TEOG. Fen Bilimleri ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI

Transkript

1 EOG 1 en Bilimleri ÇÖZÜM KİAÇIĞI

2 Deneme 1 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) Hidrojen bağ sayısı Guanin ve Sitozin arasında adenin ve imin arasında tanedir. O hâlde Guanin ve Sitozin çiftleri hangisinde daha çoksa o DNA parçasında daha çok hidrojen bağ sayısı vardır. Bu durumda doğru sıralama I > II > III olur. 9. (Basit Makineler) 5 r n K r L 5n. (DNA ve Genetik Kod) Her nükleotitte bir şeker molekülü bulunduğundan şeker sayısı bilinirse nükleotit sayısı bulunabilir. Ancak hidrojen bağ sayısı ve Guanin sayısını tek başına bilmek nükleotit sayısını bulmamızda yeterli değildir.. (Mitoz) Bebeğin büyüyüp gelişmesi yenilenme değildir. Diğer örnekler ise yenilenmedir. 5. r = n K = r. n L den n K =. n n L = 5. n K ve L kasnaklarının dönüş yönleri ve tur sayıları şekilde belirtildiği gibidir. 10. (Mayoz) İnsanların birbirinden farklı görünümde olmasının temel nedeni mayoz bölünme ile gerçekleşen eşeyli üreme ile çoğalmalarıdır. 4. (Mitoz) Soruda verilen olayların gerçekleşmesini sağlayan mitoz bölünmedir. 5. (Ergenlik ve Sağlık) Çocuklarına karşı hoşgörülü ve anlayışlı davranıp sorunlarını dinleyerek çözmeye çalışan anne ve baba ergenin daha huzurlu ve sağlıklı bir ergenlik döneminden geçmesine yardımcı olur. 11. (Mayoz) * Mayoz, eşey organlarında gerçekleşir. (I doğru) * Mayoz ergenlik döneminde başlar. (II yanlış) * Mayozda kromozom sayısı yarıya iner. (III doğru) 1. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Anne adayının yoğun korku içerikli filmler izlemesi ruhsal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu durum bebeği de olumsuz etkiler. 6. (Mayoz) Olaylar sıralandığında üreme hücresi üretimi en başa gelir. 1. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Spermleri üreten testislerdir. Salgı bezleri spermin içinde bulunduğu izole edici sıvıyı üretir. 7. (Basit Makineler) Hareketli makarada yük kuvvetin katı büyüklüktedir. O hâlde = 40 N bulunur. 0N 0N 14. (Basit Makineler) Vida boyu ur sayısı = Vida atımı n= l a dan l = 4 cm = 40 mm = 40N 40 n=, n =0 tur 8. (Mayoz) Mayoz bölünmede kromozom sayısı yarıya iner. Mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmez. 15. (Basit Makineler) X bölümü vidadır. Her dönüşte meyve suyunun bir vida atımı kadar ilerlemesini sağlanıp kutuyu düşürür. Deneme 1

3 en Bilimleri Deneme (Basit Makineler) Eğik düzlemde kuvvet kazancı 19. (Basit Makineler) l h M r. h =. l ten A da C de 5 l, B de 6l h 4h = l kuvvet kazancı n 4 l, D de 7 l ten h 5h l n bulunur. kuvvet kazancı en büyük olan C deki eğik düzlemdir. K L K ile L arasındaki denklem 1- r K. = r. n L dir. N ile L arasındaki denklem - r N. 4 = r. n L dir buradan. M ve L nin merkezleri çakışık olduğundan tur sayıları eşittir. n m = n, n L = n denirse; 1 ve renk denklemleri; r K = r. n. 4. r N = r. n bulunur. buradan 15. r K = 1. r N bulunur. r N 15 5 = = r K 1 4 tür. N 17. (Basit Makineler) 0. (Basit Makineler) tahta = 0 N. = 1. tahta. = 1. 0 = 10 N bulunur. K M L 18. (Basit Makineler) Şekilde bir çeşit kaldıraç düzeneği görülmektedir. Deneme 1 Şekil incelendiğinde M nin ağırlığı kadar, L nin ağırlığı 4 kadar K'nin ağırlığı ise kadar olur. Kütleler arasındaki ilişki L > K > M bulunur.

4 Deneme en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) : deoksiriboz şekeri, ve ise karşılıklı organik baz çifti olabilir. Bu koşula uyan yanlız D seçeneğidir.. (DNA ve Genetik Kod) Bağıntılar incelendiğinde adenin ve timin sayılarının toplamı, Guanin ve Sitozin sayılarının toplamına eşit olmayabilir. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) * İnsanda yumurtanın döllenmesi annenin üreme sisteminde gerçekleşir. (I doğru) * Embriyonun ilk zamanları gelişimin en hızlı olduğu dönemdir. (II doğru) * Doğumdan sonra ve gebelik esnasında anne yavrunun tüm ihtiyaçlarını karşılar. (III doğru) 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Anne adayı düzenli beslenmesine dikkat etmelidir.. (Mitoz) III. evrede kardeş kromotitlerin birbirlerinden ayrılması olayı gözlenir. 4. (Mitoz) Amipte üreme mitozladır. Ancak amip bölünerek çoğalır. Şema ise Vejetatif ya da yenilenme ile gerçekleşen çok hücrelilerdeki mitoz bölünme ile gerçekleşen eşeysiz üremeyi temsil eder. 5. (Mitoz) Söğüt dalından yeni söğüt ağacının oluşması mitoz bölünmesi ile gerçekleşir. Diğerleri mayoz bölünme ile gerçekleşir. 11. (Ergenlik ve Sağlık) Bedensel değişimin olması psikolojik değişikliklerden değildir. 1. (Basit Makineler) Yükü dengelemek için *A noktasına uygulanacak kuvvet " " yukarı yönde olmalıdır. *B noktasına uygulanacak kuvvet " " aşağı yönde olmalıdır. * C noktasına uygulanacak kuvvet " " aşağı yönde olmalıdır. * D noktasına uygulanacak kuvvet " " sağa doğru olmalıdır. 6. (Mayoz) Mayoz bölünmede n kromozomlu üreme ana hücresinden n kromozomlu dört tane hücre oluşur. 1. (Basit Makineler) et şişenin kapak kısmında vida kullanılmıştır. 7. (Mayoz) 4 DNA'nın kendini eşlemesi mitoz ve mayoz hücre bölünmesinde ortak olarak gözlenir. 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) İnsanda yumurta ve sperm üreme hücreleridir. Yumurta hareketsiz ve büyük, sperm ise hareketli ve küçüktür. Döllenme dişi bireyin yumurta kanalında gerçekleşir. Döllenmiş yumurta hücresine zigot adı verilir. 14. (Basit Makineler) Azra X'e ulaşmak için toplamda en fazla kuvvet kazancı elde etmek istiyorsa yol kazancı sağlayan dik merdivenleri değil, şekildeki eğik düzlemleri tercih etmelidir. 15. (Basit Makineler) Alet desteğin ortada olduğu kaldıraçlardan oluşmuştur. Deneme

5 en Bilimleri Deneme 16. (Basit Makineler) 19. (Basit Makineler) Anahtar bir çıkrık örneğidir. A 6π. r A K r r 17. (Basit Makineler) B B 6π. r K dişlisi ok yönünde 1 tur döndürülürse A sürgüsü ok yönünde K dişlisinin çevresi kadar ilerler ve 6πr kadar yol alır. Bu durumda L dişlisi de tur dönüp Y sürgüsü L'nin çevresinin katı kadar ok yönünde ilerler ve πr kadar yol alır. A ve B noktaları arasındaki fark 0 (sıfır) olur. = 60 N Yükün bağlı olduğu çember içinde gösterilen hareketli makara haricinde diğer makaralar sistemdeki yük kuvvet oranı etkilemez ve yerlerinde sabittirler. Kuvvet yükün yarısı büyüklüğünde olur = olduğundan = 0N bulunur. 0. (Basit Makineler) = 60N 60 cm 100 cm Kaldıraç denklemi yazılırsa =. 60 den = 100 N bulunur. 18. (Basit Makineler) Şekil I deki eğik düzlemde Şekil II de. x = 1. 5 x. = 6. 5 = 60 N bulunur.. x =. x =. = 0 N olarak bulunur. Deneme 5

6 Deneme en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) * DNA bütün canlılarda bulunur. (I : Doğru) * Hücreyi yönetir. (II : Doğru) * rokaryot (ilkel) hücrelerde stoplazmada bulunur. (III:Doğru) * Hücre bölünmesi öncesinde eşlenir. (IV : Yanlış) 7. (Mitoz) Eşeysiz üreme tek hücrelilerde görüldüğü gibi bazı çok hücrelilerde de görülür. Örneğin deniz anası, gül, söğüt gibi * Kalıtsal çeşitlilik sağlanmaz. * Eşey hücreleri üretilmez. * Oluşan yavrular birbirine benzer.. (DNA ve Genetik Kod) 50 Adenin - 50 imin 40 Guanin - 40 Sitozin olmak üzere toplam 180 nükleotit bulunur. Her nükleotitte fosfat bulundurduğundan 180 fosfat bulunur. 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Dişi üreme sisteminde boş bırakılan yere yumurta kanalı gelmelidir.. (Mitoz) Sardunya bitkisi vejetatif olarak yani mitoz hücre bölünmesi ile üretilebilir. 4. (Mayoz) Deri hücresi Sinir hücresi Mide hücresi Yumarta ana hücresi (n) kromozomlu Yaprak hücresi bitkisel dokularda vücut hücresidir. 5 tane diploit hücre (n) vardır. 5. (Mayoz) Hayvansal hücrelerde vücut hüreleri (n) kromozomludur. Üreme hücresinde 6 kromozom varsa vücut hücrelerinde bunun iki katı yeni 5 kromozom bulunur. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Döllenme esnasında spermin kamçısı yumurta zarından içeriye girmez. Dışarıda kalır. 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Annenin; * Kimyasal ve biyolojik atıkların içinde durması. * Kontrolsüz ilaç kullanması. * Yoğun ruhsal dalgalanmalar yaşaması. annenin ve karnındaki bebeğin sağlığını olumsuz olarak etkiler. 6. (Mayoz) 6 I. Canlıların gelişmişlik düzeyi kromozom sayısı ile ilgili değildir. (I doğru) II. Eğrelti otu çiçeksiz bitkidir. Sadece eşeysiz ürer. olen oluşturmaz. (II yanlış) III. Canlıların vücut hücrelerinde çift sayıda kromozom bulunur. (III doğru) 11. (Ergenlik ve Sağlık) Ergenlikte görülen değişimler; Yalnız kalma isteği Ruhsal Yüzde sivilce çıkması Bedensel Soyut işlemler yapabilme Zihinsel olarak farklı kategorilere girer. Deneme

7 en Bilimleri Deneme 1. (Basit Makineler) tur 16. (Basit Makineler) Şekilde görülen sistemin temel çalışma prensibi çıkrıktır. 8r r L K n K. r K = n L. r L n K. 8. r =.. r n K = 4 K kasnağı şekilde belirtilen yönde 4 tur döner. K kasnağı 8 dilimlik daire şeklinde gösterilmiş tur sayısının payda kısmı 8 olacak şekilde genişletilirse tur sayısı 4 tur 8 6 tur olur. Yani her dilimi ok yönünde 6 dilim kaydırırsak görünümü A seçeneğindeki gibi olur. 17. (Basit Makineler) Verilen eğik düzlemde kuvvet kazancının oranı 5 olur. 1. (Basit Makineler) I. Kaldıraçta kuvvetin yönü aşağıya II. Kaldıraçta kuvvetin yönü yukarıya III. Kaldıraçta kuvvetin yönü yukarıya doğru olmalıdır. II yanlış, I ve III doğrudur. 18. (Basit Makineler) * Yükün ortada olduğu kaldıraç tipinde kuvvetten kazanç sağlanır. * Kuvvetin ortada olduğu kaldıraç tipinde yoldan kazanç sağlanır. 14. (Basit Makineler) Şekildeki ip gerilmeleri incelendiğinde = = 60 = 0N bulunur 19. (Basit Makineler) Çıkrık Vida Şekilde musluk çıkrık ve vidanın birleşiminden oluşur. 60 N 0. (Basit Makineler) 15. (Basit Makineler) Eğik düzlem denkleminden. h = l. = den = 0 N bulunur. = 10 N l = 8 m h = m Çıkrık denklemi yazılırsa 5r. = r. = 5 bulunur. kuvvet kazancı 5 dir. Deneme 7

8 Deneme 4 en Bilimleri 1. (Basit Makineler) Sistemde a. = 6. bağıntısı yazılabilir buradan Kuvvet kazancı = b elde edilir. a Bu oranı veren seçenek B'dir. 8. (Mayoz) Kavram haritasında hücre bölünmesi çeşitleri verilmiştir. HÜCRE BÖLÜNMESİ ÇEŞİDİ Mitoz Mayoz. (DNA ve Genetik Kod) Guanin nükleotiti fosfat, şeker ve guaninden oluşur. Büyüme ve Gelişme Eşeysiz Üreme Eşeyli Üreme. (DNA ve Genetik Kod) Nükleotitler DNA'nın karşılıklı zincirlerine A, G C çiftleri şeklinde dizilir. Yıpranan kısımların onarımı Şema yukarıdaki gibi tamamlanır. Kromozomun şemada yeri yoktur. 4. (Mitoz) Şemada anlatılan olay deniz yıldızının yenileme ile üreyişi görülmektedir. Olay mitoz hücre bölünmesi ile gerçekleşir. Olayın Mayoz bölünme ile ilgisi yoktur. 5. (Mitoz) Şemada evreleri gösterilen olay mitoz hücre bölünmesidir. Mitozda kromozomlar arasında parça değişimi görülmez. 6. (Mayoz) Çiçekte mayoz bölünme bitkinin eşey hücrelerinin üretildiği erkek organ ve dişi organda gözlenir. 7. (Basit Makineler) Yandaki ip gerilmeleri şemasından = 80 N bulunur. Ya da tane hareketli makara var. x = 8 kat kuvvet basıncı olacaktır. = 10N ise = 80N bulunur (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Sperm yumurta hücresinden küçüktür. 10.(İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Hem yumurta hem de sperm çekirdeklerinde (n) sayıda kromozom bulunur. Bu her ikisinin ortak yanıdır. * Sperm küçük yumurta ise büyüktür. * Yumarta yaklaşık ayda bir üretilirken sperm üretimi daha sık ve düzensiz aralıklarladır. * Spermler kamçıları ile hareket edebilirken yumurta hareketsizdir. 11. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Anne adayının ağır işte çalışması bebek gelişimini olumsuz etkiler. = 10N = 80N 1. (Ergenlik ve Sağlık) Ergenlik döneminde görülen özellikler kız ve erkeklerde farklı olduğu gibi aynı cins içinde de farklılıklar vardır. 8 Deneme 4

9 en Bilimleri Deneme 4 1. (Basit Makineler) Soruda levyenin desteği ortadadır. 16. (Basit Makineler) KUVVE DESEK YÜK II r M r r L K KUVVE KEREEN Şekilde gösterilen kerpeten de destek ortada olduğundan levye kerpedenle aynı grupta yer alır. El arabasında yük ortada kürekte kuvvet ortada, maşada kuvvet ortadadır. M r tur X 14. (Basit Makineler) =0 N 15 cm 15 cm Şekilde cismin ve çubuğun ağırlğı aynı noktada olduğundan o naktadaki toplam ağırlık olur. Kaldıraç denkleminden = 0. =.0 = 0 N bulunur. Cismin ağırlığı olduğundan 40N olur. Dişlerin dönüş yönü şekilde belirtildiği gibidir. Dişli denklemi yazılırsa r x. n x = r L. n L r. = r. n L n L = ur n L = n K (merkezleri çakışık) r K. n K = r M. n M 4r. = r. n M n M = 6 tur 17. (Mayoz) Eşey hücresi oluşumu mayoz bölünme ile gerçekleşir. 18. (Basit Makineler) ırnak makası iki tane çift yönlü kaldıracın birleşmesi ile oluşur. 15. (Basit Makineler) Çıkrık denklemi yazılırsa. 5r =. r =. = 100N bulunur. r r 19. (Basit Makineler) Kule vinçte kaldıraç, makaralar, dişli çarklar ve vincin bağlantılarını birleştirmek için kullanılan vidalar bulunur. Ancak eğik düzlem bulunmaz. = 60N 0. (Basit Makineler) Katlı otopark mimarisinde kullanılan basit makina türü vida ve eğik düzlemdir. Deneme 4 9

10 Deneme 5 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) Hücre bölünmesinde DNA kendini eşler.(doğru) DNA eşlenirken zayıf hedrojen bağları kopar. (doğru) 1. çıkışa ulaşılır.. (DNA ve Genetik Kod) DNA kendisini eşlerken önce zayıf hidrojen bağları koparak karşılıklı iki zincir birbirinden ayrılır, her bir zincirin karşıtı oluşurken hidrojen bağları tekrar kurulur. Böylece DNA kendisini kopyalamış olur. 7. (Mayoz) X bölünmesi Mayoz Y bölünmesi Mitoz Y bölünmesinde kromozom sayısı sabit kalır. (I Doğru) X bölünmesi ile kalıtsal çeşitlilik sağlanır. (arça değişimi sayesinde) (II Doğru) Yaraların onarılması Y yani mitozla sağlanır. (III Yanlış) 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Sperm sayısının fazla olması döllenme şansını artırır.. (Mitoz) Kromozomlar karşılıklı kutuplara çekilmeden önce hücrenin ortasında dizilirler. 9. (Ergenlik ve Sağlık) Ergenlik döneminde erkeklerde ses kalınlaşırken kızlarda ses kalınlaşması olmaz. 4. (Mitoz) Mitoz bölünmede kromozom sayısı sabit kalır. D seçeneğindeki ifade yanlıştır. 5. (Mayoz) Haploit hücre n sayıda kromozom içerirken, diploit hücre n sayıda kromozom içerir. Yeni üreme hücreleri haploittir. Şemada I ve II kısımlarda üreme hücresi üretilir. 6. (Mayoz) MAYOZ I'de Kromozom sayısı yarıya iner. arça değişimi gözlenir. İki hücre oluşur. MAYOZ II'de Mitoza benzer. Dört hücre oluşur. Kromozom sayısı sabit kalır. n n n n n n n Mayoz I Mitoz II 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Zigotun tutunup doğuma kadar geliştiği yapı döl yatağıdır. 11. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) emiz bir ortamda yaşayan annenin sağlıklı bir bebeğe sahip olma ihtimali yüksektir. 1. (Basit Makineler) Kuvvet kolu ve yük kolu uzunlukları desteğe göre belirlenir. Yoldan kazanç sağlamak için Kuvvet kazancı oranı 1 den küçük olmalı 1 ise yoldan kazanç vardır. I. kaldıraçta =. 0 = 1 1 II. kaldıraçta L. 50 =. 0 = 5 III. kaldıraçta. 10 =. 15 = yoldan kazanç vardır. yoldan kayıp vardır. yoldan kazanç vardır. 10 Deneme 5

11 en Bilimleri Deneme 5 1. (Basit Makineler) Şekilde kamyonun kasası kaldıraç çubuğu, destek en uçta, yük ortada olan kum, hidrolik kol ise kuvvet olup diğer uçtadır. Yani yükün ortada olduğu kaldıraç tipidir. Seçenekte ceviz kıracağında yük ortada olduğundan aynı grupta yer alır. 14. (Basit Makineler) Eğik düzlemde kuvvet kazancı = l oranına bağlıdır. n Bu oran artarsa kuvvet kazancı artar. II h oranı artarsa l oranı azalır. Kuvvet kazancı azalır. l h (II Yanlış) X açısı azalırsa l n oranı artar. Kuvvet kazancı artar. (I doğru) III yükünün artması aynı oranda kuvvetinin artmasına sebeb olur. oranı değişmez yani kuvvet kazancı değişmez. (III yanlış) 15. (Basit Makineler) Vida atımı küçük olan vidaların kuvvet kazancı büyük olur. 17. (Basit Makineler) *. Yük K silindirine bağlanırsa r. 60 = K. 10r K = 6N bulunur. *. Yük L silindirine bağlanırsa r. 60 = L.10r L = 18N bulunur *. Yük M silindirine bağlanırsa 5r. 60 = M. 10r M = 0N bulunur. 18. (Basit Makineler) K L Dünya M Destek Sistem şekildeki gibi kurulursa kuvvet kazancı sağlanmış olup. Dünyanın ağırlığının yarısı kadar bir kuvvetle dünya kaldırılabilir 16. (Basit Makineler) Kasnakların dönüş yönü şekilde gösterildiği gibidir. Kasnak denklemlerinden ise; K r r r L M r N 19. (Basit Makineler) Kuvvetten 4 kat kazanç varsa yoldan 1 4 vardır. oranında kayıp Bu durumda yükün 0 m yukarıya çıkabilmesi için kuvvetin uyguladığı ip 80 m çekilebilir. r K. n K = r L. n L r. = r. n L n L = tur bulunur. r L = r M ise r M = tur (merkezleri çakışık kasnaklar) r M = n M = r N. n N 5 r. = r. n N n N = 15 tur bulunur. Deneme 5 0. (Basit Makineler) Eşit ağırlıktaki vidaların vida atılımları ile yoldan kazançları orantılıdır. Bu durumda yoldan kazançları x > y = z ise vida adımları da a x > a y = a z olur. 11

12 Deneme 6 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) DNA'daki toplam fosfat sayısı Deoksiriboz şekerinin sayısına ve nükleotit sayısına eşittir. imin sayısı biliniyorsa Adenin sayısı da bulunur. Adenin ve imin sayıları toplanıp nükleotit sayısından çıkarılırsa birbirine eşit sayıda bulunmaz. Guanin ve Sitozin sayısına ulaşılır. Ancak nükleotitlerin nasıl dizildiği bilgisine ulaşılamaz.. (DNA ve Genetik Kod) Bir DNA molekülünde Adenin karşısında imin, Guanin karşısında Sitozin bulunur. Bu bilgiye göre diğer zincir tamamlanırsa D seçeneğindeki gibi olur. 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) IV'te adet görme olayı anlatılmıştır. Kızlarda bu olay ergenlikte başlar. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Dişi üreme sisteminde * Yumurtalıkta yumurta üretilir. * Döllenme yumurta kanalında gerçekleşir. * Zigotun gelişimi döl yatağında gerçekleşir.. (Mitoz) İkiye bölünmüş yassı soluncanın her bir parçasından yassı solucan oluşması yenilenme ile üremedir. 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Anne adayının tekvando gibi ağır darbe alma riskinin yüksek olduğu sporlarla uğraşmaması gerekir. 4. (Mitoz) Bu canlılar mitozla çoğaldığından birbirine çok benzer. 5. (??????) I olayı üreme hücrelerinin üretimini gösteriyor. (mayoz) II. Kısma üreme hücreleri yazılmalıdır. III. kısım döllenmedir. IV. kısım döllenmiş yumurta zigottur. 11. (Ergenlik ve Sağlık) Sembolünün yerine sakal çıkması gibi sadece erkeklerde görülen özellik yazılmalıdır. Oysaki yüzdeki sivilce çıkması kız ve erkeklerde ortak olarak görülür. 1. (Basit Makineler) Balıkçı oltasında eğik düzlem kullanılmaz. 6. (Mayoz) Mayozdaki parça değişimi kalıtsal yapıları farklı üreme hücrelerinin oluşumunu sağlayarak tür içi çeşitlilik oluşturur. Ancak bu olay kromozom sayısının değişiminde etkili değildir. 1. (Basit Makineler) =60 N 15 m m 7. (Mayoz) 1 1'de mitoz, 'de mayoz, 'te döllenme, 4'te mitoz, 5'te mitoz olayları görülür. Eğik düzlem denkleminden. h =. l. = = 450 N bulunur. Deneme 6

13 en Bilimleri Deneme (Basit Makineler) 18. (Basit Makineler) Şekildeki düzenek iki tane kaldıraçtan oluşmuştur. K K ile X arasındaki bağıntıya göre K'nin diş sayısı X'in diş sayısından fazla olduğundan X daha çok tur atar. X ile L merkezleri çakışık olduğundan tur sayıları eşittir. O hâlde; n K < n X = n L L ile Y arasındaki bağıntıya göre L'nin diş sayısı Y'nin diş sayısından fazladır. Y daha çok tur atar. Y ile M merkezleri çakışık olduğundan tur sayıları eşittir. O hâlde; n L < n Y = n M M ile N arasındaki bağıntıya göre M'nin diş sayısı N'nin diş sayısından fazla olduğundan N daha çok tur atar. Genel olarak; L n K < n X = n L < n Y = n M < n N bulunur. 15. (Basit Makineler) Şekildeki sistem tamamen sabit makaralardan oluştuğu için kuvvet yüke eşittir. 16. (Basit Makineler) Bir çıkrıkta kuvvet kazancı olabilmesi için kuvvet kolunun uzunluğu yükün bağlı olduğu silindir yarıçapından büyük olmalıdır. 17. (Basit Makineler) 1 II. kaldıraçtan; = 0. l X = 10N bulunur. I. kaldıraçtan;. l =.. l =. 10 = 0 N bulunur. ip M =0 N Y 1 N 19. (Basit Makineler) K vidasının kalan yolu 4x, yapması gereken tur sayısı 4x n K = a, n K = n denirse L vidasının kalan yolu x, yapması gereken tur sayısı n L = x, n L = bulunur. a M vidasının kalan yolu x, yapması gereken tur sayısı U n M = x a, n M = n dir. n K = n L > n M 0. (Basit Makineler) I. Çıkrıktan; I =0 N 4r. = r. 4r. 0 = r. r r r 5r = 60 N luk ip gerilmesi bulunur. II. Çıkrıktan; r. = 6r. r. 60 = 6r. = 10 N bulunur. II Deneme 6 1

14 Deneme 7 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) DNA'da nükleotitler karşılıklı olarak A = ve G = C şeklinde dizilir. Buna göre. zincir şekildeki gibi olur. A G C C C G 1 C G A A G G C A 7. (Mayoz) Mayoz 1. Mitoz. Mitoz. (DNA ve Genetik Kod) 460 Guanin varsa 460 Sitozin vardır. 460 G = 460 C = 700 tane nükleotitin yarısı Adenindir. 700 : = A = hücre oluşur. 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme). (Mitoz) Kurbağa hayvan olduğu için hayvan hücrelerinde aralamel oluşumu gözlenmez, boğumlanma gözlenir. 4. (Mitoz) 1 ve olaylarında mayoz bölünme etkindir. olayı döllenmeyi gösteriyor. 4 ve 5 olayları büyüme ve gelişmedir. Mitoz bu süreçte etkindir. 1. Zigot. Zigot Aynı yumurta ikizleri Aynı yumurta ikizlerinde cinsiyetler farklı olabilir. İki farklı yumurta iki farklı sperm tarafından döllenir. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Verilen olayların gerçekleşme sırası önce üreme hücreleri üretilir, sonra döllenme gerçekleşir. Sonra zigot oluşur. Sonra embriyo gelişimini devam ettirir. 5. (Mayoz) Mayozda üreme hücrelerinin kromozom sayısı yarıya inseydi her döllenmede kromozom sayısı iki kat artardı. Bu bakımdan mayoz bölünme nesiller boyu canlının kromozom sayısının sabit kalmasında etkilidir. Mayoz bölünme ergenlikten itibaren başlar. Döllenmeyi gerçekleştiren üreme hücreleri mayoz ile üretilir. 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Ağır yük kaldırmak anne karnındaki bebek gelişimini olumsuz olarak etkiler. 11. (Ergenlik ve Sağlık) Kızlar erkeklere göre daha önce ergen olurlar. 6. (Mayoz) Mayoz bölünme ile sadece üreme hücresi üretilir. 1. (Basit Makineler) Makas ile pense aynı grupta yer alır. 14 Deneme 67

15 en Bilimleri Deneme 7 1. (Basit Makineler) Vida uzunluğu ur sayısı = Vida Adımı l kısaca n = dır. Ancak uzunluk ve vida adımı aynı bi- a rime çevrilmelidir. l = 1 m = 100 cm'dir. 100 n = , n = 00 tur bulunur (Basit Makineler) Sistem incelendiğinde koyu renkli olan makaralar hareketli diğerleri sabit makaradır. 14. (Basit Makineler) Yoldan kazanç sağlamak için kuvvet kolu kısa yük kolu uzun olmalıdır.i.sistemde kuvveti küçük çembere yük ise büyük çembere bağlandığı için yoldan kazanç sağlanır. Diğerlerinde kuvvet kazancı vardır. 18. (Basit Makineler) 1 h I h h h II 15. (Basit Makineler) 5 =10 N Kaldıraç bağıntısından. =. 5. = = 00 N bulunur. 16. (Basit Makineler) İp gerilme kuvvetine dersek I. eğik düzlemde 1. h =. h bağıntısından = II. eğik düzlemde. h =. h bağıntısından = bulunur. Hareketli makaradan = bulunur. Bu durumda 1 > = bulunur. 19. (Basit Makineler) Kayış her iki kasnağın aynı yönde dönmesini sağlar. Kasnaklar arasında r. n = r. 6 bağıntısı vardır. n = 18 tur bulunur. r R İngiliz anahtarı bir çıkrık çeşidir. Burada. R =. r bağıntısından Kuvvet kazancı = = R den bulunur. r K için, a = 8 kat bulunur. a L için, a = 9 kat bulunur. a M için, a = 8 kat bulunur. 4a YANI Deneme 67 D 0. (Basit Makineler) Sürtünmesiz eğik düzlemde kesinlikle kuvvetten kazanç vardır. üm basit makinelerde kuvvet kazanç oranı, yol kazanç oranının çarpmaya göre tersidir. Hiç bir basit makinede işten kazanç sağlanmaz. 15

16 Deneme 8 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) Kimyasal atıklar Radyasyon Sigara ve eksoz dumanı etkenlerinin tamamı DNA'da mutasyona sebep olabilir. 6. (Mayoz) Şekildeki evreler incelendiğinde III. evrede homolok kromozom çiftlerinin birbirinden ayrıldığı görülüyor. Bu evre kesinlikle mayoz bölünmenin birinci kısmına aittir. Diğer evreler mayozun ikinci kısmı mitoz gibi olduğundan mayoza ya da mitoza ait olup olmadığı kesin olarak bilinemez.. (DNA ve Genetik Kod) Kalıtsal birimler küçükten büyüğe sıralandığında sıralama; Organik baz Nükleotit Kromozom DNA Gen şeklinde olur. 7. (Mayoz) Mitoz doğumdan ölene kadar devam eder. Mitozda iki hücre oluşur. Mitozda kromozom sayısı sabit kalır. Mayozda parça değişimi görülür. Mayozda oluşan hücreler birbirinden farklı kalıtsal yapılardır.. (Mitoz) Mitozun sitoplazma bölünmesinde hayvan hücrelerinde boğumlanma görülürken, bitki hücrelerinde hücre duvarından dolayı ara lamel oluşur. 4. (Mitoz) Bakteri mitoz bölünme geçirir ve toplam bölünme sayısı N = n (n bölünme sayısı, N oluşan hücre sayısı) bağıntısı ile bulunur. Bakteri dakikada bir bölünürse 1 saat = 60 dakika da 0 defa bölünür. Oluşan hücre sayısı N = 0 olur. 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Zigot dişinin üreme sisteminin yumurta kanalında oluşur. Erkek üreme sisteminde spermler testislerde yumurta ise yumurta kanalında oluşur. Bebeğin doğumdan önceki evresine fetüs denir. Bu aşamada bebek besin ihtiyacını anne karnındaki besinlerden karşılar. Göbek kordonu sayesinde bunu gerçekleştirir. Hepsi doğrudur. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Bir insanın üreyememesi yaşamını devam ettirmesine bir engel oluşturmaz. 5. (Mayoz) 16 Sperm hücresi mayozla üretilip eşey hücresi olduğundan bu hücredeki mutasyon yavru bireye geçer. 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Anne adayı doktora danışmadan ilaç kullanmamalıdır. Deneme 8

17 en Bilimleri Deneme (Ergenlik ve Sağlık) Duygusal dalgalanma ve çalkantı bu dönemde görülen ruhsal değişikliklerdendir. Bedensel değişim değildir. 1. (Basit Makineler) r x. = r. n M (n M = tur döner.) r = r. n O (n O = tur döner.) 4 r = r. n K (n K = tur döner.) 4 K okun ters yönünde tur döner. K daki 0 lik her bir daire dilimi dilim saat yönünde dönüp görünümü C seçeneğindeki gibi olur. 16. (Basit Makineler) Kapak iskeleye indiğinde eğik düzlem olur. Çevrilen kol çıkrıktır. Ayrıca zincir ve dişliler bulunur. Ancak sistemde palanga yoktur. 17. (Basit Makineler) 1 1 I II alangada 1 = bağıntısından kuvvet kazancı = = bulunur. 1 Kaldıraçta = bağıntısından kuvvet kazancı = = bulunur. 1. (Basit Makineler) Eğik düzlemde makaralarda olur. Kaldıraçta 4a. 1 = a. Çıkrıkta 4. 1 =. 1 = olur.. r =. r 4 = olur. 14. (Basit Makineler) = K L M N olur r III r (Basit Makineler) Çıkrıkta. r =. r bağıntısından kuvvet kazancı = = bulunur. Şekilde gösterilen kaldıraç yükün ortada olduğu kaldıraç türüdür. Seçeneklerden el arabası aynı grupta bulunan kaldıraç türüdür. 0 X 0 0. = 0. X X = bölme çıkar. 0N luk kuvvet desteğin bölme sağına L noktasına konulmalıdır. 19. (Basit Makineler) ank giderken yarıçağı en büyük olan M dişlisi aynı süre içinde diğerlerine göre daha az tur atar. 0. (Basit Makineler) 15. (Basit Makineler) Birinci şekilde; 1 = İkincide; h. = h. den = Üçüncüde; h. = h. den = Deneme bulunur bulunur. K I II III Önce K kolu yönünde çevrilirse cisim III. kaldıracın üzerine sonra L kolu yönünde çevrilirse cisim yere düşer. yer IV L 17

18 Deneme 9 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) DNA'da çift G = C var. x = 6 hidrojen bağı bunlar arasında, çift A = bağı var. x = 6 hidrojen bağı da bunlar arasında olmak üzere toplam 1 hidrojen bağı vardır. 6. (Mayoz) arça değişimi olayı mayoz bölünmede görülür.. (DNA ve Genetik Kod) Eşey hücrelerindeki mutasyon sonraki nesle aktarılırken vücut hücrelerindeki mutasyonlar sonraki nesle aktarılmaz. 7. (Mayoz) Mitoz bölünmede hücre sayısı iki katına çıkarken mayoz bölünmede hücre sayısı dört katına çıkar.. (Mitoz) Yaraların iyileşmesi Nohutun tohumun çimlenmesi Zigottan embriyo oluşumu Bu olaylar mitoz bölünme ile ilgilidir. 4. (Mitoz) Döllenme ve kromozom sayısının yarıya inmesi mitozla ilgili değildir. 5. (Mayoz) n n Yumurta ana hücresi (n) n Mayoz I Mayoz II 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Döl yatağı ve yumurtalık dişi üreme sistemine ait sperm kanalı ve testis ise erkek üreme sistemine aittir. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) estislerde spermler oluşur ve gelişir. (I doğru) Yumartalıkta yumurtalar oluşur ve gelişir. (II doğru) Döllenme ve yumurta kanalında gerçekleşir. Döl yatağında değil. (III yanlış) n n n n Yumurta (n) Şemada görüldüğü gibi yumurta ana hücresi vücut hücreleri gibi n sayıda kromozom içerir. O halde canlının yumurta ana hücresinde 40 kromozom varsa karaciğer hücresinde de 40 kromozom bulunur. 10. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Anne adayının sigara kullanması kendisini ve bebeğin sağlığını olumsuz etkiler. 18 Deneme 9

19 en Bilimleri Deneme (Ergenlik ve Sağlık) Ergenlik dönemine giren bir bireye yaşının küçük olduğunu belirtip sorumluluk vermemek bireyin olumsuz bir ergenlik dönemi geçirmesine neden olur. 16. (Basit Makineler) Eğik düzlemde (m = 00 cm). 00 = bağıntısı vardır. = 40N bulunur. 17. (Basit Makineler) 1. (Basit MAkineler) r r Şekil üzerinde kuvvetler gösterilirse çıkrıktan. r = r bağıntısı elde edilir. Buradan = elde edilir. d 1 Kaldıraçtaki;. 5 =., = olur. Hareketli makarada d = = olur. 1. (Basit Makineler) Kaldıraç denklemlerinden; 1. =. 1 den = =. den = =. 1 den = =. den 4 = olur. Bu durumda en küçük kuvvet tür. 18. (Basit Makineler). = 0. ten = 0N bulunur. 19. (Basit Makineler) D seçeneğindeki şekilde denge sağlanmaz. 14. (Basit Makineler) Basit makinelerde her zaman kuvvet kazancı olmayabilir. (I yanlış) Basit makineler işten kazanç sağlamaz. (II doğru) Basit makineler iş kolaylığı sağlar. (III doğru) 15. (Basit Makineler) Deneme 9 yönü Sistemde kol yönüne çevrilirse sürgülü pres çubuğu aşağı iner portakalı sıkar. Bu sistemde çevrilen kol ve dairesel dişli çıkrıktır. 0. (Basit Makineler) r. n K = r. n L bağıntısından n K = n n L = n bulunur. r X. n L = r Y. n = r. n Y bağıntısında n Y = n n Y = n M, n M = n bulunur. r M. n M = r N. n N 4r. n = r. n N bağıntısından n N = n bulunur. Bu durumda tur sayısı en fazla olan dişli L dişlisidir. 19

20 Deneme 10 en Bilimleri 1. (DNA ve Genetik Kod) Guanin sayısı = Sitozin sayısı olur. (I doğru) DNA'da her nükleotitte bir fosfat, birde deoksiriboz bulunur. Buradan osfat sayısı = Deoksiriboz sayısı yazılabilir. (II doğru) Adenin ve imin arasında, Guanin ve Sitozin arasında hidrojen bağı vardır. Bir DNA'da bu nükleotitlerin sayısı biliniyorsa hidrojen bağ sayısına ulaşılmaz. (III yanlış) 6. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Erkek üreme sisteminde belirtilen yere testisler gelmelidir. 7. (Mayoz) Mitozda ana canlı birbirine benzer hücreler oluşurken mayozda oluşan hücreler birbirinden ve ana canlıdan farklıdır. Mayozda dört hücre oluşurken mitozda iki hücre oluşur. Mayozda parça değişimi gözlenirken mitozda gözlenmez. Mitoz doğumdan ölene kadar devam ederken mayoz ergenlikten belli bir döneme kadar devam eder.. (DNA ve Genetik Kod) A seçeneğinde karşılıklı nükleotit dizisi eksik olduğundan hasar onarılamaz. Diğer DNA'larda eksik olan nükleotiti karşı zincirdeki karşıtı bulup onarır.. (Mitoz) Mitoz bölünmede çeşitlilik sağlanmaz. (Doğru) Eşeysiz üremenin gerçekleşmesini sağlar. (Yanlış) Vücut hücrelerinde görülür. (Doğru) Oluşan hücreler genetik olarak aynıdır. (Doğru) 8. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) Döllenme olayı yumurta kanalında gerçekleşir. Yumurtalıkta değil. 9. (İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme) 10. (Ergenlik ve Sağlık) Annenin alkol kullanması bebek gelişimini olumsuz etkiler. Ergenlik yaşında sivilcelerin oluşması, kızların adet görmesi, erkeklerin seslerinin kalınlaşması vücutta görülen bedensel değişikliklerdendir. Ancak bu değişikliklerden ötürü bireyin utanması psikolojik değişikliklerdendir. 4. (Mitoz) Limonun tohumundan limon ağacının oluşması eşeyli üremeye örnektir. Mitozla üreme eşeysiz üremedir. 11. (Mayoz) II şekilde eşeyli üreme gösterilmiştir. Diğer şekillerde anlatılan olaylar mitoz bölünmeye dayanır. Ancak eşeyli üreme mayoz bölünmeye dayanır. 1. (Basit Makineler) Çalışma prensibi olarak incelendiğinde kıyma makinesi, tünel açma makinesi ve matkap vida, kapı kolu ise çıkrıktır. 5. (Mayoz) 0 Mayoz bölünme canlıların çeşitliliğini sağlar. Kıymet yanlış söylemiştir. 1. (Basit Makineler) Kovanın yukarıya çekilebilmesi için K dişlisi II yönüne ona temas eden L dişlisi I yönünde, L dişlisinin içindeki kasnağa düz bağlı N dişlisindeki kasnak aynı yönde döner. I yönü N dişlisine temas eden M dişlisi II yönünde döndürülmelidir. Deneme 10

21 en Bilimleri Deneme (Basit Makineler) Eğik düzlemde kuvvet kazancı eğim azaldıkça artar. Eğim açısı 0 olan eğik düzlemin kuvvet kazancı en büyük, eğim açısı 50 olan eğik düzlemin kuvvet kazancı en az olur. 18. (Basit Makineler) Her iki sistemde de kuvvet aşağıya uygulandığında cisimler yukarıya çıkar. Yani kuvvetin yönünü değiştirir. (I doğru) =. 1 = 15. (Basit Makineler) Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu x 4a = 600. a 4 = 600 = 150N olur. 4 = 4 = s 1 ve kuvvetleri birbirine eşittir. (II doğru) Birinci sistemde yükünü lik bir kuvvetle dengelemiş olduğundan kuvvetten kayıp, ikinci sistemde 4 yükünü lik bir kuvvetle dengelemiş kuvvetten kazanç vardır. (III yanlış) 16. (Basit Makineler) Şekiller incelendiğinde vida kesinlikle kuvvet kazancı sağlar. Çıkrık ve kaldıraçta ise kuvvet kolu > yük kolu olduğundan kuvvet kazancı vardır. 17. (Basit Makineler) Kuvvet kazancı dir. 4h Sorudaki eğik düzlemde. 4h =. h bağıntısından = 4 kat kuvvet kazancı vardır. I. çıkrıkta 1. r =. 4r bağıntısında = 4 kat kuvvet 1 kazancı vardır. Deneme 10 II II. makara sisteminde = bağıntısından vardır. h = kat kuvvet kazancı III. kaldıraçta d =. 4d bağıntısından = kuvvetten kayıp yoldan 4 kat kazanç vardır kat 19. (Basit Makineler) Kolumuz kuvvetin ortada olduğu kaldıraç tipidir. Yük elimizde destek ise dirseğimizdir. Kuvveti oluşturan kaslar ortadadır. Maşa bu sınıfta yer alan kaldıraç türüdür. 0. (Basit Makineler) Bir bisiklette vida ve dişli çarklar bulunur. Ayrıca pedal ve direksiyon kısımları çıkrık fren kısmı ise kaldıraçtır. Bir bisiklette eğik düzlem bulunmaz. 1