VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEMİZ ÜRETİM ALANINDAKİ ÇALIŞMALARI

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEMİZ ÜRETİM ALANINDAKİ ÇALIŞMALARI

İçindekiler Verimlilik Genel Müdürlüğü'nün Temiz Üretim Alanındaki Görev ve Sorumlulukları -------------------- 1 635 Sayılı KHK Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi (2011-2014) KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı (2011-2013) İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (2011-2020) 10. Kalkınma Planı 2014 Yılı Programı Yürütülen Çalışmalar ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 5 Yürütülen Projeler ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9 Endüstriyel Verimlilik ve Çevresel Performansın KOBİ ler Düzeyinde Paralel Olarak Geliştirilmesi Projesi Eko- Endüstriyel Parklar Çevre Destek Sistemi (EPESUS) Projesi G. Kore Bilgi Değişimi Programı Temiz Üretim Küresel Ağı (RECPnet) Üyeliği Temiz Üretim Bilgi Platformu Temiz Üretim Politikalarının Uygulanması TAIEX Çalıştayı Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi Ulusal Temiz Üretim Merkezi Kurulması Süreci: TÜBİTAK-MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü ---- 15 Ulusal Temiz Üretim/Eko-Verimlilik Programı (2014-2017) ----------------------------------------------------- 17

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEMİZ ÜRETİM ALANINDAKİ GÖREV VE SORUMLULUKLARI 2011-2014 yıllarını kapsayan Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi nin genel amacı, Türk Sanayisinin rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin yükseltilerek, dünya ihracatından daha fazla pay alan, ağırlıklı olarak yüksek katma değerli ve ileri teknolojili ürünlerin üretildiği, nitelikli işgücüne sahip ve aynı zamanda çevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dönüşümü hızlandırmak olarak belirlenmiştir. Aynı belgede sürdürülebilir kalkınma, ekonomik gelişim ve çevresel performans birlikte ele alınarak, kaynakların verimli kullanılması ve çevreyle uyumlu üretim prensiplerinin benimsenmesiyle, işletmelerin verimlilik ve rekabet gücünü artıracak temiz üretim programlarının ülke genelinde uygulanması da amaçlanmaktadır. Belge kapsamında rekabet gücü açısından öncelikli olarak belirlenen sektörlerde, çevreye duyarlı üretim prensiplerinin benimsenmesi ve kullanılması, verimlilik ve rekabet gücünün artırılması sürecinde temel unsurlardan biri olarak değerlendirilmektedir. Çevreye duyarlı üretim süreçlerine dönük temiz üretim teknolojilerine yapılacak olan yatırımlar, yeşil büyüme sürecinde önemli rol oynayacaktır. 1 VGM ile ilgili detaylı bilgiye http://vgm.sanayi.gov.tr/ adresinden erişilebilmektedir. 1

Verimlilik Genel Müdürlüğü (VGM), çalışmalarını 635 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) çerçevesinde verilen görevler ile kamu kuruluşları tarafından oluşturulan üst stratejiler çerçevesinde yürütmektedir. Bu bağlamda; VGM nin görev ve sorumlulukları ile dayandıkları belgeler aşağıda sıralanmıştır.1 635 Sayılı KHK Madde 2/f: Ekonominin verimlilik esaslarına uygun olarak gelişmesi amacıyla verimlilik politika ve stratejileri hazırlamak, sanayi işletmelerinin verimliliğini artırmak, geliştirmek ve temiz üretim projelerini desteklemek. Madde 11/A/ç: İşletmelerin temiz üretim/eko-verimlilik program ve projeleri hazırlamasına yönelik faaliyetlerde bulunmak 2 Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi (2011-2014) Eylem 44: Türkiye genelinde bir ulusal eko verimlilik programı projesi uygulanması ve ülkemiz sanayisinin ve organize sanayi bölgelerinin yoğun olduğu bir bölgede Eko-Verimlilik Merkezi kurulması KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı (2011-2013) Eylem No2.5.5: Türkiye nin İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesinin Geliştirilmesi-Eko-Verimlilik Programı yürütülecektir (Çıktı: 2013 yılında eko-verimlilik merkez kurulması olarak belirlenmiştir.) İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (2011-2020) Eylem Y7.1.2.5: Üreticilere ve tüketicilere bilgi, eğitim ve danışmanlık hizmeti veren eko-verimlilik merkezi oluşturulması (2011-2014) 10. Kalkınma Planı: 10. Kalkınma Planı kapsamında yer alan Üretimde Verimliliğin Artırılması Programı, Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve İsrafın Önlenmesi Programı, Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretim Programı ve Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı başlıkları altında, kaynak verimliliği ve sürdürülebilir üretim ile yakından ilişkili amaçlar, hedefler ve bileşenlere yer verilmektedir. Bu noktadan hareketle, 64. Maddede Artan nüfusun ihtiyaçları ve çeşitlenen tercihleri kalkınma sürecini etkilerken, çevre üzerinde yaratılan baskının azaltılması önem kazanmaktadır. Bu çerçevede, kirliliğin önlenmesi çalışmalarına, biyolojik çeşitlilik ve doğal kaynakların korunması ile sürdürülebilir kullanımına öncelik verilmektedir. Türkiye çevre konusunda aldığı kararlar ve yürüttüğü projelerle çevresel tehditleri fırsata dönüştürme potansiyeline sahiptir. ifadesi yer almaktadır. Bunun yanı sıra, 441. Maddede de verimlilik artışının ekonomik büyümeye doğrudan katkı sağlamasının yanında, kıt kaynakların etkin ve sürdürülebilir biçimde kullanılmasını sağladığına değinilmektedir. 2014 Yılı Programı: Tedbir 248: Türkiye de sanayinin sürdürülebilir büyümesi ve uluslararası rekabet gücünün artırılması amacıyla ülke genelinde verimlilik ve temiz üretim faaliyetlerinin desteklenmesi ve sanayide başta enerji olmak üzere, kaynak verimliliğinin artırılmasına yönelik programlar geliştirilecek ve uygulanacaktır. Tedbir 399: Sanayinin sürdürülebilir büyümesi ve uluslararası rekabet gücünün artırılması amacıyla, ülke genelinde verimlilik ve temiz üretim potansiyeli belirlenecektir. Bu kapsamda pilot sektörlerde temiz üretim ve yaşam döngüsü analizi çalışmaları yapılarak, karar verme ve politika oluşturma süreçlerine çevre dostu uygulamalar entegre edilecektir. 3

YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR VGM ülke çapında temiz / sürdürülebilir üretim alanında kapasitenin geliştirilmesi ve farkındalığın artırılması amacıyla çok sayıda etkinlik gerçekleştirmektedir. Türkiye de temiz /sürdürülebilir üretim alanında mevcut durumun tespiti ve ihtiyaç analizi amacıyla konu ile ilgili mevcut üst belge ve mevzuat envanteri hazırlanmış, Türkiye de Temiz Üretim (TÜ) Alanında Yürütülen Çalışmalar analiz raporu tamamlanmış, 200 kişi ve kurumda TÜ Paydaş Anketi ve 350 büyük ölçekli işletmede TÜ Uygulamaları Anketi gerçekleştirilmiş ve Temiz Üretim Sektörel Önceliklendirme Çalışmalarının Değerlendirilmesi raporu ile imalat sanayi sektörlerinin temiz üretime uygunluklarını göz önüne alan bir önceliklendirme çalışması gerçekleştirilmiştir. 2012 yılında VGM-OSTİM işbirliği ile temiz üretim iyi uygulama örneklerinin paylaşılması amacıyla, sanayicilerin katılım sağladığı bir Temiz Üretim Paneli gerçekleştirilmiştir. 2012 yılının Kasım ayında VGM tarafından katılım sağlanan Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) "Karbon ve Su Ayak İzi Eğiticilerin Eğitimi Programı" sonrasında UNEP Teknoloji, Sanayi ve Ekonomi Birimi (UNEP-DTIE) ile işbirliklerine devam edilmektedir. 6 Haziran 2013 tarihinde Boğaziçi Üniversitesinde gerçekleştirilen 16. Avrupa Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim Yuvarlak Masası (ERSCP) ve 7. Sürdürülebilir Üniversiteler için Çevre Yönetimi (EMSU) Ortak Konferansında Türkiye de Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi konulu bir çalıştay düzenlenmiştir. Türkiye'de yaşam döngüsü düşüncesi temelli bir yaklaşım olan karbon ayak izi konusunda kapasite oluşturulması ihtiyacı doğrultusunda Verimlilik Genel Müdürlüğü, UNEP DTIE işbirliği ile Ankara ve İstanbul'da 7-8 Kasım 2013 tarihlerinde 80 firma temsilcisi ve çevre yöneticisinin katılım sağladığı "Karbon Ayak İzi" eğitimleri düzenlenmiştir. 4 5

2013 yılında ise Hacettepe Üniversitesi Çevre Uygulama ve Araştırma Merkezi işbirliğinde Türk Sanayicisi Geleceği Planlıyor: Temiz Üretim ile Sürdürülebilir Sanayiye Doğru temasıyla Sürdürülebilir Üretim Sempozyumu gerçekleştirilmiştir. Sürdürülebilir Üretim Sempozyumu nun ikincisi ise 2014 yılı Aralık ayında Boğaziçi Üniversitesi Sürdürülebilir Kalkınma ve Temiz Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi işbirliğinde Sanayide Dönüşüm için Yaşam Döngüsü Analizi ve Enerji Verimliliği temasıyla İstanbul da düzenlenmiştir. Sempozyumlar kapsamında sürdürülebilir üretim alanında firma uygulamaları ile ilgili sunuşlar http://temizuretim. gov.tr/uygulamaornekleri.aspx adresinde yer almaktadır. VGM tarafından iki yılda bir düzenlenen ve dördüncüsü 10-12 Aralık 2013 tarihlerinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı - Verimlilik Genel Müdürlüğü tarafından Ankara da gerçekleştirilen Ulusal Verimlilik Kongresinde sürdürülebilir üretim alanında da çeşitli oturumlar gerçekleştirilmiştir. Bu oturumların başlıkları şu şekilde sıralanmaktadır: Makro Düzeyli Çevresel Verimlilik Göstergeleri, Türkiye de Temiz Üretimin Mevcut Durumu, Örnek Temiz Üretim Uygulamaları. Kongre sunumlarına http:// verimlilikkongresi.gov.tr/ adresinden ulaşılabilmektedir. VGM tarafından, ülkemizin rekabet gücünün artırılmasına yönelik verimlilik ile ilgili yürütülen çalışmalar kapsamında, her ölçekteki işletmenin verimlilik artışlarını desteklemek ve bu alanda gerçekleştirilen projeleri teşvik etmek amacıyla her yıl Verimlilik Proje Ödülleri verilmektedir. 2014 yılı Verimlilik Ödülleri-Büyük Ölçekli İşletme Sürdürülebilir Üretim Kategorisi kazananlarına ve bu kapsamda gerçekleştirilen uygulamalara http://temizuretim. gov.tr/uygulamaornekleri.aspx adresinden ulaşılabilmektedir. Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen 10. Kalkınma Planı "Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması" bileşeni kapsamında, sanayide verimsiz elektrik motor sistemlerinin dönüştürülmesine yönelik VGM nin de dahil olduğu bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Sanayide kullanılan elektrik motorlarının dönüşümüne ilişkin olarak alınacak tedbirler ve yürütülecek çalışmalar doğrultusunda Düşük Verimli AC Elektrik Motorlarının Daha Yüksek Verimli Olanlarıyla Değiştirilmesi politikasına yönelik VGM tarafından bir eylem planı hazırlanmıştır. VGM, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Stratejik Planı gereğince, 2013-2017 plan döneminde ülkemiz imalat sanayi alt sektörleri için temiz üretim ile ilgili göstergeler oluşturmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, ülkemiz imalat sanayi alt sektörleri için atık, su ve sera gazlarına ilişkin seçilen çevresel verilerin ekonomik veriye oranlanması ile temiz üretim göstergelerinin oluşturulabilmesi için çalışmalara başlanmıştır. Verimlilik Genel Müdürlüğü'nün aylık yayın organı olan Anahtar Dergisi nde, temiz üretim konusunda güncel gelişme ve faaliyetlere her ay düzenli olarak "Temiz Üretim" sayfalarında yer verilmektedir. Bu sayfalara http://temizuretim.gov.tr/ anahtar.aspx adresinden erişim sağlanabilmektedir. İlgili alanda faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanması ve işbirlikleri geliştirilmesi amacı ile çeşitli kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve diğer ilgili kuruluşlar ile gerçekleştirilen paydaş görüşmeleri ihtiyaçlar doğrultusunda sürdürülmektedir. 6 7

YÜRÜTÜLEN PROJELER Endüstriyel Verimlilik ve Çevresel Performansın KOBİ ler Düzeyinde Paralel Olarak Geliştirilmesi Projesi Endüstriyel Verimlilik ve Çevresel Performansın KOBİ ler Düzeyinde Paralel Olarak Geliştirilmesi adlı TÜBİTAK destekli proje 01.07.2007 01.04.2009 tarihleri arasında VGM (mülga Milli Prodüktivite Merkezi) tarafından yürütülmüştür. Projenin amacı; fazla yatırım gerektirmeyen basit uygulamalarla KOBİ ler düzeyinde verimliliğin ve çevresel performansın eş zamanlı geliştirilmesidir. Proje, eko-verimlilik kavramını Türkiye deki işletmelerin gündemine getirerek ve dünyadaki uygulamaları işletmelere tanıtarak, eko-verimlilik uygulamalarını yaygınlaştırmayı, çevre-verimlilik ilişkisinin anlaşılmasını ve işletmelere örnek teşkil edebilecek çalışmalar gerçekleştirilmesini amaçlamıştır. Çalışmada farklı sektörlerde üretim yapan beş pilot işletme seçilmiş, bu işletmelerde eko-verimlilik uygulamaları yapılmış ve sonuçları göstergeler aracılığıyla ölçülmüştür. Proje kapsamında ayrıca KOBİ ler düzeyinde kolayca uygulanabilecek bir eko-verimlilik kılavuzu oluşturulmuştur.proje kapsamında oluşturulan eko-verimlilik kılavuzuna aşağıdaki adresten erişilebilmektedir: http://www.temizuretim. gov.tr/files/referansbelgeler/ EkoVerimlilikKilavuzu.pdf 8 9

Eko- Endüstriyel Parklar Çevre Destek Sistemi (EPESUS) Projesi Avrupa Birliği, Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı (CIP) altında bulunan Girişimcilik ve Yenilik Programı (EIP) kapsamında desteklenen Eko- Endüstriyel Parklar Çevre Destek Sistemi (EPESUS) Projesi, 2009 yılının Ağustos ayında başlamış ve 2012 yılı Ağustos ayında tamamlanmıştır. Projenin yürütücüsü Ekodenge Ltd. Şti. olup, Verimlilik Genel Müdürlüğü Proje ortağı olarak yer almıştır. Projenin diğer ortakları; KOSGEB, Ankara Sanayi Odası 1. OSB, Elektrik İşleri Etüt İdaresi, Türk Katı Atık Komitesi (KAKAD), TEKPORT Ltd. Şti., GMBH, Baden- Württemberg Eyaleti Sanayiciler Birliği (Almanya), Bulgarian Business Network (Bulgaristan) ve Dicon Group (Bulgaristan) dır. EPESUS projesinin genel amacı, sanayi bölgelerindeki veya herhangi bir iletişim ağındaki KOBİ leri, çevresel gereklilikler ve uluslararası platformda rekabet edebilirliklerinin geliştirilmesi konularında desteklemektir. Proje kapsamında endüstriyel bölgelerde sanayiciye üretim girdi çıktı hesapları aracılığıyla çevresel politikalar ve temiz teknoloji uygulamalarının artırılmasına katkı sağlayacak çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışmaların yürütülmesi amacıyla web tabanlı EPESUS yazılımı geliştirilmiştir. Bu yazılım kullanılarak; sektöre ilişkin proseslerin karşılaştırmalı analizlerinin yapılması ve farkların gösterilmesi, sanayicinin mevcut en iyi tekniklere (BATs) ve bunların referans belgelerine (BREFs) yönlendirilerek yenilikçilik konusunda desteklenmesi, çevre yasalarına uyum sağlanması ile ürünlerin ihracatının desteklenmesi, sanayiciye üretim verimliliğini artıracak ve üretim maliyetini düşürecek, atık yönetimini geliştiren, sürdürülebilir ürün ve üretim süreçleri konusunda bilgi sağlanması ve ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücünün geliştirilmesi, sanayilerin atık yönetimi, kaynak kullanımı ve enerji verimliliklerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. G. Kore Bilgi Değişimi Programı 2012-2013 yılları arasında, G.Kore Strateji ve Maliye Bakanlığı Bilgi Değişimi Programı (KSP) kapsamında Türkiye ve Güney Kore arasında Verimlilik Stratejisinin Oluşturulması ile Eko-verimlilik/ Temiz Üretim Merkezinin kurulması konusunda tecrübe ve deneyim aktarımı amacıyla, VGM nin yararlanıcısı olduğu Verimlilik ve Sürdürülebilir Endüstriyel Gelişim için Politika Planlama (Policy Planning for Productivity and Sustainable Industrial Development) başlıklı proje yürütülmüştür. Proje ile Türkiye de konuyla ilgili mevcut durumun ortaya konması, mevzuat, insan kaynağı veya teknik anlamda gerekli olan ihtiyaçların belirlenmesi ve bu alanlarda Güney Kore deneyimlerinin teknik ziyaretler ve araştırma çalışmaları ile paylaşılması amaçlanmıştır. Proje kapsamında çıktı olarak hazırlanan Türkçe rapora "http://vgm.sanayi.gov.tr/files/ Documents/turkiyede-ulusaltemiz-ur-2842014155823.pdf%20" adresinden ulaşılabilmektedir. Temiz Üretim Küresel Ağı (RECPnet) Üyeliği Birleşmiş Milletler Sınaî Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP); gelişmekte olan ve geçiş ülkelerinde, sürdürülebilir endüstriyel gelişim ile sürdürülebilir üretim ve tüketimin geliştirilebilmesi konularında işbirliği yapmaktadır. Kaynak Verimli ve Temiz Üretim (RECP) Ortak Programı'nın amacı; RECP metot, yöntem ve politikalarının uygulanmasını sağlayarak ve yaygınlaştırarak işletmelerin 10 11

ve diğer organizasyonların kaynak verimliliğini ve çevresel performansını geliştirmektir. RECP Programı, temel olarak 1994'ten bu yana kurulmakta olan Ulusal Temiz Üretim Merkezleri tarafından elde edilen tecrübelere ve çıkarılan derslere dayanmaktadır. 2010 yılında, UNIDO-UNEP Ortak Programı desteğiyle gelişmekte olan ülkelerde ve geçiş ülkelerine yönelik olarak oluşturulan RECPnet (Küresel Kaynak Verimli Temiz Üretim Ağı); gelişmekte olan ülkelerde ve geçiş ülkelerinde, imalat sektöründe ve ilgili diğer ekonomik sektörlerde, RECP kavramlarının, yöntemlerinin, politikaların ve tekniklerin desteklenmesi ve uygulanması fonksiyonlarını temel faaliyetleri olarak gerçekleştiren 40 tan fazla girişimi bir araya getiren küresel bir ağdır. VGM, UNIDO-UNEP tarafından birlikte yönetilen RECPnet te 2013 yılından bu yana gözlemci üye statüsünde ülkemizi temsil etmektedir. Temiz Üretim Politikalarının Uygulanması TAIEX Çalıştayı Temiz üretim politikalarının uygulanması alanında kapasite geliştirmek amacıyla Teknik Destek ve Bilgi Değişim Aracı (TAIEX) mekanizması desteği ile Eylül ayında Temiz Üretim Politikalarının Uygulanması başlıklı bir çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştayda, ulusal ve uluslararası uzmanların katılımı ile temiz üretim ile ilgili AB stratejisi ve politikaları, ulusal politika dokümanları, sanayi ve çevre politikalarının entegrasyonu, temiz üretimin sektörel politikalara dâhil edilmesi, temiz üretim politikalarının uygulanması ve izlenmesi süreçleri ile politikaların uygulanmasında yararlanılabilecek araçlara ve çeşitli Avrupa ülkelerinden örneklere yer verilmiştir. Temiz Üretim Bilgi Platformu VGM, işletmelerin temiz üretim konusundaki bilincini artırmak, bilgi paylaşımında bulunmak ve işbirliği ağları oluşturabilmek http://www.temizuretim.gov.tr amacıyla temiz üretim portalını hayata geçirmiştir. Bu portalda Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen ve yürütülecek olan faaliyetlerin duyurulmasını sağlamanın yanında, bu alana ilişkin doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili mevzuata ilişkin bilgiler, temiz üretim ve çevre alanındaki destek ve teşviklerin tanıtılması ve duyurulması, iyi uygulama örneklerinin paylaşılmasına yönelik alanlar yer almaktadır. Portala www.temizuretim.gov.tr adresinden erişim sağlanabilir. Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi 2013 yılı Yatırım Programında yer alan ve ana amacı,"sanayide hammadde, enerji ve suyun etkin ve sürdürülebilir kullanımı ile elde edilebilecek potansiyel ekonomik ve çevresel faydaları; sektörler ve bölgeler düzeyinde analiz edecek bir metodolojinin geliştirilerek, bu potansiyelin niceliksel olarak ortaya konması olan "Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi" isimli proje VGM ile TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü tarafından 2014-2016 yılları arasında yürütülecektir. 12 13

ULUSAL TEMİZ ÜRETİM MERKEZİ KURULMASI SÜRECİ: TÜBİTAK-MAM ÇEVRE VE TEMİZ ÜRETİM ENSTİTÜSÜ Sanayide temiz üretim sürecine geçişin desteklenmesi politikaları kapsamında Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi nde tanımlanan eylemlerden biri olan ve aynı zamanda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2013-2017 Stratejik Planı nda yer alan kaynakların verimli kullanılması ve çevreyle uyumlu üretim prensipleri doğrultusunda, sanayide temiz üretim/eko-verimlilik programlarının uygulanmasının sağlanması, bu çerçevede Temiz Üretim/Eko-Verimlilik Merkezi kurulması hedefi doğrultusunda; TÜBİTAK-MAM Çevre Enstitüsü, Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü olarak yeniden yapılanmış ve Verimlilik Genel Müdürlüğünün yönlendiriciliği ile bu alanda çalışmalara başlamıştır. 06/04/2013 tarih ve 218 sayılı Bilim Kurulu'nun 5 no.lu kararı gereğince Ulusal Temiz Üretim Merkezi işlevini üstlenecek olan Enstitünün, uzun yıllara dayanan alandaki tecrübesi ve bilgi birikimi ile, temiz üretim / eko-verimlilik uygulamalarının ülke çapında yaygınlaştırılarak Türk sanayisinin sürdürülebilir büyümesine ve uluslararası rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak projelerin uygulanması bakımından kilit roller üstlenmesi öngörülmektedir. Enstitü, temiz üretim alanında ulusal odak noktası olarak görev yapmaktadır. Bu kapsamda, sanayicilere hizmet veren kişi ve kurumların kapasitesini geliştirmeye, güncel temiz üretim teknolojileri, sektörel bazda en iyi uygulamalar ve referansların paydaşlara tanıtımına yönelik eğitim ve koordinasyon programları düzenlenmektedir. Ayrıca, olanak değerlendirmesi, yaşam döngüsü değerlendirme (LCA), eko-tasarım, enerji verimliliği uygulamalarında uzman kuruluş ve konuyla ilgili dış uzmanlardan oluşan ağ yapısını koordine etmektedir. Enstitü, 2014 yılında RECPnet e gözlemci statüsünde üye olmuştur. Enstitü ile ilgili detaylı bilgiye http://ctue.mam.tubitak.gov.tr/ adresinden ulaşılabilir. 14 15

ULUSAL TEMİZ ÜRETİM/EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI (2014-2017) TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü nün Ulusal Temiz Üretim Merkezi işlevini üstlenmesiyle birlikte birçok strateji ve politika belgesinde yer alan hedefler ile ülkemizin 2013 Yılı Programı nda tanımlanmış olan 141 no.lu tedbire ( Sanayide temiz üretim / eko-verimlilik çalışmalarının uygulanmasını sağlamak amacıyla bir Temiz Üretim / Eko-Verimlilik Merkezi kurulması ) ilişkin hedef yerine getirilmiştir. VGM tarafından temiz üretim alanında yürütülen bir diğer önemli çalışma "Ulusal Temiz Üretim/Eko- Verimlilik Programı'nın (2014-2017)" hazırlanmasıdır. Programın amacı, Türk Sanayisinin Sürdürülebilir Büyümesine ve Uluslararası Rekabet Gücünün Artırılmasına Katkı Sağlayacak Temiz Üretim / Eko-Verimlilik Uygulamalarının Yaygınlaştırılması dır. Programın, çevresel etkilerin oluşmadan kaynağında önlenmesini ve kaynak kullanımında verimliliğin artırılmasını ifade eden temiz üretim/eko-verimlilik uygulamalarının ülke çapında yaygınlaştırılarak Türk sanayisinin sürdürülebilir büyümesine ve uluslararası rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak önemli bir uygulama aracı olması öngörülmektedir. Bundan sonraki dönemde VGM; Ulusal Temiz Üretim/Eko-Verimlilik Programı'nın uygulanmasını sağlamak, işletmelerde gerçekleştirilecek temiz üretim uygulamalarını teşvik etmek için finansal destek mekanizması oluşturmak, Ulusal Temiz Üretim Merkezi işlevini görecek olan TÜBİTAK-MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü nü yönlendirmek, coğrafi ve sektörel öncelikler doğrultusunda Bölgesel Temiz Üretim Merkezlerinin kurulmasını finansal destek mekanizmaları oluşturarak teşvik etmek, temiz üretim alanında ulusal ve uluslararası fon kaynaklarından yararlanılmasına yönelik girişimlerde bulunmak, işbirliği projeleri geliştirmek, yapılan uluslararası projeleri desteklemek ve sürdürülebilir üretimle ilgili makro düzeyde gösterge ve istatistik oluşturmak ve yayınlamaya yönelik faaliyetlerini sürdürecektir. 16 17

NOTLAR 18 19

20 NOTLAR

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere 06690 ANKARA Tel: (312) 467 55 90 Faks: (312) 427 30 22 e-posta: vgm@sanayi.gov.tr internet: http://vgm.sanayi.gov.tr www.temizuretim.gov.tr