Hazırlayan: Tuğba Can Resimleyen: Pınar Büyükgüral Grafik Tasarım: Ayşegül Doğan Bircan Mart 2009
Kendi Yaşam Öykünüzü Yazın Diyelim ki edebiyatla uğraşmak, yazı yazmak, bir yazar olmak istiyorsunuz. Bu işe yaşam öykünüzü yazarak başlayabilirsiniz. Bir insanın kendi yaşam öyküsünü yazdığı yazılara otobiyografi denir. Peki, otobiyografinizi nasıl yazacaksınız? İşte bunu yapmanızı kolaylaştıracak bir etkinlik! Haydi, aşağıdaki soruları yanıtlayarak otobiyografinizi yazmaya başlayın. Adınız ne?... Nerede, hangi tarihte doğdunuz?... Aileniz kimlerden oluşuyor?... Eviniz hakkında aklınıza ilk gelen üç şey ne?... Ne yapmaktan hoşlanırsınız?... Kendinizle ilgili en sevdiğiniz şey ne?... Yaparken zorluk çektiğiniz bir şey var mı?... Unutamadığınız bir anınız var mı?... 1
Bir Soru Ortaya Atın Yazmaya yeni başlayanlar bazen konu bulmakta zorlanır. Böyle durumlarda işinize yarayacak bir etkinlik önerimiz var. Bir soru ortaya atın. Bu soru her şey hakkında olabilir. Sonra da bu sorunun yanıtlarının neler olabileceğini düşünün. İşte bir örnek! O cümleyi atlayıp bir sonrakine geçerler. Birine sorarlar. Okuyucular bir cümleyi anlamadığında ne yapar? Resimlere ya da fotoğraflara bakarak anlamaya çalışırlar. 2 Bu sorunun başka yanıtları neler olabilir? Boş kutuları da siz doldurun.
Herkes Eğlenmeyi, Sürprizleri Sever Birçok okuyucu mizah, dedektiflik öykülerini sever. Fantastik, yani gerçekte var olmayan konularla ilgili öyküleri de! Bunların sevilmesinin nedeni, bu öykülerde eğlence ve sürpriz öğelerinin baskın olması olabilir. Peki, bundan ne sonuç çıkarılabilir? Düş gücünüzü ve yaratıcılığınızı kullanarak siz de eğlenceli ve sürprizli öyküler yazabilirsiniz. Haydi, aşağıdaki sorulardan birini yanıtlamaya çalışarak öykü yazın. Kanat çırpmaktan korktuğu için kendine bir uçak yapıp bununla uçan bir güvercin düşünün. Bu güvercinin öyküsü ne olabilir? Her gün yer değiştiren bir çöp tenekesine ne demeli! Bu çöp tenekesinin sırrı ne olabilir? Peki, Mıknatıs adlı fantastik bir kahraman dünyanın manyetik alanını ortadan kaldırdığında neler olabilir? 3
Öykü Haritası Yapın Birçok yazar öyküsünü yazmaya başladığında aslında her şey aklındadır. Hatta tüm olay örgüsünü bir film gibi düşleyebilir, aklında canlandırabilir. Bu olay örgüsünü oluşturmak için bir öykü haritası yapılabilir. Öykü yazarken aşağıdaki haritadan yararlanabilirsiniz. Öykü ne zaman, nerede başlıyor? Bu öyküdeki kahramanlar kim? Bunların özellikleri neler? Ana kahramanın karşılaşacağı problem ne? Kahraman neden bu problemle karşılaşıyor? Problem nasıl çözülüyor? Öykü nasıl bitiyor? 4
Bir Öykü Kahramanı anı Yaratın! Kitaplardaki kahramanları sanki varmış, gerçekten yaşıyormuş gibi düşünür, onlarla aramızda bir bağ kurarız. Peki, bir kahraman nasıl yaratılır? Elbette bunun birçok yolu var. Örneğin, kahraman gerçekmiş gibi düşünüp onun özelliklerini listeleyebilirsiniz. Haydi yandaki kahraman için bunu yapın. Adı ne?... Kaç yaşında?... Nerede yaşıyor?... Kitap okumayı seviyor mu?... Neşeli biri mi?... Öğrenci mi?... 5
Haydi Bir Öykü Yazın Bu resimleri inceleyin. Sizi bir öykü yazmaya davet etmiyor mu? 6
7
Çağrışım Oyunu Bir sözcük, düşünce ya da görüntünün bir diğerini akla getirmesine çağrışım denir. Örneğin, kalbim kış denizi gibi çarpıyor cümlesinde kış denizi, heyecanla anlamındadır. Heyecan sözcüğü, yazarda kış denizinin dalgalı halini çağrıştırıyor. Siz de aşağıdaki sözcüklerin neler çağrıştırdığını yazın. Sözcük Çağrışımı Sözcük Çağrışımı Sözcük Çağrışımı 8 Ağ Ağaç Baca Bulut Cam Cıvıltı Çınar Çizgi Çöl Deniz Deve Diş Dolap Erik El Eğri Ev Fare Fener Gökyüzü Güneş Hapşırık Halı Hız Işık Islık İp
Yeni Bir Şey Deneyin! Bir duyguyu farklı bir şekilde anlatmanın yollarını deneyin. Aşağıdaki duygu belirten sözcükleri renklerle, şekillerle anlatmaya çalışın. Bakalım neler ortaya çıkacak? Mutluluk Gurur Sevinç Öfke Heyecan Hüzün Özlem Dostluk Utanç 9
Bir Varmış Bir Yokmuş! Kırmızı Başlıklı Kız, Pamuk Prenses, Uyuyan Güzel, Çirkin Ördek Yavrusu, Kül Kedisi... Daha birçok bir varmış bir yokmuş diye başlayan ve mutlu sonla biten masal var. Peki, bu masalların sonu başka türlü bitse ne olur? İşte size bu konuda bir etkinlik. Kırmızı Başlıklı Kız masalının sonunu başka türlü bitirin................... 10
Yazarlığa Yeni Başlayanlar Için Diğer Ipuçları Bol bol kitap okuyun. Sözcük dağarcığınız, bakış açınız gelişir. Merak ettiğiniz konularla ilgili araştırma yapın. Aslında yazacağınız her şey hakkında ön araştırma yapın. Bir günlük tutun. Böylece yazı yazma alıştırması yapmış olursunuz. Ünlü bir yazar Bir şeyler anlatmak istediğiniz için değil, anlatacak bir şeyiniz olduğu için yazın diyor. Bu söz hakkında düşünün. Unutmayın, her yazarın kendine özgü bir yazma biçimi, çalışma düzeni vardır. Siz de zamanla bunlara sahip olabilirsiniz. Kendinize iyi bir yazar olmak için zaman tanıyın. Gözlem yapın. Çevremizde karşılaştığımız birçok şey o kadar ilginç ve değişik ki. Gözünüzü dört açın ve çevrenize iyi bakın. 11
Edebiyatla Uğraşmanın Onlarca Yolu Var! Kimileri edebiyatla uğraşmanın yalnızca yazı yazmak anlamına geldiğini düşünebilir. Aslında yazarlık, işin bir parçasıdır. Editörler, redaktörler, çizerler, fotoğrafçılar, grafik tasarımcılar, eleştirmenler, yayınevlerinde çalışan diğer insanlar, hatta web üzerinden kitap tanıtımı yapanlar da edebiyat dünyasının birer parçasıdır. 12
Bilim Çocuk dergisinin 135. sayısının ekidir.