İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Olumsuz Sonuçları Yetişmiş insan gücümüzü kaybı. Kısmı ya da tam iş göremez hale gelmiş özürlü bir kesim. Bu kesim genellikle ciddi psikolojik sorunlar yaşıyor. 26.02.2015 23:31:09 2
Hayatını kaybedenlerin yakınlarına, iş göremez hale gelenlerin kendisine SGK ömür boyu maaş bağlıyor. İşletmelerin, SGK ve Devletin diğer kurumları açısından yüksek direk ve dolaylı maliyetler. 26.02.2015 23:31:09 3
İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Yasal Tanımı 5510 sayılı SSveGSSK 13. ve 14. md. lerdedir. Madde 13- İş kazası; a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) (Değişik bend: 17/04/2008-5754 S.K./8.mad) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) (Değişik bend: 17/04/2008-5754 S.K./8.mad) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.
İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Yasal Tanımı 5510 sayılı SSveGSSK 13. ve 14. md. lerdedir. Madde 13- İş kazası; devam İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde, (Değişik paragraf: 17/04/2008-5754 S.K./8.mad) iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda yazılı olarak bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığı anlaşılırsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan, 96 ncı madde hükmüne göre tahsil edilir.
İŞ KAZASININ ANALİZİ 26.02.2015 23:31:09 6
TEHLİKELİ TEHLİKELİ İŞ KAZASI DURUM DAVRANIŞ
Tehlikeli Durum; Kazaya neden olabilecek unsurları bünyesinde barındıran; fiziksel ortam, makine, tezgah, malzeme gibi maddi varlıkların uygunsuzluğu tehlikeli durumu oluşturur. 26.02.2015 23:31:09 8
Tehlikeli Durumlara Örnekler Makinelerin kayış kasnak tertibatlarının koruyucu içinde olmaması, Dişli tertibatlarının, millerin ve hareketli aksamların koruyucularla kapatılmaması, Elektrikle çalışan makine ve ekipmanın topraklama hatlarının bulunmaması, İşyeri binasının uygun olmaması,
Basınçlı kapların periyodik kontrollerinin yaptırılmaması, Kaldırma makinelerinin periyodik kontrollerinin yapılmaması,
Tehlikeli Davranış; Tehlikeli durum oluşturan bir ortamda bulunan ve tehlikeli durum ile temasa geçen veya tehlikeli durumun etki alanına giren kişinin bu eylemi Tehlikeli Davranışı oluşturur. 26.02.2015 23:31:09 11
Tehlikeli Davranışlara Örnekler İşveren tarafından verilen kişisel koruyucu donanımı kullanmamak, Makinelerin koruyucuları sökmek ve yerine takmamak, Makinelerin, emniyet siviçi, fotosel ve benzeri güvenlik donanımlarını iptal etmek veya işe yaramaz hale getirmek,
Çıplak uçlu elektrik kabloları ile fiş ve priz sistemi kullanmadan elektrik almak, Ateşle çalışılması yasak olan, yanıcı maddelerin bulunduğu kısımlarda sigara içmek veya açık ateşle çalışmak, Makineler çalışırken müdahale etmek veya çalışan makinede temizlik yapmak, Belirlenmiş iş güvenliği kurallarına uymamak
İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI NASIL ÖNLENMELİ 26.02.2015 23:31:09 14
İŞVERENİN SORUMLULUĞU İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.
İŞVERENİN SORUMLULUĞU İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar
İŞVEREN VEKİLLERİ 4857 Sayılı İş Kanunu 1.Maddesi Bu Kanunda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır.
Türk Ceza Kanunu açısından İş Kanunu açısından Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu açısından Borçlar Kanunu açısından 26.02.2015 18
ADLİ SÜREÇ 1- Ceza Davaları (Türk Ceza Kanuna Göre) 2- Hukuk Davaları a) Sosyal Güvenlik Kurumunun açtığı alacak davaları (SGK dayanılarak) b) Kazalı işçi veya yakınlarının açtığı maddi manevi tazminat davaları (Borçlar Kanununa dayanılarak)
İş Kazalarında Adli Süreç İş Kazası (Ölümlü) Ceza Davası (2-6 yıl) (2-15 yıl) SGK Kurumu Alacak Davası (Hukuk) Ölenin Ailesi Tazminat Davası (Maddi- Manevi)
İş Kazalarında Adli Süreç İş Kazası (Yaralanma) (Maluliyet) Ceza Davası (Şikayete Bağlı) 3 Ay-1 Yıl 6 Ay- 3 Yıl SGK Kurumu Alacak Davası (Hukuk) Kazalının Tazminat Davası (Maddi- Manevi)
Ceza Davalarında Kusur Tespiti Ceza davalarında, suçların şahsiliği prensibi gereğince, kusurlar ve cezalar gerçek kişilere verilir. (Şirket Ortakları, Yöneticiler, Gen.Mdr,Fab.Mdr., Mühendis, Formen v.b.) Ceza davalarında, kusurlar ve cezalar, tüzel kişilere (şirket veya kurum) verilmez.
Ceza Kanunu Açısından İş Kazalarında Cezai Sorumluluklar Ve Hükümler
Kamu (Ceza) Davası- Ölümlü Taksirle yani kasıt olmaksızın, bir kişinin ölümüne neden olmuşsanız, ilgili Cumhuriyet Savcılığı tarafından, Asliye Ceza Mahkemelerinde, 2 yıldan- 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmanız için hakkınızda dava açılır. Dava kamu davası niteliğindedir ve şikayete bağlı değildir. (TCK 85 )
Kamu (Ceza) Davası- Birden Fazla Ölümlü Taksirle yani kasıt olmaksızın, birden fazla kişinin ölümüne neden olmuşsanız, ilgili Cumhuriyet Savcılığı tarafından, Ağır Ceza Mahkemelerinde, 2 yıldan- 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmanız için hakkınızda dava açılır. Dava kamu davası niteliğindedir ve şikayete bağlı değildir. (TCK 85 )
Ceza Davası -Yaralanma Taksirle yani kasıt olmaksızın, başkasının yaralanmasına veya sağlığına neden olmuşsanız, ilgili Cumhuriyet Savcılığı tarafından, Sulh Ceza Mahkemelerinde, 3 Aydan- 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmanız için hakkınızda dava açılır. Dava açılması çok ağır yaralanmalar hariç şikayete bağlıdır. (TCK 89 )
Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. Ancak, birinci fıkra kapsamına giren yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde şikâyet aranmaz.
Ceza,Kusur ve Tazminat İlişkisi Ceza davalarında, asli yada tali kusur alan gerçek kişiler, işveren vekili olsun ya da olmasın, daha sonra açılacak alacak veya tazminat davalarında, oranı değişmekle birlikte mutlaka kusur alırlar.
İşveren Vekili Durumunda Olanlar Ne Yapmalı? Emrinizde çalışanlar kurallara uygun çalışıyor mu kontrol edin, Koruyucu kullanıp kullanmadıklarını kontrol edin, Yeni bir görev verirken öncelikle yapacağı işte ne gibi kaza riskleri var kontrol edin, tespit edin ve önlem alınmasını sağlayın, Çünkü, çalışanların geçirebileceği iş kazalarından siz de sorumlusunuz!.. 26.02.2015 29
İŞ KAZALARINDA VE MESLEK HASTALIKLARINA HUKUKİ SORUMLULUKLAR
İş Kanunu Açısından İşverenin sorumlukları İşveren vekillerinin sorumlukları Kazaya maruz kalan işçilerin sorumlukları
İş Kanunu Yönünden İşverenin Yükümlülükleri İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. ( 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 77 ) 26.02.2015 32
İşveren Vekilleri nin Yükümlülükleri İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir Bu Kanunda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. (İş Kanunu Madde 2 )
İş Kanunu Yönünden İşçilerin Yükümlülükleri İşyerinde çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 77 )
Çalışanlar; İşverence alınmış olan teknik iş güvenliği önlemlerini bozmamak ve işe yaramaz hale getirmemek, Verilen kişisel koruyucuları düzenli kullanmak, İşverence konulmuş olan iş güvenliği kurallarına uymak, Zorundadırlar. 26.02.2015 35
Kurallara Uymayan işçiye Yaptırım İşyerinde çalışanlar, iş güvenliği belirlenmiş iş güvenliği kurallarına ısrarla uymaz ise, kendi isteği ile veya savsaması yüzünden işin güvenliğini, kendi can güvenliğini ve diğer çalışanların güvenliğini tehlikeye düşürürse, işveren bildirim süresini beklemeksizin iş akdini tazminatsız olarak fesh edebilir. (İş Kanunu Madde 25)
İş Kanunu. Madde:25/II-i Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: i) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. 26.02.2015 37
İş Kazalarının Hukuki Sonuçları
İş Kazalarında Hukuk Davaları Sosyal Güvenlik Kurumunca Açılan Tazminat Davaları ( Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası na gereğince) Ölen işçinin yakınlarının veya kazalı işçi yaralanmış ise kendisinin açabileceği tazminat davaları (Borçlar Kanununa dayanılarak) Maddi Manevi Tazminat Davaları
İş kazalarında İşverenin Sorumluluğu İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. (SGK Madde 21) 26.02.2015 40
İş kazalarında Üçüncü Kişilerin Sorumluğu İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir. (SGK Mad.21)
Maluliyetle veya Yaralanma İle Sonuçlanan İş Kazalarında, Kazalı İşçi İçin Uygulanan Kesintiler (Caydırıcı Hükümler) Ağır kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalının kusur derecesi esas alınarak, geçici iş görmezlik ödeneği veya sürekli iş görmezlik geliri üçte birine kadarı Kurumca eksiltilir. (SGK Md:22 26.02.2015 42
Kasdî bir hareketi yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan, hastalanan veya Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, yarısı tutarında ödenir. 26.02.2015 43
Ceza sorumluluğu olmayanlar ile kabul edilebilir bir mazereti olanlar hariç, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık nedeniyle hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uymaması sonucu tedavi süresinin uzamasına veya iş göremezlik oranının artmasına, malûl kalmasına neden olması halinde, uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik oranı esas alınarak dörtte birine kadarı Kurumca eksiltilir. 26.02.2015 44
Tedavi gördüğü hekimden, tedavinin sona erdiğine ve çalışabilir olduğuna dair belge almaksızın çalışan sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez, ödenmiş olanlar da yersiz yapılan ödeme tarihinden itibaren 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır. 26.02.2015 45
Borçlar Kanunu na Göre Açılan Hukuk Davaları Ve Sonuçları 26.02.2015 46
İşçinin yaralanması veya meslek hastalığına tutulması halinde tazminat talebi: - Maddi Tazminat Talebi (BK 46) - Manevi Tazminat Talebi (BK 47)
İşçinin Ölmesi Halinde Tazminat Talepleri: - İşçinin geride kalan yakınlarının maddi manevi tazminat talepleri; - İşçinin yardımından mahrum kalan kişilerin destekten yoksun kalma tazminat talepleri
a) İşçinin yaralanması veya meslek hastalığına tutulması halinde tazminat talebi: Zararlandırıcı kaza olayı sonucu işçinin hayatını kaybetmemiş olması nedeniyle, sadece kendisinin tazminat isteme hakkı vardır. Bu tazminat talebi maddi tazminat ve manevi tazminat talebi olarak ikiye ayrılır. 26.02.2015 49
1) İşçinin maddi tazminat talebi; İşverenin, işçiyi gözetme borcuna uymaması, yani iş güvenliği tedbirlerini alması ve üçüncü kişilerin kusurlu davranışları sonucu, işçi uğramış olduğu cismani zararlarını Borçlar Yasasının 46/1. maddesi uyarınca bu kişilerden talep edebilir. 26.02.2015 50
BK. Madde 46-Cismani bir zarara düçar olan kimse külliyen veya kısmen çalışmağa muktedir olamamasından ve ileride iktisaden maruz kalacağı mahrumiyetten tevellüt eden zarar ve ziyanını ve bütün masraflarını isteyebilir. Eğer hükmün suduru esnasında, kafi derecede kanaat ile cismani zararın neticelerini tayin etmek mümkün değil ise; hükmün tefhimi tarihinden itibaren iki sene zarfında hakimin, tetkik salahiyetini muhafaza etmeğe hakkı vardır. 26.02.2015 51
2) İşçinin manevi tazminat talebi: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu işçi bir takım manevi zararlara da uğrayabilir. Burada iş kazası ve meslek hastalığı sonucu doğabilecek manevi zararlar söz konusu olduğundan, bu anlamda manevi zararları; iş kazası veya meslek hastalığı sonucu işçinin gördüğü tedaviler veya vücut tamlığında meydana gelen hasarlar nedeniyle çekmiş olduğu fiziki ve manevi açılar ile elem ve ızdırap sonucu ruhsal dengesinin bozulması veya yaşama zevkinin azalması olarak tanımlayabiliriz. Kazalının yaşadığı bu olumsuzlukların bir nebze giderilmesi, kendisinin manen rahatlatılması ve çektiklerinin unutturulması için en iyi yolun parasal tatmin olduğu düşüncesi ile manevi tazminat sistemi geliştirilmiştir. Bu tazminatın hukuki kaynağı BK. M.47'dir. 26.02.2015 52
BK. Madde 47 - Hakim, hususi halleri nazara alarak cismani zarara düçar olan kimseye yahut adam öldüğü takdirde ölünün ailesine manevi zarar namiyle adalete muvafık tazminat verilmesine karar verebilir. 26.02.2015 53
b) İşçinin Ölmesi Halinde Tazminat Talepleri: İşverenin işçiyi gözetme borcuna aykırı davranması sonucu - iş güvenliği tedbirlerini almaması, üçüncü kişilerin kusurlu eylemleri sonucu - iş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan işçi bu nedenle hayatını kaybedebilir. Bu durumda maddi ve manevi tazminat davaları açma hakkı geride kalanlara aittir. 26.02.2015 54
1 - İşçinin Yakınlarının Destek Yoksun Kalma Tazminatı İsteme Hakkı; İşçinin iş kazası, meslek hastalığı veya diğer hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmesi durumunda, onun yardımından (=desteğinden) mahrum kalan diğer kimseler Borçlar Kanununun 45. maddesinin son fıkrası uyarınca tazminat talebinde bulunabilirler. Türk hukuk sisteminde "Destekten yoksun kalma tazminatı" olarak adlandırılan bu tazminat türü, BK. 332/ son fıkrası uyarınca, işçinin ölümü halinde onun yardımından yoksun kalanlara da bir hak olarak tanınmıştır. 26.02.2015 55
BK. Madde 45 - Bir adam öldüğü takdirde zarar ve ziyan, bilhassa defin masraflarını da ihtiva eder. Ölüm, derhal vuku bulmamış ise zarar ve ziyan tedavi masraflarını ve çalışmağa muktedir olamamaktan mütevellit zararı ihtiva eder. Ölüm neticesi olarak diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde, onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir 26.02.2015 56
2 - İşçinin ailesinin manevi tazminat isteme hakkı a) İşverenin işçiyi gözetme borcuna aykırı hareketi (İş güvenliği tedbirlerini almaması) ile üçüncü kişilerin kusurları sonucunda, işçi iş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını yitirdiği takdirde, işçinin yakınlarının işverenden ve bu kişilerden manevi tazminat isteme hakları doğacaktır. Bu durumda manevi tazminat isteme hakkına sahip olanların çerçevesi, BK. M.47 de, ölünün ailesi olarak çizilmiştir. Ancak Türk hukuk sistemimizde ve Yargıtay ın kökleşmiş uygulamalarına göre, BK. 47. madde metninde yer alan "ailesi" ibaresi "yakınları" olarak kabul edilmiştir. Yakınlık kavramı içine, istisnai haller hariç ölünün ailesi girdiği gibi, kan ve sıhri hısımlık bağı olmayan nişanlı, evlatlık gibi diğer yakınlıklar da bu kapsama girebilmektedir. 26.02.2015 57
BK. Madde 47 - Hakim, hususi halleri nazara alarak cismani zarara düçar olan kimseye yahut adam öldüğü takdirde ölünün ailesine manevi zarar namiyle adalete muvafık tazminat verilmesine karar verebilir. 26.02.2015 58
Tüm Yaşamınız KAZASIZ, Mutlu ve Güzel Geçsin! HUZURUNUZ SONSUZ OLSUN SERTiFiKANIZ HAYIRLI OLSUN 59