INSTITUTE FOR STRATEGIC STUDIES S A E STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ KASIM, 2003 11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ
11 EYLÜL SALDIRISI SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ FİZİKİ SONUÇ % 100 YIKIM VE YENİ İMAR ASKERİ SONUÇ SAVAŞ HALİ VE SÜREKLİ ALARM SİYASİ SONUÇ YENİ DÜNYA DÜZENİ SOSYAL SONUÇ TOPLUMSAL AYRIŞMA VE ÇATIŞMA EKONOMİK SONUÇ YENİ EKONOMİ DÜZENİ 2
YENİ BİR DÜNYA SAVAŞI: KÜRESEL SEVİYEDE DÜŞÜK YOĞUNLUKLU SAVAŞ Dört aşamalı ve örtülü savaş kurallarının işlediği bir mücadele: 1. evre:darbe Harekatı Fiziki ve psikolojik tahribat yaratmak amacıyla risk almayan saldırılar 2. evre:istikrar Harekatı Rehberlik hizmeti ve işbirliği için ilgili Yerel Unsurlar ile Özel Operasyon Unsurlarının birlikte yürütecekleri kuşatma saldırıları 3. evre:taarruz Harekatı Hazırlıkların ve Eğitimin tamamlanması ile beraber kurulacak yeni hükümetin asilere karşı kesin sonuç amacıyla yapacağı saldırılar 4. evre:takip Harekatı Hedef örgütün yan unsurları, destekçileri ve militanlarını sıklet merkezi dışındaki ülkelerde takip amaçlı nokta operasyonları 3
YENİ DÜNYA DÜZENİ 1989 yılından itibaren süre gelen Kaotik Geçiş Dönemi tamamlanmıştır. Kutupsal ayrışmanın yerini Eksen ayrışması almıştır : PASİFİK EKSENİ VE KUZEY-BATI EKSENİ ABD nin dünya yöneticiliğine bakışı 5 stratejik noktada yeniden dizayn edilmektedir. Bu yapısal siyasi denge değişikliği 10 yıl sürecektir. 4
YENİ DÜNYA DÜZENİ Jeopolitik konum ve jeostratejik değer yeniden tarif edilmektedir. Petropolitik Güvenlik yeni uluslar arası ittifak arayışlarını hızlandıracaktır. Avrasya jeopolitiğinde Rusya-Batı işbirliği artacaktır. NATO müdahale alanı tehdit tanımı ile birlikte dünya sathı olmuştur. Çin ayrışmanın siyasi aşamalarında askeri kışkırtıcılık içinde olabilecektir. Kuzey Avrasya da Rus-Çin çatışma süreci tırmanabilir. ABD karasal kuvvet olarak İç Asya da etkinliğini arttıracaktır. 5
AVRASYA DA YENİ GÜVENLİK TERAZİSİ Avrasya merkez adası, kuşatma stratejisi anlayışından kopmaktadır. Doğu-Batı Avrasya Koridoru Cebelitarık Boğazı ndan Sarı Deniz e kadar etkinliği olan bir Orta Hat konumu olarak önceliklidir. Bu Koridorun sıklet merkezi, daha doğuya doğru kayma göstermektedir. Koridorun batı bölümünde Doğu Akdeniz, doğu bölümünde Hint Okyanusu (kuzeyi) terazinin ayakları konumundadır. Yeni Güvenlik Terazisi için denge/ağırlık noktaları Kıbrıs, Filistin, Irak, İran, Afganistan ve Pakistan dır. Dengeleyici ülkeler ise Türkiye, İsrail, İran ve Hindistan dır. Terazi üzerinde önemli ayarlamaların yapılması en önemli beklentidir. Türkiye kendi açısından edilgen olmayan bir tavır ve etkin katılımla bu operasyonların içerisinde bulunmak zorundadır. 6
YENİ DÜNYA DÜZENİ VE MÜDAHALE ANLAYIŞI: ULUSLARARASI TERÖRLE MÜCADELE KOALİSYONU Düşman ve tehdit tanımı yeniden tarif edilmektedir. Barışı, ekonomiyi ve demokrasiyi hedef alan her türlü eylem (davranışlar) düşman kabul edilmektedir. Tehdit ve düşman tüm dünya sathındadır. Mücadele ise uluslararası bir ortaklığı gerektirmektedir. Tüm ülkeler için iki seçenek sunulmaktadır: Uluslararası Koalisyon içinde olmak veya karşısında olmak. Terörle Mücadele Konsepti NATO için öncelikli hedef olacaktır. Örtülü operasyonların önü açılacak ve ülkelere dönük siyasi amaçlı müdahalelerde artış olabilecektir. 7
YENİ DÜNYA DÜZENİ VE TÜRKİYE: AVRASYA DA DEĞİŞEN SIKLET MERKEZİ Türkiye artık Avrasya da Köprü ülke olmaktan çıkmaktadır. Yeni Avrasya jeopolitiği ve ABD Stratejik Ortaklığı açısından bölgesel Güvenlik Terazisi nde sıklet merkezi olarak Türkiye nin konumu değişmektedir. Türkiye nin jeopolitik konumu değişmektedir. Yeni jeopolitik denge sonucu, alan müdahalesi yapan Ülke konumu söz konusu olabilecektir. Türkiye nin yapısal problemleri ile yüklenebileceği yeni sorumluluklar çatışmaktadır. Türkiye için ABD den Siyasi-Ekonomik-Askeri değişim baskıları hızla artacaktır. Türkiye AB ilişkisi çatışmacı bir boyut alabilecektir. 8
YENİ DÜNYA DÜZENİ ARTIK SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ OLARAK ŞEKİLLENECEKTİR. 9
SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ Genel olarak doğrudan savaş metotlarının kullanımından kaçınılacaktır. Sivil Yaşam alanlarının imkanları saldırganlar için saklanma ve eylem alanı olarak kullanılacaktır. Ultra Modern Terörizm tehdidi artacaktır. Saldırılar ve riskler sosyal ayrışmaları zorlayacaktır. Bireylerin inançları topluluk inancı olarak algılanacaktır. Çok taraflı yeni denge için çatışma/barış seviyesi aynı noktada kalacaktır. Yani savaş psikolojisinde barış yaşanacaktır. 10
SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ VE EKONOMİ Gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki ekonomik ilişkiler yeniden tarif edilmektedir. ABD dünya ekonomik büyümesindeki motor rolüne diğer ülke ve bölgeleri katarak, tek başına global talebin ana dinamiği olmayacaktır. Gelir dağılımı, refah paylaşımı, yoksulluk, az gelişmişlik kavramları ekonomik önceliklerin ilk sıralarına taşınacaktır. Avrasya-Pasifik coğrafyası dünyanın ekonomi-dış ticaret güç ve rekabet merkezi olacaktır. Güvenlik anlayışındaki değişim savunma ve güvenlik harcamalarının miktarını arttıracak, içeriğini değiştirecektir. 11
TÜRKİYE İÇİN SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ TARİHİ BİR FIRSATTIR. BU FIRSAT BÖLGESEL SEVİYEDE İNSİYATİF SAHİBİ ÜLKE OLMAK İÇİN KULLANILMALIDIR. ASKERİ OLARAK, BARIŞ TESİS EDEN HER OPERASYONUN VAZGEÇİLMEZ ÇÖZÜM ORTAĞI OLMAK; SİYASİ OLARAK, DEĞERLER İHRAÇ EDEN BİR ÖNCÜ ÜLKE OLMAK; SOSYAL OLARAK, İSLAM COĞRAFYASI İLE BATI ARASINDA BEYAZ İSLAM IN TEMSİLİ AÇISINDAN HEM BATI HALKINDA HEM DE İSLAM HALKINDA LİDER VE BELİRLEYİCİ ÜLKE OLMAK. 12
INSTITUTE FOR STRATEGIC STUDIES S A E STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ İNCESU SOKAK BORA APT. NO:3 / 3 ETİLER - İSTANBUL TEL : (0 212) 352 87 95 FAX : (0 212) 352 87 96 13