmiştir. KAPİTÜLASYONLARA karşı İlk tepki MİSAKI MİLLİ de olmuştur. İLK Meclis 23 NİSAN 1923 te açıldı. İLK meclis ve hükümet başkanı MUSTAFA KEMAL dir. İLK ANAYASA 20 Ocak 1920 de kabul edildi. 7 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 İLK yasaları TBMM çıkardı. TBMM Hükümetinin kendisine karşı ayaklanmalara karşı aldığı İLK önlem HIYANETİ VATANİYE KANUNU nu çıkarmasıdır. Amasya Görüşmesi ile İstanbul Hükümeti MİLLİ MÜCADELEYİ İLK defa resmen tanımıştır. TBMM nin İLK ASKERİ başarısı ERMENİSTAN SAVAŞI dır. TBMM nin İLK siyasi başarısı GÜMRÜ ANTLŞAMASI dır. Düzenli ordu ile yapılan İLK savaş I.İNÖNÜ SAVAŞI dır. TBMM Hükümetini İLK tanıyan ve siyasi ilişkiler kuran Müslüman Devlet AFGANİSTAN dır. I.İnönü Savaşından sonra TBMM İLK defa Avrupa Devletiyle bir antlaşma imzalandı.(moskova Antlaşması) Moskova Antlaşmasıyla İLK defa Bir Avrupa Devleti Misakı Milli yi tanıdı ve kapitülasyonların kaldırılmasını kabul etti. 8 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 Doğu sınırımız İLK defa KARS ANTLAŞMASI ile kesin olarak belirlendi.(13 Ekim 1921) TBMM Hükümeti ile İLK anlaşma imzalayan İtilaf devleti FRANSA dır.(ankara Ant.20 Ekim 1920) kahramanlık ünvanı alan İLK şehir MARAŞ tır. Anadolu dan çekilen İLK devlet İTALYA olmuştur. Kütahya Eskişehir Savaşları Milli Mücadelenin İLK ve SON yenilgisidir. M. Kemal İLK defa KÜTAHYA ESKİŞEHİR SAVAŞI ndan sonra TBMM tarafından Başkomutanlığa getirilmiştir. M. Kemal in Başkomutan olarak katıldığı İLK savaş SAKARYA SAVAŞI dır. Yunan ordusu İLK defa SAKARYA SAVAŞINDAN sonra savunmaya, Türk Ordusu ise İLK defa TAARRUZA geçmiştir. TBMM ordusunun İLK taarruz Harekâtı BÜYÜK TAARRUZ dur. Türkiye İtilaf devletlerinin hepsine birden Misakı Milliyi ve Tam Bağımsızlığı İLK defa LOZAN 9 / 10
Tarihteki İlkler2 Cuma, 16 Ocak 2009 13:00 Son Güncelleme Cuma, 16 Ocak 2009 15:15 ANTLAŞMASI ile kabul ettirdi. İLK Genelkurmay Başkanı FEVZİ ÇAKMAK tır. İLK T.C. Cumhurbaşkanı MUSTAFA KEMAL dir. İLK T.C. Başbakanı İSMET İNÖNÜ dür. T.C. nin kurulan İLK siyasi partisi CUMHURİYET HALK PARTİSİ dir (Halk Fırkası) T.C. nin kurulan İLK Muhalefet partisi TERAKKİ PERVER CUMHURİYET FIRKASIDIR 10 / 10