Doğal kaynaklar, uygarlığın gelişimi için sosyo-ekonomik açıdan büyük önem taşır ve sürdürülebilir kalkınma, ancak çevre değerleriyle birlikte gerçekleşebilir. Bu değerlerin faaliyetlerimiz nedeniyle bozulmasının önüne geçmek, Türkiye Petrolleri olarak önceliğimizdir. Kaynaklarımızı verimli kullanarak ekonomik denge sağlayacağımızın bilinciyle, petrol arama ve üretim faaliyetlerimiz sırasında ve devamında her türlü çevre koruma koşulunu yerine getirmeyi şirket politikamız olarak benimsiyoruz. Böylece çevreye, kendimize ve geleceğe karşı sorumluluğumuzu yerine getiriyoruz.
2
3...bu ulusa ve ülkeye hizmet görevi bitmeyecektir. Mustafa Kemal Atatürk
içindekiler 4 5 öne çıkanlar 6 hakkımızda 8 organizasyon 10 12 yönetim kurulu başkanı ve genel müdürün notu yönetim kurulumuz 14 yöneticilerimiz 16 20 26 32 36 38 40 42 44 50 finans 2011 in göstergeleri yurtiçi arama ve üretim faaliyetleri yurtdışı arama ve üretim faaliyetleri teknoloji ve servis hizmetleri araştırma merkezi çevre koruma ve iş güvenliği insan kaynakları bölge müdürlükleri bağlı kuruluşlarımız ve iştirakimiz
öne çıkanlar 2000 li yılların başında 50 milyon dolar olan yurtiçi yatırımlarımız 2011 yılında yaklaşık 600 milyon dolara ulaştı. 5 2011 yılında 7 petrol, 6 doğal gaz sahası keşfi gerçekleştirdik. 2012 yılında sismik gemi alıyoruz. Akdeniz deniz alanlarında ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Shell ile ortak işletme anlaşmaları imzaladık. Türkiye Petrolleri olarak Irak ta 4 önemli projede yer alıyoruz. KKTC ile 7 deniz, 1 kara olmak üzere toplam 8 ruhsatta petrol sahası hizmetleri ve üretim paylaşımı anlaşması imzaladık. Türkiye Petrolleri olarak, Trans Anatolia Doğal Gaz Boru Hattı Projesi nde yer alıyoruz.
hakkımızda 6 biz kimiz? ne yaparız? Ekonominin önemli oyuncularından biri olan Türkiye Petrolleri, 1954 yılında kamu adına hidrokarbon arama, sondaj, üretim, rafineri ve pazarlama faaliyetlerinde bulunmak üzere kurulmuştur. 58 yıllık geçmişinde petrol sektörünün pek çok ilklerini gerçekleştirmiştir. PETKİM, TÜPRAŞ, PETROL OFİSİ gibi 17 büyük kuruluşu ülkemize kazandırmış olan Türkiye Petrolleri, bugün yurtiçinde ve yurtdışında birçok büyük proje ve konsorsiyumlarda yer alarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Arama, Sondaj, Üretim, Doğal Gaz Depolama, Boru Hattı Projeleri, Petrol Ürünleri Ticareti ve Petrol Dağıtımı. nerelerde faaliyet gösteririz? Türkiye Petrolleri, 5.000 e yakın çalışanı ile Ankara da bulunan Genel Müdürlüğün yanı sıra yurtiçinde petrol ve doğal gaz arama ve üretim faaliyetlerinin yoğun olduğu Batman, Trakya ve Adıyaman da Bölge Müdürlükleri şeklinde teşkilatlanmıştır. Ülkemizin enerji arz güvenliğinin temini için yatırım ve faaliyetlerimizi yurtdışında da, özellikle Hazar Bölgesi, Kuzey Afrika ile Ortadoğu da sürdürmekteyiz. Bu kapsamda aktif olarak Azerbaycan, Kazakistan, Libya, Irak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve Kolombiya da (TPIC) aramaüretim faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz. Bunun yanı sıra zengin hidrokarbon rezervlerine sahip Rusya Federasyonu, Güney Amerika ve Ortadoğu da da yoğun iş geliştirme faaliyetlerinde bulunmaktayız.
değerlerimiz ve stratejilerimiz 7 Türkiye Petrolleri olarak, yetişmiş insan gücümüz, köklü şirket kültürümüz, kendimize olan güvenimiz ile enerji bağımsızlığımızı geliştirerek gelecek kuşaklara çok daha iyi bir Türkiye bırakmak arzusundayız. Değerlerimizin Yapı Taşları Liyakat Emeğe saygı ilkemiz, Etkinlik ve Verimlilik Doğru işe doğru zamanda yatırım temel amacımız, ekonomik üretim ve çalışan başına yüksek üretim katkısı başarı kriterimiz, Değişime Açıklık ve Yenilikçilik Dünden ders alarak yarını inşa etmek için gelişen teknolojinin uygulayıcısı olmak, yeni üretim tekniklerini etkin bir biçimde kullanmak ve vizyonumuzu değişen dünya dengelerine göre oluşturmak yolumuz, Çevreye Duyarlılık Doğayla dost, geleceğimize temiz bir çevre bırakmak arzumuz, Sorumluluk, Bilgi, Tecrübe ve Yetki Paylaşımı Bilginin deneyimle anlam kazandığı, paylaştıkça çoğaldığı kurum kültürümüz, Güvenilirlik ve Dürüstlük Çalışanlarımız arasındaki güven duygusunu kurumumuz dışına taşıyarak, yerli-yabancı ortaklarımızla işbirliğini geliştirmek felsefemizdir. Stratejilerimiz Büyümek Uluslararası portföyünü geliştirmek ve Avrasya da lider bir oyuncu konumuna gelmek, Ülkemizin hidrokarbon potansiyelini keşfetmek, Karadeniz den sonra Ege ve Akdeniz faaliyetleri ile denizlerdeki gücünü artırmak, Büyük petrol şirketleri ile konsorsiyumlar kurarak riski paylaşmak, Verimlilik Operasyonel verimliliğimizi izlemek ve geliştirmek, Konsorsiyumlarla sağlanan teknolojik yenilikleri uygulamak, Entegrasyon Geleneksel olmayan yöntemlerle petrol aramacılığına yönelmek, Doğal Gaz Depolama ve Boru Hattı projelerinde etkin rol almak, Çalışan Gelişimi Artan rekabete, gelişen teknolojiye ayak uydurmak ve verimliliğimizi artırmak için en değerli sermayemiz olan insan gücümüzü yüksek performanslı bireyler haline getirmektir.
organizasyon 8 Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Mehmet UYSAL Yönetim Kurulu Büro Müdürlüğü Özel Kalem Müdürlüğü Genel Müdür Danışmanlığı Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf YAZAR Yönetim Kurulu Üyesi İsmet SALİHOĞLU Arama Daire Başkanlığı Ömer ŞAHİNTÜRK Genel Müdür Yardımcısı Murat ALTIPARMAK Genel Müdür Yardımcısı Besim ŞİŞMAN Teftiş Kurulu Başkanlığı Ahmet ASLAN Hukuk Müşavirliği Davut İYRAS Batman Bölge Müdürlüğü Gökhan AKIN Sondaj Daire Başkanlığı Hüseyin ÇİLOĞLU Bilgi Teknolojileri Daire Başkanlığı Levent ÖZKABAN Trakya Bölge Müdürlüğü Murat HACIHALİLOĞLU Yurtdışı Projeler Daire Başkanlığı Tayfun Yener UMUCU Ofisler Kuyu Tamamlama Hizmetleri Daire Başkanlığı Serdal AZARSIZ Strateji Daire Başkanlığı Memet Ali KAYA
9 Yönetim Kurulu Üyesi Cumali KINACI Yönetim Kurulu Üyesi Murat ALTIPARMAK Yönetim Kurulu Üyesi Besim ŞİŞMAN Genel Müdür Yardımcısı Ahmet ADANIR Genel Müdür Yardımcısı Yurdal ÖZTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Sait KİRAZOĞLU Üretim Daire Başkanlığı Ali TİREK Makine İkmal ve İnşaat Daire Başkanlığı Recai GÜNGÖR Adıyaman Bölge Müdürlüğü Halil Murat DEMİR Araştırma Merkezi Daire Başkanlığı Süleyman ÇALIK Planlama ve Koordinasyon Daire Başkanlığı Erdal COŞKUN Mali İşler Daire Başkanlığı Fikri NAYIR İş Güvenliği ve Çevre Koruma Daire Başkanlığı İrfan MEMİŞOĞLU İN-GE Kurulu Başkanlığı İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı Yahya PEKTAŞ
yönetim kurulu başkanı ve genel müdürün notu 10 Denizlerimizdeki sondajlardan elde edilecek başarılı sonuçların; hem Türkiye Petrollerini hem de Türkiye yi, 2023 yılı hedeflerine taşıyacak önemde olduğunun bilinci ve heyecanı içerisindeyiz. yatırımlarımıza büyük bir ivme kazandırdık ve yurtiçi faaliyetlerimizi özellikle deniz alanlarımıza yönlendirdik. Ülkemizin petrol potansiyelini belirleme ve ihtiyaç duyduğu petrolü üretme göreviyle 1954 yılında yola çıkan şirketimiz, bu amaca yönelik çalışmalarını geçmiş yıllarda olduğu gibi 2011 yılında da büyük bir gayretle sürdürmüştür. Kuruluş amacımız doğrultusunda sürdürülen bu özverili çalışmalardan elde edilecek olumlu sonuçların, gelecek 10 yılda ülkemizi dünya sıralamasında çok daha yukarılara taşıyacak olan unsurların en başında yer alacağına inanıyoruz. Ülkemizin önümüzdeki 10 yıl içerisinde petrol ve doğal gaz ithalatı için yaklaşık 450 milyar dolar gibi yüksek bir bedel ödeyecek olması, Ortaklığımızın yurtiçinde ve yurtdışında, arama/üretim çalışmalarını aksatmadan ve artırarak sürdürmesinin önemini açıkça ortaya koymaktadır. Ortaklığımız, uluslararası arenanın yoğun rekabet ortamında yarışabileceği bir yapıya kavuşturulduğu takdirde bu çalışmalarında başarıya ulaşabilecektir. Son 10 yılda uygulamaya koyduğumuz arama stratejilerimiz doğrultusunda yurtiçi/yurtdışı Batı Karadeniz de 2004 yılında gerçekleştirdiğimiz ilk ekonomik gaz keşfi, bu bölgeyi ilgi odağı haline getirmiş ve arama çalışmaları Akdeniz i de kapsayacak şekilde yıldan yıla giderek artmıştır. Denizlerimizdeki sondajlardan elde edilecek başarılı sonuçların; hem Türkiye Petrollerini hem de Türkiye yi, 2023 yılı hedeflerine taşıyacak önemde olduğunun bilinci ve heyecanı içerisindeyiz. Denizlerimizdeki faaliyetler kapsamında, çalışmalarımızın hedeflerinden biri de Doğu Akdeniz Bölgesinde etkin olmaktır. Bu hedef için attığımız ilk adım, KKTC ile imzalanan 7 deniz ve 1 kara sahasını içeren Petrol Sahası Hizmetleri ve Üretim Paylaşımı Anlaşmasıdır. İkinci adımımız ise ülkemizin acil ihtiyacı olan ve deniz aramacılığında dışarıya olan bağımlılığımızı ortadan kaldıracak, günümüz teknolojilerine sahip bir sismik araştırma gemisi almak için başlatılan çalışmalardır. Ülkemizin hampetrol ve doğal gaz arzına katkıda bulunmak amacıyla yurtdışında Azerbaycan, Irak, Libya, Kazakistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve Kolombiya da aktif olarak faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz.
Irak taki zor şartlara rağmen içinde yer aldığımız 4 proje ile en fazla projeye sahip şirket olarak etkin varlığımızı sürdürüyor, ilave yeni projelerde yer almak için çalışıyoruz. 2011 yılının başlarında Libya da başlayan siyasi karışıklık nedeniyle, diğer bütün petrol şirketleri gibi Türkiye Petrolleri de faaliyetlerini geçici olarak durdurmak zorunda kalmıştı. Libya nın içinden geçtiği zor dönemde askıya alınan bu faaliyetlerimizin 2011 yılı Ekim ayı sonunda yeniden başlamış olmasını önemsiyoruz. Coğrafi konumumuzun sunduğu fırsatları en iyi şekilde değerlendirme amacına destek veren Ortaklığımız, bu kapsamda Azerbaycan doğal gazının, Türkiye üzerinden Avrupa ya taşınmasını sağlayacak Trans Anadolu Boru Hattı Projesine (TANAP) dahil olmuştur. Her zaman vurguladığımız gibi, zengin rezervlere sahip bölge ülkeleri ile tüketimin fazla olduğu Avrupa ülkeleri arasındaki köprü olma görevimize bir yenisini daha eklemiş bulunmaktayız. Sektörümüzde teknoloji baş döndüren bir hızla değişmektedir. Enerji sektöründeki gelişmeleri yakından takip eden Ortaklığımız, ülkemizi daha da ileri seviyelere taşıyacak olan adımları vakit kaybetmeden atmaktadır. Dünya şirketleriyle yarışan bir şirket olabilmemiz için Ortaklığımızın kendini sürekli olarak yenilemek mecburiyeti vardır. Çağımızda Bilgi ve İletişim her şirketin olduğu gibi petrol şirketlerinin de en önemli sermayesi konumuna yükselmiştir. Ortaklığımızda tüm bilgi işlemlerini modern bir binada toplayarak hem bilgi güvenliğimizi artıracak hem de ihtiyacı olan kişilerin bu bilgilere en kolay ve çabuk yoldan ulaşımını sağlayacak sistem kurulmaktadır. Kaya gazı (shale gas) üretim yöntemi ile ABD de çok miktarda gaz üretimi mümkün olmuş ve bu ülkede gaz fiyatları rekabet nedeni ile aşırı bir biçimde düşmüştür. Oyun değiştirici nitelikli bu yöntemle, uzun vadede dünya gaz piyasalarında ciddi fiyat değişimlerinin sahne alacağı öngörülmektedir. Kaya gazı üretiminde ülkemizin de ciddi bir potansiyele sahip olduğu bilinmektedir. Ülkemizde kaya gazı üretim yönteminin başarılı olması halinde enerji bağımlılığı azaltılarak, hem arz güvenliğimiz için önemli bir adım atılacak hem de ekonomimiz üzerinde büyük bir yük olan enerji faturası önemli oranda azalacaktır. Bu kapsamda, kaya gazı yöntemi ile deneme üretimi çalışmaları yapmak üzere 2010 yılında Transatlantic ile 2011 yılında ise Shell ile arama ve üretim anlaşmaları imzalanmıştır. Türkiye de birçok ilke imza atan Türkiye Petrolleri, ülkemizde ilk olan Kuzey Marmara ve Değirmenköy Doğal gaz Depolama Tesislerinin kapasitesini kademeli olarak artırarak depolanan gaz miktarını yaklaşık 3 milyar m³ e ve günlük geri üretim miktarını 50 milyon m³ e çıkartmak için çalışmaktadır. Depolama kapasitesini ve günlük geri üretim miktarını artırma çalışmalarımız her yerde ve her zaman vurgulanan enerji arz güvenliğimiz açısından büyük önem taşımaktadır. Sürdürülebilir gelişmenin ancak çevre duyarlılığı ve sosyal sorumluluk anlayışı ile mümkün olabileceğine inanıyoruz ve bu konudaki sorumluluklarımızın bilincindeyiz. Hem yasal zorunluluklarımız hem de çalışanlarımıza kazandırmış olduğumuz bilinç ile faaliyetlerimizi çevre dostu politikalar çerçevesinde gerçekleştirmeye devam edeceğiz. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kurulduğu 1954 yılından bu yana her yıl kar eden bir kuruluştur. Ortaklığımızın hem önceki çalışanlarının hem de günümüz çalışanlarının TPAO nun amacına ulaşmasına verdikleri önem ve TPAO ailesine bağlılığı böylesine büyük bir başarıyı oluşturan önemli unsurlardır. Bu başarının önümüzdeki yıllarda da sürdürüleceğine inancım tamdır. Mehmet UYSAL Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür 11
yönetim kurulumuz 5 4 1 2 3 6
Mehmet UYSAL Cumali KINACI 1Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür 2 Yönetim Kurulu Üyesi 3 İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. Saint Louis Üniversitesi nde Jeofizik Mühendisliği dalında yüksek lisans yaptı. 2007 yılından itibaren TPAO Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevini yürütmektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Bölümü nde yüksek lisans ve doktora programlarını tamamladı. 2003 yılından itibaren TPAO Yönetim Kurulu Üyeliği görevinde bulunan, Prof. Dr. Cumali KINACI aynı zamanda Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü olarak görev yapmaktadır. Yusuf YAZAR Yönetim Kurulu Üyesi İDMMA Harita ve Kadastro Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Jeodezi Anabilim Dalı nda yüksek lisans yaptı. 2004 yılından itibaren ETKB temsilcisi olarak TPAO Yönetim Kurulu üyeliği görevinde bulunan Yusuf YAZAR, aynı zamanda Yenilenebilir Enerji Genel Müdürü olarak görev yapmaktadır. 13 İsmet SALİHOĞLU Murat ALTIPARMAK Besim ŞİŞMAN 4Yönetim Kurulu Üyesi 5 Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yrd. 6 Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yrd. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nden mezun oldu. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde İktisat dalında yüksek lisans yaptı. 2005 yılından itibaren Hazine Temsilcisi olarak TPAO Yönetim Kurulu Üyeliği görevinde bulunan İsmet SALİHOĞLU, aynı zamanda Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. İstanbul Teknik Üniversitesi Petrol Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. 2003 yılından itibaren TPAO Genel Müdür Yardımcılığı, 2010 yılından bu yana ise Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürütmektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi Petrol Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. 2009 yılından itibaren TPAO Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yardımcısı olarak görevini yürütmektedir.
yöneticilerimiz 14 Mehmet UYSAL Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. Saint Louis Üniversitesi nde Jeofizik Mühendisliği dalında yüksek lisans yaptı. 2007 yılından itibaren TPAO Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevini yürütmektedir. Murat ALTIPARMAK Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yrd. İstanbul Teknik Üniversitesi Petrol Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. 2003 yılından itibaren TPAO Genel Müdür Yardımcılığı, 2010 yılından bu yana ise Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürütmektedir. Besim ŞİŞMAN Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yrd. İstanbul Teknik Üniversitesi Petrol Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. 2009 yılından itibaren TPAO Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yardımcısı olarak görevini yürütmektedir.
15 Ahmet ADANIR Genel Müdür Yrd. İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi nden mezun oldu. 2004 yılından itibaren TPAO Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmektedir. Yurdal ÖZTAŞ Genel Müdür Yrd. Ege Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Petrol Jeolojisi dalında yüksek lisans yaptı. 2007-2010 tarihleri arasında TPAO Yönetim Kurulu Üyeliği görevinde bulunmuş olup, 2007 yılından itibaren TPAO Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmektedir. Mehmet Sait KİRAZOĞLU Genel Müdür Yrd. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nden mezun oldu. ABD de Syracuse Üniversitesinde (Maxwell School) Kamu Yönetimi dalında yüksek lisans yaptı. 2011 yılından itibaren TPAO Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmektedir.
2011 in göstergeleri 16 Satış Gelirleri (milyon dolar) Net Kar (milyon dolar) Dönen Varlıklar (milyon dolar) Duran Varlıklar (milyon dolar) Özkaynaklar (milyon dolar) Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar (milyon dolar) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar (milyon dolar) Cari Oran (%) Nakit Oranı (%) Finansal Kaldıraç Oranı (%) 2011 2010 3.295 2.851 1.435 1.353 2.740 2.793 4.488 4.214 5.750 5.341 717 1.015 762 652 7,34 2,75 3,91 1,97 0,12 0,24 318 336 389 579 389 1.353 2008 2009 2008 2010 2009 1.701 1.435 2010 2011 2011 Yurtiçi Yatırım Net Kar milyon dolar
2011 2010 Jeoloji Faaliyetleri (km 2 ) 9.514 5.566 Sismik Faaliyetler 2B 3B Kara (km) Deniz (km) Kara (km 2 ) Deniz (km 2 ) 663 12.300 1.064 1.691 936-1.315 562 17 Sondaj Faaliyetleri Kara (bin m) Deniz (bin m) 186 13 167 14 Üretim Faaliyetleri Yurtiçi (milyon varil pe) Yurtdışı (milyon varil pe) 14,0 10,3 14,2 11,1 deniz sismikleri 25.000 km 20.000 km 15.000 km 10.000 km 5.000 km 2B 3B 7.000 km 2 6.000 km 2 5.000 km 2 4.000 km 2 3.000 km 2 2.000 km 2 1.000 km 2 0 km 0 km 2 2007 2008 2009 2010 2011 Son yıllarda geliştirdiğimiz yeni arama stratejisi ile faaliyetlerimizi özellikle deniz alanlarımıza yönelttik. Bu kapsamda, Doğu Akdeniz deki ruhsatlarımızda gerek öz sermayemiz ile gerekse yabancı şirketler ile ortaklığa giderek sondaj faaliyetlerini başlatmayı hedefledik. Antalya Körfezinde ise Shell ile 3 ruhsat alanını içeren bir Ortak İşletme Anlaşması imzaladık. Yakın gelecekteki hedefimiz, Karadeniz ve Akdeniz deki arama faaliyetlerimiz neticesinde denizlerimizin hidrokarbon potansiyelini ortaya çıkarmak ve ekonomimize kazandırmaktır.
18 Dünya nüfusu mal ve hizmet almak için, son 10 yılda yüzde 28 daha fazla para harcadı. Bu tüketim çılgınlığı, ham madde ve enerji tüketimini körükledi. Tüketimdeki bu artış aynı hızla devam ederse 2050 yılında canlı yaşamının sürdürülebilmesi için dünyamız gibi 2 gezegene daha ihtiyaç duyulacaktır.
19
yurtiçi arama ve üretim faaliyetleri 20 denizde sismik Türkiye Petrolleri olarak, amaç ve hedeflerimiz doğrultusunda arama, sondaj, üretim faaliyetlerimizi sürdürürken olumsuz çevresel etkilerin önlenmesi ve/veya en aza indirilmesi, insan ve çevre sağlığı ile doğal dengenin korunması için yenilikçi, işlevsel ve bilimsel bir tutumla çevreye saygılı bir ekip çalışması yürütüyoruz. Hedefimiz, insan yaşamına temel teşkil eden ekosistem dengelerini koruyarak, ekonomik çaba ve yatırımlarımızı anlamlandırmaktır.
Her geçen gün artan petrol ve doğal gaz ihtiyacımızı yurtiçi ve yurtdışı kaynaklardan karşılama yönündeki vizyon ve misyonumuz doğrultusunda, faaliyetlerimizi ülkemizin yeterince aranmamış basenlerine ve özellikle Karadeniz ve Akdeniz deniz alanlarına yönlendirerek, yatırımlarımıza son yıllarda büyük bir ivme kazandırdık. 2000 li yılların başında yaklaşık 50 milyon dolar olan yurtiçi yatırımımız, büyük hamlelerle 2011 yılında 600 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Faaliyetlerimizin de katlanarak arttığı son 10 yılda, ülkemizin yeni petrol kaynaklarını ortaya çıkaracak büyük ve önemli çalışmalara imza attık. arasında yaklaşık 20.000 km 2B ve 2.500 km² 3B sismik çalışma gerçekleştirdik. Yapılmakta olan sismik ve jeolojik çalışmalarla bölgenin hidrokarbon potansiyelini ortaya çıkartmak adına önemli adımlar attık. Öte yandan, Türkiye Petrolleri ile Shell arasında 23 Kasım 2011 tarihinde, Akdeniz Bölgesi Antalya deniz alanlarındaki 3 arama ruhsat alanını kapsayan bir Ortak İşletme Anlaşması imzalanmıştır. Antalya Körfezinden sonra Mersin ve İskenderun Körfezlerindeki ruhsatlarımızı kapsayan farm-out çalışmalarına da başladık. 21 2004 den 2011 e kadar Karadeniz de yaklaşık 64.000 km 2B ve 14.000 km² 3B sismik saha çalışmaları yaparak, bölgenin hidrokarbon potansiyeli hakkında önemli bulgular elde ettik. Bu bulgular ışığında gerçekleştirdiğimiz ilk ekonomik gaz keşfi ise bölgeyi petrol şirketlerinin ilgi odağı haline getirmiştir. Bu kapsamda, gerçekleştirilen ultra derin deniz sondajlarından HopaX-1, Sinop-1, Yassıhöyük-1, Kastamonu-1 Kuyuları, BP, Petrobras, ExxonMobil ve Chevron ile yapılan ortak arama çalışmaları sonucunda açıldı. Sürmene-1/1RE Kuyusunun sondajını ise kendi imkanlarımızla gerçekleştirdik. Türkiye Petrolleri olarak, Yassıhöyük-1 ve Sürmene-1/1RE Kuyularının sondaj operatörlüğünü üstlenerek, dünyada ultra derin denizlerde bu işi yapabilen 12 büyük şirketten birisi olduk. Yakın gelecekteki hedefimiz; Karadeniz de var olduğu düşünülen hidrokarbon potansiyelinin keşfedilmesi ve ekonomiye kazandırılmasıdır. Diğer taraftan, Akdeniz de (İskenderun, Kıbrıs, Mersin, Antalya açıkları) 2005-2011 yılları Denizlerimizdeki sondajlardan elde edilebilecek başarılı sonuçların, hem Türkiye Petrollerini hem de ülkemizi, 2023 yılı hedeflerine taşıyacak önemde olduğunun bilinci ve heyecanı içerisindeyiz. Trakya, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgelerimiz başta olmak üzere, diğer kara alanlarındaki arama çalışmalarımızı da yoğun olarak sürdürmekteyiz. Bütün bu girişimlerimizin çatısı altında, sondaj faaliyetlerimizi yurtiçinde ve yurtdışında aralıksız olarak devam ettirme kararlılığındayız. 2011 yılında 115 kuyuda 198.875 metre sondaj faaliyetinde bulunduk. Bu çalışmalar neticesinde, 54 kuyu petrollü ve 9 kuyu da gazlı kuyu olarak sonuçlanmış olup, bu kapsamda 7 petrol ve 6 doğal gaz sahası keşfi gerçekleştirilmiştir. Bunlardan G.Akçakoca-1/1RE ile Akçakoca-5 Kuyuları TPAO-Petrol Ofisi E&P-Tiway Oil-Foinavon ortaklığında yürütülen Batı Karadeniz Arama ve Geliştirme Projesi kapsamında açılmıştır. Karadeniz de Exxonmobil ile ortak Kastamonu-1 ve Ortaklığımızca açılan Sürmene-1/1RE derin deniz kuyularının sondajlarını da yine yıl içerisinde tamamladık.
Ayrıca, ülkemizde bir ilk olan kaya gazı (shale gas) gibi geleneksel olmayan yöntemler ile petrol ve doğal gaz üretimi yapmaya yönelik çalışmalarımız da devam etmektedir. TPAO-Transatlantic arasında imzalanan Mutabakat Zaptı ile Trakya Baseni ve Güneydoğu Anadolu da geleneksel olmayan rezervuarlardan üretim yapabilme potansiyelini belirlemek amacıyla öncelikle Trakya Baseninde Kaynarca-1 Kuyusuna re-entry, Kepirtepe-1 Kuyusuna ise re-entry ve devamında Mezardere Formasyonu içerisinde 3 seviyede hydrofrac yaptık. 22 Uluslararası petrol şirketleriyle entegrasyon sürecini benimsemiş olan bütün petrol şirketleri için rekabetçi, güvenilir, şeffaf ve dengeli piyasa koşulları oluşturma yönündeki çalışmalarımızı da sürdürmekteyiz. TPAO-Petrol Ofisi E&P-Tiway Oil- Foinavon ortaklığında yürütülen Batı Karadeniz Arama ve Geliştirme Projesi kapsamında, Ayazlı ve Akkaya Sahalarından gaz üretimine devam ettik. Bu süreçte Türkiye Petrolleri olarak, petrol ve doğal gaz arama çalışmalarımızda uluslararası petrol şirketleriyle ortaklıklar kurarak, birçok ortak arama ve üretim anlaşmasına imza attık. Bu kapsamda; TPAO-NVT Perenco arasındaki Güneydoğu Anadolu Bölgesine yönelik Ortak Girişim Anlaşması çerçevesinde üretim faaliyetlerimiz devam etmekte olup, kendi operatörlüğümüzde açılan G.Kırtepe-11 ortak üretim kuyusunu petrollü kuyu olarak tamamladık. TPAO-Tiway Oil ortaklığında sürdürülen Cendere Sahasını Geliştirme Projesi kapsamında, yıl içerisinde Cendere-23 Kuyusunun açılmasına karar verilmiş olup, çalışmalara başlanmıştır. İlk etapta üretimi artırmak amacıyla Cendere-15,18 ve 20 Kuyularında yeniden tamamlama çalışmaları yaptık. TPAO-Amity Oil arasında imzalanan Trakya Baseni Ortak İşletme Anlaşması kapsamında, doğal gaz ve kondensat üretimine devam edilmektedir. Ortaklıkta bulunan arama ruhsatlarında ise arama çalışmaları sürdürülmektedir. Bu kapsamda, açılan Pelit-2,3, D.Beyciler-H1, Yenibağ-1 ve Kumdere-1 Kuyularını gazlı kuyu olarak tamamladık. Geçtiğimiz yıllarda sondajı yapılmış olan Akçakoca-3 ve 4 Kuyularına ek olarak platform üzerinden açılan Akçakoca-5 Kuyusunu ise 14 Ekim 2011 tarihinde tamamlayarak, üretim faaliyetlerine başladık. Bu kapsamda, Batı Karadeniz de günde 2,1 milyon m³ üretim kapasitesine sahip çift katlı Akçakoca Platformu devreye alınmıştır. Sözkonusu platformdan 3 kuyudan, Akkaya ve Ayazlı Platformlarından ise 6 kuyudan olmak üzere toplam 9 kuyudan yaklaşık 500.000 sm³/gün doğal gaz üretimi gerçekleştirdik. TPAO-Petrobras-Exxonmobil ortaklığında yürütülen Orta Karadeniz Projesi kapsamında Sinop-Ayancık-Çarşamba subblokları için Petrobras ile 17 Ağustos 2006 tarihinde Ortak Arama ve İşletme Anlaşması imzaladık. 11 Ocak 2010 tarihinde ise ExxonMobil, Petrobras ın %25 hissesini alarak anlaşmaya ortak olmuştur. Anlaşma kapsamında, Leiv Eiriksson platformu ile Petrobras operatörlüğünde Sinop-1 Kuyusunun sondajını gerçekleştirdik. TPAO-Exxonmobil ortaklığında Orta ve Batı Karadeniz Projesi kapsamında, 3921 no lu ruhsatında yapılan değerlendirmeler sonucunda, Kastamonu-1 derin deniz kuyusunun sondajını Deepwater Champion Sondaj Gemisi ile 20 Eylül 2011 tarihinde gaz emareli kuru kuyu olarak tamamladık.
TPAO-Chevron Karadeniz B.V. ortak projesi kapsamında ve TPAO operatörlüğünde Yassıhöyük-1 Kuyusunun sondajını yıl içerisinde tamamladık. 23 TPAO-Shell arasında, 23 Kasım 2011 tarihinde, Akdeniz Bölgesi Antalya deniz alanlarındaki 3 arama ruhsat alanı ile Güneydoğu Anadolu Bölgemizde geleneksel olmayan metodlarla üretim yapmak üzere Ortak İşletme Anlaşmaları imzaladık. Hampetrol ve Doğal Gaz Üretimimiz 2011 yılında yurtiçi hampetrol üretimimiz 12,1 milyon varil olmuştur. Bu rakam ülkemiz toplam petrol üretiminin %74 üne karşılık gelmektedir. Bu üretimin %71 i Batman, %28 i Adıyaman ve %1 i ise Trakya Bölgesinden karşılanmıştır. 2011 yılı sonunda kuyu sayısı; 51 yeni, 11 eski kuyunun devreye girmesi ve 3 kuyunun da devreden çıkmasıyla 1.195 olmuştur. Sahalarımızdan, petrolle birlikte önemli miktarlarda su da üretilmektedir. 2011 yılında üretilen toplam 106 milyon varil su, çevreye zarar verilmemesi amacıyla çeşitli sahalarımızdaki 87 atık su enjeksiyon kuyusundan emniyetli zonlara enjekte edilmiştir. Üretimi düşürmeme politikasına paralel olarak ülke içerisindeki rezerv geliştirme ve üretim faaliyetlerine 2011 yılında da devam ettik. Ağır petrol ihtiva eden sahalardaki üretim sorunları, özel teknik uygulamalar gerektirmektedir. Bu amaçla, üretimdeki düşüşe engel olmak ve var olan potansiyeli değerlendirmek üzere çeşitli rezervuar çalışmaları başlattık. 2011 yılında, Ortaklığımız doğal gaz sahalarından ise toplam 317,6 milyon sm³ gaz üretilmiştir. Bu üretimin, %97 si Trakya, %2 si Batman ve %1 i Adıyaman Bölgesinden karşılanmıştır. Üretilen doğal gazın hampetrol eşdeğeri 1,9 milyon varildir. Böylece, TPAO sahalarından 2011 yılı içinde üretilen hidrokarbon miktarı 14 milyon varil olmuştur.
24 Türkiye de bir ilk; Doğal Gaz Depolama Tesisleri 2007 yılı başlarında devreye alınan 1,6 milyar sm³ kapasiteli Kuzey Marmara ve Değirmenköy Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesislerinin kapasitesi, 2010 yılında 2,66 milyar sm³ e çıkartılmıştır. Önümüzdeki dönemde depolama kapasitesinin yaklaşık 3,0 milyar sm³ e, günlük geri üretim miktarının ise 50 milyon m³ e yükseltilmesi için çalışmaları sürdürmekteyiz. Üç fazda yürütülen projenin birinci fazında planlanan yatırımlar tamamlanmış ve boru hattı devreye alınmıştır. İkinci fazda, Değirmenköy Sahasında depolanacak olan gazın ayrı bir tesiste işlenmesi ve doğrudan BOTAŞ ana iletim hattına verilmesi amacıyla, mevcut tesislerin yanına azami 10 milyon m³/gün kapasiteli ek bir geri üretim tesisi kurularak 2,66 milyar sm³ olan toplam depolama kapasitemizin yaklaşık 3 milyar sm³ e çıkartılması planlanmıştır. Proje kapsamında, ÇED Olumlu Belgesi alınmış olup, detay mühendislik çalışması devam etmektedir. Üçüncü fazda ise, Kuzey Marmara rezervuarına denizden ilave kazılacak 16 yönlü kuyu ile geri üretim debisinin artırılması, mevcut doğal gaz depolama tesislerinin yanına azami 25 milyon m³/gün geri üretim kapasiteli yeni bir yüzey tesisinin kurulması planlanmıştır. Bu aşamanın 2016 yılı sonuna kadar tamamlanması ile toplam geri üretim kapasitemiz 50 milyon m³/gün e ulaşmış olacaktır. Üretimi Artırma Projelerimiz Batı Raman Sahası Petrol Üretimini Yükseltme Projesi 1986 yılından bu yana yürütülen proje kapsamında, 2011 yılı sonuna kadar 106,3 milyon varil petrol üretilmiş olup, bunun 70,4 milyon varillik kısmı proje sayesinde üretilmiş olan ilave petroldür. Yıl içerisinde sahaya toplam 417 milyon m³ CO 2 basılmış, bunun 303 milyon m³ lük kısmı geri üretilmiştir. Üretilen bu gazın 275 milyon m³ lük kısmı rezervuara geri basılmıştır. Su enjeksiyonunun etkinliğini artırmaya yönelik kimyasal kullanımın etkisini görmek amacı ile 4 kuyudan NaOH ile zenginleştirilmiş su enjeksiyonuna başlanmış ve toplam 105 bin varil kimyasal katkılı suyun enjeksiyonu yapılmıştır. Ayrıca, sahada yıl içerisinde 11 dik ve 2 yatay kuyu sondajı gerçekleştirilmiştir. Buhar Enjeksiyonu Pilot Uygulaması kapsamında 2 adet buhar enjeksiyon kuyusu, 3 adet üretim kuyusu ve 1 adet gözlem kuyusu açılmıştır. Uygulama için gerekli buhar jeneratörü ve yardımcı üniteler temin edilerek montaj çalışmaları büyük ölçüde tamamlanmıştır. 2012 yılı ortalarında kuyular tamamlanıp, yüzey tesisleri devreye alınarak buhar enjeksiyonuna başlanacaktır. Raman Sahası Üretimi Artırma Projesi Raman Sahasında, 1994 yılından itibaren yatay kuyuların kazılması, debi artırımı, terk kuyuların yeniden devreye alınması, yeniden tamamlama operasyonları, çatlaklardan su gelişini engelleyici polimer jel enjeksiyonu ve yeni kuyuların kazılması gibi üretimi artırma çalışmalarına yıl içinde de devam edilmiştir. Bu kapsamda, 2011 yılı sonu itibariyle yaklaşık 23,1 milyon varil ilave petrol üretilmiştir. 2011 yılında üretimi artırmaya yönelik olarak, sahada 7 adet yeni kuyunun sondajı yapılmış ve sahadaki toplam kuyu sayısı 249 a ulaşmıştır.
25 Garzan Su Enjeksiyonu Projesi Garzan Sahaları, toplam 300 milyon varil yerinde petrol rezervi ile Türkiye nin en büyük petrol sahaları arasındadır. Sözkonusu proje ile 2011 yılı sonu itibariyle Garzan-B Sahasından 28,8 milyon varil ve Garzan-C Sahasından 13,2 milyon varil petrol üretilmiştir. Batı Kozluca Sahası Su Ardışık Gaz Enjeksiyonu Projesi Batı Kozluca Sahasında 2011 yılı sonu itibariyle, toplam 5.982 MMscf (169 milyon m³) gaz ve 831.383 varil su enjeksiyonu yapılmıştır. Halen CO 2 ve su enjeksiyonuna devam edilmektedir. 2007 yılında pilot olarak uygulanan 7 kuyuda su gelişini engellemeye yönelik jel operasyonunun olumlu sonuç vermesi üzerine, 2011 yılı sonuna kadar toplam 75 kuyuya jel enjeksiyonu yapılarak, bu kuyulardan yaklaşık 756.000 varil ilave üretim sağlanmıştır. Yıl içerisinde proje kapsamında, 20 den fazla kuyuda kademeli debi artışı yapılmış ve jel operasyonu ile 2 adet terk edilen kuyu devreye alınmıştır. Yapılan bu operasyonlarla, 2011 yılında yaklaşık 18.500 varil ilave petrol üretilmiştir. Tüm bu faaliyetlerimizi sürdürürken, ülkemizin sürdürülebilir kalkınma hedefi bilinciyle, enerji sektörü içinde önder bir kuruluş olarak, faaliyetlerimizin çevresel uyum ve sosyal bilinç kavramları çerçevesinde yürütülmesi için gerekli olan tüm önlemlerin alınması konusundaki hassasiyetimizden ödün vermemekteyiz. Hepimiz sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahibiz. Çevreyi korumak, en önemli sorumluluğumuzdur. Yarının büyükleri çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakmak hedefiyle, faaliyetlerimizde her türlü çevresel önlemleri etkin bir şekilde uygulamaktayız.