T.C. MALİYE BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı AVRUPA BİRLİĞİ VE DIŞ İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKANLIĞI 2006 YILI BİRİM FAALİYET RAPORU 31 Mart 2007
İÇİNDEKİLER BAŞKANIN MESAJI...4 I. GENEL BİLGİLER...5 A. Maliye Bakanlığı nın Misyon ve Vizyonu...5 B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar...5 C. Birime İlişkin Bilgiler...5 1. Fiziksel Yapı...5 2. Örgüt Yapısı...5 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar...7 4. İnsan Kaynakları...7 5. Fonksiyonlar...10 5.1 Koordinasyon...10 5.1.1 AB Müktesebatına Uyum Çalışmalarının Koordinasyonu...10 5.1.1.1 Alt Komite Çalışmalarının Koordinasyonu...10 5.1..1.2 Ulusal Program/Plan Çalışmalarının Koordinasyonu...11 5.1.1.3 Avrupa Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu Türkiye Katkısına İlişkin Koordinasyon...11 5.1.1.4 Müzakere Sürecinin Koordinasyonu...12 5.1.1.5 Fiscalis Programının Koordinasyonu...15 5.1.1.6 Başkanlığımız TAIEX Temas Noktaları Aracılığıyla Bakanlığımız Teknik Destek Başvurularının Koordinasyonu...16 5.1.2 Bakanlığın Uluslararası İlişkilerinin Koordinasyonu...16 5.1.3 AB ve Uluslararası İlişkiler alanında sertifika programlarının koordinasyonu...18 5.2 Danışmanlık...16 5.2.1 Bakanlık Üst Düzey Yöneticileri ve Bakanlık Birimlerine Danışmanlık...18 5.2.2 Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği Kapsamında Yapılan Projelerin Hazırlık Sürecine Destek...18 5.3. Hizmet ve Ürünler...20 5.3.1 Bakanlık Birimleri ve Bakanlık Üst Düzey Yöneticilerine Danışmanlık...20 5.3.2 Eğitim...20 5.3.3Yayınlar, Makaleler ve Yapılan Çalışmalar...20 5.3.2.1 Kitaplar...20 5.3.2.2 Makaleler...21 II. AMAÇ VE HEDEFLER...23 A. Amaç ve Hedeflerimiz...23 B. Temel Politika ve Öncelikler...23 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER...26 A. Mali Bilgiler...26 B. Performans Bilgileri...28 IV. KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ...31 A. Güçlü ve Gelişmeye Açık Alanlar, Fırsat ve Tehditler (GZFT)...31 B. Değerlendirme...32 V. SONUÇ...32 2 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
TABLOLAR, ŞEKİLLER ve GRAFİKLER Tablo 1: 2002-2006 Dönemi Donanım Envanteri...8 Tablo 2: Bakanlığımızın Müzakere Fasıllarına Katılım Durumu...14 Tablo 3: Tarama Toplantılarına Birim Bazında Katılım Durumu...15 Tablo 4: 2004-2006 Katılım Öncesi Mali Yardım Miktarları...19 Tablo 5: 2002-2006 yılları Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması...28 Tablo 6: Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması...30 Tablo 7: Başkanlığımız GZFT Analizi...32 Şekil 1: Maliye Bakanlığı Organizasyon Şeması...7 Şekil 2: AB ve Dış İlişkiler Dairesi Organizasyon Şeması...8 Grafik 1: Personelin Cinsiyet Dağılımı...9 Grafik 2: Personelin Yaş Dağılımı...9 Grafik 3: Personelin Öğrenim Durumu...9 Grafik 4: Personelin Mezun Olduğu Bölümler...10 Grafik 5: Yüksek Lisans Bölümleri...10 Grafik 6: Yabancı Dil Bilen Personel Sayısı...10 Grafik 7: KPDS Başarı Seviyesi...11 Grafik 8: Bakanlığımızın Müzakere Fasıllarına Katılım Durumu...15 Grafik 9: Tarama Toplantılarına Birim Bazında Katılım Durumu...16 Grafik 10: Fiscalis Programı Çerçevesinde Bakanlığımızın Katılım Sağladığı Etkinlikler...16 Grafik 11: TAIEX Hizmetlerinden Yararlanan Birimler...17 Grafik: 12: AB ve Uluslararası İlişkiler Alanında Sertifika Programına Katılım...19 Grafik 13: 2002-2006 Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırması...27 Grafik 13: 2002-2006 Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırması...28 Grafik 14: 2002 Yılı Harcama Dağılımı...28 Grafik 15: 2003 Yılı Harcama Dağılımı... 28 Grafik 16: 2004 Yılı Harcama Dağılımı...29 Grafik 17: 2005 Yılı Harcama Dağılımı...29 Grafik 18: 2006 Yılı Harcama Dağılımı...29 Grafik 19: Gelen/Giden Evrak Sayısı...31 Grafik 20: Yurtiçi ve Yurtdışı Yolluk Bildirimi...31 Grafik 21: Yıllara Göre AB Uzmanı/Uzman Yrd. Sayısı...31 3 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
BAŞKANIN MESAJI... Türkiye nin Avrupa Birliği ne üye olma talebinin uygun görüldüğünün hukuki dayanağı olan Ankara Anlaşması, 1963 te imzalandı. Anlaşma, tam üyelik yolunda açık bir yol haritası çiziyordu. Ancak, ne yazık ki uygulamada problemlerle karşılaşıldı ve hatalar yapıldı. Türkiye, 14 Nisan 1987 tarihinde tam üyelik başvurusunda bulundu. Bu başvuru, 1963 ten beri devam eden bir tür belirsizlik döneminin sona erdirilmesini ifade ediyordu. Üyeliğe dönük hukuki ve kurumsal altyapının inşası için 14 Nisan 1989 tarihli 367 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile her bakanlıkta Avrupa Birliği konusunda çalışacak genel müdürlükler veya müstakil daire başkanlıkları kurulmuştur. Bu birimler, mevcut kurumsal bilgi ve birikimin temelini oluşturmuştur. 1996 da başlayan Gümrük Birliği, söz konusu birimlerin iş yükünü artırmış ve kurumsal bilgi, kültür ve birikimin oluşmasına büyük katkılar sağlamıştır. 1999 da alınan aday ülke statüsü ve 3 Ekim 2005 te başlayan müzakere süreci, 35 Fasıla yayılan, hacimli ve zor bir uyum ve reform çalışmasını öngörmüştür. Söz konusu reform çalışmalarında Maliye Bakanlığı, ekonomik ve mali politika oluşturmada aktif katkı sağlayan bir kurum olarak ön sıralarda yer almaktadır. Bakanlığımız, Vergilendirme, Mali Kontrol ve Mali ve Bütçesel Hükümler ve Kamu Alımları fasıllarında koordinatörlük görevi yürütmüş ve 26 fasla katılım sağlamıştır. Bakanlığımızdaki müzakere çalışmaları, Dairemizin koordinatörlüğünde ve tüm birimlerin aktif katılımı ile yürütülmektedir. Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi, söz konusu süreçte Bakanlık bünyesinde tam bilgilenmenin sağlanması ve sinerjinin artmasına katkıda bulunmuştur. Öte yandan Başkanlığımız, Maliye Bakanlığı nın Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, OECD, OECD-SIGMA, Dünya Bankası, IMF, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, İslam Kalkınma Bankası, Avrupa Konseyi, G-20 gibi uluslararası kuruluşlarla ilişkilerinin koordinasyonunda etkin rol oynamaktadır. Başkanlığımız Faaliyet Raporu, bu çerçevede yapılan çalışmaları özetlemektedir. Yaşadığımız süreçle birlikte Başkanlığımız faaliyetleri hakkında bilgilerin, sizler için aydınlatıcı olmasını dilerim. Halit ÖCAL AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkan V. 4 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
I- GENEL BİLGİLER A. Maliye Bakanlığı nın Misyon ve Vizyonu Misyon: Ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşmak amacıyla iyi yönetişim ilkeleri gözetilerek maliye politikalarının hazırlanmasına yardımcı olmak, belirlenen maliye politikalarını uygulamak, uygulamayı takip etmek ve denetlemektir. Vizyon: Hızlı ve Kaliteli Hizmet Sunan, Saydam, Hesap Verebilir, Öncü Bir Maliye Bakanlığı B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı nın (ABDİD) yetki ve görevleri, Maliye Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname nin 18 inci maddesi ile belirlenmiş olup; aşağıda yer almaktadır: Bakanlığın yurtdışı ve milletlerarası veya ikili münasebetlerini yürütmek, Bakanlığın görev ve faaliyet alanına giren konularda, Avrupa Birliği ile ilgili hususlarda koordinasyonu sağlamak, bu alanda Hükümetin genel politikasını uygulamaya yönelik tedbirleri almak, uyum ve uygulama çalışmaları ile ilgili işleri yürütmek, Bakanlığın yurtdışında bulunan görevli birimlerinin faaliyetlerini düzenlemek ve yönetmek, Bakanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak. C- Birime İlişkin Bilgiler 1. Fiziksel Yapı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Maliye Bakanlığı Merkez Yerleşkesi C Blok altıncı katta hizmet vermektedir. 2. Örgüt Yapısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, aşağıda yer alan Maliye Bakanlığı teşkilat şemasında görüleceği üzere, Müsteşar Yardımcılığı makamına bağlı müstakil olarak kurulmuş Başkanlık olup; taşra teşkilatı bulunmamaktadır. 5 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Şekil 1: Maliye Bakanlığı Organizasyon Şeması 6 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı aşağıdaki şekilde örgütlenmiştir: Kemal UNAKITAN Hasan Basri AKTAN İsa COŞKUN DAİRE BAŞKANI Halit ÖCAL AB Uzmanları Şube Müdürü AB Uzman Yardımcıları İdari Personel Şekil 2: AB ve Dış İlişkiler Dairesi Organizasyon Şeması 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar Başkanlığımızda bilgi işlem desteği, Bakanlığımız Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı ndan alınmaktadır. Önümüzdeki dönemlerde, teknik personelin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Tablo 1: 2002-2006 Dönemi Donanım Envanteri 2002 2003 2004 2005 2006 Masaüstü Bilgisayar 12 12 12 20 20 Yazıcı 7 7 7 10 10 Tarayıcı 1 1 1 1 1 Faks Cihazı 1 1 1 1 1 Öte yandan, Başkanlığımızın ayrı bir kütüphanesi bulunmamaktadır. 4. İnsan Kaynakları 2006 yılı itibariyle Başkanlığımız kadrosunda, 16 sı kadın 7 si erkek olmak üzere 23 personel bulunmaktadır. 2 personel, TBMM de geçici görevli sayılmaktadır. Diğer taraftan, ücretsiz izinli statüsünde bulunan 2 kişi Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu nda ve 1 kişi Avrupa 7 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Komisyonu Bütçe Genel Müdürlüğü nde olmak üzere 6 AB Uzmanı ve 10 AB Uzman Yardımcısı görev yapmaktadır. Ekim-Aralık 2005 ve Ocak-Nisan 2006 dönemlerinde 2 AB Uzmanı, sırasıyla Avrupa Komisyonu İç Pazar ile Ekonomik ve Mali İşler Genel Müdürlüğü nde staj yapmıştır. Diğer taraftan, 18 Kasım 2006 tarihinde yazılı, 23 Aralık 2006 tarihinde sözlü aşaması yapılan AB Uzman Yardımcılığı sınavını kazanan 6 kişinin, 2007 yılı içerisinde atamalarının yapılması beklenmektedir. PERSONELİN CİNSİYET DAĞILIMI Erkek 30% Kadın 70% Grafik 1: Personelin Cinsiyet Dağılımı PERSONELİN YAŞ DAĞILIMI 9% 17% 44% 30% 20-29 yaş arası 30-39 yaş arası 40-49 yaş arası 50 yaş üstü Grafik 2: Personelin Yaş Dağılımı PERSONELİN ÖĞRENİM DURUMU Kişi sayısı 14 12 10 8 6 4 2 0 Ön Lisans Lisans Yüksek Lisans Grafik 3: Personelin Öğrenim Durumu 8 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Mezun Olunan Bölümler (Lisans) 4 3 2 1 0 İktisat İşletme Maliye Uluslararası İlişkiler Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Grafik 4: Personelin Mezun Olduğu Bölümler Yüksek Lisans Bölümleri 5 4 3 2 1 İktisat Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi AT Ekonomi ve Maliye Avrupa Çalışmaları Kalkınma İşletme 0 Grafik 5: Yüksek Lisans Bölümleri Yabancı Dil Bilen Personel Sayısı 15 10 12 9 5 0 3 2 1 İngilizce Fransızca Almanca İtalyanca İspanyolca Grafik 6: Yabancı Dil Bilen Personel Sayısı 9 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
KPDS Başarı Seviyesi (İngilizce) 42% 58% A B Grafik 7: KPDS Başarı Seviyesi 5. Fonksiyonlar 5.1 Koordinasyon 5.1.1 AB Müktesebatına Uyum Çalışmalarının Koordinasyonu Avrupa Birliği ne Üye Devletlerin Hükümet ve Devlet Başkanları nın 10-11 Aralık 1999 tarihlerinde Helsinki de gerçekleştirdiği Zirvede Türkiye resmi olarak aday ülke statüsü kazanmış ve AB nin Yeni Genişleme Politikası çerçevesinde oluşturulan sisteme, diğer aday ülkelerle eşit statüde dahil edilmiştir. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, 1999 Helsinki Zirvesi ile başlayan süreçte Bakanlığımız görev alanına giren hususlardaki uyum çalışmalarına aktif şekilde katılım sağlamış ve bu çalışmalarda ilgili Bakanlık birimlerinin koordinasyonu görevini üstlenmiş ve Birimleri sürece ilişkin konularda bilgilendirmiş ve yönlendirmiştir. Bu çerçevede yürütülen çalışmalar kısaca aşağıda özetlenmektedir: 5.1.1.1 Alt Komite Çalışmalarının Koordinasyonu Helsinki Zirvesini izleyen dönemde Türkiye nin müzakere sürecine hazırlanmasını sağlamak amacıyla, Türkiye AB Ortaklık Komitesine bağlı 8 adet teknik alt komite kurulmuştur. Bu 8 komite kendi içinde 35 müzakere başlığını kapsam altına almaktadır: 1. Tarım ve Balıkçılık 2. İç Pazar ve Rekabet 3. Ticaret, Sanayi ve AKÇT Ürünleri 4. Ekonomik ve Parasal Konular, Sermaye Hareketleri ve İstatistik 5. Teknolojik Yenilik, Eğitim ve Araştırma Programları 6. Ulaştırma, Çevre, Enerji ve Trans-Avrupa 7. Bölgesel Gelişme, İstihdam ve Sosyal Politika 8. Gümrükler, Vergilendirme, Uyuşturucu Trafiği ve Karaparanın Aklanmasının Önlenmesi 10 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Alt komitelerin belli aralıklarla ve ihtiyaçlar doğrultusunda yaptıkları toplantılara ABDİD tarafından düzenli katılım sağlanmakta; söz konusu alt komite toplantılarına ilişkin hazırlık çalışmaları konusunda Bakanlık birimlerinin koordinasyonu sağlanmaktadır. 5.1..1.2 Ulusal Program/Plan Çalışmalarının Koordinasyonu Helsinki Zirvesinde Türkiye ye aday ülke statüsünün verilmesini takiben, diğer aday ülkelerde olduğu gibi katılım öncesi strateji kapsamında Avrupa Komisyonu, "bir yol haritası" olarak tanımlanan ve Türkiye'nin tam üyelik stratejisini tek taraflı olarak belirlediği Katılım Ortaklığı Belgesi'ni 8 Kasım 2000 tarihinde açıklamıştır. Ülkemizin, Katılım Ortaklığı Belgesi nde yer alan öncelikleri yerine getirmeyi ayrıntılı bir takvim çerçevesinde taahhüt ettiği, AB Müktesebatı nın kabulüne ilişkin 1. Ulusal Program çalışmaları 2001 yılı başında tamamlanmış ve 19 Mart 2001 tarihinde Avrupa Komisyonu'na sunulmuştur. Katılım Ortaklığı Belgesi ve bunu tamamlayan Ulusal Programlar dinamik yapıda olup, Komisyonun her yıl sonunda aday ülkelerle ilgili olarak hazırladığı İlerleme Raporu ve yerine getirilen uyum çalışmaları çerçevesinde güncellenebilmektedir. Buna göre, Avrupa Komisyonu Türkiye ile ilgili olarak gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi ni 25 Mart 2003 te yayımlamış, Türkiye hükümeti de bunu tamamlayan gözden geçirilmiş 2. Ulusal Program ı 24 Temmuz 2003 tarihinde yürürlüğe koymuştur. 2001 yılında ilk kez yayınlanan ve 2003 yılında gözden geçirilen AB Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı nın hazırlanmasına ilişkin çalışmalara ABDİD tarafından aktif katılım sağlanmıştır. Söz konusu Ulusal Programların uygulanmasına ilişkin İzleme Çizelgeleri, her ay düzenli olarak Bakanlığımız sorumluluk alanına giren bölümlerinin koordinasyonu ve takibi yapılarak AB Genel Sekreterliği ne gönderilmektedir. 5.1.1.3 Avrupa Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu Türkiye Katkısına İlişkin Koordinasyon Avrupa Komisyonu diğer aday ülkeler için 1998 yılından başlayarak hazırladığı İlerleme Raporlarını Türkiye için de bu tarihten itibaren yayınlamaya başlamıştır. Ancak, Türkiye nin adaylığının 1999 yılında teyit edilmesi, Katılım Ortaklığı Belgesi ve Ulusal Program ın ise 2001 yılında açıklanması nedeniyle Türkiye nin uyum sürecinde yürüttüğü çalışmaların ve eksikliklerin ilk kapsamlı değerlendirmesi, 2002 Yılı İlerleme Raporunda mümkün olmuştur. Söz konusu Rapor temel olarak Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanmakla birlikte; söz konusu hazırlıklar sırasında Türkiye nin katkısı da hazırlanarak Komisyon a iletilmektedir. Bu çerçevede, İlerleme Raporu na ilişkin Türkiye Katkısı na esas teşkil edecek belgenin taslağı Bakanlığımız sorumluluk alanları itibariyle gözden geçirilerek, ilgili Birimlerce oluşturulan ilave katkılar, AB Genel Sekreterliğine gönderilmektedir. İlerleme Raporunun yayımlanmasının ardından, Bakanlığımız görev alanı itibariyle ilgili fasılların çevirisi Başkanlığımızca yapılıp; Bakanlık Birimlerine iletilmektedir. 11 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
5.1.1.4 Müzakere Sürecinin Koordinasyonu 3 Ekim 2005 tarihinde AB Konseyi, Katılım Müzakere Çerçeve Belgesini onaylayarak, Türkiye ile katılım müzakerelerini başlatmıştır. Bu bağlamda, Müzakere Çerçeve Belgesinin ekinde yer alan 35 ayrı fasıl için tanıtıcı ve ayrıntılı tarama toplantıları yapılmıştır. Müzakere Sürecinin başlaması ile birlikte ülkemizdeki çalışmaların koordineli bir şekilde yürütülmesi amacıyla bir yapılanma oluşturulmuştur. İlk olarak Devlet Bakanı Sayın Ali Babacan Başmüzakereci olarak belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, katılım süreci ile ilgili tüm çalışmaların içinde yer alacak ve 35 Faslın tümünü takip edecek bir İzleme ve Yönlendirme Komitesi (İYK) kurulmuştur. Bu komite ABGS Genel Sekreteri, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı ve Türkiye nin AB Nezdinde Daimi Temsilcisi dir. İlgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarında üst düzey bir yetkili, müzakere sürecinde daimi temas noktası olarak belirlenmiştir. Maliye Bakanlığı adına daimi temas noktası olarak Müsteşar Yardımcısı Sayın İsa COŞKUN görevlendirilmiştir. Müzakere sürecinde, Bakanlığımız içerisindeki koordinasyon ve sekretarya hizmetleri Başkanlığımız tarafından yürütülmüştür. Bakanlığımızdan katılım sağlanan tüm tarama toplantılarının gündemi, sunumları ve Komisyon dan gelen sualnameler, hizmete özel oluşturulan http://www.maliye.gov.tr/abmuzakere sayfasına konularak koordinasyonun etkinliği sağlanmıştır. Maliye Bakanlığı Vergilendirme, Mali Kontrol ve Mali ve Bütçesel Hükümler faslında koordinatörlük görevi yürütmek üzere 26 fasıla katılım sağlamıştır. Ayrıca, Adalet ve İçişleri, Ekonomik ve Parasal Birlik ve İstatistik fasıllarıyla da doğrudan ilgili bulunmakta olup; tarama toplantılarında aktif katılım sağlamıştır. Kamu Alımları faslında ise tarama sürecinin tamamlanmasının ardından Maliye Bakanlığı AB ile ilgili, kamu alımları alanında yapılan çalışmalarda genel koordinatör olarak tek sorumlu kuruluş haline getirilmiştir. Koordinatörlük görevi yürütülen 3 fasıla ilişkin olarak, toplantı öncesi müktesebat taraması yapılmış ve bunun sonucunda hazırlanan bilgilendirme dokümanları, Bakanlık Birimlerine sunulmuştur. Tarama toplantıları sonrası, toplantı tutanakları Bakanlık Birimleriyle paylaşılmıştır. 12 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
* Brüksel de gerçekleştirilen müzakere fasılları tarama toplantılarına Bakanlığımızca katılım sağlama durumu: Tablo 2: Bakanlığımızın Müzakere Fasıllarına Katılım Durumu Müktesebat Başlığı Tanıtıcı Tarama Ayrıntılı Tarama Katılımcı Sayısı Katılımcı Sayısı İşçilerin Serbest Dolaşımı 2 2 İş Kurma Hakkı ve Hizmet 1 Sunum Serbestisi 1 Sermayenin Serbest Dolaşımı 4 6 Kamu İhaleleri 4 3 Şirketler Hukuku 5 5 Rekabet Politikası 4 4 Mali Hizmetler 2 2 Tarım ve Kırsal Kalkınma 1 1 Balıkçılık 1 1 Ulaştırma 3 4 Enerji 1 1 Vergilendirme 25 31 Ekonomik ve Parasal Birlik 4 4 İstatistik 6 9 Sosyal Politika ve İstihdam 2 2 İşletme ve Sanayi Politikası 2 2 Trans-Avrupa Ağları 3 4 Bölgesel Politika ve Yapısal 2 Araçların Koordinasyonu 7 Yargı ve Temel Haklar 2 4 Adalet, Özgürlük ve 3 Güvenlik 3 Çevre 1 1 Gümrük Birliği 3 3 Dış İlişkiler - 2 Mali Kontrol 17 24 Mali ve Bütçesel Hükümler 18 17 13 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
35 30 25 Bakanlığımızın Müzakere Fasıllarına Katılım Durumu Sermayenin Serbest Dolaşımı Kamu İhaleleri Şirketler Hukuku Rekabet Politikası Vergilendirme 20 15 Ekonomik ve Parasal Birlik Sosyal Politika ve İstihdam İstatistik 10 Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 5 Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Mali Kontrol 0 Tanıtıcı Tarama Ayrıntılı Tarama Mali ve Bütçesel Hükümler Grafik 8: Bakanlığımızın Müzakere Fasıllarına Katılım Durumu Tablo 3: Tarama Toplantılarına Birim Bazında Katılım Durumu Birim Katılım Sayısı Müsteşarlık Makamı 17 TEFKU 7 MASAK 7 HUK 4 SGB 8 BAHUM 6 BÜMKO 60 MİLE 1 MUHGEN 27 GEP 10 ABDİD 35 DMO 1 GİB 70 EMEKSAN 2 Vergi Konseyi 3 14 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
TARAMA TOPLANTILARINA BİRİM BAZINDA KATILIM DURUMU 80 70 60 50 40 30 20 10 0 TEFKU MASAK HUK SGB BAHUM MUHGEN GEP DMO EMEKSAN Vergi Konseyi Grafik 9: Tarama Toplantılarına Birim Bazında Katılım Durumu 5.1.1.5 Fiscalis Programının Koordinasyonu Avrupa Birliği nin vergilendirme alanındaki Programı olan Fiscalis Programına ülkemiz 2003 yılından bu yana katılım sağlamaktadır. Ülkemizin Fiscalis 2007 Programı na katılımına dair Mutabakat Zabtı 2003/5797 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmış ve 04.07.2003 tarih ve 25158 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Fiscalis Programı kapsamında düzenlenen faaliyetlere ülkemizin katılımına ilişkin koordinasyon, bilgilendirme ve iletişim ile yıllık faaliyet raporu ve mali raporun hazırlanıp AB Komisyonu'na iletilmesi işlemleri Başkanlığımız tarafından yürütülmektedir. Program bünyesinde gerçekleştirilen çeşitli seminer, proje grubu ve değişim programlarına Bakanlığımız ilgili Birimlerinin personelinin katılımı sağlanmakta ve bu şekilde, AB nin vergilendirme alanındaki mevzuatı ve diğer katılımcı ülkelerin uygulamaları hakkında bilgi birikimi oluşturulmaktadır. 2003 yılından bu yana Fiscalis bünyesinde düzenlenen etkinliklerden 44 seminer, 8 değişim programı (exchange) ve 6 proje grubu toplantısına Bakanlığımızdan katılım sağlanmıştır. Fiscalis Programı Çerçevesinde Bakanlığımızın Katılım Sağladığı Etkinlikler 50 0 Seminer Değişim programı (exchange) Proje grubu toplantısı Grafik 10: Fiscalis Programı Çerçevesinde Bakanlığımızın Katılım Sağladığı Etkinlikler 15 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
5.1.1.6 Başkanlığımız TAIEX Temas Noktaları Aracılığıyla Bakanlığımız Teknik Destek Başvurularının Koordinasyonu Teknik Destek ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX), Avrupa Komisyonu Genişleme Genel Müdürlüğüne bağlı Kurumsal Yapılanma Biriminin bir teknik yardım ve bilgi değişimi enstrümanı işlevini görmekte olup; amacı destek kapsamındaki ülkelere genel AB politika hedefleri çerçevesinde ve AB mevzuatına yakınlaştırma ile uygulama alanında destek sağlamaktır. Bu çerçevede TAIEX, destek kapsamında yer alan ülkelerde görev yapan kamu çalışanlarına çalışma ziyareti (study visit), uzman talebi (expertise) ve çalışma toplantısı (workshop) şeklinde kısa süreli teknik destek imkanı sunmaktadır. Türkiye, Ekim 2001 tarihinden itibaren TAIEX imkanlarından resmen yararlanmaya başlamış ve 2002 yılında TAIEX Bütçesine katılmıştır. TAIEX teknik destek başvuru formlarının gerektiği gibi doldurulabilmesi amacıyla Bakanlığımız için Başkanlığımızda TAIEX temas noktaları belirlenmiştir. Bu çerçevede, 2002-2006 dönemlerinde alınan TAIEX teknik destek hizmetlerinin dağılımı aşağıdaki şekildedir. Alınan TAIEX Teknik Destek Hizmetlerinin Dağılımı 6 5 4 3 2 1 0 Çalışma Toplantısı Uzman Talebi Çalışma Ziyareti Grafik 11: Bakanlığımızın Aldığı TAIEX Teknik Destek Hizmetlerinin Dağılımı 5.1.2 Bakanlığın Uluslararası İlişkilerinin Koordinasyonu Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Maliye Bakanlığı nın Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, OECD, OECD-SIGMA, Dünya Bankası, IMF, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, İslam Kalkınma Bankası, Avrupa Konseyi, G-20 vb. uluslararası kuruluşlarla ilişkilerini yürütmek, Bakanlık birimleri arasında söz konusu örgütlerin çalışmalarını koordine etmekle sorumludur. Ayrıca bu kuruluşlar tarafından yayınlanan Türkiye ve dünya ekonomisine ilişkin raporların takibi ve bilgilendirme amaçlı Türkçe çevirileri yapılmaktadır. Bakanlığımızı ziyaret eden heyetlerle ilgili olarak organizasyon, koordinasyon ve üst düzey yöneticileri bilgilendirme çalışmaları yürütülmektedir. Bu çerçevede, yürütülen faaliyetler şunlardır: 16 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
1. OECD alt komite çalışmalarına ülkemizin katılımı konusundaki strateji ve planlara katkı sağlanmaktadır. 2. OECD-SIGMA: OECD ve Avrupa Birliği nin ortak bir girişimi olan Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinde Yönetişim ve Yönetimin İyileştirilmesine Destek programı çerçevesinde her yıl düzenli olarak raporlar yayınlanmaktadır. Bu raporlarda kamu alımları sistemi, kamu personel sistemi, kamu harcama yönetimi ve yolsuzluk konularında Türkiye deki mevcut sistemin analizi ve yıllık bazda ilerlemeler ele alınmaktadır. Söz konusu raporların tümü Maliye Bakanlığı nın katkısıyla hazırlanmakta olup; OECD- SIGMA ve Maliye Bakanlığı arasındaki her türlü işbirliği ilişkisi (mevzuat hazırlık çalışmaları, konferans, seminer ve eğitimler, raporlar ve yıllık çalışma programlarının oluşturulması) ABDİD koordinasyonunda yürütülmektedir. 3. Dünya Bankası ve IMF ile ilişkilerimiz çerçevesinde, bu kuruluşlar tarafından Türk ekonomisine ilişkin olarak yayınlanan raporlar ve taslak mevzuatlara ilişkin bu kuruluşların görüşleri takip edilmekte, gerek Bakanlık birimleri gerekse üst düzey yöneticiler raporlar hakkında bilgilendirilmektedir. 4. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı bünyesinde Maliye ve Ekonomi Bakanları ve üst düzey uzmanların katılım sağladıkları toplantıların koordinasyonu ve Bakanlık içerisindeki sekreterya hizmetleri sağlanmaktadır. 5. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu nun (UNCITRAL) çalışmalarına katılım sağlanmakta ve ilgili Bakanlık birimleri arasında konuyla ilgili koordinasyon yapılmaktadır. 6. G-20 çalışmalarına ilişkin Bakanlık birimleri arasında koordinasyon çalışmaları sürdürülmekte olup; G-20 başkanlığı görevini üstlenen ülke temsilcileri ile temas sağlanmaktadır. 7. Dünya Ticaret Örgütü çerçevesinde Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizmasına ilişkin Bakanlık içi koordinasyon sağlanmakta ve çalışmalara katkıda bulunulmaktadır. 8. T.C. Maliye Bakanlığı ile Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı Arasında İmzalanan Avrasya Ülkelerine Yönelik Maliye Alanında Teknik Yardım ve İşbirliği Protokolü çerçevesinde, söz konusu bölge ülkelerine yönelik faaliyetlerin, projelerin planlanması, eğitim programları, seminer, sempozyumlar düzenlenmesi ve bu ülkelere danışmanlık hizmeti sunulması konusundaki çalışmalar yürütülmektedir. Bu çerçevede; 30 Haziran 2006: Devlet Yatırım Politikası ve Programının Hazırlanması Projesi kapsamında Azerbaycan heyeti Bakanlığımızı ziyaret etmiştir. 5 8 Eylül 2006: Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi ve Maliye Bakanlığı ve Kırgız Cumhuriyeti Vergi Müfettişliği Kurumu ndan 10 uzmana TİKA işbirliğinde Gelir İdaresi Başkanlığı ile ortaklaşa bir eğitim programı düzenlenmiştir. 27 Eylül 2006: Özbekistan Cumhuriyeti Bankacılık ve Finans Akademisi heyeti Bakanlığımızı ziyaret etmiştir. 21 Kasım 2006: Moğolistan Hükümet Sekreterliği nde görevli uzmanlardan oluşan bir heyet Bakanlığımızı ziyaret etmiştir. 17 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
9. Sayın Bakan Kemal UNAKITAN ın yurtdışı yazışmaları yapılmakta ve gerektiğinde simültane çeviri olanağı sağlanmaktadır. 5.1.3 AB ve Uluslararası İlişkiler alanında sertifika programlarının koordinasyonu Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATAUM) tarafından yılda iki kez düzenlenen AB ve Uluslararası İlişkiler Temel Eğitim ve Uzmanlık Eğitimi programları ile Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde, AB müktesebatı çevirisinde görev alacak personele yönelik AB Hukuku sertifika programı hakkında Bakanlık Birimlerine duyuru yapılmakta ve katılım sağlaması öngörülen personele ilişkin makam onayları Başkanlığımız tarafından düzenlenmektedir. AB ve Uluslararası İlişkiler Alanındaki Sertifika Programlarına Bakanlığımızdan Katılan Personel Sayısı 40 20 0 14 5 2 4 21 20 14 2002 2003 2004 2005 2006 AB Hukuku Sertifika Programı için ATAUM Programları için Grafik: 12: AB ve Uluslararası İlişkiler Alanında Sertifika Programına Katılım Durumu 5.2 Danışmanlık 5.2.1 Bakanlık Üst Düzey Yöneticileri ve Bakanlık Birimlerine Danışmanlık Sayın Bakan Kemal UNAKITAN ın katılım sağladığı ulusal ve uluslararası toplantılar ile zirvelere ilişkin hazırlık ve dokümantasyon çalışmaları, ABDİD tarafından yürütülmektedir. Bu çerçevede toplantılara ilişkin brifing dosyaları ile sunum ve konuşma metinlerinin hazırlanmasına katkı sağlanmaktadır. Üst düzey yöneticiler, AB uyum süreci ve dış ekonomik ilişkiler alanındaki gelişmeler hakkında sürekli olarak bilgilendirilmekte, katılım sağladıkları ulusal ve uluslararası toplantılara ilişkin hazırlıklar yürütülmekte ve sunum ve konuşma metinleri hazırlanmaktadır. 5.2.2 Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği Kapsamında Yapılan Projelerin Hazırlık Sürecine Destek Mali yardımlar, Türkiye'nin Kopenhag kriterlerini yerine getirme çabalarının desteklenmesine yöneliktir. Türkiye ekonomisinin işleyişi ve iç pazardaki rekabet baskısıyla başa çıkma kapasitesinin geliştirilmesi, AB üye devletleri ve aday ülkeler ile sınır ötesi işbirliğinin teşviki de desteklenen alanlardır. 18 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Yeniden gözden geçirilen Katılım Ortaklığı Belgesi, katılım öncesi yardımın programlanması için temel oluşturmakta ve mali yardım öncelikleri, İlerleme Raporları ve Türkiye'nin Ulusal Programına göre belirlenmektedir. 2002 yılı için toplam 200 milyon Euro'yu bulan söz konusu yardım, üç ana başlık altında toplanmaktadır ve bu alanlara eşit olarak dağıtılmıştır: 1. Kurumsal yapılanma 2. Müktesebata uyum 3. Ekonomik ve sosyal uyum Komisyon, Türkiye için gelecek üç yılı kapsayan mali yardım çerçevesinde, 2004-2006 dönemi için toplam 1 milyar 50 milyon Euro'luk yardım öngörmüştür: 2004 2005 2006 Toplam Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardım miktarı (milyon Euro) 250 300 500 1050 Tablo 4: 2004-2006 Katılım Öncesi Mali Yardım Miktarları Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği çerçevesinde desteklenen Maliye Bakanlığı projeleri: Türkiye-AB 2002 Katılım Öncesi Mali İşbirliği çerçevesinde MASAK ın Karapara Aklanması ile Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi başlıklı projesi, Türkiye-AB 2003 Katılım Öncesi Mali İşbirliği çerçevesinde, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü nün Türk İç Mali Kontrol Sisteminin Uluslararası Standartlar ve AB Uygulamaları ile Uyumlaştırılması başlıklı projesi, Türkiye-AB 2004 Katılım Öncesi Mali İşbirliği çerçevesinde, Gelirler Genel Müdürlüğü nün AB Müktesebatının Uygulanması için Gerekli Ana İdari Yapılarla Uyum İçinde Türk Vergi İdaresinin Vergi Toplama Kapasitesinin Artırılması başlıklı projesi ve Türkiye-AB 2005 Katılım Öncesi Mali İşbirliği kapsamında, Muhasebat Genel Müdürlüğü nün Genel Devlet kapsamındaki tüm kamu kurum ve kuruluşlarından muhasebe verilerinin e- devlet kapsamında alınmasına yönelik teknik alt yapının kurulması başlıklı projesi. Başkanlığımız, söz konusu projelerin hazırlık, uygulama ve izleme sürecine destek vermektedir. Bu çerçevede, Başkanlığımız tarafından düzenli olarak organize edilen Maliye Bakanlığı AB Projeleri Değerlendirme Toplantıları, Bakanlığımızın ilgili Birimleri ve diğer ilgili kuruluşların katılımı ile gerçekleştirilmektedir. Buna ilaveten koordinasyonu teminen, AB tarafından finanse edilen projelerin izleme ve değerlendirme süreci kapsamında ABGS de düzenlenen Ortak İzleme Komitesi ve 19 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
AB ile Katılım Öncesi Mali İşbirliğine ilişkin yürütülen çalışmalar arasında gerekli uyumun sağlanması amacıyla kurulan Mali İşbirliği Komitesi toplantılarına düzenli olarak katılım sağlanmaktadır. 5.3. Hizmet ve Ürünler 5.3.1 Bakanlık Üst Düzey Yöneticileri ve Bakanlık Birimlerine Danışmanlık Sayın Bakan Kemal UNAKITAN ın katılım sağladığı ulusal ve uluslararası toplantılar ile zirvelere ilişkin hazırlık ve dokümantasyon çalışmaları, ABDİD tarafından yürütülmektedir. Bu çerçevede toplantılara ilişkin brifing dosyaları ile sunum ve konuşma metinlerinin hazırlanmasına katkı sağlanmaktadır. Üst düzey yöneticiler, AB uyum süreci ve dış ekonomik ilişkiler alanındaki gelişmeler hakkında sürekli olarak bilgilendirilmekte, katılım sağladıkları ulusal ve uluslararası toplantılara ilişkin hazırlıklar yürütülmekte ve sunum ve konuşma metinleri hazırlanmaktadır. 5.3.2 Eğitim 27-30 Nisan 2004 tarihleri arasında AB Fonlarının Yönetimi proje / alt-proje geliştirme ileri düzey eğitimine katılım ve 13-14/17-18 Mayıs 2004 tarihlerinde Türkiye-AB Mali İşbirliği çerçevesinde AB fonlarından yararlanacak projelerin geliştirilmesine yönelik usul, esas ve tekniklerin ele alındığı AB Fonlarının Yönetimi- Eğiticilerin Eğitimi programına katılım sonrasında, AB fonlarından yararlanacak projelerin hazırlanması sürecinde Bakanlığımız Birimlerinin teknik bilgi ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla 14,16,17,18 Haziran 2004 tarihlerinde Maliye Yüksek Eğitim Merkezi Başkanlığında toplam 19 personele eğitim verilmiştir. 20 Nisan 2005 tarihinde, kamu yönetimi reformu çerçevesinde çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından 30 temsilcinin katılımı ile oluşturulan Kamu Mali Yönetiminde Değişim Grubuna, AB Mali Mevzuatı konusunda bir tam gün eğitim verilmiştir. 5.3.3 Yayınlar, Makaleler ve Yapılan Çalışmalar 5.3.3.1 Kitaplar: Uluslararası Mali Standartlar T.C. Maliye Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2002 20 AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı