Permis ÇALIŞMA de travail KARNESI Bilgi broşürü
Çalışma karnesi hakkındaki mevzuat çok karmaşıktır. İçerik ise yalnızca burada sunduğumuz ile sınırlı değildir. Bununla birlikte, en önemli unsurlar hakkında bilgi edinme imkânı elde edeceksiniz. Bu broşür, alanındaki Avrupa Birliği direktiflerinin iç hukuka uygulanması sonucunda mevzuatta meydana gelecek değişikliklere göre güncellenecektir. Bu broşür Ekim 2012 itibarıyla yürürlükteki mevzuat uyarınca hazırlanmıştır.
Kimler için? Bu bilgilendirme broşürü ile öncelikle, Avrupa Birliği (AB) dışındaki üçüncü ülkelerden (RPT) gelen yabancı işçiler hedeflenmektedir. Aynı zamanda, 31 Aralık 2013 tarihine kadar çalışma karnesi zorunluluğuna tâbi olan Avrupa Birliği üyesi ülkeler Romanya ve Bulgaristan vatandaşlarını da hedeflemektedir. Üyelerimize daha etkili bir şekilde yardımcı olabilmek bakımından, şirket temsilcileri ile CSC (Hristiyan Sendikaları Konfederasyonu) merkezleri ve federasyonları personeli tarafından bu broşüre başvurulabilir. Hangi amaçla? Bu broşürde çeşitli çalışma karneleri, Belçika da çalışma karnesi elde etmek veya karne süresini uzatmak için gerekli idari işlemler, nereden destek alınabileceği gibi konular hakkında pratik bilgiler bulacaksınız. 1
Genel kural Belçika ya ücretli bir işçi olarak gelip çalışmak isteyen tüm yabancı işçiler için, bu kişilerin işverenlerinin yetkili bölge makamlarından (Brüksel, Flaman ve Valon) bir çalışma izni talebinde bulunması gerekmektedir. Bu talebin kabul edilmesi halinde, yabancı işçi, Belçika ya gelmesini sağlayacak olan bir oturma kartı (geçici) alabilecektir. Daha sonra ise çalışma karnesini alacaktır. Çalışma karneleri, işçilerin oturdukları yerlerin yerel resmi makamları tarafından verilecektir. Muafiyet durumları hariç olmak üzere, üçüncü ülke vatandaşı tüm ücretli işçiler (ücretli veya işçi), çalışma karnesi almakla yükümlüdürler. Serbest meslek icra etmek isteyen yabancılar ise, bir meslek kartı talep etmek zorundadırlar 1. Bu broşürde bu konu ele alınmayacaktır. 1 Bu internet adresinde gösterilen bir çalışma sekreterine başvurunuz: http://www.socialsecurity.fgov.be/fr/links/secretariaten.htm Oturma kartınızın hangisi olduğunu aşağıdaki tablodan öğ Kartın adı A tipi kayıt belgesi Yabancılar siciline kayıt sertifikası (CIRE) Yabancılar siciline kayıt sertifikası (CIRE) Yabancı kimlik kartı (kurum) AT/AB Uzun süreli ikametgâh kartı (Belçika da) AB vatandaşı kartı (kayıt belgesi) AB vatandaşı kartı (sürekli oturum belgesi) AB ve Üçüncü Ülke vatandaşı aile üyesi kartı AB ve Üçüncü Ülke vatandaşı aile üyesi kartı *Geçici ikametgâh süresi, yabancının tâbi olduğu işlemlerin gerektirdiği süre k 2
İş hukuku bakımından Belçika vatandaşı bir işçi ile bir yabancı işçi arasındaki fark, yabancı işçinin bir çalışma karnesine (A, B, C) sahip olması ya da çalışma karnesinden muaf olması gereğidir. Yabancı işçi, her bakımdan Belçika vatandaşı bir işçi ile aynı koşullara tâbidir. Ancak, hizmet sağlama çerçevesinde yabancı bir şirket adına işçi olarak Belçika da bulunan bir yabancı işçinin tâbi olacağı sosyal güvenlik kuralları farklıdır. Yabancı kişinin Belçika da çalışabilmesi için, her zaman yasal olarak ikamet etmesi zorunludur. Dolayısıyla, çalışma hakkının oturum hakkını doğurduğu B çalışma karnesi hariç olmak üzere, çalışma karnesi hakkı, ancak oturma kartı varsa söz konusu olabilir. Çeşitli niteliklerde oturma kartları mevcuttur. Bu konuda yetkili makam, Yabancılar Ofisidir. renebilirsiniz: Kart tipi Turuncu kart Kart A Kart B Kart C Kart D Kart E Kart E+ Kart F Kart F+ Oturum tipi geçici* sınırlı sınırsız sınırsız sınırsız sınırsız sınırsız sınırsız sınırsız adar devam eder. 3
Çalışma karnesi Çalışma karnesinden muaf tutulan birçok yabancı işçi kategorisi bulunmaktadır. Bunlar, Belçika da sınırsız oturum kartına (B ila F+ kartları) sahip ya da Belçika ya yerleşmiş yabancı işçilerdir. Bu gibi işçiler için işverenlerinin çalışma izni almasına da gerek bulunmamaktadır. En sık karşılaşılan kategoriler ise şunlardır: 31 Aralık 2013 tarihine kadar Bulgar ve Rumenler hariç olmak üzere, Avrupa Ekonomik Topluluğu vatandaşları (AET), (27 AB ülkesi ile İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn), Bir Belçika vatandaşının eşi ve bazı aile üyeleri Yerleşme kartına (titre d établissement) sahip olan yabancı ülke vatandaşları Sınırsız oturum sahibi yabancı ülke vatandaşı Belçika da mülteci olarak tanınmış kişiler Yalnızca Noël, Paskalya ve yaz tatilleri sırasında çalışmak üzere Belçika da yasal olarak ikamet eden öğrenciler Zorunlu staj ve benzeri faaliyette bulunan öğrenciler 4
Çalışma karnesi tipleri A karnesi A karnesi, talepten önce maksimum 10 yıllık yasal ve kesintisiz bir ikamet boyunca bir B karnesi vasıtasıyla 4 yıl çalıştığını kanıtlayan yabancı işçilere verilebilir. A karnesi, sınırsız bir süre için verilir. Her türlü ücretli meslek için geçerlidir. A çalışma karnesi sahibi kişi, kendisine karneyi veren yerel makam hangisi olursa olsun, Belçika da istediği yerde çalışabilir. B karnesi B karnesi, temel olarak Belçika vatandaşı bir işverenin (ya da Belçika ya yerleşik yabancı işverenin) işe almak üzere Belçika ya getirtmek istediği yabancı işçilere verilir. Kendi ülkesinde bulunan (ya da kendi ülkesi olmayan bir ülkede bulunan) bir işçinin çalışma izni talebini işvereni yapacaktır. B karnesi, sınırlı süreli olup, maksimum bir yıllıktır ve yenilenebilir. Bu karne, belirli bir işveren ve belirli bir iş için geçerlidir. 5 B karnesinin verilebilmesi için şu 4 koşulun önceden sağlanmış olması gerekmektedir: işçinin uyruğu (Belçika nın uluslararası anlaşma imzaladığı ülkeler: Cezayir, Fas, Tunus, Türkiye ve Eski Yugoslavya ülkeleri (Bosna Hersek, Hırvatistan, Kosova, Makedonya, Sırbistan ve Karadağ). Bu koşul, 31 Aralık 2013 tarihine kadar Bulgar ve Rumen işçilere de uygulanacaktır. Belçika da işgücü piyasası incelenmesi kişinin ülkesinden talep yapılması işçinin tıbbi muayenesi ve hizmet sözleşmesi.
Bunların dışındaki diğer yabancı ülkelerin vatandaşlarının, taleplerinin ilk incelemesi sırasında bir karne alma hakları yoktur. Ancak, red kararı nedeniyle bölge Bakanlığı na yapılan itiraz üzerine bu karnenin verilebilme ihtimali vardır. Belçika da işgücü piyasası incelemesine tâbi yabancı işçiler bakımından geçerli kural, yabancı işçi çalıştırma izninin ancak Belçika işgücü piyasasında söz konusu işi, eğitimden sonra da dâhil olmak üzere, yapabilecek kimsenin olmaması halinde verilebilmesidir. Şu işçiler, işgücü piyasası incelemesine tâbi değildirler: yalnızca işgücü açığı bulunan işler kapsamında Bulgaristan ve Romanya vatandaşları yüksek kalifiye işçiler yönetici sıfatıyla görev yapacak kişiler uzman teknisyenler bir Belçika firmasında özel bir mesleki eğitim gören işçiler en az 18 yaşındaki profesyonel sporcular ve antrenörler gösteri sanatları alanındaki sanatçılar ve benzeri durumlar. İşveren henüz çalıştırma izni almamışken, yabancı işçinin ülkeye çalışma amacıyla girmesi halinde çalışma izni verilmez. Ancak, Belçika da ikamet eden aşağıda belirtilen yabancılar B karnesi talebinde bulunabilirler: bir yabancı ülke vatandaşının öğrenci olarak oturum almış eşi bir yabancı ülke vatandaşının oturum hakkı çalışma karnesi süresiyle sınırlı olan eşi çalışma karnesinden muaf olan bazı yabancı ülke vatandaşlarının eşleri. 6
C karnesi C karnesi, oturum durumu henüz netleşmemiş talep sahibine bu nedenle verilen karnedir. Yasal oturum hakkının yitirilmesi, otomatik olarak çalışma karnesini de geçersiz hale getirir. Bu karne, geçici oturma izinli bazı yabancı kategorilerine herhangi bir ücretli işte çalışma hakkı verir. Bu karneyi almak için gerekli işlemleri yapmak yükümlülüğü işçinin kendisine aittir. C karnesi, sınırlı süreli olup, maksimum bir yıllıktır ve yenilenebilir. C karnesinden yararlanabilen temel yabancı kategorileri şunlardır: iltica talebinde bulunduktan en az 6 ay sonra, henüz İlticacılar ve Vatansızlar Genel Komiserliği nden (CGRA) talebine olumsuz bir yanıt almamış olan ya da talebine 6 ay veya daha uzun bir süre sonra olumsuz yanıt almış olmakla birlikte Yabancı Uyuşmazlıkları Konseyi ne (CCE) başvurarak itiraz eden ilticacılar, insan ticareti ile mücadele tedbirleri kapsamında verilmiş olan bir ülkeye giriş beyannamesi (déclaration d arrivée-da), A tipi kayıt belgesi (AIA) ya da yabancılar siciline kayıt sertifikası (CIRE) sahibi kişiler oturma izninin süresinin uzatılmasının bir iş bulma koşuluna bağlı olması kaydıyla, 15 Aralık 1980 tarihli Kanun un mükerrer 9 ncu maddesi uyarınca oturum hakkı alan yabancı ülke vatandaşı 15 Aralık 1980 tarihli Kanun un mükerrer 9 ncu maddesi uyarınca onaylanmış tıbbi bir nedenden dolayı oturum hakkı alan ve bu kapsamda kendisine A tipi (CIRE sınırlı) bir elektronik kimlik kartı verilmiş yabancı ülke vatandaşı aile birleşmesi kapsamında kabul edilen yabancı ülke vatandaşı 7
okul tatil dönemleri dışındaki zamanlarda haftada 20 saati geçmeyecek işlerde çalışan, yasalara uygun olarak ikamet eden öğrenciler. C çalışma karnesi sahibi kişi, kendisine karneyi veren yerel makam hangisi olursa olsun, Belçika da istediği yerde çalışabilir. Yenileme, koşullar ve süreler Çalışma karnesinin yenisini çıkartmak için, süresi bitmeden en az bir buçuk ay önce yenileme talebinde bulunulması gerekmektedir. B karnesi sahibiyseniz, süre uzatma talebini sizin yerinize işvereniniz yapacaktır. Yetkili yerel makamlar, B karnesini yenilemeden önce, işveren tarafından iş sözleşmesinde belirtilen iş saati sayısına ve ücretlendirmeye uyulup uyulmadığını ve ayrıca işverenin sosyal kesintileri düzenli olarak ödeyip ödemediğini kontrol etmektedirler. C karnesi sahibiyseniz, süre bitiminden önce uzatma talebinde bulunmanız gerekmektedir. C karnesinin yenilenebilmesi için, oturma kartınızın süresinin dolmamış olması gerekmektedir. 8
Diğer faydalı bilgiler Herhangi bir kişiye sözde ırkından dolayı, derisinin renginden, soyundan, kökeninden ve uyruğundan dolayı, işe alma kapsamında yapılacak her türlü ayrımcılığın, 10 Mayıs 2007 tarihli Kanun uyarınca cezalandırılacağını hatırlatırız. Yasadışı olarak yabancı işçileri çalıştıran işverenler cezai yaptırımlara maruz kalacaktır (para cezası, hapis cezası). İş müfettişleri, kaçak işçi çalıştırma ile mücadele etmek, iş hukuku mevzuatına uyulmasını sağlamak, dolandırıcılığı ve suç işlenmesini önlemek kapsamında denetlemeler yapmak ve ifade almak ile görevlidirler. İş müfettişleri, gerekli tutanakları tutar ve dosyaları İş Mahkemesi ne gönderirler. Nereden bilgi alabilirsiniz? Federasyonunuzda bulunan Nouvelles migrations et Diversité (Yeni Göçmenler ve Çeşitlilik) temsilciliklerine başvurarak ya da şu adrese e-mail göndererek : nouvelles-migrations@acv-csc.be Bağlı olduğunuz federasyonun hukuki işler servisi 9
Yararlı adresler ÇALIŞMA İZNİ İLE A, B VE C çalışma KARNELERİ A ve C çalışma karneleri için yetkili yerel resmi makam, Belçika da geçici olarak oturan yabancı işçinin ikametgâh yeri makamıdır. B karnesi için ise, işin bulunduğu temel yerdir. Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale Direction de la Politique de l Emploi et de l Economie Plurielle, Cellule Permis de travail C.C.N., Gare du Nord, Rue du Progrès, 80 à 1035 Bruxelles Tél. : +32 (0)2 204 13 99 E-mail : travail.eco@mrbc.irisnet.be http://www.bruxelles.irisnet.be Service public de Wallonie Direction générale opérationnelle Economie, Emploi et Recherche Département de l Emploi et de la Formation professionnelle Direction de l Emploi et des Permis de Travail Place de Wallonie, 1 à 5100 Jambes Tél. : +32 (0)81 33 31 11 E-mail : permisdetravail@spw.wallonie.be http://emploi.wallonie.be 10
Dienst Migratie en Arbeidsbemiddeling Vlaanderen Boulevard du Roi Albert II, 35 boîte 21 à 1030 Bruxelles Tél. : +32 (0)2 553 39 42 E-mail : arbeidskaart@vlaanderen.be http://www.werk.be Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft Abteilung, Beschäftigung, Gesundheit und Soziales Gospertstrasse, 1 4700 Eupen Tél. : +32 (0)87 59 64 86 - fax : +32 (0)87 55 64 73 Site Internet : http://www.dglive.be BÖLGE İŞ MÜFETTİŞLİĞİ Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale Administration de l Economie et de l Emploi Direction de l Inspection régionale de l Emploi Boulevard du Jardin botanique, 20 à 1035 Bruxelles Tél. : +32 (0)2 800 35 00 Fax : +32 (0)2 800 38 07 E-mail : ire@mrbc.irisnet.be Service public de Wallonie Direction générale opérationnelle Economie, Emploi et Recherche Département de l Inspection Direction de l Inspection du Travail Place de Wallonie, 1 à 5100 Jambes Tél. : +32 (0)81 33 44 21 Fax : +32 (0)81 33 44 22 E-mail : pierre.burton@spw.wallonie.be 11
Pouvoirs publics flamands Département Emploi et Economie sociale Section Inspection, Emploi et Economie sociale Bâtiment Ellipse Boulevard du Roi Albert II 35 boîte 20 1030 Bruxelles Tél. : +32 (0)2 553 08 88 Fax : +32 (0)2 553 42 71 E-mail : werkgelegenheid.inspectie@vlaanderen.be YABANCILARIN Belçika YA GİRİŞİ, İKAMETGÂHLARI VE YERLEŞMELERİ SPF Intérieur Office des Etrangers Chaussée d Anvers, 59B à 1000 Bruxelles Tél. : +32 (0)2 206 13 00 http://www.dofi.fgov.be Hukuki bilgi ve daha ayrıntılı bilgi edinmek için Association pour le Droit des Etrangers (ADDE) http://www.adde.be [Navigation : Outils / Fiches Pratiques / Travail] İlgili mevzuat Yabancı işçilerin çalışması hakkındaki 30 Nisan 1999 tarihli Kanun Yabancı işçilerin çalışması hakkındaki 30 Nisan 1999 tarihli Kanun un uygulanmasına ilişkin 9 Haziran 1999 tarihli Kraliyet Kararnamesi İş Ceza Kanunu 12
... Notes...
N de dépôt : D/2012/0780/68 Ed. resp. : Dominique Leyon - Chaussée de Haecht 579, 1030 Bruxelles