SEMİNERİMİZE HOŞGELDİNİZ
* HÜRRİYET İMAM HATİP ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ «BİLİNÇLİ AİLE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE SEMİNERİ»
SEMİNERİMİZDE NELER *Bağımlılık nedir? *Bağımlılık kriterleri nelerdir? *Bağımlılık türleri *Teknoloji/internet bağımlılığı *Çocuklarımızı teknoloji bağımlılığından nasıl *koruyabiliriz? *Tütün/sigara bağımlılığı *Bağımlılığa karşı önleyici faktörler VAR
*Ergenlerde sıkça görülen uyum ve davranış problemleri *Saldırganlık/fiziksel şiddet *Küfür/hakaret *Yalan *Çalma davranışı *Anne-baba olarak nelere dikkat etmelyiz? *İyi bir rol model nasıl olmalı?
*" İYİ BİR ANNE, İYİ BİR BABA MIYIM? " ** Siz, her sabah çocuğunuzu günaydın diyerek uyandırıp, okuldan geldiğinde sevgiyle kucaklıyorsunuz. * Siz, çocuğunuzun her sorduğu soruyu önemseyip, yaşına uygun bir biçimde açıklıyorsunuz. * Siz, evetlerinizi değerli kılabilmek için, gerektiği yerlerde hayır diyebiliyorsunuz. * Siz, şiddeti hiç sevmiyorsunuz. * Siz, çocuğunuz için özel zaman ayırabiliyorsunuz. * Siz, çocuğunuzun en ufak başarısını bile görüp onu yüreklendiriyorsunuz. * Siz, çocuğunuzu başka çocuklar ile kıyaslamıyorsunuz * Siz, hoşgörünüz ve dürüstlüğünüzle çocuğunuz için iyi bir örnek teşkil ediyorsunuz * Siz, çocuğunuz için buradasınız ve; * Sizler iyi bir anne, iyi bir babasınız.
*HER ÇOCUK ÖZELDİR VE ONA GÖRE DAVRANMAK GEREKİR!!!
BAĞIMLILIK NEDİR? *Bağımlılık, kişinin bağımlı olduğu nesne veya davranış üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır. *Bağımlı olunan nesne veya davranış kişinin hayatının göbeğine oturmuştur. *Bağımlılık bir kez geliştikten sonra bir daha iyileşmez, sadece tedavi ile kişi bağımlılığı nasıl kontrol edebileceğini öğrenir.
BAĞIMLILARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ *Bağımlı olduklarını kabul etmezler. *Bağımlı oldukları şeyi hemen kesmek niyetinde değildirler. Gittikçe daha fazla isterler *Bağımlı oldukları nesnenin kendilerine zarar verdiğine inanmazlar. *İş, okul ve sosyal yaşamları olumsuz etkilenir. *Bağımlı arkadaşlarıyla görüşmeye devam etme eğilimi gösterirler. *Bağımlılıkları ile ilgili kolayca bahane üretebilirler. *Tedaviye karşı isteksiz ve düzensizdirler.
TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR? *Kontrolsüzce aşırı kullanılma isteğinin önüne geçilemeyen, teknolojik aygıtlar dışında kalan hayatın anlamını yitirdiği, kullanma bırakıldığında bireyde sıkıntı verici duygu durumuna sebep olan, ailevi ve sosyal hayatı bozan bir davranışsal bağımlılık türüdür.
İNTERNET BAĞIMLILIĞININ ALT GRUPLARI *Çevirim-içi sohbet bağımlılığı *Sanal arkadaşlık bağımlılığı *Çevirim-içi oyun bağımlılığı *Çevirim-içi kumar bağımlılığı *İnternette dolaşma bağımlılığı
İNTERNET BAĞIMLILIĞI TANI KRİTERLERİ * İnternet ile ilgili aşırı zihinsel uğraş * İnternete bağlı kalma süresinde artışa ihtiyaç duyma * İnternet kullanımını azaltmaya yönelik başarısız girişimlerde bulunma * İnternet kullanımının azaltılması durumunda yoksunluk belirtileri * Uyku ve yemek düzeninde bozulmalar * İnternetin aşırı kullanılması yüzünden ilişkiler, okul ya da işle ilgili sorunlar yaşama * Dışarı çıkmaya ve arkadaşlara karşı ilgisizlik * * Baş ağrısı, yorgunluk ve halsizlik hissi * Sorumlulukların ihmal edilmesi
İNTERNET BAĞIMLILIĞININ SOSYOKÜLTÜREL SEBEPLERİ *Elde edilebilirlik *Kabul edilebilirlik *Bir gruba ait olma isteği *Akran etkisi *Kültürel tutumlar ve kitle iletişim araçları
TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ YOL AÇTIĞI SORUNLAR *Genel sağlık düzeyinde düşüş *Obsesif, depresif, kaygılı, düşmanca, fobik, paranoid düşüncelerde artma *Sosyal gelişimde önemli ölçüde gerileme *Öz güvende düşüş *Sosyal kaygı düzeyinde ve saldırganlık davranışlarında yükselme *Giderek yalnızlaşma ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşama *Zihinsel fonksiyonlarda bozulmalar *Hiperaktivite bozukluğu kriterlerinin oluşması *Uyku ve yeme düzeninin bozulması *Depresyon belirtilerinin görülmesi
İNTERNET BAĞIMLILIĞININ ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ İÇİN NELER YAPILMALI? *İnternet kullanım saatlerini sınırlama ve düzenleme *Abonesi olduğunuz internet sağlayıcısına başvurarak güvenli internet profilinin aktif hale getirilmesi *Dış durdurucular kullanma *İnternet kullanımıyla ilgili hedefler belirleme *Hatırlatıcı kartlar kullanma *Kişinin kendisini fiziksel veya sözel olarak ifade edebileceği ve geribildirimler alabileceği ortamlar oluşturma
*Enerjisini harcayabileceği alternatif aktiviteler oluşturma *Mahalledeki ailelerle iletişime geçerek sosyal arkadaşlık grupları oluşturmak ve etkinlikler organize etmek. *Bilgisayarın yerini değiştirme *Kullanıcının başka kişilerle ortak ortamlarda internete bağlanmasını sağlama *İnternete bağlanma zamanlarını değiştirme
*TÜTÜN BAĞIMLILIĞI İLE MÜCADELE *ÇOCUĞUM SİGARA İÇİYOR NE YAPMALIYIM? *ÇOCUĞUMU SİGARADAN NASIL KORUYABİLİRİM?
*Tütün Bağımlılığı: Korkunç Bir Durum! *Dünyada en yaygın kullanılan bağımlılık yapıcı maddedir. *Dünyada 1,1 milyar sigara tiryakisi var; yetişkin nüfusun 3 te 1 i *Sigaradan her yıl 4,9 milyon kişi ölüyor; günde 13.000 kişi *Türkiye de 17 milyon sigara tiryakisi var; yetişkin nüfusun %44 ü *Türkiye de sigaradan her yıl 70-100 bin kişi ölüyor; yani günde 250 kişi
*SİGARA DUMANINDA NELER OLDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ? * Karbon monoksit * Katran * Aseton * Kadmiyum * Bütan * Arsenik
*SİGARA İÇİLMEYE DEVAM EDİLİRSE NELER OLUR!!! *Beyin damarlarında daralma *Ağız, boğaz kanseri *Kronik Akciğer kanseri *Kanın daha çabuk pıhtılaşması *Damarlarda kolesterol depolanması *Kalp krizi riskinde artma *Kan dolaşımı bozukluklarına paralel felç,
*SİGARA HASTALIK RİSKLERİNİ NE KADAR ARTTIRIYOR? *Kalp krizi riski: 1-4 kat *Erkeklerde iktidarsızlık riski: 10 kat *Kadınlarda kısırlık riski: 10 kat *Ani ölüm riski: 10 kat *Gırtlak kanseri riski: 16 kat *Akciğer kanseri riski: 22 kat *Felç riski: 2-22 kat
*PASİF İÇİCİLER DE ZARAR GÖRÜYOR! *Pasif içici sigara içen birinin sigara dumanını soluyandır. *Sigara dumanındaki kimyasal maddeler kanser, amfizem, kalp hastalıkları ve KOAH gibi birçok hastalığa sebep olur.
*SİGARA BAĞIMLILIĞI *Gençlerin 1/3 ü sigarayı denemektedir ve bunların yarısı sigara bağımlısı olma riski taşımaktadırlar. *Sigara başlama yaşı 12 ye düşmüştür. *Ergenlik döneminde sigaraya başlayan çocuklarda, hayatları boyunca sigara bağımlısı olma olasılığı sigara içmeyen ergenlere göre daha fazladır. *Bir kişi 25 yaşına kadar başlamamışsa daha sonra sigaraya başlamıyor
*Akran etkisi *NEDEN SİGARA İÇİYORUZ? *Büyüdüğünü ispatlama isteği *Sigaranın kolay ulaşılabilirliği *Rol modellerin sigara içici oluşu *Medya *Sıkıntılardan kurtulma düşüncesi *Bir gruba ait olma isteği *Hiç kimse tarafından anlaşılamadığı düşüncesi
SİGARAYI NEDEN BIRAKAMIYORUZ? *Nikotinin yüksek oranda bağımlılık yapıcılığı *İçicilerin sigarasız bir hayatı hayal etmekte zorlanmaları *Bırakma çabalarının başarısızlıkla sonuçlanması sonucunda oluşan öz güven kayıpları *Sigaranın sebep olduğu risklerin tam olarak algılanamaması *Sigarayla ilgili gerçekleri kabullenememe *Sigarayı bırakmanın çok kolay olduğuna dair sanı
*ÇOCUĞUNUZUN SİGARA İÇTİĞİNDEN ŞÜPHELENİRSENİZ *Sigara içerken yakaladığınızda zarar vermeden sadece elindeki paketi alın ve sigara içilmesi ile ilgili daha önce kural koymuşsanız o kuralları hatırlatın. Sigara ile her yakaladığınızda aynı tepkiyi verin. *Belirlemiş olduğunuz kural ve sınırlara yetişkin olarak siz de uyun. *Şüphelerinizden emin olmak için elbiselerini çamaşır makinesine atmadan önce mutlaka kontrol edin.
*Örnek hikayeler, makaleler veya videolar eşliğinde sigaranın zararları konusunda bilgilenmesini sağlayın. *Sigaranın sebep olacağı kötü kokudan, sivilcelerden ve sararmış dişlerden dolayı insanların ondan tiksineceğini belirtin. *Aile sohbetinde sigara ve etkileri başlıklı bir tartışma düzenleyin. *Sigara kokan odasını toplamayacağınızı ya da eşyalarını temizlemeyeceğinizi bildirin.
*ÇOCUKLARIMIZDA GÖRÜLMESİ MUHTEMEL UYUM VE DAVRANIŞ PROBLEMLERİ *Saldırganlık *Çalma *Küfür/hakaret *Sıkça yalan söylemek
Saldırganlığın Nedenleri * Saldırgan davranışların yetişkinler tarafından ödüllendirilmesi ve pekiştirilmesi. * Çocuğun yetişkinlerden gerekli anlayışı, sevgiyi ve kabulü görmemesi. * Televizyon ve bilgisayar oyunları.
* Ana-babanın aşırı otoriter ve baskıcı tutumları, buna bağlı olarak yaşanan iletişim problemleri. * Çocuğun ana-babasından dayak yemesi. * Biyolojik olarak çocuğun beyin zarı iltihabı, beyin zedelenmesi gibi fizyolojik sorunlar.
SALDIRGANLIK KONUSUNDA ANNE-BABALARA ÖNERİLER *Ana-baba olarak çocuğa saldırganlık modeli olmayın. *Saldırgan davranışlara tolerans göstermeyin. *Saldırgan davranışları kesinlikle dayakla cezalandırmayın! Dayak atılan çocukta düşmanlık duyguları gelişir ve pekişir. *Çocuk sinirliyken onunla tartışmayın, sakinleşmesini bekleyin ve daha sonra yaptığı davranış ile ilgili konuşun.
*Çocuğa sosyal gelişimine uygun çeşitli sorumluluklar verin. Böylece çocuğa başarma duygusunu yaşatmış olursunuz. *Çocuğunuzla bir anlaşma metni imzalayın ve belirlediğiniz kuralları uygulama noktasında kararlı olun. *Çocuğun olumlu davranışını gördüğünüzde pekiştirin. Örneğin; arkadaşıyla oynarken, kavga etmediğinde ve bağırmadığında bunu sözel olarak ödüllendirin.
* SALDIRGANLIK KONUSUNDA ANNE-BABALARA ÖNERİLER *Çocuğun sportif faaliyetlerde bulunmasına ve belirli bir süre dışarıda oynamasına izin verin. Bu enerjisini boşaltmasını sağlayacaktır. *Çocuğun sergilediği saldırgan davranış başkalarının güvenliğini ciddi bir şekilde tehdit etmedikçe bu davranışın üstünde durmayın/görmezden gelin.
*Çocuğunuzun gelişim dönemlerini ve bu dönemdeki ihtiyaçlarını iyi bilerek yerine getirin. *Ana-baba olarak saldırgan davranışlar karşısında sakin davranın; sert, duygusal tepkiler yerine ben dilini kullanın ( Böyle davrandığın için üzüldüm.) *Çocuğa şiddet içeren televizyon programları seyrettirmeyin. *Çocuğunuzla mümkün olduğunca daha çok ve kaliteli zaman geçirin.
*ÇOCUĞU ÇALMAYA İTEN NEDENLER * Çocuğun temel ihtiyaçların önemsenmemesi ve karşılanmaması. * Çocuğun sevgi, ilgi ve anlayıştan mahrum olması. Çocuk, anne-babasının ilgisini çekmek için çalabilir. * Çocukta sahip olma düşüncesinin gelişmemiş olması. * Çocuğun başkasına duyduğu kızgınlığı ifade etmek veya intikam almak istemesi.
*Anne-babanın çocuğun yaptığı bu davranış karşısında tepkisiz kalması *Çocuğun özdeşleşmek için kendine kötü bir örnek seçmiş olması. *Özellikle pasif veya başarısız bir çocuğun kendisini akran grubuna kabul ettirme isteği. Örneğin; Babasının cüzdanından para alarak arkadaşlarına hediye alması gibi.
ÇALMA KONUSUNDA AİLEYE ÖNERİLER *Çocuğunuza başkalarının eşyalarına önem vermeyi, dürüstlüğü öğretin ve bunu yaşantınıza geçirin. *Anne-baba olarak çocuğunuza iyi örnek olun. Siz başkasına ait bir eşyayı izinsiz alırsanız çocuğunuzun da alabileceğini unutmayın. *Çocuğunuzla iletişiminizi güçlendirin. İlginizi ve sevginizi esirgemeyin. *Çocuğunuzun temel ihtiyaçlarını karşılayın. Yaşına ve ihtiyaçlarına uygun miktarda harçlık verin. *Çocuğun kendisine ait eşyalarının olmasını sağlayın. Bu onun mülkiyet bilincini geliştirecektir
*Çocuğun almış olduğu eşyayı sahibine özür dileyerek geri vermesini sağlayın. Aldığı eşya zarar görmüşse yenisini alın ve parasını da çocuğun harçlıklarından ödetin. Yalnız çocuğun harçlığını tamamen kesmeyin. *Çocuğunuza genel olarak kötü çocuk damgasını vurmayın. Çalmış olabilir ama bu onun her yönüyle kötü bir çocuk olduğunu göstermez. *Çocukla davranışının nedenini mutlaka konuşun. *Çocuğunuza ihtiyacı olduğunda ödünç eşya almanın yollarını öğretin. *Çocuğunuzun eşyalarını kullanmak veya almak istediğinizde mutlaka ondan izin isteyin.
*ÇOCUKLARI YALANA İTEN NEDENLER * Baskıcı ve otoriter anne-baba tutumları. * Anne-babanın olumsuz model olması. * Ailenin, çocuğa üstesinden gelemeyeceği sorumluluklar yüklemesi. * Aile kurallarının çok katı olması. * Çocuğa şiddet uygulanması. * Ailenin çocukla olan iletişiminin bozuk olması. * Çocuğun sık sık eleştirilmesi ve başkalarıyla kıyaslanması. * Çocuğun mükemmelliğe zorlanması.
YALAN KONUSUNDA AİLELERE ÖNERİLER *Eğer anne-baba olarak yalan söylerseniz, çocuğunuzda yalan söyleyecektir. *Çocuğunuza aşırı tepki göstermeyin ve ağır cezalar vermeyin. Aksi takdirde çocuğunuz cezadan kurtulmak için yalan söylemeye devam edecektir. *Çocuğunuza üstesinden gelemeyeceği sorumluluklar vermeyin. *Yumuşak ve hoşgörülü olun. *Kurallarınızı çocuğunuzun yaşamını fazla sınırlandırıcı <ve baskıcı olabilecek şekilde koymayın. *Çocuğunuzu başkalarına karşı kullanmayın. Örneğin; Bir babanın telefon çaldığında kendisi için yok dedirtmesi. *Asla çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslamayın.
* Çocuğunuzla iletişiminiz olumlu olsun. Böylece çocuğunuz yalana başvurmak zorunda kalmaz. İsteklerini, beklentilerini, sıkıntı ve kaygılarını sizinle rahatça paylaşabilir. * Haftanın belli günlerinde tüm aile bireylerinin katılacağı aile sohbetleri gerçekleştirin. * Aile sohbetlerinde bir kitaptan, bir filimden ya da bir hikayeden yararlanarak ahlaki değerleri işleyebilir, gerekli mesajları etkili bir şekilde verebilirsiniz. * Çocuğunuza kesinlikle yalancı etiketi yapıştırmayın. Aksi takdirde çocuk bu etiketin gerektirdiklerini yerine getirerek yalana devam eder. * Çocuğunuza doğruyu söyletmek için; "Doğru söylersen ceza vermeyeceğim" dedikten sonra, çocuk doğruyu söyleyince aşırı tepki vermek ya da şiddet uygulamak çocukta yalanı pekiştirir. Bu nedenle verdiğiniz sözleri yerine getirin ve çocuğunuzu cezalandırmayın.
ÇOCUKLAR NEDEN KÜFREDER? * Anne-baba veya etrafındaki yetişkinleri model alması. * Yetişkinlerin ilgisini çekme isteği. * Büyüdüğünü ispat etme çabası. * Kızgınlık ve öfke durumlarında. * Küfür eden akranları arasında kabul görme isteği.
KÜFÜR DAVRANIŞI KONUSUNDA AİLELERE ÖNERİLER * Çocuğunuza iyi model olun. Eğer siz küfür ederseniz çocuğunuzda eder. * Çocuğunuz küfrettiğinde kesinlikle şiddet ve tehdit kullanmayın. * Haftanın belli günlerinde tüm aile bireylerinin katılacağı aile sohbetleri gerçekleştirin. * Aile sohbetlerinde bir kitaptan, bir filimden ya da bir hikıayeden yararlanarak ahlaki değerleri işleyebilir, gerekli mesajları etkili bir şekilde verebilirsiniz. * Çocuğunuzun küfür etmesine tanık olduğunuzda birden aşırı tepki vermeyin. Bir süre duymazlıktan gelin. * Çocuğunuza kızgınlığını daha olumlu nasıl ifade edebileceğini öğretin. Yani küfürlü kelimelerin yerine uygun ve kabul edilebilir kelimeleri kullanmasını sağlayın. Kullandığında bunu pekiştirin. * Çocuğunuzu resim, müzik, şiir, spor gibi uğraşlara yönlendirin.
* SİGARA, ALKOL, MADDE, VE TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA KARŞI ÖNLEYİCİ FAKTÖRLER NELERDİR? * Güçlü ve pozitif aile bağları * Ebeveynlerin çocuklarının arkadaşları ve aileleriyle gruplar oluşturarak çeşitli sosyal faaliyetler gerçekleştirmeleri * Ebeveynlerin çocuklarının arkadaşlarından ve neler yaptıklarından haberdar olmaları * Aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması * Okulda başarılı olma * Okul, kulüpler gibi kurumlarla kurulmuş güçlü bir bağ * Çocuğun enerjisini harcayabileceği ortam ve imkanların oluşturulması * Çocuğa başarma duygusunun hissettirilmesi * Haftada bir-iki gün kötü alışkanlıkların tartışılacağı aile sohbetleri nin gerçekleştirilmesi.
* ONU BAĞIMLILIKLARDAN VE KÖTÜ ALIŞKANLIKLARDAN KORUMAK İÇİN * Onu etiketlemekten kaçının. * İyi bir dinleyici olun ve iletişim kanalınızı hep açık tutun. * Bağımlılık yapıcı maddeler hakkında araştırmalar yapın/bilgi sahibi olun. * Birlikte uzlaşarak bazı kurallar ve sınırlar belirleyin ve bunlara uyma konusunda son derece kararlı olun. * Koyduğunuz yasaklar yerine mutlaka alternatifler üretin. * Genelleme ve kiyaslama yapmaktan kaçının. * Söylediği şeylere ani tepki vermeyin. Bu, çatışmaya sebep olur. * Öğüt vermeyin, sorular sorarak doğruyu fark etmesini sağlayın. * Her şeyden önce ona iyi bir rol model olun!
* Çocuğunuzu Bağımlılıklardan ve Olumsuz Davranışlardan Koruyabilmek İçin Üç Temel İhtiyacını Giderin: ** Enerjisini harcama ihtiyacı ** Görünme, takdir edilme, beğenilme ihtiyacı, ** Akranlarıyla sosyalleşme ihtiyacı
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ