Çevre Yönetimi 154 ÇEVRE KORUMA Hedef 5.1 Hedef 5.5 Hedef 5.6 Çevre Koruma Uygulamalarını Yaygınlaştırmak. Deniz Kirliliğinin Önlenmesine Yönelik Uygulamalar Geliştirmek. Çevre Yönetiminde Paydaşlarla İşbirliğini Güçlendirmek. Ana Arterlerin ve Meydanların Temizlenmesi İstanbul un yaşanabilir bir şehir olmasında çevre ve temizlik yatırımlarının rolü oldukça büyüktür. İstanbul un 39 ilçe sınırları içerisindeki 1.306 ana arterin 850 si, 6 merkezden yönlendirilen 160 süpürge aracı ile günde 3,1 milyon m² alan süpürülerek temizlenmekte; belli aralıklarla 63 adet çok maksatlı yıkama araçları ile yıkanmaktadır. Bu bağlamda ana arterlerde bulunan bariyerler 5 adet özel bariyer yıkama araçları, meydanların granit yüzeyleri de 2 adet zemin yıkama aracı ile temizlenmektedir. Ayrıca 24 mobil araç 467 personelle elle süpürme yapılmaktadır. İstanbul genelinde tüm görüntü kirliliği oluşturan noktalar ve ulusal veya uluslararası organizasyonlar öncesi ve sonrası etkinlik alanları mevcut mekanik araçlar, yıkama araçları ve elle süpürme ekipleri desteğiyle temizlenmektedir. Ana Arterlerin ve Meydanların Temizlenmesi,
155 Kıyı ve Plajların Temizliği Grafik 3. Yıllara Göre Süpürülen Alan (milyon m2) 1.668 1.718 1.483 1.114 1.160 Deniz Kirliliğinin Önlenmesi Deniz Yüzeyi Temizliği Marmara kıyıları, Haliç ve Boğaz bölgesinde deniz yüzeyi temizleme teknelerimiz ile temizlik çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Ahtapot ve Faraş ismi ile anılan toplam 12 adet tekne ile her gün kıyı bölgelerinde deniz yüzeyinde bulunan yüzer atıkları (pet şişe, ekmek, ambalaj atığı vb.) toplanmaktadır. Toplanan bu atıklar, deniz yüzeyi temizliğini de gerçekleştiren Süpürge ismi ile anılan daha büyük kapasiteli bir gemiye transfer edilerek çöp depolama alanlarına nakledilmektedir. Şiddetli yağışlardan sonra dereler yoluyla gelen katı atıklar aşırı kirliliğe neden olmaktadır. Bu durumun önüne geçebilmek için ise dere ağızlarına katı atık önleme bariyerleri serilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları dâhilinde her iki yakada Marmara Denizi, Boğaz ve Haliç te kıyı ve deniz temizliği çalışmaları, çift kabinli kamyonet ile mobilize edilen 6 şar kişiden oluşan 24 adet ekip ile (kepçeler, kanca, süpürge vb. araçlarla) yıl boyunca, gerçekleştirilmektedir. Ekipler kıyı alanlarında anroşman (kayalık) bölgelerde, yürüyüş alanlarında, iskelelerde temizlik faaliyetlerini yürütmektedirler. İstanbul plajlarında toplamda mevsimlik 180 personelden oluşan ve çift kabinli kamyonet ile mobilize edilen 12 ekip ile 5 aylık (Mayıs-Eylül) dönemde plaj temizleme çalışması gerçekleştirilmektedir. Plaj temizliğinde çalışan personele ek olarak, farklı özelliklere sahip 3 adet plaj temizleme makinesi ile de temizlik çalışmaları yapılmaktadır. Plaj temizliğinde bitki, taş, midye kabuğu ve kumsal bölgesinde bulunan çeşitli atıklar ekiplerimiz ya da plaj makineleri vasıtası ile toplanmaktadır. Bazı bölgelerde yosun problemi ile de karşılaşılmaktadır. Ekiplerimiz tarafından yosun temizleme çalışmaları da gerçekleştirilmektedir. Grafik 5. Kıyı ve Plajlardan Toplanan Katı Atık Miktarları (m3) 52.511 42.632 30.657 41,116 27.082 35.734 24.209 15.299 15.428 12.900 14.182 25.116 18.423 16.000 16.777 Grafik 4. Deniz Yüzeyinden Katı Atık Toplanması (m3) 5.911 5.720 Anadolu Yakası Avrupa Yakası Toplam 5.843 2.752 3.327 Plaj Temizliği Çalışmaları, İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I FAALİYET RAPORU
Çevre Yönetimi 156 Kıyıların Kullanım Planının Hazırlanması Vatandaşlarımızın kıyılardan yararlanmasını sağlamak, görüntü, gürültü ve deniz kirliliğini ortadan kaldırmak amacıyla teknelerin belirlenecek yerlere tekniğine uygun bir şekilde bağlanmaları için Kıyıların Kullanım Planının Hazırlanması çalışması yapılmıştır. Söz konusu çalışma alanı; İstanbul Boğazı ve Haliç kıyıları, Marmara Denizi nde Silivri ile Gebze, Karadeniz de Karaburun ile Şile arasındaki kıyılar olmak üzere tüm İstanbul kıyılarını kapsamaktadır. İstanbul daki kıyıların kullanım planı ulusal ve uluslararası standartlar, yasalar ve yönetmelikler doğrultusunda en uygun kullanımı sağlayacak şekilde hazırlanmaktadır. Boğazın bütüncül planlamasını sağlamak amacıyla Boğaz ın her iki yakasında tekne bağlama yerleri için kapsamlı bir planlama çalışması yapılmıştır. Bu çalışma ile Boğaz ın Avrupa Yakası nda 13 adet alan ve Anadolu Yakası nda 9 adet alan tekne bağlama yeri olarak önerilmiş olup, Boğaz da geleceğe yönelik 1.123 adet tekne için yeni kapasite sağlanacaktır. Çalışmalar Liman Başkanlığı ile koordinasyon halinde sürdürülmektedir. İstinye ve Tarabya Koylarında Yüzer İskele Yapılması Çalışması Kıyıların planlanması çalışmaları kapsamında, öncelikle İstinye ve Tarabya koylarında gerçekleştirilecek olan yüzer iskele projesi ile ilgili olarak fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup, İBB Meclis Kararı ile yetkilendirilen İSPARK A.Ş. tarafından 08.03. tarihinde yüzer iskele projesi yapım ihalesi gerçekleştirilmiştir. İstinye Koyu nda inşaat ve montaj çalışmaları başlamıştır. Turistik Gezi Tekneleri İçin Bağlama Yeri Projesi Kültür ve Turizm Bakanlığı ndan işletme belgeli olan turistik amaçlı tekneler için bağlama yeri projesi; Kuruçeşme de Arnavutköy sınırından başlamak üzere Ortaköy e doğru uzanan kıyı içerisinde Galatasaray Adası ile sahil arasında kalan bölge için düşünülmektedir. Denizcilik Müsteşarlığı na ön müracaatta bulunulmuş olup, çalışmalar devam etmektedir. Dere Ağzı ve Koyların Taranarak Derinleştirilmesi İstanbul Boğazı, Haliç ve Marmara Denizi ne akan derelerde, yağmur suları, seller ve diğer etkenlerle oluşan teressubat, denizin birleştiği yerlerde toplanarak akışı engellemekte ve bu durum çevre ve görüntü kirliliği, kötü kokular ve doğal hayatın zarar görmesi gibi birçok olumsuzluklara sebebiyet vermektedir. Bu bölgelerde dere ağızlarında temizleme ve tarama faaliyetleri gerçekleştirilerek yılında 20 adet dere ağzı ve koydan çıkarılan teressubat çamur döküm sahalarına nakledilmiştir. Tablo 7 Temizlenen Dere Ağzı ve Koy Sayısı (Adet) Çıkarılan Teressubat Miktarı (m 3 ) Tablo 8 İlçeler Beyoğlu Bakırköy Beşiktaş Kağıthane Sarıyer Sarıyer Zeytinburnu Çırpıcı Deresi Avrupa Yakası Toplam Yıllara Göre İSKİ ve İBB Dereağzı ve Koy Temizlik Çalışmaları Yıllar İSKİ İBB TOPLAM İSKİ İBB TOPLAM 76 17 93 333.830 167.060 500.890 59 8 67 1.730.624 149.500 1.880.124 144 16 160 1.088.727 28.100 1.116.827 135 23 158 768.686 68.730 837.416 119 20 139 1.155.871 133.800 1.289.671 İBB Dere Ağzı ve Koy Tarama Çalışmaları Avrupa Yakası Dere Ağzı Çıkarılan Teressubat veya Koy Adı Miktarı (m³) Kasımpaşa Motor İskelesi 50 Ayamama 20.000 Kabataş 200 Haliç 70.000 İslambey Deresi 1.400 Alibeyköy Deresi 8.000 Sadabat Deresi 2.600 Kanalı 10.000 Menekşe Kanalı 1.600 Sazlıdere (Yarımburgaz) 1.500 Çayırbaşı Deresi 100 Sarıyer Deresi 50 1.500 117.000 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı ve İSKİ, İlçeler Maltepe Kadıköy Kadıköy Üsküdar Anadolu Yakası Dere Ağzı veya Koy Adı Küçüksu Deresi Çubuklu Deresi Tokatköy Deresi Çamaşırcı Deresi Kurbağalı Dere Seyitahmet Deresi Çengelköy Bekar Deresi Anadolu Yakası Toplam Çıkarılan Teressubat Miktarı (m³) 1.150 1.100 6.000 500 4.000 4.000 50 16.800 İstinye Tarabya Koyu Projesi,
157 Deniz Kazalarına Müdahale Edilerek Kirlilik Önleme Çalışmaları Denizlerimizde herhangi bir kaza meydana geldiğinde, denize akan petrol ve türevi maddenin yayılmasını önleyecek ve onları deniz yüzeyinden toplayacak tekne, teçhizat ve ekipman hazır olarak bekletilmektedir. 25.12. tarihinde Haliç Fener de ki İstanbul Deniz Polisine ait Polis-1 teknesi batmıştır. Deniz yüzeyinde aşırı yağlanma görülmüş acil müdahale edilerek 105 m sorbent bariyer serilmiş olup kirlilik bertaraf edilmiştir. Kömür kalitesinin artırılması ve doğalgazın yaygınlaştırılması sonucunda kükürtdioksit konsantrasyonlarında Avrupa Birliği Direktiflerinde belirtilen yıllık ortalama 20 µg/m3 sınır değer dikkate alınarak bu değerin altında kalınmıştır. yılı için, İstanbul geneli kükürtdioksit ortalaması 6 µg/m3 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 6. Yıllara Göre Kükürtdioksit ve Partikül Madde Değerleri (µg/m3) 56 58 54 51 49 Deniz Suyunun Analiz-Test Çalışmaları İstanbul genelinde yüzme alanı olarak tespit edilen 89 noktadan Mayıs-Eylül ayları arasında (yaz sezonunda) değişik periyotlarla; kış sezonunda ise Başkanlığımız işletmesindeki 9 plajdan hava durumu uygunluğuna bağlı olmak üzere ayda bir numune alınmakta ve numunelerin Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği esaslarına göre mikrobiyolojik analizleri yaptırılmaktadır. Numune alınan 89 noktadan 59 tanesi plaj olup, geri kalan 30 tanesi halkın yüzmek için kullandığı alanlardır. 13 7 10 6 6 Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği hükümlerine göre deniz suyu analizlerini yapmak İl Sağlık Müdürlüğünün yetkisinde olup, plajlarımızın yüzmeye elverişli olup olmadığını bu analizler belirlemektedir. Partikül madde(pm10) konsantrasyonları değerlerinde, AB standartlarında belirtilen 50 µg/m3 sınır değer kıstas olarak alınmıştır. yılı için, İstanbul geneli partikül madde ortalaması 49 µg/m3 olarak gerçekleşmiştir. yılında 9 noktadan toplam 15 analiz yapılmıştır. Çevre Bilincinin Geliştirilmesi Hava Kalitesi Hava Kalitesinin Ölçülmesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi; hava kirliliği ile mücadelede bir taraftan kaçak ve kalitesiz kömürün şehre sokulmasını ve kullanılmasını önlerken, diğer taraftan da temiz yakıt doğalgazı yaygınlaştırma çalışmalarını yürütmüştür. Özellikle kış aylarında bir kâbus gibi İstanbul un üzerine çöken kirli hava, doğalgazın yaygınlaştırılması ile tarihe karışmıştır. Çevre bilincinin oluşturulması çalışmalarında amaç; çevre problemlerinin giderilmesinde halkın bilinçlendirilmesini ve katılımını sağlamak amacıyla yılı sonuna kadar çevre bilincinin oluşturulmasına yönelik olarak çevre konusunun etkin bir biçimde işlenmesini sağlamaktır. İstanbul da 12 bölgede hava kalitesi ölçümleri Avrupa Birliği normlarında 45 adet ölçüm cihazları ile sürekli ve anlık olarak ölçülmekte, ölçülen veriler kamuoyu ile paylaşılmaktadır. 11 sabit ve 1 adet mobil olmak üzere, toplamda 12 istasyonla alınan İstanbul hava kalitesi verileri; kamuoyu ile her gün www.ibb. gov.tr internet adresinde hava kalitesi linkinde paylaşılmaktadır. Ayrıca yılında Çevre ve Orman Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde Bakanlığın www.havaizleme.gov.tr internet adresinde yayınlamakta ve her saat başı veriler güncellenmektedir. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I FAALİYET RAPORU Çevre Bilinci Eğitimleri,
Çevre Yönetimi 158 Çevre ve Geri Kazanım Eğitimleri Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı Toplanması Projesi doğrultusunda okullarda verilen çevre ve geri kazanım eğitimleri ile cam, metal, plastik ve kağıt/karton türü evsel nitelikli ambalaj atıklarının özellikleri, çevreye ve insan sağlığına olan zararları ve kaynağında ayrı toplanarak geri dönüşüme kazandırılması konuları işlenmektedir. Ayrıca halkın çevre konusunda bilinçlendirilmesi çalışmaları kapsamında yılında 21.515 öğrenciye seminer, broşür ve kitapçıklarla ulaşılmıştır. Grafik 7. Okullarda Verilen Çevre ve Geri Kazanım Eğitimleri 264 291 167 169 183 187 165 167 152 153 2006- Okul Sayısı (Adet) Öğrenci Sayısı (Bin Adet) - - - -