HABER BÜLTENİ 18 Nisan 2008 Haber Özetleri Irak Irak'ın Kerkük kenti yakınındaki bir köyde intihar saldırısı düzenlendi. Saldırıda ölenlerin sayısı 50'ye yükseldi. Polis yetkilileri, saldırganın, Kerkük'ün güneyindeki Tuzhurmatu yakınındaki köyde düzenlenen cenaze töreni sırasında, üzerindeki bombaları patlattığını belirtti. Saldırıda 50 kişi de yaralandı. Irak'ın kuzeyindeki Bakuba'da, bu hafta düzenlenen saldırıda da 40 kişi ölmüştü. Öte yandan Irak'taki Amerikan Ordusu, Bağdat'ın Sadr semti yakınlarında silahlı iki kişinin insansız uçakla öldürüldüğünü açıkladı. (TRT) El-Kaide'nin 2 numaralı ismi Eyman El-Zevahiri, ABD'nin 5 yıllık Irak işgalinin başarısızlık ve yenilgiden başka bir şey olmadığını söyledi. Zevahiri, internette yayımlanan bir ses kaydında Müslümanlara, Irak'ı İslam'ın kalesi haline getirmeleri çağrısında bulundu. 16 dakikalık ses kaydı, örgüt yanlısı internet sitelerinde, Irak'ın işgalinin 5. yıl dönümü nedeniyle yayımlandı. El-Zevahiri mesajında, ABD'nin Irak'taki güçlerinin komutanı General David Petraeus'un 8 Nisan'da, ABD Kongresinde yaptığı konuşmaya da atıfta bulunuyor. Petraeus, konuşmasında, Irak'taki muharip askerlerinin Temmuz'da başlayacak çekme işleminin 45 günlüğüne durdurulmasını istemişti. Zevahiri, ABD'nin Irak'ta komplo kurduğunu ve bunun Orta Doğu'da patlamaya yol açacağını da iddia ediyor. ABD, 160 bin kişilik muharip asker gücünü Temmuz'dan sonra 140 bine indirmeyi düşünüyor. (VOANEWS) Irak Hükümet sözcüsü Ali El-Debbağ yaptığı açıklamada, Irak ın kuzeyindeki sözde bölgesel Kürt yönetiminin Kerkük'ün nihai statüsü için Birleşmiş Milletlerin başlatacağı süreç konusunda Merkezi Hükümetle uzlaştığını ve tartışmalı petrol ve gaz yasası konusunda da anlaşma sağladığını açıkladı. Washington Times gazetesine konuşan El-Debbağ, petrol yasası konusundaki anlaşmanın geçen yılın şubat ayında sunulan yasa tasarısı üzerinde sağlandığını söyledi. Anlaşma sözde Kürt yönetiminin yabancı şirketlerle imzaladığı anlaşmaların geçerliliği konusunda da belirleyici olacak. Taraflar Kerkük'ün nihai statüsünün belirlenmesinde Birleşmiş Milletlerin başlatacağı sürece de onay verdi. Birleşmiş Milletler 15 Mayıs'ta ülkedeki 4 tartışmalı bölge konusunda yeni bir inisiyatif başlatacak. Bu bölgeler arasında Kerkük yok, ancak bu sürecin Kerkük için de model oluşturması bekleniyor. Sözde bölgesel Kürt yönetimi Bağdat Hükümetiyle peşmerge meselesinde de anlaştı. Anlaşma peşmerge güçlerinin statüsü ve bütçesine ilişkin unsurları içeriyor. (www.aswataliraq.info) 1
Uzun vadeli bir stratejik anlaşma imzalaması beklenen Amerika ve Irak arasında güvenlik konusunda ihtilaf yaşandığı bildiriliyor. Irak gazeteleri adlarının açıklanmasını istemeyen Iraklı yetkililere dayanarak, taraflar arasında Irak ta bulunan Amerikalı askerlere dokunulmazlık verilmesi, hava saldırıları için tek yanlı emir verilmesi ve Iraklı vatandaşların Amerikalı askerlerce tutuklanması konularında görüş ayrılıkları yaşandığını belirtti. Yeni güvenlik anlaşması konusunda Irak ve Amerika görüşmeleri, birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Son günlerde bazı Batılı haber kaynakları Amerikalı askerlerin Irak ta uzun vadeli olarak kalmaları konusunda Bağdat ve Washington un anlaşmaya vardığını belirtiyordu. Washington ve Bağdat arasındaki güvenlik anlaşmasının önümüzdeki yaz imzalanması bekleniyor. Bu arada Irak dışişleri bakanlığı, anlaşmanın onaylanması için tam metninin meclise gönderileceğini belirtti. (www.nahrain.com) Irak Parlamentosu üyesi ve Fazilet Partisi Genel Sekreteri Cabır Halife yaptığı açıklamada, Irak ın güneyindeki Basra kentinin büyük bir bölümünde silahlı milislerin kontrolleri altında olduğunu açıkladı. Halife açıklamasının devamında, Irak Güvenlik Ordusunun Basra da sadece limanları kontrol ettiğini söyledi. (www.radiosawa.com) Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin talebiyle NATO nun Irak taki görevini 2009 yılının sonuna kadar uzattığı bildirildi. NATO nun Irak Ordusunun kuvvetlenmesine yardım edeceği açıklandı. Bu açıklama, Brüksel de Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin NATO nun Genel Sekreteri Jaap De Hoop Scheffer ile yaptığı görüşmeden sonra yapıldı. (www.akhbaar.org) Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice yaptığı açıklamada, önümüzdeki hafta içerisinde Kuveyt te düzenlenecek olan Irak a komşu olan ülkeler toplantısına katılacağını söyledi. Rice, düzenlenecek olan toplantıda İranlı yetkililerle hiçbir şekilde ikili diyalogda olmayacağını açıkladı. (www.akhbaar.org) Ortadoğu İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, dünyanın en güçlü ordusuna sahip olduklarını öne sürdü. Ülkenin güneyinde Ordu Günü dolayısıyla yapılan törende, yerli yapım savaş uçakları da ilk kez görücüye çıktı. Ordu Günü töreni, aralarında İran yapımı olanların da yer aldığı 140 savaş uçağının gösterisine sahne oldu. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, törende; "Ordumuzdaki teknolojik gelişme dünyanın hiçbir ordusuyla kıyaslanamayacak kadar ileri düzeydedir," diye konuştu. Diğer yandan, İsrail Başbakanı Ehud Olmert, İran'ın hiçbir zaman nükleer bir güç haline gelemeyeceğini söyledi. Olmert; Maariv gazetesine verdiği demeçte, "Bildiklerime dayanarak söylüyorum; uluslararası topluluk İran'ın nükleer güce sahip olmasını önleyecektir," dedi. (TRT) Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush, İran'ın nükleer programını sadece barışçıl amaçlarla kullanacağını savunmanın "saflık" olacağını söyledi. Bush Beyaz Saray'da İngiltere Başbakanı Gordon Brown ile 2
görüştü. Görüşmede, Irak ve Afganistan'daki durum, İran'ın nükleer programı, ekonomik durgunluk ve küresel ısınma gibi başlıklar ağırlıklı olarak ele alındı. Bush, düzenlenen ortak basın toplantısında, İran'ın nükleer programını sadece sivil amaçlı olarak yürüttüğü yolundaki açıklamalarını reddetti. ABD Başkanı: "Eğer böyleyse neden gizli bir program yürütüyorlar? Şimdi sadece enerji üretme amaçlı olsa bile bu ilerde değişebilir. Mevcut uranyum zenginleştirme kapasitesinin askeri bir programa dönüşmeyeceğini öne sürmek saflıktır," ifadesini kullandı. Bush'un duruşuna destek veren Gordon Brown da, İran'a yönelik yeni yaptırımlara destek vereceklerini söyledi. İngiliz Başbakan, Kasım ayındaki seçimlerde yeni Başkan kim olursa olsun ülkesiyle Amerika Birleşik Devletleri arasındaki "özel ilişki"yi aynı şekilde sürdüreceklerini de dile getirdi. (TRT) İsrail Ordusu, Hamursuz (Pesah) Bayramı nedeniyle, Batı Şeria'da tam abluka uygulaması başlattı. İsrail Ordusunun açıklamasında, güvenlik nedeniyle uygulanan ablukanın, dün gece yarısından itibaren yürürlüğe girdiği belirtildi. Açıklamaya göre abluka, yarın başlayacak ve 8 gün sürecek bayram süresince devam edecek. Açıklamada, abluka sırasında alınacak önlemlerden gazeteci, avukat, tüccar ve insani yardım örgütlerinin etkilenmeyeceği kaydedildi. (AA) Kafkasya ve Orta Asya Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, ülkesinin egemenliğine müdahale etmekle suçladığı Rusya'dan tavrını değiştirmesini istedi. Rus Dışişleri Bakanlığı dün Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgeleri Abhazya ve Güney Osetya'yla işbirliğini artıracaklarını açıklamıştı. Açıklamada ticaret, kültür ve diğer alanlarda bağların güçlendirilerek, bu iki bölgede yaşayan Ruslara "tam koruma" sağlanacağı vurgulanmıştı. Konuyu görüşmek üzere BM Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağıran Mihail Saakaşvili hükümeti, NATO ve AGİT'e de ciddi diplomatik girişimler yapma çağrısında bulundu. (AA) İsrail'in Filistin topraklarına yönelik operasyonları sürerken barış arayışları bu sefer Rusya'ya taşınıyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Ortadoğu Barış Konferansı'nın Haziran ayında Moskova'da yapılacağını açıkladı. Abbas, Moskova'daki bir üniversitede yaptığı konuşmada konferansın Filistin ile İsrail arasındaki barış görüşmeleri için itici güç olmasını umduğunu söyledi. 3 günlük bir ziyaret için Moskova'da bulunan Abbas Cuma günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le görüşecek. (CNN TÜRK) Kıbrıs 3
BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'ta Rum ve Türk liderlerin 21 Martta vardıkları anlaşmadan büyük memnuniyet duyduğunu açıklayarak iki lideri gösterdikleri siyasi liderlikten dolayı takdir ettiğini belirtti. Güvenlik Konseyi, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un siyasi işlerden sorumlu yardımcısı Lynn Pascoe'nun Ada'ya yaptığı ziyaretle ilgili olarak kendilerine brifing ve rapor sunmasının ardından dün toplanarak bir "başkanlık açıklaması" kabul etti. Açıklamada Konsey, iki taraf arasında iyi niyet ruhuyla ve BM Genel Sekreterinin iyi niyet misyonu çerçevesinde kapsamlı ve kalıcı bir çözüm yolunda özlü müzakerelere zemin hazırlayacak çalışma grupları ve teknik komiteler kurulmasından memnun olduğunu vurguladı. Konseyin 3 aylık hazırlık aşamasının sonuçlarını merakla beklediği ve bu sürecin "adil ve kalıcı bir çözüm arayışında güven, ivme ve ortak yarar duygusu yaratmasını umduğu" kaydedildi. Konsey, Lokmacı Kapısı'nın (Ledra Caddesi) açılmasını da memnuniyetle karşıladığını bildirerek, bu kapının açılmasının ilerleme sağlanılmasını engelleyen sorunları aşma yolundaki siyasi iradenin varlığını ve iki tarafın da tüm Kıbrıslıların hayatlarını daha iyiye götürme isteklerini gösteren önemli bir işaret olduğunu belirtti. Konsey, bu tür güven arttırıcı önlemlerin devamını beklediğini de vurguladı. Konsey açıklamasında, Kıbrıs'ın "iki toplumlu, iki bölgeli ve siyasi eşitlik" temelinde yeniden birleşmesine olan bağlılığını ve Genel Sekreterin bu yöndeki çabalarını desteklemeye devam edeceğini bir kez daha teyit etti. Konsey, hem Genel Sekreterin Adadaki taraflara yardımcı olmak için hazır olmasından hem de kapsamlı çözüme giden yolu kolaylaştırmak amacıyla, hazırlık dönemini tamamlanmasının ve ilerleme sağlamasının ardından özel bir danışman atanması olasılığından memnun olduğunu açıkladı. (AA) Avrupa Birliği Batı Trakya Türklerinin sorunları Avrupa Parlamentosu'nda tartışıldı. Avrupa Parlamentosu'nda Batı Trakya Türk Federasyonu ve Yunanistan Makedon Azınlığı Birliği ile Yeşiller Grubu ortaklığında düzenlenen panel, Yunanistan ın unutturulmak istenen azınlıklarını tekrar gündeme taşıdı. Yunan kökenli üyelerinin engelleme girişimlerine rağmen düzenlenen panelde, Batı Trakya Türklerinin başta 'Türk adını kullanmak'' olmak üzere yaşadığı sorun ve sıkıntılar masaya yatırıldı. Batı Trakya Türklerinin sıkıntılarını giderek daha fazla ve güçlü biçimde Avrupa Birliği gündemine taşımakta olduğunu belirten gözlemciler, benzer faaliyetlerin sorunların çözümünde ilerleme sağlanmasına yardımcı olabileceğini belirtiyor. (AB HABER) Diğer Haberler 4
Birleşmiş Milletler, ülkedeki iki milyon Afgan mülteciyi geri göndermek isteyen Pakistan Hükümetine bu kararı gözden geçirmesi çağrısında bulundu. Birleşmiş Milletler Mülteciler Örgütü, insanların mal olmadığını ve Afgan mültecilerin geri gönderme hedefinin gerçekçi olmadığını kaydetti. Pakistanlı yetkililere göre, Afganistan'da yeni bir Hükümet var ve mültecilerin geri dönmesinin zamanı geldi. Ama mülteciler dönmeye istekli değil. Çünkü ülkelerindeki koşullar pek iyileşmedi, halka, ihtiyaç duyduğu en temel hizmetler hala pek verilemiyor ve Taliban ile NATO birlikleri arasındaki çatışmalar da sürüyor. Birleşmiş Milletler geri dönmek isteyenlere yardımcı oluyor. Ama bunu ancak dönüşün gönüllü olması koşuluyla yapıyor. Birleşmiş Milletler Mülteciler örgütünün Pakistan'daki sorumlusu Guenet Guebre Christos, 2009 sonuna kadar tüm Afgan mültecilerin ülkelerine gönderilmesi planına karşı çıktı. Birleşmiş Milletler yetkilisi, 2001 yılından bu yana, İran ve Pakistan ile diğer yerlerden beş milyon kadar Afgan'ın ülkelerine döndüklerini hatırlattı ve "30 yıldır savaş yıkımı yaşayan bir ülkenin ayakları üzerinde durabilmesi çok ağır ve sancılı bir süreçtir," dedi. (BBC) Amerika Birleşik Devletleri, milyarlarca dolarlık bir yatırımla, Doğu Avrupa'ya füze kalkanı kurmaya hazırlanıyor. Ancak bu sistemin, "hiçbir işe yaramayacağı" öne sürülüyor. İddia, 1994 2001 yılları arasında Savunma Bakan Yardımcılığı yapan ve döneminin en üst düzey silah testleri sorumlusu olan Philip Coyle'dan geldi. Philip Coyle, Temsilciler Meclisinde alt komite toplantısında yaptığı açıklamalarında, "bu projeye gerekçe olarak ileri sürülen tehditler abartılı" iddiasında bulundu. "Düşmanın füzelerini beyaza boyamasının bile, lazer silahlarını etkisiz hale getireceğini" ileri süren Coyle, "Hedefe alınan füze, beyazsa bu, üzerine gelen lazer enerjisinin yüzde 90'ını yok etmeye yeter," diye konuştu. Pentagon ise bu iddiaya, "milyarlarca dolarlık bir yatırımın basit bir boyayla etkisiz hale getirileceğini düşünmek çok saçma," karşılığını verdi. (VOANEWS) Dünya Basını International Herald Tribune Gazetesi, petrol fiyatlarının yeni bir rekora imza attığını şöyle duyuruyor: Dünya petrol fiyatları, yeni bir rekor kırarak varil başına 115 Dolar 54 sente çıktı. Uzmanlara göre Amerikan doları değer kaybettikçe yatırımcılar paralarını petrole yatırıyor. Bu arada, dolar avroya karşı tekrar değer kaybetti. Bir Avro bir dolar 50 sente alıcı buldu. Rekor fiyatlara rağmen Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC, üretimi artırmayacağını açıklamıştı. OPEC, petrol üretiminin yeterli düzeyde olduğunda ısrar ediyor. New York Times Gazetesi, Gürcistan'ın Rusya'ya olan tepkisini birinci sayfadan duyuruyor. Haber şöyle: Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, ülkesinin egemenliğine müdahale etmekle suçladığı Rusya'dan tavrını değiştirmesini istedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgeleri Abhazya ve Güney Osetya'yla işbirliğini artıracaklarını açıklamıştı. 5
Açıklamada ticaret, kültür ve diğer alanlarda bağların güçlendirilerek, bu iki bölgede yaşayan Ruslara "tam koruma" sağlanacağı vurgulanmıştı. Gürcistan yönetimi ise kararı bu bölgelerin "fiilen Rusya'ya dâhil edilmesi" olarak gördüğünü bildirdi. Konuyu görüşmek üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağıran Saakaşvili Hükümeti, NATO ve AGİT'e de ciddi diplomatik girişim çağrısında bulundu. NATO ve Avrupa Birliği, Rusya'nın bu iki bölgeyle ilişkilerini geliştirme kararını kınamıştı. Rusya ise amacının bölgede istikrarsızlık yaratmak olmadığını, yalnızca Abhazya ve Güney Osetya'da nüfusun çoğunluğunu oluşturan Rus vatandaşlarının haklarını korumaya çalıştığını vurguluyor. Abhazya ve Güney Osetya 1990'lı yıllarda yaşanan kanlı iç savaşlarla Gürcistan'dan fiilen kopmuş, ancak hiçbir ülke tarafından tanınmamıştı. Kosova'nın geçen Şubat'ta bağımsızlığını ilan etmesi ve çok sayıda ülkeden destek bulması sonrasında, her iki bölge de kendilerinin tanınması çabalarına hız verdi. Rusya ise Kosova'nın tanınmasına, başka ayrılıkçı hareketleri besleyeceğini söyleyerek şiddetle karşı çıkmıştı. Moskova Şubat ayından beri Abhazya ve Güney Osetya'ya uyguladığı ticari ve diğer yaptırımları yavaş yavaş kaldırıyor, ancak bu adımların Kosova'nın tanınmasına misilleme olmadığını vurguluyor. Her iki bölgenin de Rusya ile sıkı bağları var. Buralarda halen Rus barış gücü askerleri görev yapıyor, pek çok vatandaşlarına Rus pasaportu veriliyor. Gürcistan yönetimi ise Abhazya ve Güney Osetya'nın ayrılmasına şiddetle karşı çıkıyor. The Guardian Gazetesi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırıları birinci sayfadan duyuruyor. Haber şöyle: Gazze Şeridi'nde öldürülen Filistinlilerin cenazeleri kalabalık törenlerle defnediliyor. Yaşanan çatışmalarda üçü İsrail askeri, 20'yi aşkın kişi hayatını kaybetti. Bu kişiler arasında çocuklar ve diğer siviller de bulunuyordu. İsrail ateşi sonucu yaşamını yitiren Reuters kameramanı Fadıl Şana için düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı. Gazeteciler ve rakip siyasi grupların temsilcileri de yürüyüşte yer aldı. Gazze Şeridi'ni denetleyen Hamas, ölenlerin intikamının alınacağı tehdidinde bulunuyor. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon ise olaylar ardından tüm taraflara itidal çağrısı yaptı. Bölgede son bir aydır yaşanan en kanlı çatışmaları izleyen 23 yaşındaki Şana, Bureyj kampı yakınlarında İsrail tanklarının hareketlerini izlerken yoldan geçmekte olan iki kişiyle birlikte öldürülmüştü. Cenaze törenine katılan kalabalık, Şana'nın Filistin 6
bayrağına sarılı cenazesi ile birlikte parçalanmış kamerasını da omuzlar üzerinde taşıdı. Reuters da Şana'nın vurulduğu sırada "TV" ve basın uyarıları taşıyan bir aracın yanında durduğuna dikkat çekti. Şana'nın kamerasında, ölümüne yol açan tank mermisinin kendisine yaklaştığı son ana kadar görülüyor. Basın örgütleri bu durumun bölgedeki gazetecilerin karşı karşıya olduğu tehlikeleri ortaya koyduğunu belirtiyor. İsrail ordusu olaydan üzüntü duyduğunu, ancak bir savaş ortamı yaşandığını bildirdi. Independent Gazetesi, Irak'ta yaşanan şiddet olaylarına değiniyor. Polis yetkilileri, bir Sünni köyünde düzenlenen intihar saldırısında 50'yi aşkın kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. Saldırı Diyala eyaletinde, Bakuba ile petrol kenti Kerkük'e eşit uzaklıktaki bir köyde yapıldı. Bombacı, Irak'ta El-Kaide örgütüyle savaşırken ölen iki kardeş için yapılan yas törenini hedef aldı. Ölenlerin ailelerinin başsağlığı dileklerini kabul ettiği geleneksel çadıra giren eylemcinin, üzerindeki bomba yüklü yeleği patlatarak içerdeki herkesi öldürdüğü ya da yaraladığı bildiriliyor. Sünni aşiret liderleri, Irak'ın işgalinden sonra El-Kaide'ye sempati duyan cihadçı gruplarla birleşerek Amerikan askerlerine karşı savaşmıştı. Ancak geçen yıl saf değiştirerek, cihatçılara karşı savaşmak için on binlerce kişilik yerel korucu gruplar kurdu. Bu hafta başında ölen iki kardeşin, Sünni Uyanış Konseyleri adı verilen bu oluşumlarda yerel düzeyde önemli isimler olduğu bildiriliyor. Diyala eyaletinde Salı günü de başkent Bakuba'da düzenlenen bir saldırıda çoğu kadın ve çocuk 50'den fazla kişi yaşamını yitirmişti. Amerikalı kaynaklar, Bağdat ve batıdaki Anbar eyaletine yapılan asker takviyesi ardından isyancıların kuzeye doğru kaymaya başladığını söylüyor. Amerikalıların asker takviyesi ve Sünnilerin korucu güçler kurması ardından, son aylarda Irak'ta isyancıların düzenlediği saldırılarda ölenlerin sayısı önemli ölçüde azalmıştı. Irak Hükümeti kaynaklarına göre, bu sayı Mart ayında, bir ay önceye göre yüzde 50 arttı. Pravda Gazetesi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un açıkladığı çevre stratejisinin ülkesinde ve yurt dışında tepki çektiğini duyuruyor. Haber şöyle: Bush konuşmasında karbon salımlarını 2025'ten itibaren azaltma çağrısı yapmış, ancak belirlenecek hedefe yönelik yasal bir çerçeveden bahsetmemişti. Bush salımların azaltılması için yeni ve temiz teknolojilere yönelmekten ve kömürün çevreye daha az zararlı olacak şekilde tüketilmesinden söz etti. Özellikle çevreci gruplar Bush'u, iklim değişikliğiyle mücadele yolunda hem çok az şey yapmakla hem de çok gecikmekle suçladı. 7
George W. Bush'un konuşmasına yurt dışından ilk tepki ise Güney Afrika'dan geldi. Güney Afrika Hükümeti Bush'un konuşmasının "büyük hayal kırıklığı" yarattığını, Washington'un savunduğu pozisyonun bu ülkeyi, dünya kamuoyunun büyük çoğunluğu karşısında yalnız bırakacağını söyledi. İklim değişikliğine yol açtığı düşünülen sera gazlarının en büyük üreticisi olan Amerika Birleşik Devletleri ise sera gazlarının 1990'daki düzeylerinin yüzde beş altına çekilmesini hedefleyen Kyoto Protokolü'nü uygulamaya koymamıştı. 8