BASİT MAKİNELER TANIM GÜNLÜK HAYATTA İŞ YAMA KOLAYLIĞI SAĞLAMAK AMACIYLA TASARLANAN ARAÇLARDIR. AVANTAJLARI 1 İŞ YAMA KOLAYLIĞI SAĞLAR 2 UYGULANAN KUVVETİN YÖNÜNÜ VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİREBİLİR. 3 KUVVETTEN YADA YOLDAN KAZANÇ SAĞLAYABİLİR. 4 BİR ENERJİ TÜRÜNÜ BAŞKA BİR ENERJİ TÜRÜNE DÖNÜŞTÜREBİLİR. 5 CİSMİN SÜRATİNİ DEĞİŞTİREBİLİR DİKKAT BASİT MAKİNELERDE İŞ VE ENERJİDEN ASLA KAZANÇ
KUVVETTEN KAZANÇ YADA KAYI YOK > KUVVETTEN KAZANÇ, YOLDAN KAYI VAR > KUVVETTEN KAYI, YOLDAN KAZANÇ VAR DİKKAT BASİT MAKİNELERDE DAİMA; KUVVETTEN KAZANÇ VARSA YOLDAN KAYI VAR YOLDAN KAZANÇ VARSA KUVVETTEN KAYI VAR. DİKKAT ELEKTRİKLE ÇALIŞAN ALETLER BASİT MAKİNE
1- KALDIRAÇLAR TANIM YÜK ÇUBUĞUN BİR DESTEK NOKTASI ETRAINDA SERBESTÇE DÖNMESİYLE OLUŞAN BASİT MAKİNELERDİR. YÜK KOLU DESTEK KUVVET KOLU YÜK X YÜK KOLU = KUVVET X KUVVET KOLU ÖRNEK 60N YÜK KOLU KUVVET KOLU 60N YÜK KOLU KUVVET KOLU
A) DESTEĞİN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR YÜK GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI YÜK KOLU KUVVET KOLU TAHTEREVALLİ EŞİT KOLLU TERAZİ 1 2 DESTEK, KUVVET İLE YÜK ARASINDADIR. DAİMA KUVVETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRİRLER. MAKAS KESER KERETEN 3 YÜK KOLU KUVVET KOLU (KUVVETTEN KAZANÇ VAR.) ENSE YÜK KOLU KUVVET KOLU (KUVVETTEN KAZANÇ YADA KAYI YOK.) YÜK KOLU KUVVET KOLU (KUVVETTEN KAYI VAR.)
B) YÜKÜN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR YÜK KOLU YÜK GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI KUVVET KOLU EL ARABASI INDIK KIRACAĞI 1 2 YÜK, KUVVET İLE DESTEK ARASINDADIR. KUVVETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRMEZ. CEVİZ KIRACAĞI GAZOZ AÇACAĞI DELGEÇ 3 DAİMA KUVVETTEN KAZANÇ SAĞLAR. MENTEŞELİ KAI
C) KUVVETİN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR KUVVET KOLU YÜK GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI YÜK KOLU CIMBIZ MAŞA 1 2 3 KUVVET, YÜK İLE DESTEK ARASINDADIR. KUVVETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRMEZ. DAİMA KUVVETTEN KAYI SAĞLAR. TEL ZIMBA KÜREK OLTA TENİS RAKETİ BEYZBOLL SOASI KOL KASI ALT ÇENE KEMİĞİ
2- MAKARALAR TANIM SABİT BİR EKSEN ETRAINDA SERBESTÇE DÖNEBİLEN KUVVETİN YÖNÜNÜ VEYA BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİREBİLEN BASİT MAKİNELERDİR. KUVVETİN YÖNÜNÜ VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİREBİLİRLER. A) SABİT MAKARA 1M SABİT BİR NOKTAYA BAĞLI SADECE KENDİ ÇEVRESİNDE DÖNEBİLEN MAKARALARDIR. SADECE YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRİR. YÜK, ÇEKİLEN İ KADAR YÜKSELİR. MAKARA AĞIRLIĞI DİNAMOMETREDEKİ DEĞERİ ETKİLEMEZ. 1M YÜK KUVVET = YÜK KULLANIM ALANLARI; BAYRAK DİREKLERİNDE, İNŞAATTA TUĞLA TAŞIMAK VB 60N
B) HAREKETLİ MAKARA 2M HEM KENDİ ÇEVRESİNDE DÖNEBİLEN HEMDE İLE BİRLİKTE YUKARI AŞAĞI HAREKET EDEN MAKARALARDIR. SADECE KUVVETİN BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİRİR. YÜK, ÇEKİLEN İİN YARISI KADAR YÜKSELİR. MAKARA AĞIRLIĞI DİNAMOMETREDEKİ DEĞERİ ETKİLER. 1M YÜK KUVVET = YÜK KULLANIM ALANLARI; VİNÇ VB 2 NOT: HAREKETLİ MAKARA SAYISI ARTTIKÇA; KUVVETTEN KAZANÇ, YOLDAN KAYI DA ARTAR. 60N 60N 60N
C) ALANGALAR 1 2 3 2M 3M 1M KUVVET = 2 3M 1M KUVVET = 3 1M KUVVET = 3 4 HAREKETLİ MAKARA SAYISI ARTIKÇA KUVVET KAZANCI ARTAR. İ AŞAĞI BAKIYORSA, İ YUKARI BAKIYORSA, KUVVET = YÜK MAKARA SAYISI YÜK KUVVET = MAKARA SAYISI + 1 4M KUVVET = 4 1M
3- EĞİK DÜZLEM TANIM ZEMİNLE ARALARINDA BELİRLİ BİR AÇI BULUNAN EĞİMLİ YÜZEYDEN OLUŞAN BİR BASİT MAKİNEDİR L h h L YÜK YÜKSEKLİK KUVVET YÜKÜN ALDIĞI YOL X h = X L DAİMA KUVVETTEN KAZANÇ SAĞLAR. DENEY I YÜKÜN ALDIĞI YOL ARTTIKÇA (h sabit) KUVVET AZALIR, KAZANÇ ARTAR 4cm h 8cm h 10cm h DENEY II YÜKSEKLİK ARTTIKÇA (h sabit) KUVVET ARTAR, KAZANÇ AZALIR L 4cm L 8cm L 10cm
4- ÇIKRIK TANIM DÖNME EKSENLERİ AYNI YARIÇALARI ARKLI İKİ SİLİNDİRDEN OLUŞAN BASİT MAKİNEDİR. r R DAİMA KUVVETTEN KAZANÇ SAĞLAR. GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI EL MİKSERİ EL MATKABI DİREKSİYON KIYMA MAKİNESİ r R X r = X R BİSİKLET EDALI KAHVE DEĞİRMENİ KALEMTRAŞ ANAHTAR TORNAVİDA
KASNAK DİŞLİ ÇARKLAR VİDA, KASNAK VE DİŞLİ ÇARKLARDA BİRER BASİT MAKİNE ÖRNEĞİDİR. VİDA BİLEŞİK BASİT MAKİNELER BİRDEN AZLA BASİT MAKİNE İÇEREN SİSTEMLERE BİLEŞİK MAKİNE DENİR.