Mustafa Kemal in Samsung a Çıkışı

Transkript

1 Mustafa Kemal in Samsung a Çıkışı Yetkisi (görevi): 9.Ordu müfettişi Görevi ; 1-Görev sahasında kalan bölgede Türklerle Rumlar arasındaki çatışmaları sona erdirmek. 2- Türklerin elindeki silahları toplamak ve itilaf devletlerine teslim edilmesini organize etmek. Mustafa kemal samsuna çıktıktan sonra ilk tepkisi İzmir in işgaller karşı kullanmıştır. Havza Genelgesi; Maddeleri; Mitingler düzenlenerek işgaller protesto edilmeli Amacı: Halk işgallerden haberdar etmek ve ulusal bilincin uyanmasını sağlamak. Gösterilerde düzen korunmalı ve Hristiyan halka saldırı ve düşmanlık yapılmamalı. Amacı: İşgallere zemin hazırlamaktan kaçınmak. Büyük devletlerin temsilcilerle ve Osmanlı hükümetine uyarı telgraflarının çekilmesi istekleri yer almıştır. Amacı: İşgallerin hazsızlığını duyurmak Amasya Genelgesi Rafet Bey (bele), Rauf Bey (Orbay), Ali Fuat Paşa (cebesoy) ile birlikte hazırladılar. 15.Kolordu Komutanı Kazım Karabekir ve Konya daki Yıldırım Kıtaları Müfettişi Cemal Paşa nın da onaylarıyla alındı. Maddeleri Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. Önemi: Kurtuluş savaşının gerekçesi Osmanlı Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirmemektedir.bu durum milletimizi yok duruma düşürmüştür. Önemi: İlk kez İstanbul hükümetinin görevini yerine getirmediği ön plana konmuş Milletin bağımsızlığını yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır. Önemi: Kurtuluş savaşının yöntemi Her türlü denetim ve etkiden uzak bir milli kurul oluşturulmalıdır. Önemi: Temsil heyetinin kurulmasına karar verildi. 1 Milli Mücadelenin Amacı: Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. Yöntemi: Milletin bağımsızlığını yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır. Gerekçesi: Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. Amasya Genelgesinin Önemi 1-Milli Mücadele nin programı belli olmuştur. 2-Milli Mücadele nin amacı, gerekçesi ve yöntemi belirlenmiştir. 3-Millet iradesine dayalı yeni bir devletin ilk işaretleri verilmiştir. 4-Osmanlı hükümeti nin görevini yerine getiremediği ilk kez dile getirilmiştir. 5-Kurtuluş savaşının ihtilal safası başladı. 6-Anadolu ihtilal beyannamesidir. Mustafa kemal istifa ettiğini bildiren bir telgrafı İstanbul a gönderildi. Temsil heyetinin kurulmasına karar verilmesi Amasya Genelgesi Temsil heyetinin kurulması Erzurum Kongresi Temsil heyetinin tüm yurdu temsil etmesi Sivas Kongresi Temsil heyetinin kaldırılması TBMM nin açılışı Erzurum Kongresi Mustafa kemalin bir sivil olarak görev aldığı ilk yer. I. Toplanış şekli bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir. II. İlk kez milli sınırlardan ve Osmanlı hükümeti dışında bir hükümet kurulmasından bahsedilmiştir. III. Manda ve himaye fikri ilk defa Erzurum kongresinde reddedilmiştir. IV. Mebusan meclisi nin açılması konusunda Osmanlı Hükümeti ne baskı yapılmıştır. Toplanma Amacı: Doğu Anadolu da bir Ermeni Devleti kurulmasına engel olmak Maddeleri; Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz. 1.önemi: İlk kez milli sınırlardan söz edildi. 2.önemi:Bu madde misakı milliye dede yer aldı. 1 HARUN SEN

2 Osmanlı hükümeti vatanı koruyamaz ve istiklali sağlayamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır. Önemi: ilk kez hükümet kurma fikri var. Kuvayimilliye yi etkin, milli iradeyi hakim kılmak esastır. Önemi: Ulusal egemenliğe dayalı devlet kurulacağından söz edilmiştir. Manda ve himaye kabul edilemez. Önemi: İlk tepki Erzurum Milli mücadele hareketi teşkilatlanmaya başladı. Doğudaki cemiyetler tek çatı altında birleştirildi. Sivas Kongresi Şekli, amacı ve kararları yönüyle ulusal bir kongredir. Kararları şunlardır; Manda ve himaye kesin bir şekilde reddedildi. 2 Temsil heyeti sadece doğu illerini değil tüm yurdu temsil edecekti. Azınlıklara siyasi egemenliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilmeyecekti Mebusan meclisinin toplanması için çalışmalara devam edilecekti. Önemi: Erzurum kongresi kararları bazı değişiklik ve ilavelerle kabul edildi. Anadolu ve Rumeli de kurulmuş olan bütün milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Mudafaaihukuk Cemiyeti adıyla birleştirildi. Manda ve himaye kesin olarak reddedildi. Kongre sonunda Temsil Heyeti Ali Fuat Paşa yı Batı Anadolu Kuvayımilliye Komutanlığına atadı. Temsil heyeti ilk kez yürütme yetkisini kullandı. Mustafa Kemal milli mücadelenin lideri oldu Damat Ferit inin İstifasının Temsil Heyetinin Osmanlı Hükümeti ne karşı ilk siyasi başarısıdır. Amasya Görüşmelerinin uygulanan tek maddesi; Seçimlerin yapılması ve mebusan meclisinin toplanması. Temsil Heyetinin Ankara nın Merkez Seçilme Nedenleri 1. Ali Fuat Paşa komutasında milli mücadele yi destekleyen bir kolordu olması 2. Ankara ya yurdun her yerinden demir yolu ulaşımı kolaylığı 3. Batı Anadolu da Yunanlılara karşı yapılacak bir savaşta bölgeye yakın olması 4. İstanbul ve diğer şehirlerle haberleşme imkanının fazla olması etkili olmuştur. Mustafa Kemalin Millet vekillerinde İstekleri 1. Mecliste bir müdafaaihukuk grubu kurulmasını 2. Misakımilli (Milli And) nin kabul edilmesini istedi. 3. Kendisinin meclisi başkanı seçilmesi. Misakı Milliye Sivas kongresine dayalı, yeni devletin sınırlarını çizen ve bağımsızlık esaslarını ortaya koyan siyasi bir belgedir. Kelime anlamı milli ant dır. Misakımilli Kararları Yer İstanbul Toplanma Amacı İtilaf Devletleri ile başlayacak olan görüşmelerde Türk halkının kabul edeceği barış şartlarını belirlemek Toplantının Özelliği Osmanlı Mebusan Meclisinin yaptığı son toplantı olması Kararlar Arap memleketlerinin durumu halkın vereceği karara göre belirlenecektir. Türk ve İslam çoğunluğun bulunduğu bölgeler hiçbir suretle birbirinde ayrılmaz, bir bütündür. Halkın oyları ile ana vatana katılan Üç Sancak (Kars, Ardahan ve Batum) ta gerekirse yine halk oylamasına başvurulabilir. Batı Trakya nın Hukuki durumu halkın serbestçe vereceği oyla belirlenmelidir. Azınlıkların halkları komşu memleketlerdeki Müslüman haklarının korunması şartıyla kabul edilecektir. Siyasi,mali ve adli gelişmemizi engelleyen her türlü sınırlamalar (kapitülasyonlar) kaldırılmalıdır. (kapitülasyonlara ilk tepki gösterildi.) Misakımilli ile milli mücadele nin ilkeleri belirlenmiştir. 2 HARUN SEN

3 Türk vatanının sınırları çizilmiştir. Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan karalar mebusan meclisi tarafından kabul edilmiştir. Türk milletinin kabul edebileceği barış şartları belirlenmiştir. Kapitilasyonlara ilk tepki gösterildi. İstanbul resmen işgal edildi. (16 Mart 1920) Mebusan meclisi dağıtıldı. Milletvekilleri tutuklandı, malta adasına sürüldü, kurtulanlar Anadolu ya geçerek yeni meclise katıldı. Ankara da TBMM açıldı. Ali Rıza Paşa hükümeti istifa etti Salih paşa hükümeti kuruldu, oda istifa etti damat Ferit paşa hükümeti kuruldu. I.TBMM nin Özellikleri Kurucu meclistir Yeni Türk devletini kurdu anayasa yaptı Ulusal meclistir Türk millet vekillerden oluşmuştur Olağanüstü meclistir Güçler birliği benimsendi İhtilalci meclistir Saltanata son verildi. TBMM nin Amacı Millet iradesine dayanan ve milli eğemenliği kabul etmiş yeni bir Türk Devleti kurmak T.C nin ilk anayasası (Teşkilatıesasiye Kanunu) 20 Ocak 1921 de mecliste kabul edildi. Büyük Millet Meclisi ayaklanmaları bastırarak iç güvenliği sağlamak için bazı önlemler aldı bu önlemler; Nisan 1920 de Hıyanetivataniye Kanunu (vatana ihanet) mecliste kabul edildi.kanuna göre Büyük Millet Meclisine karşı ayaklananlar ve varlığını inkar edenler vatan haini ilan edilecekti. 2. Büyük Millet Meclisinin aldığı diğer bir önlem ise istiklal mahkemelerinin kurulması oldu. 3. Osmanlı hükümetinin fetvalarına yönelik Ankara müftüsü Rıfat hoca dan karşı fetva alındı Ayrıca Mustafa kemalin emriyle Anadolu ajansı kuruldu. 5. Ankara dada Hakimiyetimilliye gazetesi çıkarılmaya başlanmıştır. TBMM nin ayaklanmalara karşı aldığı önlemeler; Hiyaneti vataniye kanunu çıkarıldı. Anadolu ajansı kuruldu. İstiklal mahkemeleri kuruldu. İstanbul hükümetiyle resmi haberleşme kesildi. Damat Ferit vatan haini ilan edilerek Türk vatandaşlığından çıkarılmasına karar verildi. Kuvayımilliye kaldırılarak düzenli orduya geçildi. Sevr Barış Antlaşması Osmanlı devletinin imzaladığı son anlaşmadır. I.Dünya savaşının son antlaşmasıdır. Sevr anlaşması geçersizdir çünkü; Meclis tarafından onaylanmamıştır. Sevr anlaşması uygulanmamıştır çünkü; Milli mücadele başarıya ulaşmıştır. Gecikme Nedeni İtilaf devletlerinin Osmanlı devletini paylaşmadaki anlaşmazlıklar. İzmir in yunanlılara verilmesiyle İngiltere ile İtalya arasındaki anlaşmazlık. Türk milletinin işgallere karşı beklenmedik mücadelesi gösterilebilir. Siyasi Hükümler ve Sınırlar o Doğu Trakya ve Batı Anadolu (İzmir ve civarı) Yunanlılara verilecekti.(izmir Türklerde kalacak ama yönetimi yunanlılara verilecekti.) o Mardin, Urfa, Antep ve Suriye Fransızlara bırakılacak, adana dan kayseri ve Sivas ın kuzeyine kadar olan bölge Fransız nüfuzunda olacaktı. o Arabistan ve Musul dahil Irak, İngiltere ye bırakılacaktı. o Aydın ve Çine çayından itibaren Batı Anadolu İtalyanlara bırakılacaktı. o Rodos ve on iki ada İtalyanlara diğer eğe adaları yunanlılara bırakılacaktı. o Ordu Samsun, tokat, Amasya, Sinop, çorum, kayserinin doğusu, Çankırı, Ankara, Eskişehir, bolu, Zonguldak ve Bilecik Osmanlı devletine bırakılacaktı. 3 HARUN SEN

4 o İstanbul başkent olarak kalacak ancak Osmanlı devleti barış şartlarına uymazsa İstanbul da Türklerden alınacaktı. o Boğazlar savaş zamanında bile bütün gemilere açık olacak. Uluslar arası bir boğazlar komisyonu kurulacak. Türk üyesi bulunmayacak olan bu komisyonun ayrı bir bütçesi ve ayrı bir bayrağı olacaktı. o Osmanlı devletinde yaşayan her topluluk dil, din, mezhep özgürlüğünü kullanabilecek ve herkes eşit olacaktı. o Hicaz bağımsız bir devlet olacaktı. Osmanlı devleti mısır üzerindeki hakkından feragat edecekti. o Doğu Anadolu da iki yeni devlet kurulacak. (ermeni ve kürt devleti) Askeri Hükümler o Osmanlı ülkesinde mecburi askeri kaldırılacaktı. o Askeri sayısı olacak ordunun ağır 4 silah ve uçakları olmayacaktı. o Deniz gücü sınırlı olacak, on üç küçük gemiyi geçmeyecekti. Ekonomik Hükümler o Adli ve mali kapitülasyonlar en ağır şekilde tüm müttefik devletlere açık olacaktı. o Osmanlı devleti savaş sonrası tazminat ödeyecekti. o Osmanlı devleti maliyesi tamamen itilaf devletlerinin denetiminde olacaktı. İngiliz, Fransız, İtalyan ve Osmanlı devleti temsilcilerinden oluşan bir komisyon bütçeyi hazırlayacaktı. Osmanlı devleti üyeler komisyonda sadece danışmanlık yapacaktı. Gümrü Antlaşması (2-3 Aralık 1920) Sarıkamış, kars, Kağızman ve Iğdır Türk Hükümetine bırakılacaktı. TBMM ile Ermenistan arasında sınır çıldır gölü ve aras nehri olacaktı. Ermenilerden Türklere karşı silah kullanmamış olan Türkiye ye geri dönebileceklerdi. Ermenistan hükümeti Sevr Antlaşmasını tanımayacak ve Türkiye ye karşı düşmanca davranışta bulunmayacaktı. Gümrü Antlaşmasının Önemi 1. Büyük millet meclisinin uluslar arası alanda kazandığı ilk askeri başarı. 2. Ermeni hükümeti Sevr Antlaşmasının geçersiz olduğunu kabul ederek doğu Anadolu daki her türlü isteklerinden vazgeçmiştir. 3. TBMM hükümetini tanıyan ilk devlet oldu. 4. Misakımilli yi gerçekleştirme yolunda ilk önemli adım atılmış oldu. Ankara Antlaşmasının önemi Bu antlaşma ile Hatay dışında kalan bugünkü Suriye sınırımız çizilmiş oldu. Kuvayi Milliye Kaldırılma Nedenleri Kuvayimilliye birlikleri düşmana zarar veriyor fakat ilerlemesini durduramıyorlardı. Her kuvayımilliye birliği yalnız kendi şefini dinliyor, şefler de başkalarından emir almaya yanaşmıyrolardı. TBMM ye karşı çıkanlar ayaklanmaları kendi yöntemleriyle hukuk dışı cezalandırıyorlardı. Yiyecek, giyecek ve malzeme gibi ihtiyaçlarını daha haklatan topladıkları paralarla karşılıyorlardı. I.İnönü Savaşını n Nedenleri 1. Yunanlıların Çerkez Ethemin ayaklanmasından yararlanılarak düzenli birliklerin oluşmasını önlemek istemeleri 2. Yunanlıların Eskişehir i ele geçirip demir yolu ulaşımını denetim altına almak istemeleri 3. Yunanlıların Ankara ya kadar ilerleyip TBMM yi dağıtmak ve sevr i askeri yolla zorla kabul ettirmek istemeleri. I.İnönü Savaşı Sonuçları I. Çerkez ethem ayaklanması II Anayasası (teşkiletıesasiye) nın kabul edildi III. İstiklal marşının kabul edildi IV. Londra konferansı toplandı V. Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı. VI. Düzenli Ordunun ve batının ilk başarısıdır. VII. İsmet paşa generalliye yükseltildi. Londra Konferansı Toplanma Nedeni Sevr antlaşmasının bazı maddeleri hafifletip Türklere kabul ettirmek. 2 Türk ülkesinin çağrılma amacı; İtilaf devletlerinin amacı İstanbul Hükümeti ile TBMM hükümeti delegeleri arasında anlaşmazlık çıkarmak ve bu ortamdan 4 HARUN SEN

5 faydalanarak küçük değişiklikler yaptıkları Sevr Antlaşması nı Türk heyetine kabul ettirmekti. İtilaf Devletlerin Konferansı toplama amacı - I.İnönü savaşını Türk ordusunun kazanması - Fransızların Güneydoğu Anadolu da büyük bir direnişle karşılaması - İtalyanların Anadolunun paylaşımından memnun olmamaları - Yunan ordusunun toparlanması için vakit kazanmak istemeleri. TBMM nin Konferansa katılma sebebi - Türk milletinin haklı davasını ve misakımilli yi dünya kamuoyuna duyurmak. - Türk milletinin yasal temsilcisinin TBMM olduğunu göstermek. - Türkler başarıya yanaşmıyor, savaşı uzatıyorlar diyerek yapılan propagandaları çürütmek. TBMM hükümeti İtilaf devletleri tarafından resmen tanınmış oldu. TBMM I.İnönü zaferinden sonra ilk anayasasını yaparak kurucu bir meclis olduğunu gösterdi Anayasasının Özellikleri 1-Türk tarihinde egemenlik ilk kez millete verildi. 2-Güçler birliği sistemi benimsenmiştir. 3-Meclis hükümeti sistemi benimsenmiş. İstiklal Marşının Kabulü (12 Mart 1921) Mehmet akif Ersoy istiklal marşını yazarak Türk ordusuna armağan etti. Osman Zeki Üngör tarafından bestelendi. TBMM hükümeti Sovyet Rusya İlişkilerinin sebepleri; Her iki devletin düşmanları da aynıydı. TBMM hükümetinin tanınma isteği Gerekli silah ve paraya duyulan ihtiyaç Sovyet Rusya ile TBMM hükümetini yakınlaştırdı. Türk-Afgan Dostluk Antlaşması Maddeleri o Büyük millet Meclisi Hükümeti Afganistanın tam bağımsızlığını tanımıştır. o Taraflardan biri saldırıya uğrarsa diğeri tüm imkanlarıyla yardım edecektir. o Büyük millet meclisi Hükümeti Afganistan a kültürel açıdan yardım etmeyi subay ve öğretmen göndermeyi garanti etmişti. 5 o TBMM ilk kez 1 doğu asya devleti ve İslam devleti tarafından tanındı. Moskova Antlaşması Maddeleri; Sovyet Rusya misakımilliyi tanımıştır. Osmanlı devleti ile Çarlık Rusya sı arasında imzalanmış olan antlaşmalar hükümsüzdür. Sovyet Rusya kapitülasyonların kaldırılmasını kabul etmektedir. Sovyet Rusya TBMM hükümetinin Gürcistan ve Ermenistan ile imzaladığı antlaşmalarla belirlediği sınırları Batumun Gürcistan a verilmesi şartıyla tanınmıştır. Genel önemi; 5 HARUN SEN TBMM Avrupa devleti olarak ilk siyasi ilişkisini Rusya ile kurmuştur. Misakımilliyi tanıyan ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya İki tarafta rejim değişikliği olduğunu gösteriyor Kapitülasyonların kaldırılmasını kabul eden ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya Batum misakımilliyeden verilen ilk tavizdir. II.İnönü Savaşı (23 Mart 1 Nisan 1921) Nedenleri; Yunanlıların I.İnönü yenilgisinin intikamını almak istemeleri Eskişehir ve Kütahya yı alıp Ankaranın üzerine yürümek ve TBMM ye sevr i kabul ettirmek İtalyanlar işgal ettikleri Antalya, Konya ve Muğla bölgesini boşaltmaya başladılar Fransızlar ise Zonguldak tan çekilerek TBMM ile anlaşma ortamı aradılar. İstanbul da itilaf devletlerine rağmen milli mücadele yi destekleyen büyük mitingler yapıldı. NOT; I.ve II.İnönü muharebeleri birer savunma savaşıdır. Düşmanın oyalanmasını ve zaman kazanılmasını sağlamıştır. Eskişehir Kütahya Savaşlarının Nedeni;

6 *Yunanlıların İnönü yenilgilerinin intikamı almak istemeleri *TBMM yi dağıtmak sevri kabul ettirmek Kurtuluş Savaşının Sonuçları 1. Düzenli ordumuz kurtuluş savaşında ilk ve son kez yenildi. 2. Halkın TBMM ye ve düzenli orduya olan güveni sarsıldı. 3. Afyon, Eskişehir kaybedildi, ordu sakaryanın doğusuna çekildi. 4. Mustafa kemal üç ay için baş komutan seçildi. 5. Ordunun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için tekalifimilliye emirleri yayınladı. Meclisin kararıyla 5 Ağustos 1921 de geçici(3 ay) başkomutanlık verildi. Başkomutanlık kanunun çıkarılmasıyla; 6 1-Yasama,yürütme ve yargı 2-Erzurum Kong. Öncesinde istifa ettiği askerlik mesleğine başkomutan olarak geri geldi. Mustafa kemale bu kadar yetki verilmesinin sebebi; olağanüstü durumda çabuk karar almak ve uygulamak içindir. Tekalifimilliye Emirleri (7-8 Ağustos 1921) Mustafa kemal başkomutan olduktan sonra yaptığı ilk önemli iş tekalifimilliye emirlerini çıkarmaktır. Amacı; Sakarya savaşı öncesi ordunun ihtiyaçlarını halktan karşılamaktır. Sakarya Savaşı (subay savaşı) Nedenleri; 1-Türk ordusuna son darbeyi vurmak 2-TBMM yi ortadan kaldırmak 1-Türk ordusunun geri çekilişinin son noktasıdır. 2-Sakarya son savunma savaşımızdır. 3-Fransa ile Ankara Antlaşması imzalandı. 4-Ukrayna ile dostluk antlaşması yapıldı. 5-İtalya Anadolu dan tamamen çekildi. 6-Mustafa K. Gazilik unvanı ve maraşallik rütbesi verildi Mısakı Milliye tanıyan ilk Ermenistan Mısakı Milliye ilk Asya Dev. Afgan Mısakı Milliye ilk Avrupa Dev. Rusya Mısakı Milliye ilk itilaf Dev. Fransa Kars Antlaşması Bugünkü doğu sınırımız kesin olarak çizildi. Ankara Antlaşması -Güney cephesini kapatan antlaşmadır. -Hatay misakı milliye den verilen II.tavizdir. - Caber kalesi sınırlarımız dışındaki tek türk toprağıdır. Mısakı Milliye ilk tanıyan itilaf Devleti Fransadır Büyük Taarruz için yapılan hazırlıklar 1-Meclis 20 Temmuz 1922 de başkomutanlık görevini süresiz Mustafa kemale verdi. 2-Orduya Taarruz eğitimi verildi, Taarruz hazırlıkları gizli tutuldu. 3-Ordunun ihtiyaçları giderildi, doğu ve güney cephesindeki birlikler batıya kaydırıldı. 1-Kurtuluş savaşı başarıya ulaştı ve yunan işgali sona erdi 2-Kurtuluş savaşının askeri safası sona erdi politik safa başladı. 3-Misakımilli büyük ölçüde gerçekleştirildi. 4-Anadolunun ebediyen Türk vatanı kalacağı ispatlandı. Mudanya nın Sonuçları 1-Mondros geçerliliğini kaybetti 2-İstanbul, boğazlar ve doğu Trakya savaşmadan alındı. 3-İstanbul ve boğazların TBMM ye devredilmesiyle Osmanlı D. Hukuken sona erdi. 4-İngiltere yeni Türk devletini tanıdı. Mudanya ateşkes anlaşması askeri başarıların ardından kazanılmış siyasi bir zaferdir. Bu anlaşma ile İstanbul ve Boğazların yönetiminin TBMM ye bırakılması Osmanlı Devletinin sona erdiğinin göstergisidir. Halide Edip-----Ateşten gömlek, Türkün ateşle imtihanı Yakup Kadri Yaban Falih Rıfkı Çankaya M.Kemal------Nutuk, Atatürkün söylev ve demeçler 6 HARUN SEN