Fiziksel Ġstismar Nedir? Fiziksel istismar en geniş anlamda çocuğun kaza dışı yaralanması şeklinde tanmlanabilir. En sık rastlanılan olgu çocuğa fiziksel şiddet uygulamak, dövmek şeklindedir. Vücutta fiziksel hasara neden olan ekimozların, kırıkların, yanıkların ve benzeri her türlü lezyonların ortaya çıkmasına yol açan istismar fiziksel istismardır. Fiziksel istismarda çocuğun kaza dışı yaralanması ve örselenmesi söz konusudur. En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir. Bir tokattan çeşitli objelerin kullanımına uzanan cezalandırma yöntemlerini kapsar. Duygusal Ġstismar Nedir? Duygusal istismar, çocuk ve gençlerin, kendilerini olumsuz etkileyen tutum ve davranışlara maruz kalarak ya da gereksindikleri ilgi, sevgi ve bakımdan mahrum bırakılarak toplumsal ve bilimsel standartlara göre psikolojik hasara uğratılmaları durumudur. Bu davranışlar; yaş, statü, bilgi, konumu gibi özellikleri ile çocuk veya gencin üzerinde etki sahibi olan kişi ya da kişiler tarafından uygulanır. Ġhmal Nedir? İhmal, çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi, çocuğu fiziksel ya da duygusal olarak ihmal etmesidir. Beslenme,giyim, tıbbi gereksinimler, duygusal ihtiyaçlar veya optimal yaşam koşulları için gerekli ilgiyi göstermeme şeklinde tanımlanmaktadır.büyüme geriliği olan, psikososyal uyum güçlüğü çeken, eğitim ihtiyaçları karşılanmayan, koruyucu sağlık hizmetlerinden yararlandırılmayan çocukta ihmal akla gelmelidir. Cinsel Ġstismar nedir? Çocuğun cinsel istismarı, bir çocukla yetişkin (ya da diğer bir çocuk) arasındaki çocuğun fail ya da gözlemcinin seksüel dürtüyle kullanıldığı her türlü etkileşimdir. Cinsel istismar dokunma davranışları içerebildiği gibi dokunma davranışları içermeden de gerçekleştirilmiş olabilir. İstismarcı çoğu zaman fiziksel güç kullanmaz, ama oyun kullanabilir, hile yapıp kandırabilir, korkutabilir, çocuğun sessiz olması, kimseye söylememesi için çeşitli tehdit yollarını kullanabilir. İstismarcılar genellikle ustaca ikna beceri ve taktikler kullanarak çocuğun bağlanmasını sağlarlar. Bu taktikler hediyeler alma ya da özel aktiviteler ayarlama olabilir ki böylece kurbanın kafası karışarak karşı koymasını zorlaştırır. Kimler cinsel istismar edilebilir? Her yaştan, her ırktan, her etnik gruptan ve her ekonomik zeminden çocuklar kolayca cinsel istismara maruz kalabilir. Çocuk cinsel istismarına erkek ve kız çocukların tamamı, her semtte, ve her cemiyette ve her ülkelerde dünyanın her yerinde maruz kalabilirler. 1
Çocuklar cinsel istismara uğradıklarında neden söylemezler? Birçok sebepten çocuklar cinsel istismara maruz kaldıklarını açıklamak istemezler şunlar dahil: Fiziksel zararla tehditler (çocuğun kendisine ve(ya) çocuğun ailesine) Evden atılma korkusu Kendisine inanılmaması korkusu Utanma veya suçluluk İstismarcı çocuk için ya da aile için önemli biri ise çocuk istismarcının problem yaşamasından endişe eder. Ayrıca çocuklar çoğunlukla cinsel istismara maruz kalmalarının kendi hataları olduğuna inanırlar, dolayısıyla bu açığa çıktığında başlarının derde girmesinden korkarlar. Çok küçük çocuklar istismara uğradıklarını anlatabilecek kadar dil becerisine sahip olmayabilir, ya da özellikle seksüel istismar oyun içinde oluyorsa failin eyleminin istismar olduğunu anlayamayabilir. Çocuk cinsel istismara uğradığını (ya da bu eylemin süreklilik arz ettiğini) açığa vurursa ne yapabilirsiniz? Eğer çocuk istismarı açıklarsa, soğukkanlılığınızı korumanız son derece önemlidir, onu dikkatli dinleyin, ASLA çocuğu bundan dolayı suçlamayın. Kendisine teşekkür edin ve kendisine desteğinizin tam olduğuna dair çocuğa güven verin. Derhal yardım için aramayı unutmayınız. SAYGIDEĞER AĠLELER; Ailelere ve çocuğa bakmakla yükümlü kişiler için çocukların cinsel istismardan korunmasına yönelik tavsiyeler; Çocuğunuzun iletişimde bulunduğu kişilerden haberdar olun ve tanıyın, Çocuğunuzla iletişim kurun, o Çocuğunuzla her gün konuşun, o Onu dinleyin. Evet ya da hayır şeklindeki cevapları vereceği sorular sormayın, o Çocuğunuza hayır demeyi öğretin, hayır demeye izin verin, o Çocuğunuza yeterli zamanı ayırın ve birlikte zaman geçirin, o Karşılıklı güven ve saygı ortamı yaratın. Kendisini rahatsız eden kişiler hakkında sır saklamamasını öğretin, o Çocuğunuzun söylemediklerine dikkat edin, o Çocuğunuza ona güvendiğinizi söyleyin ve hissettirin, o Aile içerisindeki kuralları ve kısıtlamaları çocuğunuzla birlikte kararlaştırın, Çocuğunuza örnek olun, o Çevrenizdekilere saygı ile yaklaşın, o Çocuğunuzun aile içindeki kurallara saygılı davranmasını sağlayın, 2
o Çocuğunuzun sınırlarına ve sırlarına saygı gösterin (Çocuğun odasına izinsiz girmeyin), o Çocuğunuzun kendine ait bir alanının (kendisine ait bir oda vb.) olmasını sağlayın, o Çocuğunuzun fikirlerine saygı gösterin. Farklı fikirlere sahip olmasını ve bunu ifade etmesine izin verin, Konuşursan-anlatırsan başın belaya girer gibi tehdit içeren ifadelere ve kişilere asla inanmaması gerektiğini anlatın, Çocuğunuza bedeninin kendisine ait olduğunu öğretin, Yetişkinlerin mahrem yerlerine dokunmamaları gerektiğini öğretin, Çocuğunuza fiziksel baskıya uğradığında direnme refleksi kazandırın, Çocuğunuza bakıcı, öğretmen, güvendiği ya da sevdiği kişilerinde zarar verebileceğini anlatın, Vücudunu sevmeyi ve saygı duymayı öğretin, Sevgili çocuklar; Kimlerin sana dokunup, öpebileceğine ve sarılabileceğine karar verme ve hayır deme hakkın olduğunu asla unutma, Vücudun sana aittir. Giyinirken, banyo yaparken ve uyurken gizliliğe sahip olma hakkın vardır, İnsanlar birbirlerine çok farklı şekillerde dokunur. Çoğu dokunuş iyi niyetli ve makuldür, Bir dokunuşun normal olup olmadığını merak ediyorsan güvendiğin bir insana sormalısın, Biri sana uygunsuz biçimde dokunduğunda; o Hayır de ve o kişiye yaptığından hoşlanmadığını, dokunmasını istemediğini söyle, o Hızla o kişiden uzaklaş. Hoşlanmadığın bir şekilde sana dokunan kişiden kaç ve bir daha bu kişiyle yalnız kalma, o Yardım iste, o Seni rahatsız eden hiçbir sırrı saklama, o Annene, babana, öğretmenine, Jandarmaya ya da sana yardım edebileceğini düşündüğün başka bir yetişkine anlat, o Anlattığın kişi sana inanmazsa, güvendiğin bir başka kişiyle konuş. Biri sana inanıp yardım edene kadar asla vazgeçme, o Anlatırsan başın belaya girer gibi ifadeler kullanan kişilere asla inanma, o Kendini suçlama ve kimsenin de seni suçlamasına izin verme, o Herhangi bir telefondan istediğin zaman ücretsiz 156 jandarma imdat telefonuna ulaşarak yardım isteyebilirsin. Bilmelisin ki Jandarma en kısa sürede yardımına koşacaktır. Çocuk cinsel istismarında yanlış bilinenler ve gerçekler Yanlış: Çocuk istismarı az rastlanan bir durumdur. Gerçek: Çocuk istismarı az rastlanan bir durum değildir. Geçmişe yönelik araştırmalar gösteriyor ki 4 kız çocuktan biri ve 6 erkek çocuktan biri 18 yaşından önce bir çeşit cinsel 3
istismara maruz kalmaktadır. Her nasılsa, çocuk cinsel istismarının çok sır olan doğası gereği, cinsel istismar vakalarının birçoğu asla rapor edilmiyor. Yanlış: Çocuklar çoğunlukla yabancılar tarafından cinsel istismara uğrar. Gerçek: Çocuklar çoğunlukla bildikleri ve güvendikleri kişiler tarafından cinsel istismara uğrar. Rapor edilen cinsel istismar vakalarında çocukların dörtte üçü aile üyeleri tarafından ya da aile ve çocuk tarafından bilinen ve güvenilen insanlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Yanlış: Anaokulu çocukları cinsel istismar konusunu bilmeye ihtiyaçları yoktur, bu konuda onları eğitmek onların korkmalarına sebep olur. Gerçek: Çocuklar için güvenli beden becerileri ve ne tür temasların normal ve hangi tür temaslara izin verilmeyeceğine dair bir çok eğitim programı vardır. Bu programlar temel güvene dayanan beceriler geliştirmelerine yardım ettiği gibi korkmamalarını da sağlar. Yanlış: Cinsel istismara maruz kalmış çocuk asla bir daha normale dönemez. Gerçek: Çocukların birçoğu oldukça esnektir ve iyi bir terapi ve ailenin ya da bakıcıların desteği ile tekrar normale dönebilir. Yanlış: Çocuklar daima yetişkinler tarafından cinsel istismara uğrarlar. Gerçek: Rapor edilen cinsel istismarların % 23'ü 18 yaşın altındaki çocuklar tarafından gerçekleştirilmiştir. Cinsel merak ve araştırma amacıyla aynı yaştan çocuklar arasında, eğer biri diğerini kendisi ile birlikte olmaya zorlarsa -yetişkinlikteki seksüel aktiviteler gibi, bu davranış istismardır ve sağlıksızdır. İstismarcı ve kurban her ikisinin deterapiye tabi olması gerekir. Çocukları cinsel istismardan korumaya yönelik tavsiyeler 1- Çocuklarınıza vücudun özel bölgelerinin doğru adlarını öğretin. 2-Sadece yabancıların tehlikeli olduğuna odaklaşmayın. Unutmayın ki çocukların çoğunluğu tanıdığı ve güvendiği kişiler tarafından istismar edilmektedir. 3- Çocuklarınıza fiziksel güvenlik ve hangi dokunmanın normal hangisinin normal olmadığını öğretin. 4- Çocuklarınızı vücutları hakkında kararların kendilerine ait olduğunu konusunda bilinçlendirin. Başkalarının kendisine dokunmasını istemediğinde hayır demeye yüreklendirin, istismar amaçlı olmasa bile ve başkalarına dokunmamalarını söyleyin. 5-Yetişkinler ve büyük çocukların asla vücutlarının parçaları ile ilgili yardıma ihtiyaçlarının olmayacağını bildiklerinden emin olunuz (banyoda ya da tuvalete giderken). 6-Çocuklarınıza kendi bedenlerinin bölgelerine kendilerinin bakmalarını öğretin (Tuvalete, banyoya giderken, tuvalet kağıdı kullanırken vs). Böylece diğer yetişkin ve çocukların yardımına bağımlı olmazlar. 4
7- Çocuklarınızı iyi sırlar (sürpriz partiler gibi- bunun sakıncası yok çünkü uzun zaman sır tutmak zorunda değiller) ve kötü sırlar (onlar çocuğun sonsuza kadar tutmak zorunda olduğu sırlardır, ki bu kabul edilemez) arasındaki fark konusunda eğitin. 8-İç güdünüze güvenin. Eğer çocuğunuzu birine bırakmanın kolay olmadığını düşünüyorsanız, bırakmayın. Cinsel istismar konusunda kaygılanıyorsanız, sorular sorun. Çocuğunuzun tacize uğradığını nasıl anlayabilirsiniz? 1. Cinsel bölgelerinde sağlık açısından sorun (kızartı, kaşıntı, ağrı vb.)oluştuysa, 2. Dokunmaya tepki gösteriyorsa, 3. Fiziksel nedenlerle alakalı olmayan karın ağrıları varsa, 4. Huzursuzsa, 5. Gece uykuları bozulduysa, 6. Altını ıslatma başladıysa, 7. Banyo yapma isteği yoğunlaştıysa, 8. Yaşından büyük cinsel davranış ve sözler içindeyse, 10. Cinsel oyunları abartılı oynuyorsa, 11. Evden kaçmayı düşünüyorsa, 12. İntihar eğilimi gösteriyorsa, 13. Yemek düzeninde sorun yaşıyorsa, 14. İçine kapanıp eski şeylerden zevk almıyor arkadaşlarından uzaklaşıyorsa, 15. Huysuzsa, saldırganlık gösteriyorsa, 16. Genel olarak başarısında düşüş varsa, 17. İnsanları düşman gibi görüyorsa, Cinsel Ġstismara Uğrayan bir Çocukla karşılaşıldığında Neler Yapılmalı? 1. Durumu yazılı ya da sözlü olarak en yakın karakol ya da Cumhuriyet Savcılığına bildirimde bulunulmalıdır. 2. Bir çocuğun cinsel istismara maruz kalma durumunda bulguların kaybolmaması için çocuğu en yakın sağlık kurumuna götürerek rapor alınmalıdır. 3. Savcılık durumu Adli Tabibliğe gerekli incelenmeler yapılması için yönlendirir. 4. Çocuğun ruhsal belirtileri çok ve fazla ise bir sağlık kuruluşundan ve profesyonelden yardım alın. 5