GELİN ENGELLERİ BİRLİKTE AŞALIM

GELİN ENGELLERİ BİRLİKTE AŞALIM

Sevgili Hemşehrilerim, Bir şehrin medeniyet ölçüsü o şehirde yaşayan vatandaşların ve özürlülerin şehri kullanma oranına bağlıdır. Yaptığımız her yatırımda özürlü bireylerin faydalanabilmesini göz önünde bulundurduk. Özürlü bireyler İstanbul umuzun eşit vatandaşları olarak her ortama girebilmeli, neye ihtiyaç duyuyorsa onu yapabilmeli. Özürlü bir birey canı istediğinde balık tutmaya, sinemaya, tiyatroya gidebilmeli. Amacımız İstanbul genelinde bunu başarabilmektir. Tüm bu ihtiyaçları karşılamak için 365 gün 24 saat çalışıyoruz. Sorunları birlikte çözelim. Daha güzel, çağdaş bir kent ortamını birlikte kuralım. 3

ÖZÜRLÜLER MÜDÜRLÜĞÜ İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1994 yılında yerel yönetimlerde bir ilki gerçekleştirerek Özürlüler Koordinasyon Merkezi ni kurdu ve özürlü vatandaşlara bu merkez üzerinden hizmetlerini ulaştırmaya başladı. Zamanla çeşitlenen faaliyetleri ve büyüyen yapısı ile İstanbul daki bütün özürlü ve ailelerine yerinde hizmet ulaştırmayı amaç edinen merkez, 2006 yılına kadar değişik adlar ve kurumsal yapılarda hizmetlerini sürdürdü. 2006 yılında yeni açılan şubeleri ve çeşitlenen hizmet yapısıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı bünyesinde İstanbul Özürlüler Müdürlüğü (İSÖM) adıyla, bir müdürlük haline geldi. Yeni projelerle sürekli gelişim ve yenilenme içinde olan İSÖM; 2011 yılında İstanbul un çeşitli noktalarına yayılan 23 merkeze ulaşarak, profesyonelleşmiş tecrübesiyle özürlülükle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri vermektedir. Ayrıca İSÖM, sahip olduğu yenilikçi anlayışı ile özürlülerle ilgili yapılan projelerde kamuda öncü rol üstlenmektedir AMAÇLARIMIZ Özürlülerin; Bağımsızlaşmalarına destek olmak, Çevre koşullarını iyileştirmek, Kapasitelerini geliştirmek, Toplumsal gelişmelerden pay almalarına yardımcı olmak, Toplumsal üretime katkıda bulunmalarını sağlamak, Bakım ve korunma konusunda özel ihtiyacı olan bireylerin yaşam kalitelerini yükseltmektir. 4

KİME HİZMET VERİYORUZ? İSÖM, İstanbul il sınırları içinde ikamet etmek kaydıyla, tam teşekküllü bir hastaneden %40 veya üzeri vücut fonksiyon kaybı olduğunu bir sağlık kurulu raporuyla belgeleyen; görme, işitme-konuşma, ortopedik ve zihinsel özürlüler ile ruhsal-duygusal rahatsızlığı veya süreğen hastalığı olan bütün özürlülere hizmet vermektedir. 5

İSÖM E KAYIT İÇİN GEREKLİ BELGELER - Özürlü Sağlık Kurulu Raporu - Nüfus Cüzdanı Fotokopisi SOSYAL SERVİS HİZMETLERİ İSÖM, her geçen gün, hizmet ettiği artan özürlü sayısı ile yılda ortalama 500 bin kişiye değişik kapsamlarda hizmet ulaştırmaktadır. İSÖM Sosyal Servisi, özürlü ve yakınlarının ilk olarak başvurabilecekleri servistir. Bilgilendirme, danışmanlık, kurum içi ve dışı departmanlara yönlendirme ve bu yönlendirmelerin takibi, bütüncül bir sosyal hizmet sisteminin gerektirdiği şekilde sosyal servis tarafından gerçekleştirilmektedir. İSÖM bünyesinde çalışan, alanında uzman sosyolog, psikolog ve kayıt elemanları aracılığıyla sosyal servis hizmetleri şu kapsamda sunulmaktadır: 1-SOSYAL DESTEK HİZMETLERİ Sosyal servisler özürlü ve yakınlarının özürlülükle ilgili ilk elden en doğru bilgiyi alabilecekleri servislerdir. Sosyal destek hizmetleri kapsamında, özürlülerin sosyal hayata aktif katılımlarını sağlayacak sosyal ve mesleki rehabilitasyon çalışmaları yapılır. Sosyal servisce özürlü kişinin yaşam boyu desteklenmesi için aile ve sosyal çevre dinamiklerinin aktifleştirilmesi sağlanır. Ayrıca, özürlü bireylerin toplum içinde hareketliliğini sağlayacak sosyal aktiviteler düzenlenmektedir. Sosyal rehabilitasyon kapsamında düzenlenen sosyal aktiviteler, şu başlıklar altında toplanmaktadır; 6

a)kültür-sanat Festivalleri: Kültür-sanat festivalleri kapsamında el sanatları, resim sergileri, halk oyunları yarışmaları, koro ve tiyatro gibi faaliyetler düzenlenmektedir. b)gezi ve Eğlence Programları: Özürlülere ve ailelerine yönelik olarak yıl boyunca tarihi ve turistik mekânlara gezi programları düzenlenmektedir. Bu program sayesinde özürlü bireyler, daha önce görme fırsatı yakalayamadıkları tarihi ve turistik mekânları yakından inceleme imkanı bulmaktadırlar. c)spor Etkinlikleri: Özürlüler Müdürlüğü, her yıl geleneksel olarak görme, işitme ve ortopedik özürlülere yönelik turnuvalar, müsabakalar düzenlemekte, özel antrenman programları ile özürlü bireyleri bölgesel ve ulusal yarışmalara hazırlamaktadır. d) Kuaförlük Kişisel Bakım Hizmetleri: Evinden çıkamayacak derecede ağır özrü bulunan özürlülere İSÖM tarafından ücretsiz kuaförlük ve kişisel bakım hizmeti verilmektedir. Bu hizmetten yararlanmak isteyen özürlüler en yakın İSÖM Merkezi ne taleplerini ileterek kayıt yaptırabilmektedir. 7

2-PSİKOLOJİK DESTEK HİZMETLERİ Psikolojik destek hizmetleriyle, özürlü ve ailesinin toplumsal hayata katılımını arttırmak, bireysel ve çevresel sorunlarla başa çıkma becerileri kazandırmak amaçlanmaktadır. Bu hizmet kapsamında, özürlü bireylerin eğitsel, mesleki, duygusal ve sosyal gelişimlerinin desteklenmesine yönelik çalışmalar yürütülür. Gerektiğinde aile üyelerinin psikolojik yönden güçlendirilmesi sağlanır. Psikolojik destek kapsamında verilen hizmetler şunlardır: a)bireysel ve Grupla Psikolojik Danışmanlık: Bireysel ve grupla psikolojik danışmanlık çalışmalarıyla, özürlü birey ve ailelerinin yaşadıkları ruhsal sorunların çözümüne destek olunmaktadır. b)aile Eğitimi ve Seminer Çalışmaları: İSÖM tarafından ailelerin, çocuklarına doğru ve sağlıklı bir yaklaşım geliştirmeleri ve özürlülük konusunda bilgi sahibi olmalarını sağlamak amacıyla eğitim programları ve seminerler düzenlenmektedir. 8

c)konuşma Terapisi : Ağız ve dil kaslarında gelişim bozukluğu olan, konuşma güçlüğü çeken çocuklar için rehabilitasyon çalışmaları yapılmaktadır. d)küçük Adımlar Erken Eğitim Programı: Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı, 0 6 yaş arası gelişimsel geriliği olan çocukların ailelerine yönelik hazırlanmış bir erken eğitim programıdır. Üniversitelerle işbirliği halinde yürütülen proje; 0-4 yaş arasında normal gelişim sürecinde edinilen becerileri kapsamakta ve ailenin eğitilerek çocuğun gelişimi sağlanmaktadır. 9

3-SAĞLIK DESTEK HİZMETLERİ a)fizyoterapi Hizmetleri: Tıbbi rehabilitasyon etiği çerçevesinde, özürlülerin fiziksel kapasitelerini geliştirerek günlük yaşam aktivitelerinde, maksimum bağımsızlığa ulaşmalarını sağlamak amacıyla çalışmalar yürütülmektedir. Fizyoterapi biriminde, fizik tedaviye ihtiyacı olan özürlülerin değerlendirilmesi yapılmakta, ev egzersiz programı hazırlanmakta, kurum içi ve dışı yönlendirmeler gerçekleştirilmekte, danışmanlık ve eğitim hizmetleri verilmektedir. b)hippoterapi (Atla Terapi) İSÖM tarafından Hippoterapi adı ile bilinen at üstünde terapi yöntemi ile özürlü çocukların kişisel gelişimine katkıda bulunulmaktadır. Atın çok boyutlu hareketlerinden faydalanılarak, özürlü çocukların duygusal, zihinsel ve fiziksel gelişimleri için destekleyici bir terapi yöntemi uygulanmakdır. c)medikal Malzeme Desteği: Özürlülerin bağımsız yaşam becerilerini arttırmak amacıyla sosyal güvencesi olmayan özürlülere ücretsiz medikal yardım yapılmaktadır. Özürlüler Müdürlüğü nde; ortez protez, beyaz baston, tekerlekli sandalye, akülü araç, koltuk değneği, işitme cihazı, hasta altı bezi dağıtımı gerçekleştirilmektedir. 10

d)ortez Protez Atölyesi: Özürlü bireylerin gerek fiyat yüksekliği ve gerekse kaliteli üretim yetersizliği nedeniyle büyük ölçüde sorun yaşadıkları ortez ve protez gereksinimleri, uluslararası standartlarda üretim yapan İSÖM Bayrampaşa Rami Ortez-Protez Atölyesi tarafından karşılanmaktadır. 11

12 e)sporla Rehabilitasyon: Sporla rehabilitasyon desteği için başvuran özürlü bireyler, fizyoterapist, psikolog ve alanında uzman spor eğitmenlerince değerlendirmeye alınmakta, kendisine uygun spor dalı tespit edilerek spor tesisine yönlendirilmektedir. Her engel grubuna, engelin özelliğine göre alanında uzman eğitmenlerce bireysel ve takım sporlarında eğitim sunulmaktadır. Değişik branşlarda verilen spor eğitimleriyle özürlü bireylerin özgüven ve yaşama sevinçleri arttırılmakta, takım sporlarıyla iletişim becerileri geliştirilmektedir.yıl içerisinde, ulusal ve uluslararası nitelikte spor organizasyonları tertip edilerek özürlüye, hedef bilinci ve kararlılık kazandırılmaktadır.

f)hidroterapi: Ortopedik veya zihinsel özürlülere su içinde egzersiz yaptırılarak kişilerin bedensel ve zihinsel gelişimlerine destek olunmaktadır. İSÖM, Avrupa ve Amerika da Watsu adıyla bilinen özürlünün psikolojik ve fizyolojik rahatsızlıklarının giderilmesi için uygulanan rehabilitasyon yöntemini Türkiye de ilk olarak hizmete koymuştur. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Spor Komplekslerinde, yüzme antrenörlerince ücretsiz yüzme dersleri, hidroterapi ve Watsu terapisi özürlü bireylere sunulmaktadır. 4-YASAL HAKLAR DANIŞMANLIĞI Özürlü ve özürlü yakınlarına, sahip oldukları yasal haklar konusunda bilgilendirme ve yönlendirme hizmetleri yapılmaktadır. İSÖM Yasal Haklar Danışmanlığı Biriminde görevli avukatlar tarafından İSÖM Merkezlerinde gerçekleştirilen yasal haklar seminerleri, telefonla ve yüz yüze yapılan görüşmeler ile özürlü ve yakınlarına hukuki danışmanlık hizmeti verilmektedir. İSÖM Hukuki Danışmanlık servisine başvuran özürlü ve yakınları, özürlü raporu çıkarılması, özürlü maaşı, bakım hizmetleri, özel eğitim, istihdama ilişkin haklar, emeklilik, özürlü aracı alımı, özürlü kimlik kartı, beyazkart ve refakatçi kartlarının alımı vb. konularda bilgi desteği almaktadır. Ayrıca İstanbul un farklı ilçelerinde düzenlenen Özürlülerin Yasal Hakları seminerleriyle toplu bilgilendirmeler yapılmaktadır. 13

14 5- İSTİHDAM DESTEK HİZMETLERİ İSÖM, özürlü bireyleri iş hayatına hazırlayarak ve özürlü bireyin iş bulmasında aracı olarak, bireyin sahip olduğu engelleri aşmasına katkı sağlamaktadır. İSÖM Sosyal Servislerinde görevli sosyologlar tarafından çalışma hayatına katılmak isteyen özürlülerin özgeçmiş bilgileri alınıp, İSÖM Kariyer Geliştirme ve İstihdama Destek Birimine iş takibi yapılmak üzere ulaştırılmaktadır. İSÖM Kariyer Geliştirme ve İstihdam Destek Birimince özürlünün fiziksel ve psikososyal özellikleri dikkate alınarak kendisine uygun iş olanakları araştırılmakta; kriterlere uygun işler bulunmasıyla işverenlerle temasa geçilmektedir. Periyodik olarak toplu halde yapılan mülakatlar vasıtasıyla işveren ve özürlü bir araya getirilmekte, özürlü bireyin istihdamına aracı olunmaktadır. İSÖM Kariyer Geliştirme ve İstihdama Destek Birimince, İSÖM Sosyal Servislerle koordinasyon içinde, çalışabilecek özürlülerin çalışma hayatına katılımı için gerekli danışmanlık ve eğitim hizmetleri de yürütülmektedir.

6- EĞİTİM DESTEK HİZMETLERİ a)zihinsel Özürlüler Eğitim ve Beceri Kazandırma Merkezleri: Bu merkezlerde zihinsel özürlü bireylerin mesleki becerilerinin artırılması ve yeteneklerinin geliştirilmesi amacıyla özel eğitim programları uygulanmaktadır. Eğitim programları kapsamında özürlü bireyin sosyal becerileri, öz bakım becerileri ve el becerilerini arttıran eğitimler verilmektedir. Herhangi bir eğitim alma olanağı bulunmayan, 17-35 yaş aralığında bulunan, eğitilebilir ya da öğretilebilir durumda olan, hafif veya orta düzeyde zihinsel özürlülere, şu eğitimler verilmektedir: Spor Takı Tasarım Makrome/Süsleme Ebru - Ahşap Okuma Yazma Resim Müzik Bahçıvanlık Halk Oyunları Temizlik Ev Ekonomisi b)karma Eğitim Hizmetleri: Zihinsel özürlüler için düzenlenen eğitim çalışmaları dışında İSÖM Merkezlerinde ayrıca diğer özürlülerin yararlanabileceği eğitim grupları da oluşturulmaktadır. Eğitim grupları dahilinde özür durumu nedeniyle örgün eğitimden yeterince yararlanamayan bireylere destek eğitimler verilir. Karma eğitimlerin amacı, özürlü bireylere mesleki bilgi ve beceri kazandırarak üretkenliklerini arttırmaktır. Özürlü bireylerin, özür durumu, vasıf ve yetenekleri göz önüne alınarak düzenlenen kurslarda, başarılı olan bireylerin Milli Eğitim Bakanlığı onaylı mesleki sertifikalar alması sağlanmaktadır. Ayrıca sosyal rehabilitasyon amacıyla kültürel ve sanatsal yetenekleri destekleyen eğitim grupları oluşturulmaktadır. 15

c)yaz Okulu Hizmetleri: Örgün eğitime devam etmelerine rağmen çeşitli nedenlerle yeterli eğitim desteği alamamış olan 8-13 yaş arası çocuklar ve gençlere destek eğitimleri verilir. Bu yaş aralığındaki özürlülerin örgün eğitim kurumlarında, aktif katılımcı bireyler olması amacıyla sosyal rehabilitasyonlarını destekleyecek kültürel çalışmalar yapılmaktadır d)türk İşaret Dili Eğitimleri: İşitme özürlü bireylerle sağlıklı iletişim kurulması amacıyla İSÖM bünyesinde çalışan, alanında uzman eğitmenlerce Türk İşaret Dili eğitimleri verilmektedir. Hızlandırılmış 1 aylık eğitim programlarından 3 aylık eğitim paketlerine değin uygulanan Türk İşaret Dili Eğitimi Kurslarında, Türk İşaret Dili Alfabesi, Türk İşaret Dili nin gramer yapısı ve günlük işaret dili konuşma teknikleri üzerine eğitimler gerçekleştirilmektedir. 16

e)tuzla Zihinsel Özürlüler İş Atölyesi 2008 yılında hizmetlerine başlayan İSÖM Tuzla İş Atölyesi nde, Seramik, Okuma-Yazma, Matbaa, Ağaç İşleri, Galoş Üretimi, Seracılık, Mum İmalatı, İş ve Meslek Ahlakı konularında eğitim gerçekleştirilmektedir. İSÖM tarafından zihinsel özürlü bireylere eğitim ve beceri kazandırmak amacıyla, özel eğitim programları uygulanmakta ve gerçekleştirilen eğitim öğretim çalışmalarıyla özürlü bireylerin doğru ve verimli bir şekilde iş hayatına hazırlanmaları sağlanmaktadır. 7- ULAŞIM HİZMETLERİ ve ÇAĞRI MERKEZİ a)ulaşım Hizmetleri: Alo 153 3 Özürlü ve Yaşlı Ulaşım Servisi ni hayata geçiren İSÖM, yaşamını İstanbul da sürdüren ve toplu taşıma araçlarını kullanamayan özürlü ve kimsesiz yaşlılara ücretsiz ulaşım 17

hizmeti sunmaktadır. Özürlülerin sosyal hayata katılımını gerçekleştirmek amacıyla hizmet veren Alo 153-3 Ulaşım Servisi, özürlü ve yakınlarının rahatça sokağa çıkmalarını ve ihtiyaçlarını kolaylıkla temin etmelerini sağlamaktadır. Bu servis sayesinde evinden çıkamayan özürlü ve yakınları, Alo 153-3 servisini önceden arayıp rezervasyon yaptırmak kaydıyla, Alo 153-3 Özürlü ve Yaşlı Ulaşım Servisi nden yararlanabilmektedir. b) Çağrı Merkezi ( ALO 153-3 ) : İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin çağrı merkezi olarak hizmet veren ALO 153 ü arayan herkes, 3 ü tuşladıktan sonra özürlülerle ilgili servislere ulaşabilmekte ve sağlanan tüm hizmetlerden kolaylıkla faydalanabilmektedir. 8- TOPLUMUN BİLİNÇLENDİRİLMESİ (ÖSHA) Özürlülerin Sosyal Hayata Adaptasyonu ya da Toplumun Özürlülere Adaptasyonu Projesi (ÖSHA) İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 2000 yılında imzalanan bir protokolle hayata geçmiştir. ÖSHA, ilk ve ortaöğretim öğrencilerine özürlülük bilinci kazandırmayı ve özürlülerin genç nesil tarafından daha iyi anlaşılmasını amaçlamaktadır. Proje kapsamında oluşturulan gönüllü ekip, üniversite ve ilköğretim kurumlarına giderek ya da öğrencileri Özürlüler Müdürlüğüne davet ederek eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapmaktadır. 18

9 - ÖZÜRLÜLER YAZ KAMPI İSÖM, özürlü birey ve yakınlarının ücretsiz tatil yaparak dinlenmesi ve sosyalleşebilmesi için Florya sahilinde toplam 60 bin m² alan üzerine yayılan İSÖM Yaz Kampını özürlü ve ailelerinin hizmetine sunmuştur. Her yıl Mayıs ile Ekim ayları arasında faaliyet gösteren kampta, yıllık ortalama 5 bin 300 özürlü ve yakını ücretsiz tatil yapmaktadır. Televizyon, klima, 24 saat sıcak su imkânı, telefon, çardak ve çiçek bahçesine sahip 55 müstakil evin bulunduğu kampta, özürlü ve özürlü yakınları birer hafta süreyle ücretsiz olarak dinlenmektedir. Erişilebilirlik Özürlüler Müdürlüğü Erişilebilirlik ile ilgili olarak, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ne ait açık/kapalı tüm fiziksel alanların, işletmesi ve denetimi altındaki her türlü ulaşım sistemlerinin ve her türlü iletişim araçlarının ulusal ya da uluslararası standartlar çerçevesinde herkesin erişimine ve kullanımına olanak verecek şekilde düzenlenmesini sağlayacak çalışmaları koordine etmek ve/veya erişilebilirlik ile ilgili danışmanlık hizmetlerini yürütmek ve bu hizmetleri talep ve imkânlar doğrultusunda diğer kurum/kuruluşlara sunma görevini üstlenmiştir. Herkes İçin Erişilebilir İstanbul Koordinasyon Kurulu Çalışmaları: İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin yapı, ulaşım, çevre ve özürlülük alanlarında çalışan Müdürlükleri, İlçe Belediyelerin Fen İşleri Müdürlükleri ve Sivil Toplum Kuruluşlarının katılımı ile İstanbul un herkes için erişilebilir bir metropol olması için çalışmalar yürüten Erişilebilir Koordinasyon Komisyonu Toplantıları or- 19

ganize edilmektedir. Burası kentin mimari ve ulaşım alanındaki özürlülerin önünde engel teşkil eden problemlerini aşmak üzere farklı meslek gruplarından uzmanların çalışmalar yürüttüğü Yarı Resmi Kent Konseyidir. Yayınlarımız İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNE BAĞLI GENEL MÜDÜRLÜK, MÜDÜRLÜK ve İŞTİRAK HİZMETLERİ 20

İ.E.T.T. İ.E.T.T. % 40 ve üzeri oranda özre sahip özürlülere ücretsiz seyahat imkânı sağlayan Beyazkart uygulamasını hayata geçirmiştir. İ.E.T.T. araç filosu ergonomik koşullarda iniş ve binişleri sağlayacak ve tüm kapıları basamaksız olarak üretilmiş olan alçak tabanlı otobüslerle takviye edilmiştir. Ortopedik özürlü yolcuların otobüslere erişimini sağlamak amacıyla elle kumanda edilen, manuel katlanabilir hareketli rampa sistemine sahip araçlar da, İ.E.T.T. Filosuna dâhil edilmiştir. AKYOLBİL Projesi kapsamında sesli ve görsel uyarı sistemleri, otobüslere monte edilerek, görme ve işitme özürlü bireylerin erişimi kolaylaştırılmıştır. Metrobüs hattındaki duraklara, ihtiyaca göre rampa, asansör yerleştirilmiştir. İ.E.T.T. personeline, özürlü bireylerle daha sağlıklı iletişim için özel eğitimler verilmektedir. 2011 yılında 71.170 beyaz kart, 17.470 de refakatli kartı olmak üzere toplamda 88640 özürlü ve yakınına ulaşım desteği sağlanmıştır. ALT YAPI HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ İstanbul un herkes için erişilebilir olması amacıyla, altyapı çalışmalarını gerçekleştiren Fen İşleri Daire Başkanlığı Altyapı Hizmetleri Müdürlüğü, yol düzenlemelerinden köprülerin yapımına, metrobüs duraklarından kavşak inşaatlarına değin tümüyle alt yapı hizmetlerini gerçekleştirmektedir. EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ İSMEK, özürlülere yönelik olarak özürlüye uygun bir ortamda, eğitim görmek istedikleri branşta etkili ve verimli bir eğitim almaları amacıyla, özel olarak geliştirilen program ve teknikleri uygulayarak ve ders araç gereci temin ederek mesleki eğitimlerle beraber kültür sanat eğitimleri gerçekleştirmektedir. 58 kurs merkezinin girişleri özürlü kursiyerlerin erişebilirliği açısından uygun durumdadır. İSTANBUL DARÜLACEZE MÜDÜRLÜĞÜ İstanbul genelinde yaşayan kimsesiz, yaşlı ve özürlü bireylere yatılı kurumsal bakım hizmeti verilmektedir. Huzurevi statüsünde faaliyet gösteren Darülaceze Müdürlüğü 244 ü kadın, 211 i erkek olmak üzere toplam 465 zihinsel ve fiziksel özürlü vatandaşa hizmet sunmaktadır. Fiziksel şartları özürlü standartlarına uygun olarak dizayn edilmiş 21

22 özel sitelerde hizmet veren Darülaceze, genel yaşam alanlarında da kimsesiz özürlüler için Erişilebilir Kurum özelliği taşımaktadır. İSTANBUL ŞEHİRCİLİK ATÖLYESİ MÜDÜRLÜĞÜ Özürlüler Müdürlüğü ile koordineli olarak özürlülerin olası afetler karşısında güvenliklerini sağlamak, günlük hayatlarını kolaylaştırmak ve yaşadıkları bölgeyi tanımaları amacıyla hissedilebilir harita maketleri, ŞEHİRCİLİK ATÖLYESİ MÜDÜRLÜĞÜ tarafından tasarlanmaktadır. KENTSEL TASARIM MÜDÜRLÜĞÜ İstanbul un 21 ilçesinde 47 adet kentsel tasarım projesi yapılmıştır. Yaya alt ve üst geçit tasarımları, tüm kamusal erişim alanlarının rehabilitasyon çalışmaları, özürlülere uygun hazırlanmaktadır. Kentsel Tasarım Müdürlüğü, cephe ve meydan düzenlemeleri uygulama projelerinde, erişilebilirlik standartlarını uygulamaktadır. KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ Kültür Müdürlüğü tarafından görme özürlülere yönelik sesli kitaplar hazırlanmıştır. Ayrıca Miniatürk Türkiye Parkı nın rehber kitapçığı Braille alfabesi ile yazılmış olup İ.B.B. Şehir Tiyatroları nın sahne programları da Braille Alfabesi ile basılmıştır. KÜTÜPHANE ve MÜZELER MÜDÜRLÜĞÜ Özürlü bireylerin, sosyal yaşama aktif olarak katılabilmeleri ve sosyal yaşamdan daha fazla pay alabilmeleri amacıyla müze, kütüphane girişleri ve iç mekanları herkes için erişilebilir hale getirilmektedir. Görme engellilerin kütüphane hizmetlerinden faydalanabilmesi amacıyla ayrıca sesli kütüphane hizmetleri kapsamında Türkiye de ilk defa daisy kitap okuma sistemi hizmete başlatılmıştır. MESKEN MÜDÜRLÜĞÜ Emlak Yönetimi Daire Başkanlığı Mesken Müdürlüğü, İmar Yönetmeliği ne bağlı kalarak bina girişlerinde tekerlekli sandalyelinin erişimine olanak verecek şekilde rampalar yapmakta ve üst katlara erişim için binalara asansör desteği sağlamaktadır. PARK ve BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ Park ve Bahçeler Müdürlüğü nce gerçekleştirilen erişilebilirlik çalışmaları kapsamında, yaya akışının rahat

bir şekilde sağlanabilmesi amacıyla, ağaç ve bitki düzenlemeleri yapılmakta, erişime engel alanlar rehabilite edilmektedir. Yeni oluşturulan parklar, evrensel tasarım kriterlerine uygun hazırlanmaktadır. PROJELER MÜDÜRLÜĞÜ İlçeler bazında özürlülere yönelik tedavi, rehabilitasyon amaçlı özel merkezler projelendirilmektedir. Sancaktepe Sağlık ve Mesleki Beceri Kazandırma projesi kapsamında özürlülere yönelik merkezler oluşturulmuştur. Başakşehir İlçesinde, Başakşehir Özürlüler Merkezi Projesi ve Florya Özürlüler Kampı bir benzerinin Anadolu yakasında yapılması için araştırma çalışmaları devam etmektedir. RAYLI SİSTEM MÜDÜRLÜĞÜ Metro ve Tramvay istasyonlarında özürlülerin kullanımına yönelik panoramik özürlü asansörleri, ankesörlü telefonlar ve özürlü WC leri yapılmış, standartlara uygun % 6 eğimli rampalar bulunulan mimariye eklenmiştir. Ayrıca, istasyonlarda ortopedik özürlülere yönelik tekerlekli sandalye bulundurulmaktadır. Kadıköy-Kartal Metro Hattı nda, dünyanın önde gelen erişilebilirlik uygulamaları gerçekleştirilerek her tür özür grubundan bireyin erişimi en yüksek konforda sağlanmıştır. STRATEJİK PLANLAMA MÜDÜRLÜĞÜ Stratejik Planlama Müdürlüğü; Sosyal Doku Projeleri ile sosyal içerikli hizmet üretimlerini ve uygulamalarını sağlamıştır. Stratejik Planlama Müdürlüğü tarafından 2004 yılında sosyal Doku Projesi kapsamında Özürlüler isimli kitap hazırlanmıştır. SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ İstanbul da ilköğretim okulları ve liselerde okuyan, şehit çocuğu, öksüz, yetim ve özürlü öğrencilere eğitim yardımları yapılmaktadır. Kadın Koordinasyon Birimi ve Sosyal Yardım Birimlerine başvuran özürlü ve özürlü yakını ailelere de, yapılan incelemeler neticesinde belirli periyotlarla ayni ve maddi destek sağlanmaktadır. ŞEHİR PLANLAMA MÜDÜRLÜĞÜ Kamuya açık ve kentsel donatı alanlarının yeterli, dengeli, kaliteli hale getirilmesi ve toplumun her kesiminin kentsel hizmet ve fırsatlardan yararlanabilme olanaklarının artırılması amaçları ile yerleşim alanlarında mekânsal ka- 23

24 litenin yükseltilmesi stratejisi Şehir Planlama Müdürlüğü tarafından benimsenmiştir. ŞEHİR TİYATROLARI MÜDÜRLÜĞÜ İşitme engellilerin oyunları anlamaları için INFARORT SYSTEM hayata geçirilmiştir. Fatih Reşat Nuri Güntekin, Kâğıthane Sadabad, Kadıköy Haldun Taner, Üsküdar Kerem Yılmazer ve Ümraniye sahnelerinde kurulan bu sistemle; işitme kaybı olanlar, özel kulaklıklarını kullanmak kaydıyla oyunları daha iyi izleme olanağına sahip olmaktadır. Sahnelerin erişilebilir hale getirilmesi yönünde rehabilitasyon çalışmaları sürmektedir. TRAFİK MÜDÜRLÜĞÜ Özürlü ve Trafik isimli 1 adet kitap basılmış, erişimi engelleyen kaldırım ve yürüme alanları yeniden düzenlenmiştir. Sinyalizasyon sisteminde, yaya sinyali ile oto sinyali birbirinden ayrılarak araçların yaya geçidi içerisinde durması engellenmiş, yaya geçitleri koridor şeklinde rehabilite edilmiştir. Maksimum yaya ulaşılabilirliğinin en güvenli şekilde sağlanması amacıyla 92 noktada fonksiyonel sesli titreşimli yaya butonları (EYS) hizmete başlatılmıştır. Özürlü bireylerin trafikte kolayca istedikleri yere ulaşabilmeleri için dünya standartlarında bir trafik eğitim parkı hizmete açılmıştır. Temmuz-Aralık 2011 tarihleri arasında ise 30 u Avrupa 20 si Anadolu olmak üzere toplam 50 adet EYS takılması planlanmaktadır. 2011 in ilk 6 ayında 39 ilçede toplam 614 adet yaya geçidi yapılmıştır. TOPLU ULAŞIM HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ Özürlü park kartı uygulaması gerçekleştirilmektedir. Özürlü park kartı İçişleri Bakanlığı nın 05.07.2000 Tarih ve 159 sayılı özürlüler için park kartı verilmesi hakkındaki genelgesi uyarınca alınan 30.06.2005 tarihli ve 2005/5-31 sayılı UKAME kararına uygun olarak verilmektedir. 2011 yılı ilk 6 aylık dönemde 30 kişiye park kartı düzenlenmiştir. YOL BAKIM ve ONARIM MÜDÜRLÜĞÜ Temmuz 2011 itibari ile görme özürlüler için 105 adet sinyalize kavşak tamamlanmıştır. Kontrolsüz geçişler dâhil olmak üzere toplamda 8848 m² tutan 811 adet rampa yapılmıştır.

İSTANBUL HALK EKMEK A.Ş. İHE A.Ş. tarafından Çölyak, PKU ve Otizm hastalarının etkili beslenmeleri konusunda Glutensiz ve düşük fenilalaninli ürünlerle destek sağlanmaktadır. 2000 yılından bu yana Cerrahpaşa Tıp Fakültesi işbirliği ile Glutensiz ve düşük fenilalaninli ekmek ve 2005 yılında ise Glutensiz karışım un üretimi İHE A.Ş. tarafından başlatılmıştır. Ayrıca bayramlarda glutensiz ürün paketleri ücretsiz olarak söz konusu hastalara ulaştırılmaktadır. İSTANBUL OTOBÜS A.Ş. Alınacak otobüslerin özürlü erişebilirliğine uygun olması için teknik şartnamenin ilgili maddeleri 5378 sayılı kanunun gereklerine göre hazırlanmıştır. 2011 Mayıs ayında hizmete başlayan 172 yeni otobüs, özürlü erişimine uygundur. Ek teknik şartname gereği, hizmete sunulacak araçların kapı ve koridorlarında basamak bulunmayacaktır. Araçlar içinde sesli ve görsel anons sistemi bulunacaktır. İSTANBUL ŞEHİR HATLARI A.Ş. Yeni nesil yolcu vapurlarında (2008-2009 üretim yılı Model 4 Vapurları) özürlü yolcular, refakatçi gereksinmesi olmadan yolculuklarını gerçekleştirebilmektedir. Özel tasarlanan biniş/iniş rampaları, düz zemin özellikleri ve geniş koridorlar ile fiziksel özürlüler için tasarlanmış özel WC donanımları, bu vapurlarda mevcuttur. Özürlülerin gemiye ulaşımını sağlamak için her terminalde tekerlekli sandalye bulundurulmaktadır. İSTON A.Ş. İSTON A.Ş. tarafından hissedilebilir yüzey çalışmaları kapsamında değişik standartlarda yüzey tasarlamaları gerçekleştirilmiş ve üretimlerde bulunulmuştur. Ayrıca, yeni sınır elemanları ile kent mobilyalarının revizyonu çalışmaları İSTON A.Ş. tarafından sürdürülmektedir. KİPTAŞ Özürlü vatandaşların ev sahibi olması ile ilgili her binanın giriş katları özürlülere göre düzenlenmekte ve bu sistem prensip olarak tüm projelerde uygulanmaktadır. Özürlü vatandaşlar, ayrılan kontenjan dâhilinde kuraya katılmadan ev sahibi olabilmektedir. KİPTAŞ hastane, okul, kültür yapıları gibi kamuya açık binaların erişilebilirlik rehabilitasyonlarını gerçekleştirmekte, 5378 sayılı kanun kapsamında erişebilirliği sağlayacak çözümler üretmektedir. 25

SAĞLIK A.Ş. Sağlık A.Ş., tarafından 2005 yılında model merkez olarak Pendik te hizmete başlayan Sevgi Çiçekleri Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, engelli bireylerin alanında uzman öğretmenler eşliğinde eğitim almalarını sağlayarak toplumsal yaşama uyumlarını geliştirmektedir. İBB Özürlüler Müdürlüğü İhalesi kapsamında liftli ve liftsiz araç, personel, yemek ve hafif ikramlar, karma eğitim seansları ve atla terapi seansları Sağlık A.Ş. tarafından temin edilmektedir. İBB Özürlüler Yaz Kampı personeli, yemek hizmetleri, sosyal amaçlı gezi organizasyonlar ile şenliklerin tedarikini Sağlık A.Ş. gerçekleştirmektedir. Sağlık A.Ş. İlk Yardım Eğitim Merkezi, İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü tarafından istenen kriterlere uygun düzenlenerek ruhsatlandırılmış olup, özürlü vatandaşların rahat erişebileceği bir yapıya kavuşturulmuştur. SPOR A.Ş. İSÖM e kayıtlı özürlü bireylere, İBB Spor Tesislerinde, fitness, yüzme, salon sporları gibi değişik branşlarda antranörlük hizmeti verilmekte, bu tesislerde özürlü bireylerin spor yapmaları sağlanmaktadır. Spor tesislerinin olanaklarına ve özürlü bireylerin özür durumlarına göre, özürlü bireylerin spor tesislerine yönlendirilmeleri sağlanmıştır. Özürlü bireylerin spor tesislerine ulaşımı konusunda ALO 153 ve ilçe belediyeleri ile koordineli olarak çalışmalar yapılmaktadır. İBB Spor Kompleksleri nin erişilebilir hale getirilmesi yönünde çalışmalar devam etmektedir. ULAŞIM A.Ş. Zeytinburnu Kabataş - Bağcılar tramvay hattında yüksek yolcu talebini karşılamak amacıyla 2009 da hizmete başlamış, 30 adet tramvay araçlarının hepsi düşük tabanlı ve özürlülerin rahatlıkla kullanabileceği şekilde tasarlanmıştır. Aksaray Havalimanı Metro Hattı İstasyonları, Şişhane, Hacıosman ve Taksim Füniküleri, Bağcılar Kabataş Tramvay Hattı Durakları, Habipler Topkapı Tramvay Hattı İstasyonları nda rehabilitasyon çalışmaları sürmektedir. 26

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK ve SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI ÖZÜRLÜLER MÜDÜRLÜĞÜ İLETİŞİM BİLGİLERİ (İSÖM) İSÖM MÜDÜRLÜK (TOPHANE) Adres: Karabaş Mektebi Sok. No: 24 34425/Tophane- Beyoğlu Telefon: 0212 449 96 00 E-posta: isom@ibb.gov.tr ARNAVUTKÖY ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: Merkez Mah. Fatih Caddesi Cansoy Sokak No:19/ A / Arnavutköy Telefon: 0212 597 76 35-0212 449 96 64 E-posta: isom.arnavutkoy@ibb.gov.tr ATAKENT OTİZM MERKEZİ Adres: Atakent Mahallesi Türkler Caddesi Göktürk Sitesi No:7 (Nihat Sami Banarlı İlköğretim Okulu yanı) Telefon: 0216 505 07 40-0216 505 07 41 E-posta: isom.atakent@ibb.gov.tr BAĞCILAR ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: İnönü Mah. Şehit Yılmaz Kaan Cad. No:82 Mollagürani Parkı Yanı 34209/Bağcılar Telefon: 0212 436 93 59-0 212 449 97 18 E-posta: isom.bagcilar@ibb.gov.tr BAYRAMPAŞA ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: Murat Mah. Rami Kışla Cad. No: 161 34045/Rami- Bayrampaşa Telefon: 0212 449 96 97-0 212 497 04 26 E-posta: isom.rami@ibb.gov.tr 27

28 BEYKOZ ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: Beykoz Belediyesi Hizmet Binası Rüzgârlıbahçe Mah. Şehit Ömer Balıkçı Sok. No: 1 (Rüzgârlıbahçe Aile Sağlık Merkezi Altı ) 34820/Beykoz Telefon: 0216 322 57 20-0 216 680 01 04 E-posta: isom.beykoz@ibb.gov.tr BÜYÜKÇEKMECE ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: Dizdariye Mah. Enver Paşa Cad. Özcan İş Merkezi No:3 Büyükçekmece Telefon: 0212 883 79 68 0 212 881 19 06 E-posta: isom.buyukcekmece @ibb.gov.tr ÇEKMEKÖY ÖZÜRLÜLER KOORDİNASYON BİRİMİ Adres: Mehmet Akif Mah. Ulubatlı Hasan Cad. Akasya Sok. No:34-36 Çekmeköy (Mehmet Akif Kültür Merkezi) Telefon : 0216 640 41 94 Dahili:155 Faks : 0212 449 50 33 E-posta: isom.cekmekoy@ibb.gov.tr ESENLER ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: Birlik Mahallesi Kırım Caddesi 858 Sok. No:2 Atışalanı / Esenler (Barış Manço Çocuk ve Halk Kütüphanesi Arkası) Telefon : 0212 432 10 81 0212 432 10 82 Faks : 0212 449 50 33 E-posta: isom.esenler@ibb.gov.tr EYÜP GÖRME ÖZÜRLÜLER KOORDİNASYON BİRİMİ Adres: Merkez Mah. Sultan Reşat Cad. No: 6 Eyüp İstanbul Tel: 0212 449 96 53 0212 449 97 40 GAZİOSMANPAŞA ÖZÜRLÜLER MERKEZİ Adres: Merkez Mah. Cumhuriyet Meydanı Gaziosmanpaşa Belediyesi Ek Hizmet Binası No:20 (Nikah Salonu Yanı, Müftülük Alt Katı) Telefon: 0212 417 56 65 E-posta: isom.gop@ibb.gov.tr